Lögberg - 08.09.1921, Blaðsíða 5

LOGBERO, FIMTUDAGINN,
8. SEPTEMBER 1921
*
Bk. 5
um er Grikkland var undir þá gef-
ið líka.
petta eru orð og hugsanir Dr.
Ph. Le Bas, franska fræðimanns-
ins alkunna, sem iskrifað hefir bet-
ur um sögu Liitlu Asíumanna, en
ef til vill nokkur annar.
Sami sagnfræðingur getur þess,
að land það sem um er að ræða
hafi fyrst hlotið nafnið Litla Asía
á fjórðu eða fimtu öld E. K. En
það var á miðri tíundu öldinni að
grís.ki keisarinn Konstantinus VII
S'agði að Anatolia væri nafn á
landsvæði í austur frá Constantin-
opel.
pess er og gettið að íbúar Asíu
hinnar meiri, Indverjar, Ethiop-
ions, Sýrlendingar og Mesopotia
menn hafi þekt landsvæði þetta
undir nafninu Litla Asía.
Nafnið Anatolia, fengu Tyrkifl
frá Byzantiumönnum,wen svo
nefndu þeir svæðið sem vér köllum
Litlu Asíu.
Eftir skiftingu þeirri sem Tyrkja
soldánar gerðu er þeir lögðu und-
ir sig þetta svæði, erlandinu skift
þannig, að landamerkjalína er
dregin beint frá Alexandrettafirð-
inm og til Trebizond og á bak við
þá línu, innan vébanda Litlu As-
íu var landinu skift upp í eftir-
farandi fylki: Aidiufylki með
Smyrna fyrir höfuðborg, Hound-
avendiskar og er Broussa aðalbær-
inn í því fylki og svo þessi fylki
sem bera nafn höfuðborganna sem
í þeim eru: Konietti, Augora, Kas-
tanomie, Sivas, Trébizond og Ad-
an, auk landspildunnar sem áfast
var Constantinopel og sem var tek-
in í það fylki.
Ofsóknir Tyrkja.
Meir en þrjár miljónir Grikkja
bjuggu í þessum héruðum árið
1914; þær miljónir voru leifar af
Grikkjum þeim sem lifandi voru á
því svæði eftir fjögur hundruð ára
ofsóknir af hendi tyrknesku keis-
aranna. Mönnum telst til að um
tvær miljónir Grikkja hafi komist
í burtu til Rússlands og annara
landa eftir að Constantinopel féll.
Að jafnmargir hafi verið myrtir af
Tyrkjum á fjögur hundruð ára
tímabilinu frá sigurvinningum
Tyrkja og til byltingarinnar
grísku 1821 er víst ekki ofsagt. Og
við það verður að bæta öllum
sveinunum sem voru slitnir frá
brjóstum mæðra sinna til þ ess að
vera aldir upp af ríkinu og vera*
gjörðir að máttarstoðum ríkis-
hersins.
f byrjun var tala sveinbarna
þeirra sem á þenna hátt voru tekin
eitt þúsund á ári. Síðar var hún
hækkuð að mun og tímabilið sem
þessu fór fram var 200 ár, og telst
mönnum til að meir en miljón
Grikkja hafi tapast á þenna hátt.
Að minsta kosti jafnmargir voru
neydddir til að kasta þjóðerni sínu
og gjörast Mohameds trúarmenn.
En um þá sem seldu sjálfa sig
fyrir upphefð eða hagnað veit
enginn, en að öllu samantöldu er
víst óhætt að segja að frá fimm til
sex miljónir Grikkja hafi týnt töl-
unni undir stjórn Tyrkja.
pessi látlausa eyðilegging og
þvingun er þessir yfirunnu flokkar
mættu af hendi Tyrkja var ekki á-
stæðulaus frá þeirra sjónar-
miði. Ertrogul konungur, sá er
fyrstur stofnsetti hið tyrkneska
veldi og settist að umhverfis Bro-
ussa með að eins fjögur hundruð
fjölskyldum á tíundu öldinni.
pessi litli hópur hafði nóg að
gjöra fyrstu Ihundrað árin með að
komast í vinfengi við fyrirliða
flokka þeirra er komu frá Turþ-
istan og Kína og settust að á
landamærum Byzantine ríkisins.
