Lögberg - 09.10.1919, Blaðsíða 5

LÖGBERG. FIMTUDAGINN
9. OKTOBER 1919.
Bis. 5
Aflstöð Yðar Eigin ;
Bœjarfélags ■
getur sparað yður ,!
50%*á eldsnejrtisreikningnum. a
Cldið Við Rafmaqn |
og gerið yður gott af ódýrasta suðu- |
magninu í Norður-Ameríku. ■
|
I City Light & Power ■
I 54 King Street :
*MWMM!IIH»M!!!inilM!IBQlBlH!BIUIKIWBfflBniWWI!l!BI!HI!!IKIIBIIIH!l!IBIIilMiirii
TILKYNNING
TIL SKIFTAVINA VORRA 1 ÁRBORG OG GRENDINNI
Eftir að hafa rekið verzlun í Árborg í síðastliSin 10 ár, höfum
vér nú frá 1. október 1919 selt verzlun vora þar hinu nýja “Verzl-
unarféiagi bænda” (The Arborg Farmers’ Co-operative Associa-
tion, Limited.)
Vér höfum, bæði að því er verzlun og aðra starfsemi snertir,
ávalt setf oss það mark og mið, að efla hag bygðarinnar og bygð-
arbúa. Hvernig oss hefir tekist það, verða aðrir að dæma um.
En oss gleður það mjög, að fólk hefir yfirleitt treyst starfsemi
vorri, og vér vonum að minsta kosti, að sú samhygð, sem bygðar-
menn hafa sýnt oss, hafi að nokkru Ieyti eflt framfarir bygðar-
innar og efnalegt sjálfstæði manna á ofangreindu tímabili.
Oss er bæði ljúft og skylt að þakka skiftavinum vorum í Ár-
borg og grendinni fyrir góð og skilvís viðskifti, og vér mælumst
til að þeir láti þá, sem nú taka við verfcluninni, njóta sömu hylli og
vér höfum verið aðnjótandi í liðinni tíð.
Sigurdsson, Thorvaldson Co. Ltd.
GENERAL MERCHANTS
í tilefni af ofanskráðri tilkynningu, Ieyfum vér oss að benda
almenningi á, að vér erum byrjaðir að verzla í Árborg, og mælumst
vinsamlega til, að fólk unni oss viðskifta sinna; vér þykjumst
vissir um það, að hafa sanngjörn kjör að bjóða
Petta er hin fyrsta sameignarverzlun bænda í þessari bygð.
Um þá stefnu í viðskiftum eru skoðanir manna ekki skiftar.
Hvernig fyrirtækinu reiðir af, er algerlega undir því komið, hverj-
um vinsældum það á að fagna meðal fólks. Hinir fyrri eigendur
verzlunarinnar seldu oss hana með mjög ákjósanlegum og góðum
kjörum, og vér sjáum oss bæði þess vegna og hinna góðu undir-
tekta manna um hluttöku í fyrirtækinu, vel fært að byrja á því.
Og þar sem fyrirtækið er bygt á grundvelli sameignar, vonum vér
að menn verði fúsir að gefa því tækifæri til að sýna hyerju það,
fær orkað í tilliti til viðskifta.
The Arborg Farmers Co-Operative Association
Limited
ARBORG, MANITOBA
að tínast heim á leið af orustu-
vellinum. Kom það kvæði þá í
Lögbergi. Hitt kvæðið var sér-
staklega kveðið fyrir þetta sam-
kvæmi og er nú birt hér í blaðinu.
Á eftir ræðu séra Jóhanns og
kvæðum Magnúsar, fór fram á
víxl: ræður og söngur. Hafði
söngflokkur Árdalssafnaðar æft
úrvals söngva íslenzka og söng þá
á milli ræðanna. Ræðumenn dags-
ins, auk séra Jóhanns, voru þeir
Sigtr. Jónasson, fyrrum þingmað-
ur, Ingimar Ingjaldsson og Guð-
mundur Magnússon. Tveir ensk-
ir menn, Mr. Gourd og Mr. Oliver,
báðir búsettir í Árborg, töluðu
einnig. Er hinn fyrnefndi agent
C. P. R. félagsins, en hinn banka-
stjóri útibús, sem Canadian Bank
of Commerce hefir í Árborg.
Á eftir ræðuhöldunum fóru fram
veitingar rausnarlegar við lang-
borð, ein þrjú eða fleiri, sem
Tryggvi Ingjaldsson og aðrlr
dugnaðarmenn höfðu slegið upp
fyrir konurnar á grasfletinum.
Veður var hið ágætasta, þurt all-
an daginn, nokkuð hvast framan
af, en lygndi þegar á daginn leið.
