Lögberg - 08.09.1921, Blaðsíða 7

LÖGBERG, FEMTUDAGINN, 8. SEPTEMBER 1921
Bls 7
Hér og þar á Frakk-
landi.
Annar þáttur.
Strasbourg.
s
Straisbourg stendur við ána
Rín, þangað frá París er 7 klukku-
tíma ferð með hraðlest. Borgar-
búar teljast 180,000', þar af eru
90,000 pjóðverjar.
iStrasbourg er sögurík borg, hef-
ir á allar hliðar minnismerki frá
miðöldunum, svo sem hallarkirkj-
una frá 11. öld. St. Thomas
kirkjuna frá árinu 830, að parti,
og fleira.
Eg var í nýbyrjuðu sumar-hvíld-
ar leyfi mínu á ferð í Strasbourg,
þann 14. ágúst s. 1. Mér voru sam-
ferða hr. Th. Thorlákson læknir frá
Selkirk og kona hans, og ungfrú
Carson frá Winnipeg, Man.,
(systurdóttir Árna Andersonar
lögmanns og þeirra systkina). Við
fengum aldurhniginn ökumann til
að aka með okkur í kring, það borg-
aði sig að kynnast honum. Hann
var fæddur 1850. Sá þýzka koma
hér inn 1870, og svo aftur Frakka
1918. Eg spurði hann hvort það
væri ekki ánægjulegt að vera nú
kominn undir stjórn Frakka aft-
ur. Jú, svaraði hann, en samt
komumst við vel út af öllu við
þýzka.
pjóðverjar hafa gert framúr-
skarandi umbætur í Strasbourg í
þessi nærri 50 ár, sem þeir höfðu
borgina, bygt nýjan fagran há-
skóla, lagt út ilystigarða og o. s.
frv.
Fyrir utan háskólann stendur
stórt kvenmanns líkneski, sem
nefnist Germania ('pýzkaland) en
hún er höfuðlaus, Frakkar brutu
af henni höfuðið þegar þeir aftur
náðu Strasbourg á sitt vald 1918.
Fyrir utan þinghús borgarinnar
standa líknéskjur af Friðrik mikla,
Vilhjálmi fyrsta, Vilhjálmi öðrum,
en allar afhöfðaðar 1918. pað er
hér kastali á móti háskóllanum sem
Vilhjálmur annar notaði fyrir bú-
stað, þegar hann fyrrum heimsótti
Strasbourg. Fyrir framan hann
er'stór völllur, er hét Kaiser Platy
Ckeisaravöllur) og á honum var
stórt líkneski af Vilhjálmi öðrum
á hestbaki. Frakkar ruddu því
um koll 1918, og nú heitir völlur-
inn lýðveldisvöllur.
pað lítur út fyrir að meiri hluti
starfsmála í Strasbourg sé- í hönd-
um pjóðverja, því nöfnin á verz-
lunarhúsum, bönkum, lögmanna-
skrifstofum og svo frv., eru þýzk.
Á götum borgarinnar heyrir mað-
um meira talaða þýzku en frönsku.
Fólk hefir hér ljósan háralit,
öðruvísi blæ, og meiri starfsemis
og framsóknar bragur yfir því en
annarstaðar á Frakklandi.
Hér í Strasbourg, sem annar-
staðar á Frákklandi, tek eg eftir
því með undrun og aðdáun, hvað
lítið virðist bera á ofsa-heift frá
hendi Frakka til þýzkara, þeir segja
ávalt, um þetta stríð nú, það var
stjórnin (þýzka stjórnin) en ekki
fólkið yfir höfuð, sem hleypti
stríðinu á stað.
Torsteina S. Jackson.
----------o---------
Fréttabréf.
Frá Amaranth, Man., 23. ágúst.
Heiðraði ritstjóri Lögbergs.
í tilefni af því, að eg flutti mig
búferlum úr Marshland bygðinni
2n- júlí síðastl., get eg ekki látið
hjá -líða að þakka mínum gömlu og
góðu nágrönnum, sem komu að
kveðja mig áður en eg lagði á stað.