Lífsspursmál Tyrkja var að koma
isér upp sterkum her, og það var
ekki hægt nema á kostnað 'fólks
þess sem þeir gátu brotið undir
sig.
En af því að Grikkir voru þá
sterkastir í Litlu Asíu þá urðu þeir
náttúrlega að líða meiri þrautir af
hendi Tyrkja en aðrir feristnir
mannflokkar þar. Að nokkuð
skuli nú vera eftir af þeim sæt-
ir furðu. En það er söikum hinn-
ar kristilegu menningar og yfir-
burða þroska isem þeir héldu dauða-
haldi í þrátt fyrir alla erfiðleika.
Undan þessum öflum sem Grikk-
ir áttu yfir að ráða urðu Tyrkir,
þrátt fyrir þeirra herkænslþu og
ofsa að láta. Tyrkir unnu sigur í
nokkrum minnistæðum orustum í
Evrópu og um tíma stóð jafnvel
Vínarborg hætta af her þeirra. En
að undanteknum sigrum í or-
ustum, eða á vígvöllum og ótrauð-
leik þeirra að ganga á móti dauð-
anum, þá hafa þeir engin menn-
ingarmót til brunns að bera, og
þegar þeir yfirgáfu Evrópu skildu
þeir ekkert þar eftir nema endur-
minningar um ægilega martröð.
pegar menn ferðast um þetta
ríki sem um fimm hundruð ár hef-
ir verið undir stjórn Tyrkja. pa
bera hvergi fyrir augað mann-
virki eins og liggja eftir hina
heiðnu Spánverja, eftir Araba í
Bagdad og í Jerúsalem. Engin
þjóð hefir komið til Evrópu sem
eins stutt á veg hefir verið komin
menningarlega, og hún ruddi sér
þar til rúms með þeim fastákveðna
ásetningi að eyðileggja alt það,
sem hin grísiþa og kristna menning
hafði afkastað þar í tuttugu og
fimm aldir.
Litla Asía var fyrst bygð af fólki
frá Obliu, Ioniu og Doriu Sett-
ist það að, á ströndum Agean hafs-
ins og allar götur til Svartahafs
og voru bygðir þær hinar blómleg-
ustu og stóð grísk menning og
verzlun þar í miklum blóma áður
en Alexander mikli kom þar, og
þá var blómi þeirra ekki minni eftir
hans dag og Helleniska ríkið komst
á vald rómversku herfylkinganna.
Framh.
Friðarþing.
Khöfn., 5. júlí.
Friðarþingi Norðurianda var
lokið á laugardaginn, var þar að
síðustu samþykt áskorun til allra
Norðurlanda stjórnanna, að hver
þjóðin skyldi skyldug til að leggja
öll þrætumál þjóða í milli undir
alþjóða dómstól þjóðbandalagsins.
Önnur samþykt var gerð, er fer í
þá átt, að Norðurlanda þjóðirnar
ættu að fella úr lögum almenna
herskyldu, sem spor í áttina til
minni herbúnaðar Auk þess var
rætt um á þinginu, að æskilegt
væri að kenslu væri komið á í einu
sérstöku rnáli, sem þá yrði heims-
mál. 22 atkvæði voru greidd með
ensku, en 9 atkvæði voru greidd
með nýju tilbúnu máli. Enn frem-
ur var rætt um breytingar til bóta
á andlegu og líkamlegu uppeldi
æskulýðsins.—Morgbl.
-------0—.
Síldveiðarnar.
Reykjavík, 26. júlí. 1921.
Norsk blöð segja, að óvenjulega
margir ætli að stunda síldveiðar
við ísland í sumar af Norðmanna
hálfu. En veiðar þessar verða með
nokkuð öðrum hætti en verið hefir
undanfari. Til veiðanna verða nær
eingöngu notuð stór skip, og hafa
þau með sér salt og tunnur. Er
ætlunin að salta síldina um borð
án þess að koma í land og komast
á þann hátt hjá kvöðum þeim, sem
á útvegnum hvíla samkvæmt ísl.
lögum.
Frá Gautaborg eru fjögur skip
á leið hingað til lands og ætla þau
að stunda veiðar í sumar frá Siglu-
firði, með sænskum aðferðum.
