Lögberg - 14.10.1920, Qupperneq 6

ots. e
LÖGBERG, FIMTUDAGINN 14. OKTOBER 1920
Launcelot of the Lake.
Framh.
Dómur Guenevere Drotningar.
Þegar Mordred slapp frá Sir Lancelot særð-
ur og blóðugur, eins og vér lásum um síðast, fór
liann beint á fund Arthur konungs og sagði hon-
um frá því, sem skeð hafði. Yið fréttir þær varð
konungur mjög hryggur. En þrátt fyrir sögu-
eögn Mordred var hann mjög tregur til þess að
trúa því að Sir Lancelot, sem hann elskaði, væri
eér ótrúr.
En hann fylist ótta út af fráfalli riddaranna,
sem látið höfðu líf sitt, því hann vissi, að út af
því mundi ófriður spretta, — þóttist viss um, að
aðstandendur þeira mundu reyna að koma fram
hefndum á hendur Lancelot, og að hjð víðfraga
Kound Table félag mundi að engu verða sökum
ósamlyndis.
Og það kom á daginn, jafnvel fyr en konung-
.inn varði. Því margir urðu til að taka í taum-
inn með Mordred, sumir af því þeir voru skyldir
riddurunum, sem fallið höfðu, en aðrir af því
þeir öfunduðust yfir velgengni þeirri og virðingu,
•er Sir Lancelot naut, og á meðal þeirra voru líka
til menn, sem dirfðut að éfastum dygð og trú-
mensku drotningarinnar sjálfrar og kröfðust
hefndar gegn henni fyrir ótrúmensku við konung-
inn, og fyrir það að hún var völd að dauða svo
margra riddara.
En í þá daga voru það lög, að ef einhver var
kærður um svik af sjónarvottum, þá átti sá er
kærður var að brennast á báli, hvor- heldur það
var karl eða kona, konungur eða kotungur.
Og þetta ákvæði laganna kröfðust menn að
yrði látið ganga yfir Guenevere drotningu, og
heimtuðu, að Arthur konungur kvæði upp dóm-
inn. Arthur konungur varð ósegjanlega hryggur
óg mælti: “Mín skylda sem konungur, er að vera
óhlutdrægur dómari og halda lög landsins; hér er
því enginn drotningunni til varnar.”
Því næst var dómur kveðinn upp í málinu og
nann ákvað að Guenevere drotningu skyldi á báli
brenna fyrir utan hallarmúrana í Carlisle.
Eftir að dómurinn hafði verið kveðinn upp,
sendi A^thur konungur eftir systursyni sínur Sir
Gawaine og mælti: “Þér fel eg, kæri systursonur
minn, að sjá um að dómsákvæðinu sé fullnægt.”
Sir Gáwaine svaraði einbeittlega: “Herra
konungur, mér dettur ekki í hug að vera viðstadd-
ur til þess að horfa upp á dauða drotningarinnar,
og Loka-ráð eru það, að þú kyldir nokkurn tíma
gefa samþykki þitt til slíkrar óhæfu.”
Þegar Arthur konungur sá, að Gawain var ó-
fáanlegur til þess að láta framkvæma þetta verk,
bað hann hann að senda tvo yngri bræður sína, þá
Sir Gareth og Sir Gaheris á fund sinn, og þegar
þeir komu, fól hann þeim að sjá um að dómnum
yrði fullnægt og fylgja drotningunni á aftöku-
staðinn.
Gareth svaraði fyrir báða á þessa leið:
“Arthur konungur, herra minn, við erum skyld-
ugir að hlýða boðum þínum í hverju sem er, en
það vildum við láta þig vita, að þetta verk er
okkur mótfallið, en ef það verður að vera, látum
við þig vita, að við munum ekki bera vopn á af-
tökustað hinna göfugu drotningar.” Að svo
mæltu stigu þeir á bak hestum sínum og riðu í
þungu skapi áleiðis til Calisle.