Eg réði þetta af og framkvæmdi
að flytja mig á svo stuttum tíma,
að mér gat tæplega hugsast, að
menn yfirleitt í bygðinni vissu af
burtferð okkar. En þetta reyndist
á annan veg, því klukkan 10 kvöld-
inu áður en leggja átti upp, voru
allir bygðarmenn komnir heim til
mín og tóku umsvifalaust húsráð.
Ungmennið Karl porkelsson, sem
býr hjá móður sinni, Mrs. Alfred,
stóð þá upp og hafði orð fyrir gest
um og fórst það vel. Hann er
maður greindur og vel að sér. Gat
hann þess, að tíminn þefði verið
of naumur til útréttinga, þó þeir
hefðu fremur kosið að gefa mér
einhvern sérstakan hlut að skiln-
aði, og rétti mér $42 í nafni hlut-
aðeigenda. petta var i meira lagi
rausnarleg gjöf, ekki sizt þegar
tekið er tillit til þess, hvað bygðin
er fámenn. Mr. porkelsson verður
góður ræðumaður, þegar hann hef-
ir fengið æfingu.
Auk þeirra, -sem heiðruðu okkur
með nærveru sinni þetta kvöld,
voru tveir málsmetandi menn úr
öðru bygðarlagi, Mr. Magnús Pét-
ursson og Mr. Éöðvar Jónsson, á-
samt konum sínum. Báðir þessir
vilda vinir mínir tóku sinn fulla
þátt í því, að gera okkur stundina
sem ánægjulegasta bæði með söng
og ræðuhöldum. Mr. Pétursson
er einn af þeim mönnum, sem hafa
alt af orðið á hraðbergi, og svo í
tilbót komu allir ungu mennirnir
og sungu fáeina söngva, og það
var sannarlegt nýnæmi að fá að
heyra sumar þær raddir, sem þar
létu til sín heyra; þeim er það of
títt og lagið að halda sér of mikið
til baka við öll svona löguð tæki-
færi, en nú brugðu þeir út af
venjunni, og eg er þeim mjög þakk-
látur fyrir að hafa gert það. Eg
vil einungis minna þá á það með
þessu þakklætis ávarpi, að draga
sig nú ekki lengur í hlé, því þá eru
menn vissir á Ihverju mannfagnað-
armóti að hafa glaðar stundir
Við færum nú öllu þessu fólki
innillega hjartans þökk fyrir öll
þessi útlát og sönnu velvild, sem
var svo mikils virði í okkar garð.
—pessum línum vildi eg nú biðja
þig, ritstjóri góður, að Ijá rúm í
blaði þínu við tækifæri, með beztu
kveðju okkar beggja til allra
Marshland búa og hjartans þakkir
fyrir liðna samverutíð;
Mr. og Mrs. O. G. Johnson.
pó me&hald eg lítið um Marshland
hér skrifi,
þar meðlætis stundirnar flestar
eg tel.
Eg hugsa til hennar, já hvar sem
eg lifi.
Hjartkæra bygðin mín, farðu nú
vel.
M. O. G.
an við veginn í Fossvogi og sótt-
ist verkið ágætlega.
Eins og frá hefir verið skýrt í
Vísi, er vél þessi áþekk mjög stórri
bifreið og stýrt á sama átt. Hreyf-
i.st hún fyrir 70 hestafla mótorvél.
Hún er á fjórum hjólum og eru
afturhjólin að mun stærri en hin
fremri og meiri að þvermáli en
bifreiðarhjól. pegar vélin er að
vinnu, eru far breiðir stálskermar
lagðir umhverfis hjólin, svo að þau
sleppi ekki og geti farið, svo að
skifti. Stúlkur, sem ganga um
beina, fá sérhverjum manni reikn-
ing, sem hann afhendir gjaldkera,
þegar hann fer út. Oftast eru
seldar máltíðir á þessum testofum,
eins og hér tíðkast á sumum kaffi-
húsum. — Grein sú sem hér fer á
eftir, er eftir stúlku, sem haft hefir
á hendi gjaldkerastörf í slíkri te-
stofu:
Starfsfólki í stórum testofum
þykir hver dagurinn öðrum líkur,
og þá skeður þar sitt af hverju,
segja, yfir hvað sem fyrir er. pessa sem gaman er að. par má kynn-
skerma má taka af þegar vill og
sýnist vélin þá ekki svipað því
jaf-nferleg.
