Lögberg - 04.12.1919, Síða 4

Bii. 4
LÖGBERG, FIMTTJDAGINN 4. DESEMBER 19119.

«1>
£IQ
I
Gefið út hvern Fimtudag af The Col-
umbia Preis, Ltd.,Cor. William Ave. &
Sherbrook Str., Winnipeg, Man.
TALSIMl: GARRY 11« og 117
Jón J. Bíldfell, Editor
J. J. Vopni, Business Manager
Utanáskrift til blaðsins:
TtfE C0LUMBI4 PRES8, Ltd., Bo* 3172. Winnip.g, IRan-
, Utanáikrift ritstjóram:
EDITOR LOCBERC, Box 3172 Winnipag, R|an.
VERÐ BLAÐSINS: B2.00 um árið.
-«►27

nianiunii'iHiinutt!?
Kosningaúrslitin í Winnipeg.
Þá eru borgarstjórnarkosningarnar í Win-
nipeg um garð gengnar — þær heitustu kosn-
ingar, sem nokkurn tíma hafa verið háðar í
'þessari borg.
Þær voru, eins og menn muna, á milli þess
hlnta verkamanna borgarinnar sem lengst vilja
ganga í byltingaráttina, og þeirra af bæjarbú-
um, sem að gætilegar vildu fara. Þeirra, sem að
sjá og skilja að æsing og umbreyting er til
hættu, ef henni er gefin of laus taumur, og
breytingar allar á fyrirkomulagi þessa bæjar-
félags beztar með forsjá.
Vér sögðum, að það hefði verið að eins
partur af vinnufólki þessa bæjar, sem að fylgdi
flokk þeim, er sótti um að ná yfirráðum í bæj-
armálum undir nafni verkamanna, og þegar vér
athugum atkvæðin, þá sjáum vér að þetta er
satt.
Til dæmis í Veston, þar sem eru tómir
verkamenn, fær Farmer, sá er sótti undir merki
verkamanna, 782 atkvaeði. En hinn maðurinn,
sem sótti á móti Farmer og undir merkjum í-
haldsstefnunnar, fékk 439 atkvæði.
Sama er að segja um þá Thomas Flye og
F. H.. Davidson. Flye, sem var merkisberi
'þessa sama flokks í Veston, fær þar 716 atkvæði,
en Davidsn 641—að eins 75 atkvæðum minna
heldur en Flye.
Hvernig stendur á þessu, ef að verkamenn
hafa yfirleitt viðurkent Flye sem sinn merkis-
bera og stefnu hans- sem sína eigin?
Um skólayáðsmennina er það sama að
segja, nema hvað Mrs. Hancock, sem sótti und-
ir merkjum þessa parts af verkamanna flokkn-
um, sem ráðin höfðu í hendi sér, hvað kosninga-
baráttuna snertir, fór þar einmitt í þeim parti
af kjördeild sinni, þar sem engir búa aðrir en
verkamenn, hina mestu hrakför — náði þar ekk'
meiri hluta atkvæða.
Þetta sýnir berlega, að verkamennimir
sjálfir voru ekki sammála um stefnu þá, sem sá
partur er kosninga undirbúningnum og kosn-
ingabaráttunni réði.
t þessum kosningum fengu borgarstjóra-
efnin 28,152 atkvæði. Þar af fékk Charlei F.
Gray 15,638, en Farmer, sem var merkisberi
verkamanna, 12,514.
1 hinum vmsu deildum fengu öldurmenn-
irnir, sem íhaldsstefnunni fylgja, 16,676 atkv.
En breytingamennirnir 11,023.
í skólaráðs kosningunum fengu íhalds-
menn 18,941 atkvæði, en breytingamennirnir
11,310.
Þannig liafa Winnipegbúar svarað mála-
leitan þessara breytingamanna og svarið er
svo skýrt og ákveðið að því er þessar kosningar
snertir, að þeir vilji ekki sleppa stjórn bæjarins
í hendur gjörbreytendum. Og af fimtán merk-
isberum, sem þeir sendu út, féllu ellefu í valinn,
en fjórir náðu kosningu, þrír öldurmenn og einn
eða öllu heldur ein, sem náði kosningu í skóla-
stjórnina.