Var nálega komið logn, þegar að
borðum var sezt. Var það almæli,
að samkoman og dagurinn hefði
lánast ágætlega. Fólk mjög á-
nægt yfir hvernig mótið hafði
tekist. Töldu menn þetta hafa
verið með þeim allra beztu manna
mótum, sem hér hefðu verið í
langa tíð.
Ekki man eg að nafngreina alla
hina afturkomnu hermenn, sem
þarna var verið að fagna, enda er
það stór hópur, skiftir mörgum
tugum. Eitthvað mun og hafa
vantað af þeim, sem fagna átti,
menn sem sökum annríkis ekki
gátu verið viðstaddir. Svo vant-
aði og ekki allfáa, sem ekki voru
væntanlegir á mót þetta, þó í huga
manns kæmi* þeir aftur og aftur
um daginn og enda minst í ræð-
unum, menn, sem látið höfðu lífið
í stríðinu, í hernum og á orustu-
vellinum. Man eg eftir einum sjö
slíkum frá hinu smáa þorpi Ár-
borg eða fast við það, fyrir utan
þá, sem heimili áttu annars stað-
ar i bygðunum og ekki hafa komið
né eru væntanlegir heim úr stríð-
inu. Um þetta tjáir auðvitað ekkl
að fást. Geta þó allir getið nærri
hve þungur harmurinn er þeim,
sem mist hafa. —
Leiðinleg prentvilla er í fregn-
inni, sem eg sendi Lögbergi um
samsætið í Laufásskóla. Er þar
sagt, að mót það hafi verið eitt-
hvert hið “fegursta” þeirrar teg-
undar, sem fram hafi farið þar
úm slóðir. Samsæti eru venjulega
annað hvort skemtileg eða ó-
skemtileg, en varla nokkurn tíma
lýst sem fögrum eða ófögrum,
enda hafði eg blátt áfram sagt,
að mót þetta væri eitt af hinum
fyrstu sinnar tegundar hér um
slóðir. pað var alt og sumt. —
Held annars, að það sé ein ástæð-
an, því svo tiltölulega lítið kemur
i blöðunum af aðsendu efni, að
prófarkalestur er alt af svo slæm-
ur á blöðunum öllum. Eg hefi
nærri aldrei krafist leiðréttinga
á því, sem hefir verið fært úr lagi
fyrir mér, en mér hefir oft leiðst
að sjá rangfærslurnar, stundum
tiltölulega meinlausar, en stund-
um alveg herfilegar. Ofurlítið
meiri vandvirkni í prófarkalestrl
mundi blöðunum meir til sóma og
vafalaust borga þá auknu fyrir-
höfn, sem það hefði í för með sér.
Fréttaritari Lögbergs.
Minningarrit ísl. her-
manna.
Enn á ný vil eg minna fólk bæði
í Canada og Bandaríkjunum og
hvar annarsstaðar þaðan er ís-
iendingar fóru í stríðið ný-
afstaðna, að gera svo vel og senda
hið allra bráðasta upplýsingar
gagnvart þeim til undirritaðarar.
Eftir bréfum að dæma, sem oss
berast daglega, hefir þetta fyrir-
tæki Jóns Sigurðssonar félagsins,
að gefa út minningarrit, náð al-
mennings hylli. íslendingar sýna
það nú, eins og að undanförnu, að
þeir kunna að meta það sem gjört
er fyrir þá sem þjóð, þeir meta
það sem hinar ungu islenzku hetj-
ur, sem gáfu sig fram í þetta ný-
afstaðna stríð, hafa gjört til að
hefja þjóðina í augum hins siðaða
heims. En fólk dregur um of að
senda nauðsynlegar upplýsingar
viðvíkjandi mönnunum og gleymir
því, að ekki er hægt að byrja á
prentun bókarinnar fyrri en öll
nöfnin eru fengin.
Mörg þau bréf, sem oss hafa
borist, innihalda ófullkomnar
upplýsingar um ætt hermannsins
og er því nauðsynlegt að skrifa
eftir frekari upplýsingum. petta
alt tekur mikinn tíma og tefur fyr-
ir útgáfu bókarinnar. pað er ekkl
nóg að segja, að hermaðurinn heiti
“John Johnson, foreldrar Mr. og
Auðvelt að spara
í>að er ósköp auðvelt að venja sig á að spara með þvi
að leggja til síðu vissa upphæð á Banka reglulega. í spari-
sjóðsdeild vorri er borgað 3% rentur, sem er bætt við
höfuðstólinn tvisvar á ári.
THG DOMINION BANK
Notre I>aiue Branch—W. H. HAMILTON, Manager.
Selkirk Branch—fr. J. MANNlNG, Manager.