Aftan í vélina er “tætarinn”
festur. pað er sívalningur á tveim
hjólum, með hnífum og skurðjárn-
um Má takmarka hve djúpt hann
ristir og eins má, með einu hand-
taki. lyfta honum svo upp, að hann
nemi ekki við jörðu.
Plægingarsvæðið, sem fyr var
nefnt, er meðallagi stórþýft, þurt
en mosakent nokkuð og fremur
mjúklent. púfubaninn fór yfir
það rykkjalaust og viðstöðulaust,
eins og sléttlendi væri. Sumar þúf-
urnar þjöppuðust niður fyrir þung-
anum, en yfir hinar stiklaði hann
og ihafði jafnan margar undir 1
einu, vegna breiíjdar hjólanna.
En um tætarann er það að segja,
að hann “snérist eins og snælda,”
hjó og tætti jarðveginn í .smátætl-
ur og þyrlaði strokunni aftur fyr-
ir sig í jafna dreif. En til að sjá
var slóðin ekki svört eins og flag,
heldur grænlleit, því- að grastæj-
urnar eru léttari en moldarsallinn
og falla þess vegna seinna til jarð-
ar og lenda á yfirborðinu. Jörð,
sem svona er tætt, grær þessvegna
fljótara upp en plægð jörð, því að
við plæginguna lendir meira af|
grasrótinni undir moldinni. Segjaj
fróðir menn, að þetta flag mundi
fljótt gróa upp, ef á það væri bor-
ið og þungur valtari dreginn yfir
?að, jafnvel þó að engu væri í það
sáð.
* * *
pýzkur maður stýrði vélinni og
er því þ^ulvanur. Hefir hann, að
sögn, kent Norðurlandabúum að
fara með allar sams konar vélar,
sem fluttar hafa verið til Norður-
landa frá pýzkalandi.
Vélin mun kosta um 60 þúsund-
ir króna, en ekki verður að svo
stödd fullyrt, hve dýrt verður að
Þúfnabaninn.
tekinn til starfa.
Um það farast Vísi svo orð 27
júlí síðastliðinn:
Suður í Fossvogi var byrjað á
nýstárlegu starfi síðdegis í gær,
sem vel gæti orðið upphaf mikilla
umbóta í jarðrækt hér á landi, ef
fraiphaldið tekst jafnvel eins og
upphafið. Hinn nýi þúfnabani
Búnaðarfélagsins var reyndur þar
syðra í fyrsta sinni í gær og mundi
inargur bóndinn afa kosið sér að
vera þar nærstaddur.
Fáir vissu af þvi, að byrjað yrði
svo skjótt á þessum vinnubrögð
um; hafði það ekki verið auglýst,
bæði vegna þess, að ekki þótti full-
víst, að alt yrði til taks í gær og
sumir efuðust um, að verkið gengi
að óskum þegar í stað.
Eg sem þetta rita, var svo hepp-
inn að mæta borgarstjóranum, þeg-
ar hann var að leggja af stað suð
ur eftir, við þriðja mann í bifreið
og bauð hann mér með sér.
pegar suður kom, var þúfna-
baninn byrjaður að tæta isundur
þúfurnar í hallalitlum bletti aust-
ast mörgum og ólíkum mönnum.
Mjög er það altítt, að skiftavinir
hafi ekki nægilegt fé til að greiða
skuldir sínar. pegar svo ber und-
ir, eru venjulegast skrifuð upp
nöfn þeirra og heimi'lisfang.
Nýlega var eg að taka við borg-
un af konu, sem vantaði hálf-
penny ( fimm aura) til þess að
greiða skuld sína að fullu og dró
hún þá upp úr vasa siínum tómató-
ávöxt og bauð mér upp í skuldina!
Annars er það fátítt, að menn
bjóði að borga “í fríðu“, en sumir
bjóða frímerki og eru þau gjáld- um
geng.