Sænska istjórnin hefir veitt veitt
styrk til þessara skipa eða réttara
sagt lofað að hlaupa undir bagga,
ef veiðin borgi sig ekki, og er til
100 þús. kr. fjárveiting í þessu
skyni. Verður Dr. Rosen fiski-
fræðingur eftirlitsmaður stjórn-
arinnar með skipum þessum og
ætlar hann jafnframt að kynna
sér fiskigöngur hér við land og
ýmislegt sem að útgerð lýtur. —
Samkvæmt upplýsingum sem Curt
Anderson kaupmaður í Gautaborg
hefir gefið oss, ætla skip þeissi að
nota sænskar veiðiaðferðir í sum-
ar. Verða skipin hér við land
fram í septembermánuð. Á hverju
skipi eru tólf til 14 manns. Miðað
við meðal markaðsverð, þurfa skrp
þessi að afla alt að 3,000 tunnur
hvert til að toorga allan kostnað.
Anderson verður á Siglufirði í
sumar og ætlar að kaupa þar síld
fyrir “Sveriges Förenede Kon-
servfabriker” í Göteborg, til nið-
ursuðu.
Norsku skipin, sem verða við
síldveiðar hér í sumar eru 500*—
700 smálestir a ðstærð og lesta 2—
300 tunnur. Fóru 10 þeirra á stað
frá Haugasundi í toyrjun þessa
mánaðar.—Lögr.
KOREEN
InniKeldur enga fitu, olíu,
litunarefni, ellegar vínanda.
NotaÖ að kveldi. Koreen
vinnur Kægt, en ábyggilega
og sigrar ára vanrœkslu.það
er ekki venjulegt Kármeðal.
Það er óbrigðult við kvillum í Kársverðinum.
Verð $2.00, eða sent með pósti $2.25. Burðargjald borgað ef
5 flöskur eru pantaðar í einu.
Koreen Sales Co., 2140 Broad St., Regina
Einkasalor fyrir Canada
Borgamafnið Liverpool.
Hr. Robert GladStone hyggur að
hann hafi fundið uppruna nafns-
ins á borginni Liverpool. Hann
ritar um þetta á þessa leið:
"Hvað viðvíkur endingunni
“pool” þá er það auðráðin gáta.
par er átt við “pollinn”, sem nú
er fyrir löngu búið að fylla upp,
en skarst inn úr Merseyfljótinu,
þar sem tollhúsið stendur nú og í
boga um svæðið þar sem nú er
Paradísarstræti og Whitechapel,
og endaði þar sem nú er Byrons-
stræti.
Hvað fyrri hluta orðsins snert-
ir þá hafa menn ekki verið á einu
máli. Hafa sumir lagt til grund-
vallar orðið “Liver,” en aðrir orð-
ið “Lither”, og eru báðar þær hug-
myndir gamlar. pað sem eg ætla
rú að taka fram er, að báðar orð-
myndirnar eru réttar, og að réttu
lagi má nú rita nafnið “Livther-
pool”, eða öllu heldur “Lifthar-
pol.”
Nafnið er norrænt að uppruna
eins og mörg önnur örnefni hér.
í fornmálinu íslenzka þýðir orðið
“hlíft’n” (eignarfall: “hlífthar”)
“vernd” eða “skjól, og á sama
tungumáli er “pollr” sama orðið
og “pool”. Alt orðið: “hlífthar-
pollr” merkir þá “vemdarpollur”
eða “skjólpollur” — og er nafnið
mjög .vel viðeigandi um þenna
stað, sem um margra mílna svæði
á strandlengju vorri er eina skýl-
ið sem um er að ræða í ofviðrum.
Aftur á móti er orðið “Lither”
í samlsetta staðaraafninu enska
“Litherland” af alt öðrum nor-
rænum rótum runnið. pað er
komið af orðinu “hlíth” (eignar-
fall: hlíthar”) sem þýðir “halli”,
o^ þýðir því alt orðið “hlíðarland”,
eða “hallandi landsvæði”.
Norræna stúdentamótið í Sönder-
Borg 3.—9. júlí.
Eins og til var ætlast, var sum-
armót norræna stúdentasambands-
ins að þessu sinni haldið 1 Sönd-
erborg á Als. pátttakendur voru
-m 150 og var meiri hluti þeirra
frá Svíþjóð og Noregi. Að eins
þrir íslendingar auk mín, sóttu
fundinn, nefnilega: Kristján Al-
bertsson stud. mag., Páll Jónsson
stud. mag., og Hallgrimur Hall-
grímsson mag. art.
