Lögberg - 01.07.1920, Blaðsíða 6

Bls. 6
L.OGBEKG FIMTUADGilNN 1. JÚLI 1920
Músaturninn.
Biskup einn, sem heima átti í Mayence á
Þýzkalandi, sem Hatto hét, var mjög auðugur
maður og ágjarn.
Biskup þessi var ólíkur’öðriðn kennimönnum
kirkjunnar að því, að hann sinti að engu líknar-
starfsemi eða bænagjörð. Öll hans hugsun snerist
um að auka eigindóm sinn, sem þegar var afar-
mikill.
Honum stóð alveg á sama hvort fóikinu í
biskupsdæmi lians leið vel eða illa—Þó að það
hefði ekkert til rnatar og yrði að ganga hálf nakið,
þá samt voru fjárhirzlur hans harð lokaðar.
Bú átti hann víðsvegar um biskupsdæmi sitt,
sem vel voru setin, og gáfu af sér meira en bú
annara manna, og þó uppskerubrestur yrði hjá
öðrum, lifði Hatto biskup við allsnægtir.
Svo var það eitt vor, að venju fremur mikill
vatnavöxtur hljóp í árnar svo þær flóðu yfir öll
sáðlönd manna svo að uppskera eyðilagðist, og
hallæri virtist óumflýanlegt í landinu og þegar
vesalings fólkið sá að fokið var í öll skjól þá fóru
nokkrir úr hópi þess á fund biskups og mæltu':
“Haf meðlíðan góði herra, með konum okk-
ar og börnum sem ekkert liggur fyrir annað en
hungurdauði, þar sem allar kornhlöður þínar eru
fullar af komi.”
Á meðan Hatto biskup talaði við þessa menn
lék bros um varir hans og hann svaraði þeim á
þessa leið: “Eg á ekki sök á 'þessu góðir menn,
og svo finst mér að þið ættuð að sjá um ykkur
sjálf,” og þeir(fengu ekki annað svar þann dag
Aftur fóru sendimenn á fund biskups daginn
eftir, og báru fram sama erindi en hann svaraði:
“Korn mitt er alt of dýrmætt til þess að kasta
því fyrir hungraðar rottur”.
Jafnvel þetta hrottalega svar gat ekki hrakið
mennina á burtu, þeir héldu áfram að vona og
biðja.
Að síðustu þreyttist biskupinn á þessu þrá-
læti mannanna, og sagði að þeir skvklu mæta sér
á einni af stærstu kornhlöðum sínum, sem svo
vildi til að var tóm, og sagðist mundu koma
þangað sjálfur innan lítils tíma, til þess að ráða
fram úr þessum vandræðum.
Þegar fólkið heyrði þessi málalok varð það
fegnara en frá verður sagt, og vonar neisti vakn-
aði í hjoí’tum þess 'þegar það kvaddi börn sín og
sagði: “1 kvöld ^kuluð þið fá brauð elsku börn”,
og lagði af stað til kornhlöðunnar með ílát undir
ofurlítið af korni. ,
A tilteknum tíma kom Hatto biskup með nokk-
rum af þjónum sínum, og þegar hann kom að
kornhlöðunni og sá allan mannfjöldann sem safn-
ast hafði saman inn í henni varð svipur hans harð
ur, og í staðinn fyrir að fara inn í korhlöðuna til
fólksins, skipaði hann þjóniim sínum að loka öll-
um hurðum á kornhlöðunin og setja við þær stíf-
ur svo þær yrðu ekki brotnar upp og síðan skip-
aði hann þjónum sínum að leggja eld að kornhlöð-
unni.