Mrs. Johnson og séu fædd á ís- i Framtiðar heimili ungu hjónanna
landi” eða “Jón Sieurðsson, for- verður í Wynyard bygðinni,
eldrar Mr. og Mrs. Sigurðsson,
fædd á íslandi.” pað er búist við
að mikil sala verði fyrir bókina á
íslandi og til þess að hún hafi
nokkra þýðingu fyrir fólk þar, er
nauðsynlegt að ættfæra hermann-
inn eins vel og unt er. — Eg vil
því biðja fólk að greina: fult nafn
hermannsins, hvar hann er fædd-
ur, nöfn foreldra hans (alíslenzk
nöfn), hvar á íslandi þau voru
fædd og hvar þau bjuggu, sömu-
leiðis nöfn foreldra þeirra hvers
um sig og hvaðan þau voru. Enn
fremur vil eg biðja þá, sem senda
skýrslur viðvíkjandi mönnum sem
ekki fóru úr landi burt, að greina
af hvaða ástæðum þeir foru ekki
og hvaða starf þeir höfðu í hern-
um hér.
Eg vil taka það fram, að upplýs-
ingar og myndir verða teknar í
þessa bók af öllum þeim, sem í
herinn fóru, hvort heldur sem
sjálfboðar eða herskyldaðir, hvort
sem þeir fóru úr landi burt eða
ekki; en þeir þurfa að hafa eytt
meiri eða minni tíma í herþjón-
ustu, við heræfingar eða annað,
annað hvort í þessu landi eða í út-
löndum.
Munið eftir að senda upplýsing-
ar nú þegar ásamt mynd af her-
manninum, og sendið æfiágripin
sem allra fullkomnust. pað er
mikið þægilegraf yrir félagið að
stytta eða draga úr þeim upplýs-
ingum, sem gefnar eru, heldur en
að bæta við þær.
Reynt verður, eftir megni, að
senda myndir aftur til hlutaðeig-
enda.
Guðrún Búason,
ritari nefndarinnar.
Fyrsta lúterska kirkja.
Kvenfélagsfundur að heimili
Mrs. Guðr. Jóhannsson, Victor
St., fimtud. 9. okt., kl. 3 e.h.
Bandalagsfundur í samkomusal
kirkjunmar, fimtudagskv. kl. 8.
Söngæfing föstudagskv. kl. 8.
Guðsþjónustur sunnudaginn 12.
okt. bæði kl. 11 f.h. og kl. 7 e.h.
Sunnudagsskóli kl. 3. Guðsþjón-
ustan á sunnudagskvöldið verður
þakkargerðar guðsþjónusta.
Mánudagskvöld, margbreytileg
og tilkomumikil Thanksgiving há-
tíð, byrjar kl. 8.
Rausnarleg gjöf.
Hér með kvittast með þakklæti
fyrir peninga ávísun, að upphæð
$220, seip er fyrsta borgun af
dánargjöf hr. Aðalsteins Jóns-
sonar, Húsavík P.O, Man, til heim-
kominna, særðra hermanna. —
Eftirlitsmenn dánarbúsins, K. og
S. Sigurðsson, Winnipeg Beach,
hafa sýnt oss það traust, að gefa
oss á vald útbýting þess hluta
fjárins, sem erfðaskráin ákveður
að gangi til særðra hermanna.
í umboði Jóns Sigurðssonar fél.
Mrs. Pálsson, gjaldk.
666 Lipton Str.
Dr bænum.
Eins og áður hefir verið um
getið í blöðunum, ætlar Jóns Sig-
urðssonar félagið að halda mikla
útsölu um mánaðamótin nóv. og
des, á matvöru, hannyrðum o. f 1.,
o. fl. peir meðlimir og vinir fé-
Iagsins fjær og nær, sem góðfús-
lega vildu hjálpa félaginu með því
að gefa muni og matvæli fyrir
sölu þessa, eru beðnir að senda
tillag sitt til forstöðukona hinna
ýmsu nefnda, sem fyrir sölunni
standa, og eru nöfn þeirra gefin
hér með:— Hannyrðanefnd: Mrs.
Hanson, 393 Graham Ave. og Mrs.
Finnur Johnson, 668 McDermot
Ave. Svuntunefnd: Mrs. Thordur
Johnson, 324 Maryland St. Mat-
sölunefnd: Mrs. Borgfjörð, 832
Broadway; Mrs. P. S. Palson, 666
I.ipton str.; Mrs. Thorpe, 42 Pur-
cell Ave. Fiskidráttar nefnd: Miss
Harry Johnson, 779 Home str. og
Miss S. Eydal, 743 Alverstone St.