Þegar aftökudagurinn kom, var drotningin
leidd út fyrir borgarmúrana í Carlisle og þar
bundin við staur eða tré, sem rekið hafði verið
niður í jörðina, og svo var borið lim af trjám alt
í kring um hana.
Á meðan þessu fór fram, hafði margt fólk
safnast á aftökustaðinn, vinir drotningarinnar
sem grétu sárt yfir henni, og margur var sá ridd-
ari og aðalsmaður, sem þar var viðstaddur, er
ekki þoldi að horfa upp á þessa sýn, heldur faldi
andlit sitt í skikkjulöfum sínum. Samt var þar
enginn, sem dirfðist að koma fram og bjarga
drotningunni, því þeir óttuðust að á þá yrði mark
svikaranna sett.
Þegar alt var til reiðu og að því komið að
kveikt skyldi í viðarhrúgunum, heyrðist hófadyn-
ur í fjarlægð, og innan stundar bar hóp riddara
að mannþyrpingunni. Fyrirliði þeirra hleypti
inn í mannþröngina með sverð í hendi, og hjó og
lagði alla sem á vegi hans urðu, þar til hann hafði
rut sér braut að viðarkestinum þar sem Guenevere
var; þá skar hanh á fjötrana , sem hún var bundin
með og lyfti henni upp í söðulinn og fór með hana
út úr mannþrönginni. Og allir vissu, að þetta var
Sir Lancelot, sem hafði komið í þeim erindum að
berjast fyrir drotipnguna, ef á þyrfti að halda.
Og fólkið gladdist í hjarta sínu og lét sér ekki
koma til hugar að veita mótspyrnu. Svo Sir Lan-
celot og riddarar hans riðu óáreittir í burt með
drotninguna og fóru til kastala þess er Gleðigarð-
ur nefndist og héldu þar yfir henni hlífiskildi og
ólu önn fyrir menni með lotningu.
En þessi dagnir varð ógæfudagur ríkisins, því
á meðal riddaranna, sem féllu fyrir Sir Lancelot,
voru þeir Sir Gareth og Sir Gathier, hræður Sir
Gawains, og öðrum þeirra, Sir Gareth, unni Sir
Lancelot eins og hann hefði verið hans eigin son,
og hafði sæmt hann riddaratigninni; en svo hafði
ákafi Sir Lancelot verið mikill, er hann braust í
gegn um mannþröngina til þess að bjarga drotn-
ingunni, að hann hafði ekki tekið eftir þeim
bræðrum, né því, að þeir voru vopnlausir, heldur
drepið þá eins og alla aðra, sem voru í egi fyrir
honum.
Þegar þessar fregir komu til Arthur konungs
var Sir Gawain þar staddur og spurði hvernig
bræðrum sínum hefði reitt af. Svaraði sendimað-
urinn, sem fréttina flutti: “Þeir eru báðir
dauðir.”
“Ó, kæru bræður!” stundi Sir Gawin upp, og
spurði svo: Hvernig skeði það?”
“Sir Lancelot varð þeim báðum að bana,”
svaraði sendimaðurinn.
“Því get eg naumast, trúað,” svaraði Sir Ga-
wain, “því bróðir minn unni Sir Lancelot svo, að
hann var boðinn og búinn að uppfylla hverja ósk
hans.”
“Hann er dauður, og Sir Lancelot drap
hann,” svaraði sendimaðurinn.
Harmur Sir Gawain varð svo mikill við þessa
frét, að hann féll í ómeginn, en þegar hann rakn-
aði við ávarpaði hann Arthur konung á þessa
leið: “Herra minn og móðurbróðir, er það satt,
sem þessi maður segir, að Sir Lancelot hafi drep-
ið bróður minn, Sir Gareth?”
“Því er miður,” svaraði Arthur konungur.
“Hann var í vegi hans í mannþrönginni, og Sir
Lancelot sá hann ekki, né heldur að hann var
vopnlaus, og hann féll fyrir sverði hans.”
Sir Gawain mælti: “Eg sver þess dýran eið,
að láta Sir Lancelot aldrei í friði á meðan eg lifi,
unz eg hefi komið hefnd fram á hendur honum fyr-
ir þetta morð_bróður míns.”