Að kvöldi hins 2. júlí sátu allir
þátttakendur mótsins veizlu hjá
Stúdentafélaginu í Kaupmanna-
höfn. Formaður félagsins,
Manthey Wagner málaflt.maður,
bauð gesti velkomna. Skemtu
menn sér þar hið allra bezta við
hljóðfæraslátt, söng og ræðuhöld,
og alt virtist spá góðu um, að á-
ægjulegir dagar færu 1 hönd.
Snemma næsta morgun var svo
haldið af stað með lestinni til
Sönderborg. Veðrið var hið á-
kjóSanlegasta, sóls'kin og blíðviðri,
þó ef til vill nokkuð heitt, einkum
fyrir mig, sem kom norðan úr vor-
kuldanum — og 'hélzt sú veðrátta
alla dagana, meðan á mótinu stóð.
Til Sönderborg 'komum við kl. 7 að
kvöldi eftir ll'rklu'kkustunda ferð
og var þá margur orðinn allþreytt-
ur. Fjöldi manns var saman
kominn á járnbrautarstöðinni í
Sönderborg. Mátti þar fyrst sjá
móttökunefndina, sem skipuð var
Bertelsen myllnara, Andreas Grau
ritstjóra, J. H. Koch borgaristjóra,
Jul. Hertz rektor og H. M. Jensen
lektor. — J. H. Koch borgarstjóri
bauð stúdentana velkomna með
snja'llri ræðu, en dr. Sandin frá
Lundi, formaður norræna stú-
dentasamtoandsins, þakkaði. Héldu
stúdentar síðan í fylkingu, syngj-
andi hinn alþekta sænska stúdenta-
söng* Sjung om studentens lyck-
liga dag, yfir bátabrúna, sem
tengjir Alseyju við meginlandið
og upp að ríkisskólanum, sem léð-
ur hafði verið stúdentum til bú-
staðar og fundarhalda. Fyrir
framan skólahúsið höfðu verið
reibtar fimm flaggstengur og
fánar hinna fimm Norðurlanda
þjóða dregnir við hún. Kvenfólk-
inu hafði verið búinn staður í
skólastofunum á neðstu hæð, en
karlmönnum var ætlað leikfimis-
hús skólans. Fyrirlesurum og gest-
um sambandsins hafði verið komið
fyrir hjá einstaka mönnum úti um
bæ. Eg dvaldi á stórum búgarði
rétt fyrir utan bæinn, og fékk þar
gott sýnishorn af frábærri gest-
risni Suður-Jóta.
Alseyja er áreiðanlega einhver
fegursti hluti Danmerkur, svo um
öllu heppilegri fundarstað var
varla að ræða. f hafinu, sem um-
lykur eyjuna eins og silfurband,
,'speglast hin háu, laufskrúðugu
tré, er þekja istrendurnar. Á eyj-
unni skiftast á grænir skógar og
gulir kornakrar, en víða gnæfa há-
reistir kirkjuturnar og mjallhvftar
vindmyllur við himinn. Sjálfur’
bærinn Sönderborg er líkastur
fögrum aldingarði. Húsin eru
ýmist mjallhvít steysteypuhús eða
rauð tígulsteinshús, en nær hverju
þeirra fylgir trjálundur og blóm-
garður, og meðfram flestum göt-
um gnæfa há og ribavaxinn tré.
Sérhver fundur hófst með því,
að fánar Norðurlandaþjóðanna
voru dregnir við hún, einn í einu,
og eitt erindi af þjóðsöng hvers
lands sungið um leið. Var sú
Síðasta fundardaginn (föstu-
dag) var aðalfundur sambands-
ins haldinn og ný stjórn kosin í
landsdei'ldirnar. 1 istjórn fslands
deildarinnar voru kosnir auk mín:
Sigfús Blöndal toókavörður (for-
athöfn ávalt hin áhrifamesta, fag-
urt tákn þeirrar einingar, sem
Norræna stúdentasambandið hef-
ir gert að stefnuskrá sinni. All-
ir, sem hljóði gátu upp komið,
tóku þátt í isöngnum. Jafnvel
‘ Eldgamla ísafold” var sungið
með ful'lum krafti, þótt mörgum
rcyndist framtourður orðanna erf-
iður og skorti skilning á þýðingu
þeirra.