Á föstudagskvöldið 3. þ.m. voru
gefin saman í hjónaband af séra
Rúnólfi Marteinssyni, að heimili
hans, 493 Lipton stræti, þau ung-
frú Kristín Jósefsson og herra 01-
geir Gunnlaugsson frá Wynyard,
Sask. Að hjónavígslunni lokinni
fór fram hin prýðilegasta veizla
að heimili brúðarinnar, 931 Sher-
burne str., og var þar saman kom-
ið allmargt manna. Skemti fólk
sér hið bezta við samræður, söng
og spil fram yfir miðnætti. —
héldu þau af stað heimleiðis á
sunnudagskveldið var. Lögberg
árnar þeim ungu hjónum alls vel-
farnaðar og blessunarríkrar fram-
tíðar.
Mr. Julius Johnson frá Mozart,
Sask., kom til borgarinnar í vik-
unni sem leið; sagði hann, að all-
mikið væri óþreskt enn þá hjá
löndum vorum í Vatnabygðinni.
Séra Páll Sigurðsson frá Gard-
ar kom til bæjarins eftir helgina
og dvelur hér nokkra daga.
C. P. Paulson, yfirmaður fiski-
klaksins í Mikley var á ferð í
bænum í vikunni.
Lesendur Lögbergs eru beðnir
velvirðingar á því, að “Sólskin”
barnadeild blaðs vors, getur ekki
fylgt að þessu sinni. VerðUr það
bætt upp síðar.
Hin fallega þýðing á kvæðinu
”Annabel Lee“, sem birt var í síð-
asta tölublaði Lögbergs, er eftir
hið góðkunna skáld B. p., sem les-
endur vorir munu vel kannast við
af kvæðum hans, þeim er Lögberg
hefir flutt. Af sérstakri óhepni
tókst svo til, að nafn þýð., sem
standa átti undir kvæðinu, féll í
burtu, og eigi athugað svo snemma
að við yrði gert. Á þessu er B. p.
vinsamlega beðinn afsökunar.
Útnefning í bæjarráðsmanna-
stöðurnar, sem fylla þarf í næsta
mánuði, hafa nú farið fram og
hafa þessir verið tilnefndir:
Fyrir borgarstjóra: núverandi
borgarstjóri Grey og séra William
Ivens úr hópi verkamanna.
1. deild: Mr. Cockburn og S.
Cartwright, sá síðari er tilnefnd-
úr af verkamönnmn.
í 2. deild: F. 0. Fowler og F. G.
Tipping fyrir verkaimenn.
I 3. deild: G. Fisher, “Ginger”
Snook og Jón Samson fyrverandi
lögregluþjónn.
í 4. deild: A. L. McLean og Th.
Fyfe úr hópi verkamanna.
1 5. deild: John Queen úr hópi
verkamanna og Nathan Segal.
í 6. deild: R. H. Hamlin , Sam.
Lewis, Jacob Kaplinovitch og frá
verkamönnum S. Blumberg.
1 7. deild: A. McLennan, G. W.
Cooper, Hugh Vance og frá verka-
mönnum Herb. James.
Verkamenn hafa og útnefnt úr
sínum hópi menn og konur í skóla-
ráð bæjarins.
Auk þeirra íslendinga, sem
nám stunda við Jóns Bjarnasonar
skóla, höfum vér orðið varir við
þessa, sem nám stunda við Wes-
ley College og hafa margir þeirra
stundað nám við Jóns Bjarnason-
ar skóla og útskrifast þaðan:
Grade IX.—J. H. Bjarnason og
Fred Frederickson.
Grade X—I. Einarsson og P.
Guttormsson.
Grade XI—M. B. Vopni, Bertha
Stevenson og A. Halldórsson.
First year Arts—John Straum-
fjörð, E. Thorláksson, J. Ragnar
Johnson, Kristján Sigurðsson,
Jón Sigurjónsson (Eng.), Guðrún
Marteinsson, Axel Vopnfjörð,
Rósa Johnson.
Second Year—J. Eðvald Sigur-
jónsson, H. Einarsson, E. Helga-
son.
Third Year—G. Arnason.
Fourth Year—Sigurbjörg Stef-
ánsson og Elín Anderson.
Wonderland.
peir, sem lesa auglýsinguna frá
Wonderland, sem birtist í þessu
blaði, geta fljótt sannfærst um,
að skemtiskráin er engu lakari en
að undanförnu, og sanna það bezt
nöfn hinna ágætu leikenda. par
sýna meðal annars list sína May
Allison og Mildred Harris (Mrs.
Chaplin) í leiknum “Borrowed
Clothes”. Næstu viku gefst fólki
kostur á að sjá Monroe Salisbury
í “Light of Victory”.