En á meðan þessu fór fram úti, var fólkið
inni, konur og menn, að þakka guði fyrir að hann
hefði svo mýkt hjarta þessa harða manns að hann
sæi þörf þeirra, og blessuðu nafn hans fyrir hjálp
ina sem. það átti von á, og þurfti svo mjög með,
Það átti von á að sjá einhverja hurðina opn-
ast og Hatto koma inn, en tíminn leið og hann
kom ekki, svo einn af mönnunum sem inni voru
opnaði glugga til þess að hleypa inn lofti, en þeg-
ar hann var að því sá biskupinn hann og mælti:
“Þið hafið lagt mig í einelti og setið um mig,
eins og kettir um mýs, en nú hafið þið öll gengið
í gildruna, og þar skuluð þið fá að láta lífið eins
og rottur”.
Og hann hafði varla álept orðinu þegar fólk-
ið heyrði snarkið í eldinum, og brátt sprungu
gluggar og hurðir bruiínu og eldtungurnar teygðu
sig alstaðar inn í bygginguna, unz hún stóð öll í
björtu báli, og brann hún niður til grunna og alt
fólkið brann þar inni.
Biskupinn stóð og horfði á eldinn, og hlustaði
á vein fólksins, en það fékk ekkert á hann. Hann
horfði á húsið og fólkið brenna með kaldri fyrir-
Iitningu, og þegar alt var orðið að ösku hélt hann
heim til hallar sinnar, með þjónum sínum, til að
njóta hvíldar og ánægju við auð og allsnægtir.
Að kvöldverði loknum gekk biskup til hvíld-
ar og sofnaði, en svefninn varð ekki vær, honum
fanst hann heyra eitthvert ónotaiegt hljóð, eða
réttara sagt tíst, og honum fanst í svefninum eins
og að mýs og rottur væru að hlaupa fram og aft-
ur um gólfið í svefnherberginu og naga eitthvað-
Um morguninn þegar hann vaknaði varð
honum heldur en ekki bilt við, að sjá að mynd af
honum sjálfum, þar sem hann var í embættis-
skrúða sínum og sem máluð hafði verið af fræg-
um listamanni og kostað offjár, og hafði hangið
á svefnherbergisveggnum, lá nú á gólfinu og hafði
verið nöguð öll í sundur. Hann tók umgjörðina
upp og skoðaði, og hann sá rottuför skýrt og
greinilega á leifum myndarinnar, og við þá sjón
fór kaldur hrollur um hann allan.
Eftir að biskupinn hafði staðið litla stund
í þungum þÖnkum, var drepið á dyr hjá honum,
og án þess að bíða eftir að biskup biði honum inn
hrinti þjónn hans upp hurðinni, og sagði honum
að ótölulegur urmull af rottum og músum væru á
leiðinni frá rústum kornhlöðunnar, og að höll-
inni. “Þær eru á leiðinni hingað herra minn,”
sagði þjónninn með skjálfandi röddu.
Biskupinn varð fölur í framan af ótta og
skelfingu.
Óbótaverkið sem hann hafði unnið stóð nú
ægilegt fyrir hugskotssjónum hans, og óljós yfir-
standandi hætta skar hjarta hans.
Svo hann bjó sig í 'skyndi af stað, tók hest
sinn og reið í burtu sem hraðast, en þó hesturinn
væri fljótur, og biskupinn keyrði hann áfram alt
sem hann gat, var hann sér þess meðvitandi að
rotturnar og mýsnar sem eltu hann, voru að fær-
ast nær og nær.
Hann reið alt sem aftók, þar til að hann kom
að ánni Bhine.
tTt í miðri ánni var stór steinn, og á þeim
steini var sívalur turn bygður, og var turn sá úr
steini.
Þegar biskup kom að ánni henti liann sér af
liestinum, og setti fram lítinn bát, sem þar var
dreginn upp í naust, og réri eins hart og hann
gat út til turnsins. Þegar þangað kom fór hann
inn í turninn, og læsti öllum dyrum, og fleygði
sér niður í horn á turn gólfinu, þar sem honum
, fanst að hann mundi vera óhultur, að minsta
kosti um tíma.
Eftir litla stund, reis biskup á fætur og leit
út um ‘litla glufu sem var á veggnum, og varð
honum lieldur en ekki bilt við, þegar hann sá að
mýsnar og rotturnar höfðu etið hestinn sem hann
skildi eftir á árbakkanum, upp til agna, og voru
nú á leiðinni yfir ána.