Að morgunsöngnum loknum
komu menn saraan í hinum stóra
fundarsal skólans, til þess að hlýða
á fyrirlestra er þar voru fluttir
tviövar á dag, kl. 10 að morgni og
kl. 8 að kvöldi. Fyrirlesarar og
fyrirlestrarefni voru þessi:
Emil Sommarin prófessor frá
Lundi: “Den skandinaviske
Möntunion í Krigsaarene og Frem-
tiden.”
Vilh. Grönbech prófessor dr.
phil, “Det tyvende Aarhundredes
Renæssance.”
Georg Munthe MorgenStjerne
dr. phil Kristjaníu: “Naturföl-
elsen i den indiske Poesi.”
Harald Nilsen magister: “Klass-
icisme eller Futurisme.”
Georg Madsen jarðfræðingur :
“Sönderjyllands Jordbund.”
Hinn bezti rómur var gerður að
fyrirlestrum þeSisum og þegar
Helge Rode rithöfundur las upp
nokkur af kvæðum sínum, ætlaði
fagnaðadátunum aldrei að linna.
— Erindi mitt “Islandske Student-
erforhold í Fortid og Nutid” flutti
eg á öðrum fundardegi. Að því
loknu reis upp dansikur stúdent,
Obel að nafni, mælti nokkur eink-
ar hlýleg orð fyrir minni Islands
og lauk ræðu sinni með því að,
biðja menn að hrópa ferfalt húrra
fyrir konungi Islands og fslandi.
Var ræðu hans tekið með fögnuði
miklum og brátt bergmálaði fund-
arsalurinn af glymjandi fagnaðar-
ópum.
Meðan á mótinu stóð voru farn-
ar þrjár smáferðir.
Fyrsta fundardaginn var haldið
til Dyböl-hæða, sem svo merkar
eru orðnar I sögu Dana eftir
stríðið 1864. Ferð þessi var far-
in gangandi, því hæðirnar Hggja
rétt andspæniö Sönderborg, hinu-
megin við Alssund. Á leiðinni
voru lagðir sveigar á leiði þeirra
Svía og Norðmanna, sem höfðu
komið Dönum til liðs, en fallið í
stríðinu. pegar út til Dyböl-
hæða kom, settust menn niður og
hlýddu á erindi, er prófessor Fab-
ricins flutti um sögu staðarins.
pvínæst var mönnum fylgt um
staðinn af kunnugum mönnum og
hann útskýrður fyrir þeim.
Á miðvikudaginn var siglt suður
til kollund, sem ‘liggur rétt við
hin nýju landamæri Danmerkur
óg pýzkalands, örskamt norður af
.Flensborg. Voru allir gagn-
tknir af hinni undurfögru sigl-
ingu suður Flenfeborgarfjörðinn.
f Kollund flutti suðurjóskur bóndi,
Peter Grau einkar fróðlegt og
fallegt erindi um Suður-Jótland.
Hann er afbragðsvel máli farinn
og hefir ávalt staðið fremstur í
flokki þeirra manna, sem toarist
hafa fyrir réttindm Suður-Jóta og
vilja styðja þá í viðleitninni, að
halda við þjóðerninu í hinum
mörgu þrengingum þeirra. Á
heimleiðinni var stigið af skipi
, í Graasten, smábæ nokkuð fyrir
sunnan Sönderborg. I skóginum
fyrir ofan bæ þenna, átti að leika
sjónleik og vildu menn ekki láta
slíkt frá sér fara. En áttavit-
inn var eitthvað í ólagi, svo allur
söfnuðurinn viltist, en slíkt var
nú einungis til þess að auka gleð-
ina og gamanið. Loks sáu menn
að ekki tjóaði að ráfa svona fram
og aftur um skóginn svona alveg
út i toláinn og ráðstefna var hald-
in. par var auðvitað hver höndin
upp á móti annari, allir þóttust
vita hvaða stefnu ætti að taka, en
engum bar saman. Menn skift-
ust því í nokkra flokka og héldu
hver sína leið. Nökkrir flokk-
anna komust eftir miklar þreng-
ingar þangað, sem leikhúsið var,
og var leikurinn þá auðvitað löngu
byrjaður, en margir fundu aldrei
þenna hulda stað og þóttust hólpn-
ir að finna Graasten aftur og ná
í lestina, isem átti að fara með okk-
ur ti'l Sönderborg.