SÝNINGAR VERÐLAUN.
Hin árlega iðna/ðarsýning í
Grand Prairie, Alberta, var hald-
in í ár eins og endranær og segir
Edmonton Journal frá þeim, sem
verðlaun hlutu í hinum ýmsu
greinum, og stendur landi vor
M. G. Guðlaugsson þar fremstur í
flokki. Eftirfylgjandi eru verð-
laun þau, sehi Magnús hlaut á i Nesinu, eins og vjer vitum, því hið
sýningu þessari: eiginlega Borgarnes þrýtur þar.
Fyrstu verðlaun fyrir kýr og Sjálft Nesið hjet i fyrstu Digranes
kálfa af Aberdeen-Angus kyni. | sem þýðir hálent nes), enda mun
1. og 2. verðlaun fyrir vetrunga það hafa veriö bústnara ásýndum,
af sama kyni. þegar skógurinn klæddi hvert holt.
1. verðlaun fyrir sláturnaut af Leifar af skógarkjarri lifðu fram á
sama kyni. ! síSastliðna öld. — þótt ekki sje getið
2. verðlaun fyrir óbættar mjólk- ne'tt; ‘ Borgamesi, neSar en
urkýr
iGranastaSi, munu hjer hafa veriS
, „ . , ... ; verbuSir, hjallar og hrof. Og ma
1. verðlaun fyrir Marquis hveiti ., ’ 1 , . . ?.
enn sja merki slikra mannvirkja a
(sáð að vorinu).
1. verðlaun fyrir Ketchen hveiti
(sáð að vorinu).
1. verðlaun fyrir hafra.
1. verðlaun fyrir kartöflur.
á hæöinni austanvert viS Hrognkelsa-
vík. Par eru miklar rústir og fornt
vatnsból. — Eiginlega höfnin í Borg-
arfirSi fyrir stærri skip hefur alla
tíS veriS Brákarpollur. Vjer sjáum
3. verðlaun fyrir heima tilbúið a{ Egils sögu> ag skip Þórólfs flaut
smjor.
1. verðlaun fyrir heima tilbúna
sápu.
2. verðlaun fyrir heima tilbúið
brauð.
1. verðlaun fyrir ávaxta kökur.
Gleðilegt er að sjá, þegar land-
ar vorir sækja fram í fremstu röð
og vinna sigur í samkepninni við
innlenda menn. í hvert sinn, sem
þeir sýna í orði eða verki, að þeir
eru að verða “menn með mönnum.”
Rœða
pra Einars Friðgeirssonar á Borg
á 50 ára afmæli kauptúnsins
í Borgarnesi, 22. marz 1917
Þegar kista Kvöldúlfs kom hjer að
landi byrjar nýtt timabil í sögu Ness-
ins. ,ÞaS er einsdæmi í íslenskri
land námssögu, aS dauSur maSur
nemi land. Þjer þekkiS allir af Eglu
frásögnina um þaS, aS hann dó í
hafi en gerSi þau boS á deyjanda degi ÞaSan er skemst
til Gríms sonar síns, aS ef svo undar- Borgareyja. — — — Nú
þár viS bryggjur, og munu flest haf-
fær skip hafa lagst þar fyrst, er þau
komu inn fjörSinn, og fariS þaSan
síSast, þótt þau væru síSar færS inn
i árnar meS stórstraumum til upp-
sáturs. Á Hvítárvöllum 1á best viS
til kaupstefnu viS hjeraSsmenn, eftir
því sem þá hagaSi til, og þar lágu
skipin því um kauptíSina, eSa hafa
lagt þar upp vöruna og tekið þar
farm aftur. Sje þaS rjett til getið
hjá mjer, aS búSartóftir sjeu fvrir
austan Hrognkelsavik, þá munu
róSrarskip og smáfleytur oftast hafa
lent viS tangann þann, sem gengur
fram meS víkinni aS austan. þar er
sjálfgerS bryggja frá náttúrunnar
hendi. Af jarSabók Árna Magnús-
sonar má sjá, aS útræSi hefur veriS
hjeSan og alla leiS innan frá Bónd-
hól. Hafa sjómennirnir frá Borg þá
orðiS að liggja hjer viS. Reyndar
einnig munnmæli um> aS Borgartnenn
hafi haft uppsátur í Raufanestöng-
um, og heitir þar enn Borgarlending.