Gamall og þreytulegur heldri-
maður spurði mig einu sinni, hvort
j eg gæti gefið sér kvitfun fyrir því
sem hann átti að greiða. pegar eg
sagði ihonum að það væri ekki venja
skýrði hann mér frá því, að kona
hanis hefði svo strangar gætur á
því, sem hann eyddi, að hann yrði
að gera henni grein fyrir hverjum
eyri, sem hann léti af hendi.
Strangar gætur verður að hafa
á þeim viðskiftavinum sem vilja
skjóta sér undan að greiða. í
þeim flokki eru miktu fleiri vel-
búnir menn en fátæklegir. Ein
kona, sem fullyrti að hún hefði
jborgað, hélt á ógreiddum reikn-
ingnum í hendinni!
Teskeiðar og þessháttar smá-
munir /hverfa í tugatali. Svo er
að sjá, sem óánægðir skiftavinir
hirði einkum þessa muni, þegar
þeir þykjast ekki fá sannvirði fyr-
ir fé sitt.
Ástand hennar
sýndist vonlaust
En “Fruit-a-tives” komu henni
til fullrar heilsu.
29 Str. Rose St., Montreal.
“Eg skrifa til þess að láta yður
vita, að eg á líf mitt að launa
Fruit-a-tives,” þetta meðal hjálp-
aði þegar alt annað hafði brugðist.
Eg þjáðist ákaflega af Dyspepsia
— hafði þjáðst lengi; og ekkert
sýndist geta hjálpað mér. Svo las
eg um “Fruit-a-tives” og ókvað að
reyna það. Eftir að hafa reynt
fáar öskjur af þessu ágætis meðali.
unnu úr jurtasafa, varð eg alheil.
MadameRosina Foisiz.
S>\t&

Stofnað fyrir
54 árum
SENDIÐ OSS
RJÓMA YÐAR
Fáið sem mestan ágóða af kúnni
Látið þenna Seðil á Rjómadu nkinn. Rétt vigt, sönn prófun
Getið reitt yður á: 24 klukku stunda þjónustu og ánægju.
50 c. hylkið, 6 fyrir $2,50 reynslu
skerfur 25 c. Fæst hjá öllum lyfsöl-
eða beint frá Fruit-a-tives
Limited, Ottawa.
arbakka, en stærstu stykkin voru
svo þung, að ekki var kostur á
nægilega stórum vélbát til að
flytja þau. Voru þá smiðaðir
traustir járnvagnar undir þau og
dráttvélum beitt fyrir og “bákn”
þessi flutt landveg héðan alla leið.
pótti mönnum það nýstárlegur
flutningur, þegar verið var að
leggja af stað héða, og var mis-
jafnlega spáð fyrir þeim flutingi
Síðan hafa Reykvíkingar víst lítið
hugsað um þetta nýtíku verkfæri,
en í nýútkomnu búnaðarriti er
bæta úr‘atvinnuleysinu? —- Fyrst! skemtileg grein, eftir Guðmund
verður fyrir að líta til botnvörp- ^ Ágústsson frá Birtingaholti og
unganna, sem nú liggja bundnir! se*ir hann nokkuð frá flutningi
, , „ skurðgröfunnar, samsetning henn-
ið a nargar mn. þa get- , ar starfi. En með því að Bún-
samlega omögulegt, að koma þeim aíarritið e mifiu . fremur
“á flot ? Pað >arf að rannsaka ^Várra höndum, þá ætlar Vísir að
hlítar; hugsast gæti að utgerðar-1 birfca dáMtinn kafla úr greininni,
menn sæu ser fært að gera ut, ef þar gem g€gir frá nokkrum örðug_
kaupið lækkaði. g e ra er a jeikunl( sem skurðgerðarmennirnir
vinna fyrir litlu kaupi, en aHs | urðu fyrir j fyrra aumar. par seg.
engu, enda hefir kaupgjald nU, ir sv0-
lækkað mjög á öðrum sviðum. —i <(Tr . . , , _
Verstu torfærurnar a leið okk-
pa hefir venð um það rætt, að
. . .... .... , i ar voru þrju flóð eða grunnar
bænnn léti vmna eitthvert verk,! . K , , . * ,
, . , . u . tjarnir með leðjubotm. Hja einu
til að bæta ur atvmnuleysinu. Hef- . . , , ,
þeirra varð hreint ekki komist, en
CITY DAIRY Ltd.