En þó áin væri straumhörð; þá samt komust
þ^ssi litlu dýr út að turninum, og hann heyrði
þau vera klifra upp steinvegginn.
Hann heyrði þau vera að naga hurðir og
karirfa, og vesalings fátæka fólkið sem hann lét
brenna inni tók ekki út nærri eins miklar kvalir
og hann gerði.
Um stund varð rottunum og músunum lítið
ágengt; en að síðustu komust þær inn og réðust
að biskupinum með ákefð mi'killi. Hann varði
sig sem bezt hann gat, marði þær undir fótum sér,
greip þær og henti þeim í vegginn, en alt kom fyr-
ir ekkert. Vesalings maðurinn hefði eins mátt
reyna að stöðya aðfallið- Botturnar lögðust að
honum eins og helkalt vetrarfrost, og biskupinn
varð að gefa upp vörnina.
Þegar þjónar hans nokkru síðar fengu hug-
rekki til þess að vitja húsbónda siíns, sáust lítil
merki þessa sorgarleiks.
Þannig lauk sögunni um Músaturninn nálægt
Bingen bjá Bín, þar sem enn í dag að ferða-
mönnum er sögð sagan um dauðdaga Hatto
biskups.
Tristram frá Lyoness.
Tristram var sonur konungsins í Lyoness.
Hann var .orðlagður fyrir fegurð og lireysti,
þegar á unga aldri, og svo barst orðstír hans um
afburða hæfileika til hljómlistar og söngs um hær
liggjandi héruð.
Móðir Tristrams var dáin og hafði faðir hans
gifst í annað sinn konu af tignum ættum, og
liöfðu þau umskifti orðið Tristram til mestu
skapraunar.
Stjúpa hans var lagleg og glæsileg, en hún
var ein af þessum haustsálum, sem kuldinn
stendur frá í allar áttir. Hún var fram úr skar-
andi öfundsjúk og hún sá ofsjónum yfir fegurð,
hreysti og andlegu atgjörvi Tristrams, og svo
kvað mikið að þessu, að faðir Tristrams varð að
senda hann í burtu til bróður síns, sem var kon-
ungur í CornwaM á Englandi og hét Mark.
Þegar Tristram kom til föðurbróður síns í
Cornwall var tekið vel á móti honum, en hann
furðaði sig mjög á því, live Mark konungur, ridd-
arar og alt hans hirðfólk var dauft í bragði og
jafnvel sorgbitið-
Mark konungur sagði honum, að það hefði
verið hlutskifti konunganna í Coimwall að borga
skatt til írlandskonungs, en nú hefði liann ekki
gjört það á undanförnum árum, svo Anguish
frakonungur hefði sent kappa einn mikinn, 3em
enginn mætti rönd við reisa, með her til þess að
innkalla skattinn, og nú væri hann kominn þar til
lands og lægi því ekki fyrir sér nema þrent:
Fvlkja liði sínu á móti liði Marhas—svo hét ridd-
arinn, sem réði fyrir liði Anguish íra konungs),
og til þess hefði hann engan mannafla. Skora
Marhaus á hólm, en á því væri sá hængur, að eng-
inn af sínum riddurum þyrði að mada honum í
einvígi. í þriðja lagi að gefast upp og borga
skattinn
Þegar að Trístram hafði heyrt hvernig á stóð,
sagði hann: “Ef þú vilt sæma mig riddaratign,
þá skal eg fara og berjast við þenna Marhaus.
Mark konungur átti nú úr vöndu að ráða.
Ahnars vegar var sómi og frelsi ríkisins, en hins
vegar líf þessa unga og glæsilega frænda hans.
Þó varð það úr, að Mark konungur sæmdi hann
riddaratigninni og hann fór til þess að mæta
Marhaus, þessum ægilega mótstöðumanni sínum.