Og frá þeim degi lét Sir Gawain Arthur kon-
ung aldrei í friði, unz konungur hafði safnað her
saman til þess að fara að Sir Laneelot, þar sem
hann sat í Gleðigarðs kastalanum.
Þannig byrjaði stríð það, er varð til þess að
eyðileggja hið víðfræga og göfuga Kound Table
félag Arthur konungs.
--------o--------
Arethusa hin fagra.
Arethusa hin fagra hoppaði léttilega ásamt
stallsystrum sínum um Mænalos hæðirnar, þar
sem skrúðgrænt lyngið brosti mót heiðum himni.
— Veiðimaðurinn Alpheios stóð álengdar og
hafði ekki augun af meynni. Arethusa færðist ein-
att nær og nær, þar til hún að lokum var svo að
segja komin alla leið til staðarins, þar sem Al-
pheios beið og dáði hennar óviðjafnanlegu fegurð.
Á för sinni um sniðgöturnar utan í hlíðinni varð
hún þess vísari, að Alpheios fylgdi henni stöðugt
með augunum, fyltist hjarta hennar þá ótta, er
hún sá hve dökt andlit hans var og hve hin rifnu
klæði flyksuðust ákaft í blænum. Þó greip hana
meiri ótti, er hún heyrði hina kaldranalegu rödd
hans, þegar hann bað hana að koma og dvelja við
hlið sér. Hún vildi ekki hlýða á mál hans, heldur
þaut af stað í dauðans ofboði um hæðir, bala,
hjalla, ása og dansandi líkt og hind eftir sléttum
bökkum árinnar silfruðu, er liðaðist eins og jærlu-
band um þröngan dalinn.
Alpheios sór við hina helgu rögn, að nú
skyldi hann ekki missa meyjarinnar. “Eg skal
fylgja þér, hvert sem þú ferð,” sagði hann. “Um
f jöll og dali, ár og úthöf skal eg fylgja þér eins og
skugginn, þar sem þú tekur þér hvíld, skal eg
einnig hvílast.” — Og áfram hélt eltingaleikur-
inn, um myrkar Erymanthos hæðirnar, Písa slétt-
urnar, alla leið til sjávar, þar sem öldur Vestur-
hafsins dönsuðu við geisla miðdegissólarinnar. —
Þá fórnaði Arethusa höndum og kallaði hárri
röddu: “ ó, þér dætur Oeanos! — 1 sorg og gleði
hefi eg leikið mér við yður á hinni hvítu strönd,
og- leita eg nú til yðar græn-bláu djúpa. Frelsið
mig úr klóm þessa trylda veiðimanns.” Svo
hvarf hún á milli alda hins hlæjandi hafs, en dæt-
ur Oeanos báru hana mjúklega í kóralhelli einn,
þar sem þær námu ataðar og hlýddu á blíðróma
nið ljúfstreymandi vatna. En dætur Oceanos
sögðu henni brátt, að hún yrði að flýja þaðan,
með því Ailpheios væri kunnugt uííi hvar hún
væri niðu^r kojnin og mundi leita hennar þangað
á hverri stundu. Tóku þær Arethusa á arma
sína og báru hana óraveg neðansjávar þar til þær
að lokum skutu henni upp á Ortygian ströndina í
Thrinakian landi um sólseturs bil.
1 mjúkri móðu sá hún grilia í dimmbláar
hæðir fram undan sér, og fann mildan andardrátt
sumargolunnar leika ljúft um vanga. Hún var
örmagna af þreytu og lokaði augunum. — Þá
heyrði hún alt í einu sömu hörkuröddina, er vald-
ið hafði henni áður ótta á Mænalos hæðunum.