Nýtt félag urdir nýrri, gcðri itjórn
Sendið os8 rjómann og ef þér
framleiðið mjólk fyrir vetrarmán-
uðina, aettuð þér að komast í bein
sambönd við félag vort. Fljót og
góð skil, sanngjörn prófun og
hæzta markaðsverð er kjörorð
vort.—Sendið rjóma til reynalu.
J. M. Carruthers J. W. Hillhouse
framkvæmdaratjóri fjármilaritaii
ir t. d. verið þalað um vatnisveitunai
götugerð o. fl. En fæst fé til
slíkra framkvæmda nú? það er auð-
vitað að þessi verk eru nauðsynja-
verk, sem koma verður í fram-
kvæmd fyr eða síðar. En eins og
nú er komið fjárhagnum, eru þó
litlar líkur til að fé þetta fáist til
Einu sinni hafa ræningjar hein*-| þessara framkvæda.
sótt okkur. Peir náðu þó ekkii vísi er sagt að máj þetta muni
öðru en tveim samskotabaukum bráðlega verða til umræðu á bæjar-
hjá hinum að eins með mikilli
fyriröfn og þostnaði. Var því ráð-
ist í að byggja öfluga garða yfir
öll flóðin, sinn undir hvort spor
skurðgröfunnar. Margir álitu
| þetta mesta glæfra-fyrirtæki og
töldu sumir vist, að dagar hennar
væru taldir, er við ækjum henni út
á fyrsta flóðið (Langaflóð), hún
það, en mestalt náðist það þó. Voru
sumir klettarir, sem losaðir voru
með rekunni, svo stórir, að ekki lá
nærri að þeir kæmust í hana. pá
ýtti hún þeim bara á undan sér
upp úr skurðinum.
Um miðjan okt. fórum við yfír
Skjónaflóð, sem var breiðast, og
þar með var öllum torfærum á
leiðinni lokið. N
Til þess að geta nýtt haustið
sem bezt út fékk eg tvo menn til
þess að slétta braut undir sporið,
svo langt austur eftir leiðinni, sem
hugsast gat að við gætum grafið
um haustið. Gátum við þvi hald-
ið áfram, þrátt fyrir igadda og
snjóa, fram að jólaföstu. Má geta
nærri, að oft var vont að vinna, en
oft var þó verið að.
Eitt sinn í mesta frostinu slitn-
aði einn þeirra 6 járnteina, sem
fr ásjúkrahúsum, sem festir voru
á veggi, annar í fataherbergi
kvenna, hinn í fataherbergi karl-,
manna. Ræningjarnir hljóta að
hafa verið karl og kona, því að
báðir
vinna hverja dagsláttu, en hún;kassarnir hurfu báðir á samrí
istundu.
Hundar og kettir koma oft til
okkar. peir ganga á matarlykt-
ina. Sami hvolpurinn kemur á
mun geta farið yfir hér um bil 10
dagsláttur á dag — herfað þær
og plægt í senn. Vélin er nokkuð
þung í vöfum og örðugleikar verða
víða á að koma henni sveit úr sveit
eða bæja á milli En hún virðist
geta farið yfir hvaða þýfi sem er
og getur þá jafnframt gert slétt-
an veg um það og greiðfæran fyrir
hvaða vagn sem er, og ætti það
víða að geta komið að góðu haldi
við vegagerðir í sveitum.
Enginn vafi er á því, að 1 isum-
um sveitum hér á landi má vinna
stórvirki með þessari vél, þar sem
margar jarðir geta notað sér hana
; félagi. Og hversu sem fer um
framkvæmdirnar, að þessu sinni,
þá er hér fenginn sannnefndur
þúfnabani, sem unnið getur það
langþráða stórvirki, að ‘,kveða
niður” allar þúfur, sem verða á
vegi hans!
-------o--------
Testofur.
... i. __i- \
Englendingar drekka te að sama
skapi og fslendingar drekka
kaffi, og í hinum stóru testofum
þeirra er ein stúlka látin taka við
allri borgun og annast peninga-
hverjum morgni, stundvíslega
klufckan 11, og sniíkir mat. pegar
hann hefir fengið fylli sína, hleyp-
ur Ihann út og kemur ekki fyr en
næsta morgun, — alt af á sama
tíma.