Stefnumótið var sett á eyju einni og komu
báðir mennirnir til mótsins ásamt stefnuvottun-
um. Þegar Marhaus riddari sá mótstöðumann
sinn, varð hann hissa á dirfsku þessa unglings, á-
varpaði hann og sagði: “Ungi maður, áður en
'þú leggur út í þennan ójafna leik, vil eg ráða þér
til að hugsa þig vel um, því mér finst sorglegt að
ta'ka 'líf svo efnilegs unglings sem þú virðist
vera.”
Tristram svaraði með því að keyra hest sinn
sporum, og þegar Marhaus sá það, gerði hann
það sama og mættust hestar þeirra á miðju bar-
dagasvæðinu. . Löng og hörð varð viðureign
þeirra, fyrst á hestbaki; svo féllu báðir af hestum
sínum og börðust á fæti og varð enn ekki á milli
séð hvernig fara mundi, þar til Márhaus gat lagt
Tristram með sverði sínu; lagið kom í síðu Trist-
rams og særðist hann mikið. Hann lét sig samt
ekki, þó blóðrás mæddi hann mjög, en reiddi sverð
fiitt til höggs af öllum mætti. Högg það kom í
höfuð Marhaus og varð hans bani.
Tristram hafði unnið sitt fyrsta einvígi með
heiðri og hlaut fyrir það maklegt lof og traust, en
úr gleði félaga hans dró þó síðusárið, sem nú tók
að ýfast og versna, og var honum sagt að eina
vonin til þess að fá bót á því væri að leita hennar
í Iandi því sem maðurinn átti heima í er veitti
það.
Svo Tristram hélt til Irlands á nokkrum skip-
um ásamt fríðu föruneyti. Og svo var það einn
morgun er hann hafði kastað akkerum við strend-
ur Irlands í blíðu og fögru veðri. að Tristram sat
á þilfari skipsins og lék á hörpu, að einn af mönn-
um Anguish konungs heyrði til hans. Maður
þessi fór tafarlaust til konungs, og sendi konung-
ur þegar í stað eftir manni þessum, og er Trist-
ram kom á fund konungs spurði hann hann að
nafni. og sagðist hann Trumtrist heita, þótti ekki
árennilegt að segja til rétta nafns síms, þar sem
hann hafði orðið banamaður landvarnarmanns
konungsins Marhaus, sem var og bróðir drotning-
arinnar-
Anguish konungur og drotning hans áttu
dóttur, sem Isold hét. Var hún allra kvenna fríð-
ust og bezt, og þótti því kvenkostur hinn ágætasti.
Isolt var vel að sér, námfús, og hafði hún numið
f'lestar þær listir, er konu má prýða, en hún kunni
lítið í músík og var Tristram því fenginn til að
kenna henni, en hún var betur að sér í læknis-
fræði en Tristram, tók hún því að sér að græða sár
hans. Og þannig liðu tímarnir og þau lærðu að
bera virðingu hvort fyrir öðru eins og systkini.
Þar við hirðina var maður, er Sir Palamides
hét; hann var víkingur mikill. Þessi maður, sem
var allra manna hraustastur og sterkastur, var
heiðinn og gjörði sitt ítrasta til þess að leggja að
velli starfsmenn kristninnar..
Sir Palamides hafði leitað ráðahags við Isolt
konungsdóttur, en hún hafði synjað honum. Samt
gafst hann ekki upp, heldur hélt stöðugt áfram að
tala máli sínu við Isolt þvert á móti vilja hennai*.
En sökum yfirburða hans yfir aðra, að því er
krafta og frækleik snerti, varð enginn til þess að
reka þessi leiðindi af höndum Isolt.
Svo var það dag einn, að hirð Anguish kon-
nngs var að leikjum, og ýmsar íþróttir voru revnd-
ar og meðal annars burtreiðar. Þær fóru fram
á þann hátt, að riddararnir riðu þver á móti öðr-
um á sléttum velli og var vinningurinn í því fólg-
inn, að geta kastað* mótstöðumanni sínum úr
söðii.