Hún vissi hvaðan röddin kom og þaut af stað alt
hvað fætur toguðu. “Flý ei á brott, þú fagra
;Arethusa!” sagði Alpheios veiðimaður. “Eg
j hefi ekkert ilt í huga gagnvart þér; lát mig vaka
og dreyma í ást þinn, og leyf mér að fórna lífinu
fyrir andlit þitt hið geigfagra.” En meyjan
fagra flýði á brottu með angistarópi eftir bugð-
um strandarinnar, svo svifmjúk og fótlétt, að'
hvergi sáust spor í hinum hvíta sandi. “Eigi skal
þér á þennan hátt auðið verða undankomu,” sagði
veiðimaðurinn um leið og hann rétti út hendina í
þeim tilgangi að ná haldi á meynni. Það var eins
og óttinn hefði gefið henni byr undir báða vængi,
— nú var hún komin niður að hafinu, þar sem
hvítgullnir öldutopparnir spegluðust í glóð kvöld-
sólarinnar. — Þá kallaði Arethusa hárri röddu á
dætur Oceanos og sagði: “Einu sinni enn leita
eg á náðir yðar, kæru leiksystur! Flytjið mig
aftur til kóral-hellisins, — jörðin hefir synjað mér
hvíldar með öllu.” — Öldurnar lukust yfir höfði
hennar, en dýrð himinsins speglaðist í lognsléttum
sænum. Nú varð Alpheios afar reiður og sagði:
“Fagra mær! Ofanjarðar hefir þú virt ást
mína að vettugi; en í djúpi hinna hlæjandi vatna
skal eg fegurri verða f augum þínum. ’ ’ Svo lukt-
ist Ortygian állinn einnig yfir höfði Alpheios
veiðimanns, en í kóral-hellinum gaf Arethusa hon-
um hjarta sitt og þar dvelja þau enn meðal dætra
Oceanos. —
--------o--------
Kærleiksmyndin.
Rannveig K. G. Sigbjörnsson þýddi.
Fyrir mörgum árum síðan stóð ungur lista-
maður í vinnustofu sinni og hvíldi hægri hönd sér
við beltisstað, en dró reykjarpípu úr munni sér
með þeirri vinstri, í virðingarskyni við gestinn,
sem inn kom, séra Hugo, prest við hina auðugu
Sankti Jeremíasar kirkju. Listamaðurinn var
ekki miðaldra, samt var hann frægur í Dusseldorf,
og til voru þeir, er spáðu honum heimsfrægð.
Þegar sá dagur kæmi, hugsaði Stenburg sér,
að lúta eigi smámunum. Hann elskaði listina og
til voru þeir tímar, að hann gleymdi öllu nema
myndinni á grindinni fyrir framan sig. Þrátt
fyrir þetta var Stenburg ekki alls kostar ánægður
með sjálfan sig; hafði engan veginn náð því há-
marki, sem sál hans dreymdi um. Fránu augun
hans flögruðu og röddin vottaði stundum beiskju.
Að öðru leyti þekti heimurinn hann sem glaðlynd-
an efnismann, er auk draumsjónanna ætti talsvert
til af þeim hyggindum, sem í hag koma.
Hann svaraði máli komumanns á þessa leið:
“Nei, velæruverðugi faðir, upphæðin sem þér
bjóðið mér, mundi illa borga vinnu á svo stórri
altaristöflu, sem þér heiðrið mig með að nefna.
Krossfestingin er ekki auðvelt efni. í henni eru
margar myndir og allar verða að vera gerðar af
mikilli vandvirkni. Þar að auki hefir sú mynd
oft verið máluð, og það verður erfitt að haga
minni svo á ný, að hún verði frábrugðin—eins og
eg óska — hinum myndunum.”
“Þér eruð hreinskilinn maður, herra málari,
en eigi skal borgunin setja yður takmörk. Sankti
Jeremíásar kirkjan borgar eigi altaristöfluna.
Hún er gjöf iðrandi manns.”
“Svo! Það gerir mun. Komið aftur, há-
æruverði faðir, eftir mánuð, skal þá undirbúning-
ur myndarinnar vera til reiðu.” Skildu þeir svo
báðir ánægðir með árangurinn af samtalinu.