Á fimtudag keyrðum við með
lestinni til Augustenborg, þar sem
hertogarnir sátu forðum. Var
fyrst skoðuð hin undur fallega
hallarkirkja. par mátti meðal
annars sjá sorglegar menjar ó-
friðarins mikla, þar sem í einu
horninu stóðu allar orgelpípurnar,
sem pjóðverjar höfðu rifið niður
og ætlað að smíða vopn úr, en ekki
unnist tími til að nota. Að því
loknu skemtu menn sér eftir föng
um í Ihállargaðinum eða skóginum,
sem liggur upp af sjálfum bæn-
um.
maður), Páll Jónsson stud mag.,
Vil-hj. Gíslaison stud. mag. og
Stefán stud. jur. frá Fagraskógi.
Aðalstjórnin, sem síðaistliðið ár
átti sæti í Svíþjóð, var nú flútt
til Danmerkur og er prófessor Fab-
ricius formaður hennar. Loks
var ákveðið að næsta stúdentamót
skyldi haldið í Finnlandi eða Sví-
þjóð og að aðalstjórn skyldi skrifa
formanni Reykjavíkur-deildarinn-
ar og biðja hann að ranrísaka
möguleika fyrir sumarmóti á Is-
landi og leggja fram skýrslu um
það fyrir næsta aðalfund.
pað er óhætt að fullyrða að
fundur þessi hafi tekist ágætlega.
Hver dagurinn var öðrum ánægju-
legri og ekkert var til þess að
draga úr happasælum árangri
mótsins, heldur mun alt hafa
stuðlað að því, að vekja og glæða
hjá mönnum áhuga á að vinna að
andlegri og félagislegri einingu
Norðurlanda. Má þar þakka al
veg einstöku félags'lyndi þátttak-
enda, ágætri stjórn og undirbún-
ingi af hálfu þeirra, er fyrir fund-
inum stóðu og frábærri gestrisni
og alúð borgarbúa. Sérstaklega
mun mörgum lengi í minni vera
hinn síglaði myllnari Bertelsen,
sem alstaðar var hrókur alls fagn
aðar og hvers manns hugljúfi, er
honum kyntist,
Alt stefndi þannig í þá átt að
gera mönnum dvötina í Sönder-
borg og í Suður-Jótlandi óglevm-
anlega. Og vart mun sá stú
dent vera, sem ekki fór þaðan
fagnandi yfir því, að Danmörk
hafði fengið aftur þetta ynJis’ega
land, sem bæði hvað landslag og
íbúa snertir, er algerlega danskt.
P. t. Kölstrup, 22. júlí 1291.
Hálfdán Helgason.
cand. theol.
—Morgunblaðið.
Frá lslandi.
Copenhagen
Vér ábyrgj-
umst það að
vera algjörlega
Kreint, og það
bezta tóbak í
heimi.
?P|NfÍÁGEN#
" • SNUFF •
Ljúffengt og
endingar gott,
af því það er
búið til úr safa
miklu en mildu
tóbaksiaufL
MUNNTOBAK
Nýlátinn er ií Kristjaníu í Nor-
vegi Magnús porsteinsson, bróðir
Ólafs verkfræðings.
í fyrradag varð það sorglega slys
að drengur á fimta ári varð undir
tré, sem féll á hann, og andaðist
hann litlu síðar. Hann hét Bene-
dikt og var sonUr hjónanna Elín-
ar Klemensdóttur og Björns Boga-
sonar bókbindara.
Mikil óþurkatíð hefir verið
vestan lands og norðan isíðan þurk-
arnir hófust hér. — Úr Bitru í
Strandasýslu var símað í morgun,
að þar hefði ekkert strá verið hirt
enn.
porsteinn porsteinsson, óðals-
bóndi á Grund í Svínadal í Húna-
vatnssýislu, andaðist að heimili
sínu 6. þ.m. Hann var bróðir
þeirra séra Jóhanns frá Stafholti,
Ingvars í Sólheimum og Guðmund-
ar í Holti, föður Magnúáar fjár-
málaráðherra.