frá landi út til
hef jeg
Jega skyldi viS bera aS kisa sín ’ nefnt, aS Borgarnes var hlunninda-
yrSi komin til lands á undan honum,! hind, kosta-beitiland og verstöð, —
þá skyldi hann velja sjer bústaS sem en þaS var lika leikvöUur. Egla segir
næst þvi, er hana bæri aS landi. ÞaS | frá þvi, að knattleikar voru haldnir
gekk eftir aS kistuna rak strax, og j í Sandvík, og er sennilegt, aS þaS
1 einmitt lijer í Borgarrresi; en frásögn hafi haldist svo lengi sem knattleikar
Eglu um þaS er svo óljós, að leg-1 voru tíSkaSir. Líöur nú vonandi ekki
j staSur Kvöldúlfs verSur ekki ná- j á löngu, að knattleikar verSi teknir
j kvæmlega ákveSinn eftir henni. En upp aftur í Nesinu, fyrst íþróttafé-
allra næst liggur aS álykta, aS kistuna
hafi rekiS hjer fremst i Nesinu, ef
til vill Borgarvíkur megin; þvi hefSi
hana rekiS austan á Nesinu, mundi
Skallagrimur sennilega hafa valiS sjer
bústaS viS Hamarsvíkina. — Engan
efa tel jeg á þvi, aS Skallagrímur
hafi orpiS haug aS líki föSur síns, og
þaS einmitt í Skallagrímsdal; þvi ann
lag er fætt og leikvöllurinn ákveSinn.
— Þá er enn aS minnast þess, aS
NesiS var námaland. Skallagrímur
“bljes hjer rauSa”, þ. e. bræddi járn
úr járnþrungnum leir, sem hjer er
í jörSu. BræSsluhlóS hans voru viS
klettabarSiS, þar sem gangstígurinn
liggur heim aS íbúSarhusi Jóns
Björnssonar & Co. í SuSurnesinu.
Þegar grafið var þar niSur til aS
laga stíginn í tíS Bjerrings sál. versl-
unarstjóra, þá gægSust þau fram úr
sandskaflinum, sem hafSi huliS þau
í þúsund ár. Frá hlóSunum var
ekki frá Borg í NesiS. — ÞaS mun steinlögS renna, sem sýnilega var
sönnu næst, aS Kvöldúlfi hafi veriS | ætluS hinum bráSna málmi aS renna
þar. Stykki af
storknuSum málmi fanst í rennunni.
ÞaS var aS stærS og lögun áþekt
meSalstórum tígulsteini. Brot af þvi
stykki munu vera til á Náttúrugripa-
safninu fremur en fornmenja-
safninu). Annar steinn af sömu gerS
fanst síSar í flæSarmáli. Helgi Jóns-
son-verslunarstjóri ráSstafaSi honum
eitthvaS. Er mjer grunur á, aS
“Námu-íBlakkur”, Englendingur, sem
ars er lítt skiljanlegt, aS Egill skyldi
flytja föSur sinn og sonu þangaS.
Nóg var af góSum grafarstæSum
nær Borg. Enda eru hinir framliSnu
nú fluttir úr Nesinu til Borgar, en
haugur orpinn hjer í Dalnum, og eftir og storkna
siSan jarSaSir hjer allir niSjar hans
og nauSleitamenn í heiSnum siS. —
Minning Úlfs mun hafa veriS í mikl-
um heiSri höfS, ekki sízt fyrir þaS,
hve forspár hann hafSi veriS ,um
flest. — Hann var líka mesta hetja,
afburSa vitmaSur og skáld og þjóS-
haga smiSur. AS vísu var hann
Bjálfa son, — en þá þýddi orSiS
bjálfi annaS en nú. — Hann var af
Hrafnistumönnum kominn og því
kunnáttumaöur meiri en alment gerS-
ist. — Kistu hans rak hjer á land
áriS (878J, en áriS eftir (879)
bygöi Skallagrímur bæinn aS
Borg, og siSan hefir þetta Nes
veriS bithagi frá Borg um þúsund ár,
eða nánar tiltekiö 1038 ár. En
ýmislegt hafSi þaö til síns ágætis
fram yfir almenna bithaga. ÞaS var
hlunninda land, sem langt fram eftir
öldum veitti Borgarbændum sel, egg,
dún og rekaviS í búiS. Og þaS var
svo afburöa gott beitiland fyrir fje
og hross, aS leitun var á sliku. Allar
skepnur voru hjer sem í sjálfheldu,
landiS kjarngott, og aldrei kom þaö
fyrir, aS haglaust yröi fyrir hesta —•
þvi ollu melstangir á sandbölunum,
dálitill fjörugrasa reki, og aldrei
kvaS hafa tekiö fyrir haga á mýri
þeirri, sem nú er kölluS Vestur-
nestúniS. — Af örnefnum frá eldri
tímum veit jeg fá. Oddarnir þrír, sem
ganga fram úr Nesinu og mynda
stuttyddan þrífork, hjetu SuSurnes,
RÚGUR ÓSKAST
Vér ei um ávalt
Reyðubúnirtil þess
að Kaupa góðan
RÚG
SENDIÐ BYRGÐIR YÐAR
TIL
B. B. Rye Flour Mills
LIMITED
WINNIGEG, MAN.