Vikumar næstu á eftir vann Stenburg af
kappi miklu. Hann leitaði í Gyðingasafni eftir
myndum til að mála eftir. Presturinn var hæst-
ánægður. Hann kom í listastofuna af og til.
stundum með aðra presta með sér, til að heyra álit
þeirra. Það sem hann lagði alla áherzluna á,
var, að auðsætt væri að kross frelsarans væri að-
al-myndin. Niðurröðun umhverfisins lét hann
málaranum algerlega eftir. Taflan átti að vera til
á messu Sankti Nikodemusar, fyrsta júní, en
hann var uppáalds dýrðlingur gefandans.
Þegar laufblöðin gægðust út í vorsólina og
fyrstu blómin réðu til uppgöngu á jörðina, þoldi
listamanns sálin ekki borgarfjötrana. Svo Stein-
berg tók sig upp með málaraáhöld sín og hélt út á
landsbygðina. 1 skógarrjóðri gekk hann einn dag
fram á unga stúlku af Zígauna kyni. Sú fléttaði
hálmkörfur. Hún var undur fögur ásýndum.
Ilrafnsvart hárið liðaðist um herðar henni í létt-
um bylgjum og tók í beltisstað. Kjóllinn hennar,
slitinn, rifinn og upplitaður, hafði hlotið nýja liti
af sólarljósinu, vakti enn fremur athygli. Én það
sem Stenburg undraðist mest, voru augun. Dökk
eins og myrkrið, og hvarflandi, en saklaus og
skær, þar sem hrygð, gleði, gaman og hrekkir svifu
fyrir eins hratt og skýjaskuggar á elfi.
“Hvílíka mynd hún myndi gera!” hugsaði
Stenburg. “En hver myndi kaupa mynd af Zí-
gauna stúlku? Enginn!”
Zígaúnar voru í miklum óvirðingum í Dussel-
dorf. Sumir jafnvel höfðu hina mestu óbeit á
þeim. Fram á þennan dag er það hegningarvert
í augum réttvísinnar, að vera af því kyni kominn.
Þegar stúlkan kom agua á Stenburg, fleygði
hún vinnu sinni og spratt á fætur. Hún lyfti ann-
ari hendi upp fyrir höfuð sér, smelti fingrum til
þess að halda takt, svo dansaði hún létt og fim-
lega, brosandi og skein í hvítar tennurnar, með
kátínu er Ijómaði upp alt andlitið.
“Stattu kyr!” kallaði Stenburg, og hann dró
mynd hennar í snatri; en þrátt fyrir flýtirinn á
honum að draga, var þetta þreytandi bið fyrir
stúlkuna í þannig löguðum sellingum. En hún
hreyfðist ekki um hársbreidd; en fegins andarp
hennar þegar hún fékk að láta handleggina falla
í náttúrlegar stellingar, sagði listamanninum, að
þetta hefði verið talsverð raun.
“Hún er ekki einungis fögur,” hugsaði Sten-
burg, “hún er annað betra, afbragðs fyrirmynd
að þolgæðum. Eg ætla að mála hana sem spánska
dansmey. ’ ’
Það varð því að samningum, að Pepita
kæmi þrisvar í viku til Stenburgs, til þess að sitja
fyrir, og það loforð uppfylti hún á ákveðnum
tíma.
Margt bar fyrir augu henni á listamanns-
stofunni, sem heillaði hugann. Slíkt safn hafði
hún aldrei séð. Hún horfði undrandi á vopna-
leifar, leirkerasmíð, útskurði. Fljótlega kom hiín
auga á málverkin, þar á meðal altaristöfluna, sem
nú var nærri því fullgerð.
“Hver er þetta?” spnrði hún með hálfum
huga, um leið og hún benti á mynd frelsarans á
krossinum.
“Kristur,” svaraði Stenburg kæruleysislega.
“Hvað er verið að gera við hann?”
. “Krossfesta hann,” svaraði listamaðurinn
óþolinmóðlega.
“Snúðu þér ofurlítið til hægri, svona þetta
er nóg.” Stenburg var maður fáorður, ekki sízt
þegar hann hafði málaraburstan í hendinni.