Jólagjafir.
gleði eigingirninnnar. Eg hefi
vitað til þess, að stúlkur eyddu
$100 (eitt hundrað dollurum) ár-
lega í jólagjafir, sem mestmegnis
voru óþarfar. Eg hefi þekt stúlk-
ur, sem hafa verið svo skammsýn-
ar að taka til láns peninga fyrir
óþarfar jólagjafir og ekki komist
úr skuldunum fyr en mörgum mán-
uðum eftir jól.
pað er sárgrætilegt að vita af
öllu þessu fé eytt í óþarfa, en á
sama tíma eru menn og málefni
sárbiðjandi um hjálp.
Á meðal okkar Vestur-íslendinga
eiga sum af áhugamálum vorum
við þröng kjör að búa, þótt ekkert
af þeim eigi að líkindum eins erf-
itt uppdráttar og skólamálið.
Mikil gæti sú hjálp orðið því
málefni, ef lúterskir íslendingar
í bæjum og toygðum hér vestra
gerðu upp reikninginn við sjálfa
■sig gagnvart óþörfum gjöfum
ræstkomandi jól og gæfu það fé,
er vanalega gengi fyrir þær, i
jólagjafasjóð til J. B. skóla, sem
svo yrði notaður til starfrækslu
skólans með nýárinu.
óumræðilega mikil blessun
mundi stafa af þeim jólagjöfum,
bæði fyrir þá, er gæfu, og málefn-
ið, sem þarf að berjast svo hart
við fátæktina fyrir tilverunni.
Islenzk stúlka.
Fyrir n-okkrum árum birtist
grein í blaðinu Lögberg, með
Ifyrirsögninni, Jólagjafir, var
hún rituð af íslenzkri konu,
sem blæddi í augum það feykna
fé, sem árlega er eytt í óþarfar
jólagjafir. Ekk veit eg Kvað
víðtæk áhrif sú litla grein hafði,
en margir voru það sem fundu
sannleika í henni.
Nú fer að líða að þeim tíma
sem farið verður að hugsa um
jótagjafir og jólagleði, sém er
bæði hávær og hégómafull, þar
sem verzlunarlífið gleðst af
vörugróða en einstaklingslífið
af gjafagróða. Eflaust myndi
það draga úr hinni ósönnu
jólagleði okkar á meðal, ef
reynt væri að fœkka óþörfu
jólagjöfunum, því það eru ein-
mitt þær sem vanhelga jóla-
gleðina. Enn er mögulegt að
’draga strik á milli þörfu gjaf-
anna og þeirra óþörfu; Já, —
allr jólagjafir sem ekki ná til-
gangi sínum eru óþarfar. En
tilgangur hinnaþörfu jólagjafa
er, að helga minningu frelsar
ans sem þá fæddist, þær eru
sprottnar af kærleik til hans og
minningu hans umvafnar.
Sannar jólagjafir draga tit
Krists, en ósannar draga frá hon-
um.
ipörfu jólagjafirnar eru sprottn-
ar af kærleika, sem þráin að
gleðja, en ekki af endurgjaldsvon
ré af vana eða nauðung.
“Eg má til að gefa henni, hún
gaf mér í fyrra”. “Eg er vön að
gefa þeim og kann þess vegna ekki
við að hætta við það.” pessu líkt
heyrist oft er nálgast jól. pannig
tilkomnar gjafir van'helga mimv
ingu frelsaranis og breyta jóla-
gleðinni úr gleði kærleikans í
Æfiminring.
Gestur Guðmundsson, fæddur
3. ágúst 1876, dáinn 13. jan. 1921.
Hann var fæddur á Kleyfarstekk
í Breiðdal í Suður Múlasýslu. For-
eldrar hans voru Guðmundur
Jónsson og kona hans Ingigerður
Einarsdóttir. Guðmndur var son-
ur merkishjónanna Jóns Guð-
mundssonar og Guðrúnar Guð-
mundsdóttur prests í Berufirði
Skaptasonar, er bjuggu í Keldu-
skógum á Berufjarðarströnd.
Gestur fluttist þriggja ára gam-
all með foreldrum sínum vestur
um haf til Nýja Islands árið 1879.