um orðinn að steini.
Eg get ekki stilt mig um að láta
í ljós það hugboð mitt, að Kveld-
úlfi hafi ekki þótt Grímur sonur
sinn byggja bæ sinn nákvæmlega
eftir tilvísun sinni, og misvirt
það, j?ótt hann léti það málefni
afskiftalaust meðan niðjar hans
bjuggu á Borg, — en að þegar
jörðin gekk úr eigu ættarinnar
hafi hann tekiö að toga fastar
skækilinn í því efni að draga
þungamiðju Borgarinnar nær leg-
stað sínum. pess vegna hafi hann
ekki varnað því, að Borgin virtist
um langt skeið öllum heillum horf-
in. Sjórinn braut engjarnar og
kipti þannig fótunum undan blóm-
legum og trygum búskap, hlunn-
indi gengu úr sér, landið blés upp,
skógurinn fúnaði, hús öll urðu
hrörlegir kumbaldar og ábúend-
urnir margir hverjir amlóðar. —
ITann geymdi einlægt vandlega
silfur sonar síns og glotti í gröf-
inni, þegar menn leituðu þess í
rústunum af gröf Gríms eða í
rauðamýrarpytti langt uppi í
sveit, en sást yfir gröf hans.
pað er gömul saga, að faðir
margra sona sagði þeim á deyj-
anda degi, að mikill fjársjóður
væri fólginn í akri, sem hann eft-
irlét þeim. — peir skildu þetta
bókstaflega og pældu og tættu
sundur allan akurinn til að finna
fésjóðinn, strax eftir að karlinn
var dauður. Fésjóðinn fundu þeir
ekki, en akurinn batnaði stórkost-
lega við djúpstunguna og gaf
þeim mjög ríkulegan arð.
Kvöldúlfur og fólgni fésjóður-
inn gaf oss samskonar bending.—
prautreynum hve mikið fémætl
felst hér í jörðinni. Ef til vill
finst aldrei gamla brotasilfrið, en
efalaust veitir vaxandi uppskera
ef vel er á haldið, nýtt silfur, —
já, glóandi gull. — pótt engar
málmnámur af neinni gerð verði
hér að auðsuppsprettu, þá mun at-
orkan og útsjónin hér sem annars
staðar sanna, “Að námuauður
hjer var á ferS, hafi komist yfir gullsins þess hins góða Geymd-
hann. — Geta má nærri, að Skalla-
grímur hefur eytt miklum skógi til
járnbræöslunnar, því ekki hefur veriö
um annan eldiviS að ræSa en rekaviS
og skógviS. VerbúSamenn munu
cinnig hafa höggviö skóg eftir þörf-
um. — Ekki er ómögulegt, aö Borgar-
nes verSi enn námuland — þaS á enn
óeytt járngrjót sitt og járnleir. 1
Stórui-Brákarey geymir þaS silfur-
bergiö sitt. Keypti ól. Arinbjarnar-
son námabrjef til aö helga sjer þaS,
en ekkert varS úr þeim námurekstri.
— ÞaS veröur ekkert fullyrt um þaS,
hvað jörSin geymir hjer í skauti sínu
af málmum eöa verömwtu steinefni.
Sennilegt tel jeg þó, aö hjer í Nesmu
geymist heilmikiS af gömlu silfri,
skjaldaskriflum og baugabrotum, auk
myntaöra peninga. Þér muniS, aS
Egils saga skýrir frá þvi, aS Skalla-
| grímur hafi fóIgiS fje sitt, en enginn
veit hvar. A8 hann hafi fariS meö
þaö upp í Krumskeldu, eins og gömlu
munnmælin segja, er fjarri öllum lík-
Miönes og Vesturnes. Þá getur og ' um, sem auðvelt er aö sýna fram á,
Egla um Brákarsund, sem Pollurinn j þegar timi og tækifæri leyfir. ÞaS
og eyjamar tvær draga nafn af. ! er ekki efi á, aS hann gróf fjeS til
öllum er minnisstæeS sagan um
gömlu brák, sem Grímur hrakti af
klettunum viS sundið og kastaöi svo
steini aö, þgar hún ætlaSi aS bjarg-
ast á sundi. Þá eru örnefnin Skalla-
grimsdalur (eöa Skallagrims7á<7j
Hrognkelsavík bæöi forn. Mun haug-
ur Skallagríms hafa tengt nafn hans
viS dalinn, en einkennilega mikill
hrognkelsareki hafa valdiS nafni
þess aS hafa yndi af því þegar hann
væri dáinn, en trúSi ekki Agli syni
sínum til aS leggja fje i haug hjá
sjer. Mestar líkur eru því til aS
hann hafi gnafiö þaö einhverstaSar
'• grafreit þeirra Borgarmanna. Senni-
iegast í haugi Kvöldúlfs fööttr síns.