En þó að svar Winnipegbúa væri svona á-
kveðið að þessu sinni, þá stendur nú samt svo á,
að með þessum þremur öldurmönnum er verka-
menn fengu kosna, hafa þeir sjö málsvara í bæj-
arstjórninni, því fjórir voru þar fyrir.
Svo íh.aldsmenn og breytingamenn vega nú
salt hver á móti öðrum í bæjarstjórninni, sjö og
sjö, með borgarstjóra Gray til þess að skakka
leikinn.
Verndið æskuna.
Æskumaðurinn bíður ó'þreyjufullur eftir
fullorðinsárunum, og honum finst tíminn aldrei
ætla að líða. Hann finnur lífsfjörið svella í
æðum sér, og þróttin vaxa í hverri taug. En
æskan heldur honum til baka.
Hann byggir sínar skýjaborgir, en 'hann
kemst ekki til þeirra vegna þess, hve æskuárin
eru sein að líða.
Hann finnur aflið í vöðum sér vaxa og hon-
um finst hann muni geta rutt sér djarfmann-
lega braut í lífinu, hara ef hann gæti komist af
æskuárunum og orðið maður. Þessi þreytandi
bið er æskumanninum hvimleið, þessi langa leið
þar til hann er kominn í hádegisstað lífsins, er
svo óskaplega lengi að líða.
En þroskaskeiðinu fylgja vonir mannanna
— vonir um sól og sumar — vonir um ást og
yndi — vonir um drengskap og dygð — vonir
um vaxandi þor — vonir um fagran og þrótt-
mikinn lífsferil.
Svö koma fullorðinsárin og breytingin
verður mikil. Vonirnar rætast sumar, en sumar
verða tál. PJrviðleikar, sem maður vissi ekkert
um eða hugsaði ekkert út í, mæta manni og ár-
in, sem áður virtust vera svo óumræðilega lengi
að líða, eru nú sem mánuður, vika, eða jafnvel
dagur.
Mennirnir líta til baka til hins óþreyju-
fulla æskulífs og margir taka undir með Bene-
dikt Gröndal:
“Gerðu mig aftur, sem áður eg var,
alvaldi guð, meðan æskan mig bar.!”
Og þeir gjöra það í fullri alvöru. Óska sér þess
frá insta grunni hjarta síns.
En ’því miður er þá í flestum tilfellum ’þýð-
ingarlaust að óska. því þegar þar er komið æfi
manna, er bernskan vanalega horfin, eða ef hún
er það ekki með öllu, þá er hún að eins sem fög-
ur hylling, eða angurbiíð endurminning.
Vér lœrum undir flestum kringumstæðum
of seint að meta og varðveita œskuna.
Lærum of seint að skilja, hversu mikið afl
til dáða æskan á og hversu óbætanlegur skaði
það er oss mönnunum, að glata henni.
Æskan er aldrei fátæk, því hún á ómæli-
legan heim fullan af vonum.
Hún er aldrei döpur eða niðurlút, því hún
er vermd af ylgeislum sólarinnar.
Og hún er aldrei ljót, því sakleysið er um-
heimur hennar.
Þetta þrent: vonin, gleðin og sakleysið, eru
mátarstoðirnar undir því fegursta, sem lífið á
og hefir að bjóða.
Ekki að eins til þess að fegra lífið, heldur
og til þess að gera það þróttmeira.
Hugsið ykkur, hvað sá maður eða sú kona
stendur vel að vígi, sem getur mætt öllum að-
köstum lífsins og erviðleikum með vonum æsk-
unnar.
Hugsið ykkur, hve léttari skylduverk vor
hin daglegu væru, ef þau væru unnin með lífs-
gleði æ.skunnar, og hugsið ykkur, hversu menn-
irnir og mannlífið væri fagurt, ef sakleysi æsk-
unnar breiddi sig yfir allar hugsanir þeirra,
orð, áform og gjörðir.
Verndið því æskuna og látið enga stund ó-
notaða til þess að tryggja ykkur hana. Ekki að
eins á meðan ársól lífsins brennur ykkur á vanga
—ekki að eins á vori lífsins, beldur líka í gegn
nm alt sumarið og fram á haust.
Á víð og dreif.