Þennan dag \Tar Sir Palamides að leikjum.
Hann reið svörtum hesti og voru reiðtýgi hans öll
svört. Höfðu ýmsir reynt burtreið við Sir Pala-
mides um daginn og hafði hann borið sigur úr
býtum að vanda.
Svo var það að'áliðnum leikjum, að fram reið
riddari einn tígulegur; reið hann liesti, sem var
hvítur sem snjór og voru klæði hans og herklæði
líka hvít- Þessi maður, sem var Sir Tristram,
reið á móti svarta riddaranum og féll svarti
riddarinn úr söðli sínum til jarðar við fyrstu at-
!ögu. , ' -
Sir Trktram'hljóp úr söðli sínum og kvaðst j
skyldi taka líf Sir Palamides ef hann hætti ekki
með öllu að sækjast eftir Isolt konungsdóttur
á móti# vilja hennar.
Skömmu eftir þetta fór Tristram heim tiL
Cornwall til föðurbróður síns. Þegar hann kom
þangað heim, frétti hann að Mark konungur, föð-
urbróðir hans, hefði mist drotningu sína, sem
konungur hefði tekið nærri sér í fyrstu, en nú væri
hann búinn að ásetja sér að leita kvonfangs í ann-
að sinn þar sem Isolt dóttir Anguish Irakonungs
væri.
Það leið heldur ekki á löngu þar til Marks
konungur kallar frænda sinn Tristram fyrir sig
og fól honum að fara til írlands og biðja Isolt
Anguishdóttur fyrir sína hönd.
Tristram varð við þessum tilmælum og flytur
mál frænda síns skýrt og með skörungsskap mikl-
um fyrir Isolt og Anguish konungi, og segir hér
Iki af viðskiftum þeim að öðru leyti en því, að
Isolt fer með Tristram áleiðis til Cornwall. En á
leiðinni, þegar þau Isolt og Tristram sátu uppi á
þiljum skipsins, sem flutti þau, og hann spilaði á
hörpu sína, þá sótti hann þorsti. Hann leit í
kring um sig og sá flösku, sem hann hélt að væri
fu'll með vatni. Hann rétti út hendina eftir
flöskunni og drakk, en í stað þess að það væri vatn
í hönni, þá voru það veigar ástarguðsins, er móðir
Isolt hafði búið til handa þeim Mark konungi og
Isolt að drekka.
Við þennan drykk brá Tristram svo, að þegar
hann leit á Isolt þá fann hann, að hann unni henni
liugástum og hann sá í augum meyjarinnar, að
ást hans var endurgoldin, og þau unnust hugást-
um, en hjörtu þeirra fyltust kvíða.
Sir Tristram hélt áfram ferð sinni til Corn-
wall og afhenti föðurbróður sínum Isolt hina
fögru, en sjálfum var honum svo þungt í skapi, að
hann festi ekki yndi þar, heldur reið hann í burtu
og fór á fund Arthur Englandskonungs og gekk
þar í félag það, sem nefnt var “Bound Table.”
Isölt var heima í Cornwall hjá manni sínum
Mark konungi, og þó hún ætti við allsnægtir að
búa, þá samt var auðn í lífi hennar og þrá, sem
þar barði þráfaldlega að dyrum, og það var á
þeim stundum, sem hún þráði að vera ein og mega
hugsa í ró og næði um vonina, sem hún fann að
aldrei mundi rætast.
(Framh.)
---------o--------
Sagan af trúlausri konu.
I fríðri höll í Hertford skíri lá á banacæng
frú Anne Grimston.
Hún var stórlát og einþykk, sú kona. ,Hafði
haft yndi af auði sínum, löndum og vænum vina-
hóp, meðan hún lifði, en lét sér í léttu rúmi liggja
merkilegri hluti, sem fara ekki forgörðum. Og
dauði hennar fór eftir lifðu lífi, án þeirrar mýk-
ingar, sem góðum mönnum og góðum konum hlotn-
aist, þegar þau skilja við vini sína og veröldina.