Á Bjarkarstöðum í Breiðuvík (er
seinna var nefnt Hnausar) var
hann tvö ár, þar á Bjarkarstöðum
misti hann móður sína árið 1881.
Fluttist hann svo með föður sín-
um sama ár að Sandy Bar, hvar
hann dveldi til æfiloka.
Systur Gests sem voru fjórar,
Guðrún, Bergljót, Guðný Jónína og
Aðalheiður, fóru til 'skyldmenna
og vandalausra þegar móðir
þeirra lézt, svo að eins Gestur, sem
var yngstur af börnum Guðmund-
ar, ó'lst upp hjá föður sínum á
Sandy Bar við strönd Winnipeg-
vatns í austurparti Fljótsbygðar í
Nýja íslandi. Guðmundur gróð-
ursetti rækilega hjá syni sínum
elsku til Guðs og manna. Trú
Gests sást af verkum hans.
í æsku sá Gestur stundum það,
sem eg hygg hafi verið gróði fyrir
sálu hans. Hann sá- nokkrum
sinnum hinn vel kynta Indíána,
John Ramsay koma að Sandy Bor
og krjúpa niður við leiði konu
sinnar og grátandi hefja augu sín
til himins og biðjast fyrir. Kona
Indíánans hvílir skamt frá íbúð-
arhúsinu á Sandy Bar. Dáin í
septmber 1876.
Gistiheimili var hjá feðgunum
á Sandy Bar handa ferðamönnum,
sem stöðugt á vetrum komu norð-
an frá veiði'stöðvum á Winnipeg-
vatni. — Sagt hefir mér verið, að
oft hafi feðgarnir að áliðnu kvöldi
hengt ljósbera upp í tré til leið-
toeiningar ferðamönnum.
Gestur eigaðist góða konu,
Kristbjörgu Jóelsóttur, ættaða úr
Mýrasýslu pau eignuðust 6 börn:
Guðmundur, fæddur 15. okt. 1901,
stundar tannlækninganám í Win-
nipeg; Guðjón, fædd. 4. maí 1903;
Einar fæddur 19. október 19C6;
þeir síðarnefndu eru aðal hjálp
móður sinnar við búskapinn á
Sandy Bar; Gestur, fæddur 20.
nóv. 1910; Ingigerður, fædd 1. maí
1912, og Guðrún Kristbjörg, fædd
29. nóv. 1915.
í septembermánuði fyrir ári síð-
an kendi Gestur meins í hálsinum,
er reyndist að vera krabbamein.
Tvisvar fór hann til Winnipeg að
leita sér læknishjálpar. Seint í
desembermánuði höfðu læknarnir
gefið upp alla von um bata. Gest-
ur kom heim skömmu fyrir jól frá
Winnipeg og andaðist 13. janúar
sem áður getið.
Gestur var mjög vel gefinn mað-
ur; þó litillar alþýðuskólamentun-
ar nyti hann í æsku var hann þó
vel að sér til bókarinnar,. Fjör-
maður var hann og vel toygður að
líkamskröftum vanst mikið við
hvað helzt sem hann vann, hepn-
aðist mjög vel veiðivinna á landi
og vatni. Hann var glaðlyndur og
ávalt hress í tali. í æsku kyntist
hann mörgum og eignaðist marga
vini þegar ferðamenn gistu hjá
þeim feðgum, og allir, sem kynt-
ust Gesti, munu minnast hans sem
manns, er ávalt sýndi í framkomu
sinni sánnan drengskap og mann-
úð.
Undir burtför sína bjó Gestur
Sig vel og kristilega, eftir að hann
vissi að engin von var um bata til
þessa lífs. Bað hann guð um að
lausnarstund sín kæmi sem fyrst
(að hann yrði meðtekinn í himn-
eska sæluvist sem fyrst). Guði á
hendur fól hann konu sína og
börn.
Winnipeg, 5. sept. 1921.
porleifur Jackson.
Long Distance
Telephone þjónusta
Með því að nota Milli-Stöð-
va línurnar,bæði á nóttu og
degi,lækka ritgjöld til fyrir
símtöl stórkostlega.
Spj^rjist fyrir hjá Stöðvar-
stjóranum um hlunnindin,
sem fylgja Station-to Station
notkuninni.
Manitoba Telephone System