Það ér ekki langt síðan vér vorum að lesa
í riti einu merku, sem gefið er út í Bandaríkj-
unum. Þar er á mebal annars ritgjörð eða
saga, sem heitir: “Sannleikur um konur, sem
aldrei hefir verið sagður.” Saga þessi eða rit-
gjörð er meistaralega vel rituð, svo að maður
getur naumast lagt bókina frá sér, fyr en mað-
ur er búinn að lesa út. Þar er sagt frá konu
einni, sem þegar er hún giftist sagði manni sín-
um alt — hispurslaust alt, sem á daga hennar
hafði drifið, og segir: “Eg veit það eru til
menn, sem mundu ekki hafa fyrirgefið mér þær
misgjörðir, sem mig hefir hent, en eg vildi
lieldur eiga undir því að maðurinn minn fyrir-
gæfi mér ekki, heldur en að lifa lífi lyginnar
þaðan í frá. Það getur virzt þægilegra í svip,
en þegar maður gætir betur að og tekur með í
reikninginn göfgi sálarinnar, sem öll velferð er
þó undir komin, þá mun engin stúlka eða kona
bugsa sig um tvisvar.
En það er erfitt að fá sig til þess fyrir
kvenfólk yfirleitt — kvenfólk, sem hvorki eru
söguhetjur í skáldsögum né tilbeðnar á manna-
mótum — heldur konur svona upp og ofan. En
ef þær einu sinni fá kjark til þess að játa mis-
gjörðir sínar, kannast við að lífið hefir verið
gefið oss til annars meira og betra en lítilfjör-
legra og stundlegra hagsmuna, þá munu þær
finha sálar ró svo djúpa, að hún hafi :þrek til
þess að mæta hverju sem að höndum ber, jafn-
vel einverunni. Og svo eru líka til menn, sem
kunna að fyrirgefa og líka menn, sem þurfa
l’yrirgefningar við.
Þessi kona segist hafa gert sér far um að
loka huga sínum fyrir ljótum hugsunum, en
opna huga sinn eingöngu fyrir hugsunum þeim,
serii fagrar eru og hreinar.. Þessar hugsanir
læfi eg, segir hún, látið prenta á spjöld, sem
að límd eru svo í ofurlitla rauða vasabók, “sem
að aldrei skilur við mig. Eg les þessar hugsan-
ir við og við, þar sem eg stend eða krýp; í ein-
veru eða margmenni, hvar sem eg er stödd, og
er mér að því ósegjanlegur styrkur, og hverja
Lugsun enda eg í þögulli bæn.” Hér fylgja
nokkrar af hugsunum þeim, sem stöðugt fylla
huga þessarar konu:
I.
“Þegar eg er óstyrk eða ergileg, löt eða öf-
undssjúk, þá er mér það ljóst, að eg að eins get
öðlast þrótt með því að gjöra eitthvert kærleiks-
verk, hvað lítið sem það kann að vera. Eg get
dreift hinu svartasta sorgarskýi með geislum
kærleikans. Mér er ljóst, að það sem ljótt er,
svndin sjálf, er sprottin af eigingirni og af því
að eiga of góða daga.
Eg get útrýmt eigingirni og yfirbugað
nautnaþrá mína með kærleika.
Eg get yfirstigið alt það, sem ljótt er, allán
ótta og allan hégóma með kærleika Enginn dauði
er til nema dauði kærleikans. Frá lnonum forða
þú mér, herra!
II.
Eg veit að mikilmenskan er sprottin af
sjálfseísku. En að lítillætið er guði þóknanlegt.
Mikilmenskan er sjálfstilbeiðsla, en auð-
mýktin í verkum kærliekans, hversu smá er þan
kunna að vera, er hugarfró hvers manns.
Drottinn varðveiti mig frá yfirlæti í öllum mynd-
um.
III.
Eg veit að það er skaðsamt fyrir mig, að
láta hngann dvelja við misgjörðir, sem mig hafa
hent, — hugsunarleysi og syndir. Þeim get eg
ekki breytt, svo eg útrými þeim úr huga mínum,
en held mér við hina líðandi stund, sem eg hefi
vald á og get varið sem mér sýnist.
Varðveit mig, herra, f rá Óllum hégómlegum
endurminningum.
IV.
Eg veit, að réttlátt og fagurt líferni fæst að
eins með réttlátu hugarfari. Að gjöra það sem
rétt er af því að lögin bjóða það eða af því að
það hefir komist upp í vana, en þrá máske það,
sem rangt er, það er að hæða höfund hins góða.