“Hvaða fólk er í kring um hann — þetta ljóta
fólk?”
“Hlustaðu á,” sagði málarinn, “eg get ekki
verið að skrfa við þig. Alt sem þú hefir hér
að gera, er að standa eins og eg segi þér.”
Pepita þorði ekki að yrða á hann aftur,' en
braut heilann um myndina. 1 hvert sinn, sem hún
kom á stofuna, dró mvndin hana að sér með svo
miklu afli, að hún hafði ekki viðþol, nema að fá
einhverja meiri vitneskju um hana. Hún vogaði
sér því að leggja að Stenburg enn á ný með spurn-
ingar, einn daginn er hún var stödd þar.
“Af hverju krossfestu þeir hann? Var liann
vondur — ákaflega vondur?”
“Nei, ákaflega góður.”
Þetta var alt, sem hún lærði í það sinn, en
hún geymdi hvert orð vandlega í huga sér.
“piyrst hann var góður, hví fóru þeir þá
svona með hann? Tóku þeir hann bara snöggv-
ast? Létu þeir hann lausan?”
“Það var af því—”
Listamaðurinn þagnaði, hallaði undir flatt,
gekk síðan að stúlkunni og lagaði beltið á kjólnum
hennar.
“Aý því hvað?” spurði Pepita og stóð á
öndinni.
Málarinn gekk til vinnu sinnar aftur, en þeg-
ar hann sá áfergjuna í spyrjandi andliti stúlk-
unnar, kendi hann í brjósti um hana.
“Heyrðu. Eg skal segja þér þetta einu sinni
—í eitt skifti fyrir öll—og máttu þá aldrei framar
spyrja.” Svo sagði hann henni sögu krossins, er
var ný fyrir sálu Pepitu, en svo gömul fyrir mál-
aranum, að hún var hætt að snerta hann. Hann
gat málað þessa deyjandi kvöl, án þess nokkur
taug í hans líkama yrði fyrir snertingu; en hugs-
unin um það kramdi hjarta hennar. Hún var of
stolt til að gráta frammi fyrir málaranum, en ó-
sjálfrátt fyltust augu hennar tárum.
(Framh.)
Gerðu skyldu þína og dálítið meira.
Audrew Carnegie hélt einu sinni ræðu í New
York í tilefni af því, að allmargir af nemendunum
voru að taka burtfarar próf frá skóla einum þar
í bænum, og á meðal annars sagði hann:
“Það er til mikið af ungum mönnum, með
margbreytilegt upplag og ólík , lyndiseinkenni.
Það eru til drengir, sem aldrei gjöra öll skyldu-
verk sín. Annar flokkur drengja, sem þykist
gera skyldu sína, og það er þriðji flokkur ungra
manna til, sem er betri en hinir báðir — í þeim
flokki eru drengir, sem gera skyldu sína og dá-
Htíð meira. Ekkert er ungum manni til fyrir-
stöðu að ryðja sér braut í lífinu. Þér drengir
hafið byrjað vel — haldið áfram, hugsið ekkert
um komandi tíma —'gerið skyldu yðar og dálítið
meira, og þá er framtíð yðar borgið.”
—Heimilisblaðið.
Skrítlur.
Ríkur kaupmaður snýr sér að bókhaldara
sínum reiðgulega og segir: Þér megið skammast
yðar. Þér eruð nú hættur að geta lagt saman.
Bókhaldarinn svaraði: Þetta getur nú alt
verið gott og blessað. En eg kann þó enn frá-
drátt, því þegar eg t. d. dreg peningana yðar frá
þá kemur niður núll.—Hbl.
Kennarinn var að gera nemendum sínum
grein fyrir hvað orðið “montinn” þýddi.
Ef eg nú til dæmis, sagði hann, raupaði af því
að eg væri hálærður, stórfróður og sérlega fríður
sýnum, hvað væri eg þá?
Ósannindamaður, svöruðu allir lærisvein-
arnir í einu hljóði. — Hbl.