En hvaS haugana hjer í Dalnum
snertir, þá mun þeim enginn sómi
hafa veriö sýndur eftir aS kristni
víkurinnar, enda ber hún enn þaS komst á. ÞaS er allra líklegast, aS
nafn meö rjettu. Þá er enn eitt mjög ! niSjar Skallagríms hafi rifiS haug
fornt örnefni og merkilegt frá máls- hans og flutt beinin heim í Borgar-
ins sjónarmiöi. Þaö er nafniS kirkjugarö til aS jarðast þar í vígöri
“Dílarnir” og Dílatangi. Dílar er
merkilega gott orS yfir torfur og
rnold. Visa frá 14. öld getur þess,
;iÖ haugurinn hafi veriö kannaöur
grasbletti í uppblásnu landi — þaö ^ þá og ekkert fémætt fundist. Svo
sem á útlendu máli heitir oaser. því ’ ekki er aS undra, þó þeir fyndu fátt,
miöur er þetta orö aS gleymast, og
kalla flestir nú NeSri-Sandvík, þar
sem aö rjettu heita Dílarnir. Nú,
þegar mennirnir ætla aS fara hönd-
um um þetta landpetti og grafa þar
eftir gulli og brauöi, ætti mjög vel
við aS s-na því þá ræktarsemi að
láta þaö njóta sins forna og góöa
sem könnuöu hann á 19. öldinni.
Fundvísastur allra hef jeg oröiö, því
jeg ber í vasa mínum jaxl úr eik-
hestinum, sem grafinn var hjá Grími.
Gaf hann mér þennan jaxl til
jarðteikna, um vellþóknun sína,
þegar eg hafði hrest við hauginn.
Eg fann jaxlinn einn góðan veð-
nafns. Sú Sandvík, sem ber þaS nafn urdag í sandinum rétt hjá haug-
ur er í svitaholum þjóða.”
Eins og auðvitað er, átti Borg-
arnes marga húsbændur, og skyldl
eg, ef ástæður leýfðu, reyna að
rekja þá í röð. En í þetta sinn var
tíminn, sem eg hafði til undir-
búnings, alt of stuttur. pó skal
eg nefna nokkra hina fyrstu, sem
nesið laut, fyrstu c. 350 árin eftir
landnámstíð:
1. Skallagrímur bjó 879—934.
2. þá Egill sonur hans (frá 927 að
nokkru)—974.
3. pá porsteinn Egilsson langan
búskap, því hann v^rð maður
gamall.
4. pá Skúli porsteinsson,
5. þá Egill Skúlason (sbr. Banda-
manna sögu,
6. þá Einar Skúlason, prestur, dá-
inn 1145, hann var skáld og
lærdómsmaður.
7. þá Bersi Vermundarson hinn
auðgi, hann var prestur og af-
arríkur. Einbirni hans var
Herdís kona Snorra Sturlu-
sonar.
8. þá Snorri Sturluson, tók við
1201, þegar Bersi dó. Hann
bjó fyrst í Borg og Herdís
kona hans bjó þar til dauða-
dags, 1233. — ólafur pórðar-
son hvítaskáld fór að Borg
1236.
pessi nafnalisti nær yfir hálfa
fjórðu öld, og allir eigendurnir og
ábúendurnir þann tíma, eru af-
komendur Skallagríms. — Eg get
ekki rakið öjlu lengra í dag. Að
eins vildi eg benda á, að það er
heiður Nessins að hafa verið eign
og óðal margra ágætustu manna,
einkum fremsta skáldsins í forn-
um stýl (Egils) og mesta sagnrita
snillingsins (Snorra), sem báðir
verða ódauðlegir í bókmentum
vorum. 25 prestar hafa alls þjón-
að Borg svo kunnugt sé, en færri
hlutinn af þeim hefir verið hús-
bóndi Borgarness , og enginn
þeirra hefir tekið jafnmikinn þátt
í að snúa örlögþáttu þess eins og
sá, sem nú hefir orðið. Nálega
alt hið markverðasta í Borgarnesl
hefir gerst hér í minni tíð, síðustu
meS rjettu aS fornu og nýju, er efst inum. Hann er nú auðvitað næst- 30 árin.
(Meira.)