Það verður að vera þrá mín að gjöra það sem
rétt er. Það sem stjórnar lífi mínu verður að
spretta úr minni eigin sál, en ekki að koma utan
að. Varðveit mig, herra, frá því að sýnast það
sem eg ekki er, og frá allri hræsni.”
Baldursbrá.
Eftir Tennyson.
Úr sprungu veggjar bjart og bert
þig, blóm mitt, sleit eg glaður; —
með rótum hér, eg held á þér.
Ó, hvítast blóm! -x- en skildist mér
hvað ’alt, með rót, þú ert,
þá vissi’ eg ger hvað væri guð og maður.
J. R.
Glataði sonurinn.
Stúlkurnar kátar og kvikar,
komu með dýrlegt vín.
Hann hellir því ei, en hikar,
því hugsi tekur hann bikar
hið fyrsta sinn til sín.
“Pú hikar, sem böls þér baki,
ef bikar tæmir þann.
Við hyggjum sízt þig saki.”
Og sveinninn kneif, en að baki
svínstígju fulla fann.
J. E.
Stökur eftir K.N.
Herra Kristján Júlíus skáld frá North Da-
kota, lofaði oss að heyra nokkrar vísur eftir sig,
er hann leit inn í skrifstofu vora nýlega.
Þetta er fyrtsa vísan, sem hann orti, eftir
að hann settist að í Dakota:
Drottinn, lát mig ei deyja
í Dakota skuldum frá,
þó skömm sé frá að segja,
saknar mín einhver þá;
að einu þarf og að gá:
“Mortgage” á sálu minni
mjög er hætt við eg finni
upprisudeginum á<
Kiástján er íslendingur góður og hefir á-
valt látið sér ant um ísl. þjóðemi. Þegar hann
frétti hingaðkomu séra Kjartans Helgasonar,
urðu honum nokkrar vísur á munni og, lærðum
vér þessar:
Nú er til vor kominn Kjartan prestur,
kennimaður heima á Fróni beztur,
sjaldan hefir hingað komið vestur
hugðnæmari vetursetu gestur.
Nú er líka hræðslan frá mér flúin,
farin strax að vakna barnatrúin;
en því var eg svo þreyttur oft og lúinn,
að þjóðerninu sýndist hætta biiin.
Nú spái eg því, er þrýtur vetur þenna
að þjóðerni við höfum til að brenna,
það verður ekki kvenfólkinu að kenna
ef karlmennirnir bara þora og nenna.
í vor var heyleysi mikið í Norður Dakota,
Var það þá dag einn, er heyleysið var sem
mest, að Kristján hafði lagt sig fyrir og sofn-
að; kom þá maður inn, stjakaði hendi við hon-
um og sagði: ‘Hav! Hay!“ K.n. þaut upp með
andfælum og sagði:
Eg hrökk upp og lieyrði hann segja:
Hay! Hay! en skildi það ei. .
Hvern á að fara að heygja!
Og hver er nú búinn að deyja?
Eða á helvítis maðurinn hey?
íslenzku-
nám.
Guðmundur Sigurjónsson.
Þjóðræknisfélagsdeildin “Frón” hefir ráð-
íð hr. Guðmund Sigurjónsson sem fasta starfs-
mann sinn fyrir veturinn, til íslenzku-kenslu.
Frí kensla fyrir unglinga og börn er hvem
laugardag, frá kl.. 3 til 4, í Goodtemplarahús-
inu, en kensla gegn mjög lágu endurgjaldi, er
opin jafnt fyrir fullorðna sem börn, og þeir
nemendur geta hvort sem þeir vilja heldur,
fengið kennarann heim til sín, eða gengið til
hans. Pið, sem viljið nota kensluna, eruð beð-
in að g.jöra svo vel og smía yður til kennarans
sjálfs, Guðmundar Sigurjónssonar, 634 Tor-
onto st. Talsími Garry 4953.
i
The Royal Bank of Canada
Tilkynnir almenningi, að hannselur á leigu með sanngjörn-
um kjörum
ÖRYGGISHÓLF — SAFETY DEPOSIT BOXES
þar sem m-enn geta haft óhultöll sín verðbréf, gegn eldsvoða
og innbroti.