Það var hennar trú, að þegar liún væri skil-
in við auðæfi sín, þá mundi hún sjálf og það líf,
sem í henni bjó, vera með öllu farið forgörðum,
um alla eilífð. Vinir hennar reyndu að benda
henni á að Jietta væri hræðilegt og alveg ómögu-
legt,'og hve víst það væri, áð hún mundi lifna við
eins og blómin lifna. Bétt eins og blóm og tré á
víðavangi lifna við eftir langan blund, svo mundi
hún rakna við líka. Það líf, sem með henni
byggi, mundi aldrei enda taka; svo sögðu frú
Anne Grimston vinir hennar og vildarfóik.
En hún var stórlát og trúarlaus og svaraði
vinum sínum á þessa leið: “Ekki mun eg kvikna
á ný. Það er álíka sennilegt, að eg sé vakin við
til lífs, eins og þáð að tré vaxi út úr líkama
mínum. ”
Nú dó hún og var grafin í sterkri marmara-
gröf — grafin og gleymd. En ekki var henni
með öllu gleymt. Svo bar við, að einn dag varð
þess vart, að marmarahella sú, er á gröf hennar
var. hafði hreyfst úr stað. Hellan var færð til aft-
ur í réttar stellingar og svo við skilið, að álitið var
með traustlegum ummerkjum.
En þar kom, að marmarahellan fór að hallast
á ný og í miðjunni kom brestur; þar gægðust út
um græn lauf ofur smá. Bresturinn var fyltur
með steinlími og hellan rétt við; en ekki tjáði það,
hellan fór upp, bresturinn víkkaði og nú kom upp
um liann dálítill trjábolur. Gröfin vaá nú byrgð
á ný og háar járngrindur settar umhverfis, til að
halda grjóthlaðinu saman; alt að einu óx tréð,
braut steinverkið og veggi grafarinnar og feldi
járnspengurnar til grunna, þó gildar væru.
Og þann dag í dag stendur tré á f jórum stofn-
um upp af grof frú Anne Grimston, í Tewin graf-
reit, hálfrar stundar ferð frá Ivings Cross Sta-
tion; það tré er eitt hið istærsta sem á Englandi
finst, fjögur tré upp af einni rót. Járnspengur
eru fastar í stofni' þess og verSa ekki hrærðar,
grjótverk grafarinnar er mulið í smátt og sjálf
gröfin frúarinnar er orðin að lirúgu af muldu
grjóti og bognum járnstöngum.
TIL UMHUGSUNAÍU
Blíðlyndi á upptök sín hjá lionum, sem gaf oss
líf, og í hinu sameiginlega eðli, sem er arfur vor
mannanna. Það byggist á því, að skilja það sem
að er hjá sjálfum oss ög heilbrigðri dómgreind á
skyldum og ásigkomulagi mannanna- Það er oss
meðfætt, þroskað og aukið með grundvallarregl-
um lífs vors.—Blnir.
Fegurstu kórónurnar, sem menn bera í
Iiimnaríki hafa verið margreyndar, bræddar í eldi
mótlætisins, fágaðar og slípaðar í deiglu þreng-
inganna.—E. H. Chopin.
Sigraðu 'sjálfan þig. Unz þú hefir það gjört,
ertu þræll, og það er lítið verra að vera háður á-
stríðum annara manna heldur en sínum eigin.—
Burton.
Ilatur er löstur þröngsýnna manna; þeir ala
það með lítilmensku sinni unz það eitrar alt líf
þeirra.— Balzac.
Heilbrigð stfynsemi krefst aldrei þess, sem
ókleyft er, heldur tekur hlutina eins og þeir eru
og gjörir sér gott af þeim.—Vendell Phillips•
Hugsaðu vandlega það sem þú segir, en segðu
ekki alt sem þú hugsar. Hugsanir þínar átt þú
sjálfur, en orð þín ekki eftir að þú lætur þau út
úr þér.—Delany.