SIGURLÁNSBRÉF o. s. frv.
WINNIPEG (WestEnd) BRANCTIES
Cor. William & Sherbrook T. E. Thorsteinson, Manager
Cor. Sargent & Beverley F. Thoroarson, Manager
Cor. Portage & Sherbrook R. L. Paterson, Manager
Cor. Main & Logan M. A. O’Hara Manager.
5%
VEXTIR OG JAFNFRAMT
0 ÖRUGGASTA TRYGGING
Leggið sparipeninga yðar I 5% Fyrsta Veðréttar Skuldabréf með arð-
miða — Coupon Bonds — I TVIanitoba Farm Loans Association. — Höf-
uðstóll og vextir ábyrgst af Manitoba stjórninni. — Skuldabréf gefin út
fyrir eins til tíu ára tímabil, I upphæðum sniðnum eftir kröfum kaupenda.
Vextlr grelddir viO lofc hverra sex mánaða.
Skrifið eftir upplýsingum.
Lán handa bændum
Penlngar lánaðir bændum til búnaðarframfara gegn mjög lágri rentu.
TJpplýsingar sendar tafarlaust þeim er æskja.
The Manitoba Farm Loans Association
WINNIPEG, - - MANITOBA
VEIDIMENN sYt:ð
Raw Furs til______________________
HOERNER, WILUAMSON & CO.
241 Princess St., Winnipeg
VEL BORGAD tyrir RAW FURS
Sanngjörn flokkun
Peningar sendir um hæl
Sendið eftir brúnu merkiseðlunum
Skrifið eftir ^ Vér borgum
Verðlista vorum ý Express kostnað
SENDID UNDIREINS! VERDID ER FYRIRTAKi
Þankar kvöldsins.
Kæri herra ritstjóri.
pað er eins og þar stendur:
“Skriftin mín er stafastór, stýlað
illa letur, hún'er eins og kattar-
klór; eg kann það ekki betur.”
Eg ætlaði að skrifa, skrifa mik-
ið, skrifa um haf, jörð og himin;
en þegar eg byrjaði á frásögninni,
dró þoku fyrir sól, og eftir stund-
arbið huldi móða haf og himin,
hauður sól og tunglið með. Af
þessu kom mikill ruglingur á alt
og efnið var horfið úr huga mínum
á sömu stundu.
Eg ætlaði því að byrja á bar-
daga rímu, en þá vildi svo óheppi-
lega til, að í huga minn sveif
þessi vísupartur: “Við sína granna
sagði hann: sjáið þið manninn vit-
ausan”. Af þessu komst eg í
augnabliks vanda.«
Og mér varð litið í spegil nú-
tíðarinnar. þar úði og grúði af
allra handa skuggamyndum. þar
barðist hið góða gagnvart hinu
illa, en hið illa sótti á frá ýmsum
hliðum. Eg dró hengi fyrir þenn-
an spegil; þorði ekki að líta
lengra.
Næst leit eg í stækkunargler
liðipna ára. Já, þar mátti líta
margvíslegt samsafn af frumlífs-
ins framikvæmdum, og eitt með
því merkilegasta þar var, að eg
mætti mér þar sjálfum, átta ára
gömlum árið 1882, og er það það
fyrsta ár, er eg man eftir sjálfum
mér og því, er fram fór í kring um
mig.
Hið fyrsta, er eg man eftir frá
ættjörðinni, hefir ætíð reynst mér
skuggsýnt. pótt margir gleði-
geislar skíni í gegn og lýsi upp
fyrir mér minni köldu minningu,
er fósturjörðin veitti mér átta
ára vorið 1882.
peir munu margir vera, sem
muna skýrara eftir hinni óblíðu
tíð, er gekk yfir ísland á þeim
tíma, og er það ekki ásetningur
minn að lýsa mörgu frá þeim ár-
um, að eins nokkrum dráttum af
því, sem kom mér fyrir heyrn og
sjón. En eg er að. leita að eTn-
verju, sem eg ekki finn. peir
drættir hafa ekki skráðst nógu
skýrt á minnistöfluna, enda þar
samsafn írá fyrri tíð, og tekur því
langan tíma að finna smávegis
hluti frá löngu liðinni tíð.
“Vorið er komið og grundirnar
gróa.” Sóleyjan of fífillinn vakna
úr vetrardvalanum og líta sólar-
ljósið, er vekur þau itl lífsins.
Vorfuglarnir komnir og syngja af
fögnuði sín vorljóð; en hljómar
strengjanna eru veikir, eins og
þeir eigi eftir að harðna og ná
fullu hljóði. Börnin litlu eru að
fæðast í ljós dagsins. pau þrosk-
ast og leika sér utan um hverja
þúfu og bakka er þau ná til. Svo
kemur nóttin og alt fellur í ljúfa
þögn. Stelkurinn er oft óvær og
sendir frá sér kvak á stangli; loks
er steinhljóð, því svefnguðinn hef-
ir sigrað alt líf og heldur vörð,
meðan hátign næturinnar grúfir
yfir hinni sofandi hjörð.
i
Mál að vakna. D agur á lofti.
En hvað er að? Sefur fuglinn?
Ekkert hljóð heyrist. Litlu lömb-
in liggja undir hálsi móður sinn-
ar. peim finst kalt.
“Farið ekki á fætur, börn,” seg-
ir móðir mín. “pað er komið frost
og lítur út fyrir aði það fari að
snjóa áður langt um líður.” Eg
ætla að koma kindunum inn.” —
Eidri bróðir minn, 14 ára, fer og
hjálpar til að koma fénu inn.
En í dag er hvítasunnan, og
verður hann að fara til spurninga
til Staðarstaðar kirkju, og eru það
tvær langar bæjarleiðir.
Fyrir sólarlag er kominn norð-
an stórhríð með frosti og vindi.
Móðir mín er ein heima með
yngstu börnin, mig átta ára og
systur mína tíu ára. Faðir minn
var í langferð, mig minnir norður
að Melum í Hrútafirði. (par ólst
móðir mín upp).
Heyin voru þegar þrotin, en
jörðin faldist undir hinni hvítu
blæju; litlu ^uglarnir flugu inn í
húsin, undan fári og dauða. Litlu
iömbin voru svöng; mæðurnar
gátu ekki lagt þeim nóg til. Við
börnin grétum með lömbunum; við
vorum svöng líka.
Móðir mín klæddist í vinnuföt
föður míns og stríddi í ströngu;
hún bar á bakinu fjöruþara frá
sjónum handa skepnunum. Hríð-
in var svo svört, að ekki sást meir
en faðmslengd frá bæjardyrunum.
Úti í þessu vissum við af móður
okkar, sem kom inn öðru hverju
til að láta okkur vita um sig. Og
eitt sinn fleygði hún heilli grá-
sleppu inn í dyrnar, sem hún fann
i fjörunni. Hefir það eflaust ver-
ið sending til okkar barnanna frá
þeim, sem ált fæðir. — Eitt fleira
var það, sem jók á líkams og sálar
erfiði móður minnar, að vita bróð-
ur minn verða hríðarteptan á
Staðarstað; og fengum við enga
vitneskju um hvað honum leið,
þar til veðrinu Iægði.
öll él batna um síðir, og svo var
í þetta sinn. Aftur skein himin-
inn bjartur, sólin vakti upp og
vermdi hið hálf kulnaða líf fén-
aðarins, svo það náði aftur fullum
krafti við samræmi náttúrunnar.
Bróðir minn kom heill og hraustur
heim og var nú mikið aftur fengið.
Eftir þrjár vikur kom faðir minn
og urðum við glöð við heimkomu
hans. — Við það endar minn minn-
isþráður frá þessum tíma, — um
tímabil.
Samhengi fæ eg ekki út úr
’.eyndardjúpi hugsunarinnar, enda
?r eg ekki að rita æfisögu mína;
læt því tímann líða.
Anna og erviðisstundum man eg
eftir, einnig vor og sumarsælu í
mörgum skýrum myndum. peg-
ar skilningurinn þroskaðist, varð
eg hrifinn af miðnætursólinni,
söng fuglanna, fjallahlíðunum, og
þótti gaman að láta bergmálið beí-
ast hól frá hól. Fossarnir og læk-
irnir með silungnum í voru vinir
mínir, og þar er eg oft við í svefn-
inum. pá er fénaðurinn. Eg
fæddist að vorlagi ásamt litlu
lömbunum. Eg ólst upp með þeim