--------o--------
Frá Islandi.
stjómarfundi, og er það vel farið
Engum getur dulist að mikil nauð-
mundi sö'kkva þar á kaf, og aldrei styðía íleggjarann og varna hon-
nást upp framar!
pann 15. sept. (1920) kl. 11 árd.
syn er á því, að einhver ráð verði byrjuðum við svo að leggja út á
fundin til að bæta úr atvinnuleys- i garðana; voru við 12—13 manns
En fyrst og fremst ber þó' og veitti ekki af. Var þiljað undir
með langtrjám, líkt og þar sem
mýrarnar voru blautastar. Nú
gekk alt greið'lega fram eftir deg-
inum, og þó þjappaði grafan görð-
unum niður í hálft. En eitt sinn,
þegar byrjað var að færa hana, kl.
mu.
að rannsaka það, ;l\vort engin leið
sé til þess að gera út botnvörp-
ungana í sumar. pað yrði auð-
vitað affarasælasta ráðið við at-
vinnuleysinu.
í sambandi við þetta mál þyrfti
líka að athuga verðlag á öllum 7 hálf síðd. tekur hún viðbragð,
nauðsynjavörum hér í bænum. pað öllum að óvörum, þastast til hlið-
var fljótræði af stjóminni, að láta ar aí5 framan og steypist út af
verðlagsnefndina hætta störfum í görðunum og niður í flóð! — Við
það köstuðst þrír menn út í flóð,.
um að svigna undan átökunum. En
þar sem ekki reyndist hægt að fá
þetta viðgert fljótt, varð bráða-
birgða-viðgerð að nægja það sem
eftir var.
Svo að mögulegt væri fyrir okk-
ur að grafa svona lengi fram eft-
ir, var bygður íbúðarskáli sunnan
undir heiðarbrúninni, á Murneyri
við pjórsá. Er þar allskemtilegt
hússtæði: heiðarbrúnin að baki
skýlir fyrir norðanátt en fram
undan og til beggja handa, eru
grasi grónir árbakkarnir. .í skál-
anum skemtu menn sér á þessum
vetur um leið og “viðskiftahöftin”
voru feld úr gildi. AUir vita, að
vöruinnflutningur er hvergi nærri! Þelr> er inni voru, hentust fram að' ur og spil, og jafnvel söng, þegar
(eg og tveir aðrir) og vélamenn skammdegiskVöldum við sögulest-
f'
Lat os s fara
VESTUR AD HAFI EDA TIL AUSTUR
OANADA I SUMARLEYFINU
Látinn er séra Sigurður Sigurðs-
son í Hliíð í Skaftártungu, einn
með yngstu prestum þessa lands.
Hann var hér á presfástefunni í
lok fyrra mánðar og fór héðan
hejll heilsu, en veiktist af inflúens-
unni á leiðinni og komst að eins
heim til sín. pá snérist veikin
upp í lungnabólgu og leiddi hann
til bana í fyrradag. Snorri lækni^
Halldórsson varð honum sam
ferða héðan að sunnan og veiktist
líka af inflúensu, en er nú kominn
á fætur.
A “JIM DANDY” VACATION
tour on the canadian national
PACIFIC
COAST
Fer um CANADIAN
ROCKIES, fögrur svæðl
sjávar og- lands. Stðr-
lækkuS fargjöld yfir
sumartimann fyrir alt
feröafðlk. Gððar dval-
dr. SkoBiS Jasper Park
og Mount Robson.
AUSTUR
CANADA
Alla leiC með járnbraut,
eða sumt á stðrvatna-
eiglingu. — Komlð tit
Toronto, hinnar fom-
helgu Quebec, þúsund
eyjanna og hinna mik-
ilúðgu Niagara. Siglið
eftir St. Lawrence fljðti.
LÁTIÐ OSS HJÁLPA YÐUR TIL VIÐ FERÐAÁŒTLANIR YÐAR
A leiðinni austur ættuð þér að nema staðar fáa daga að “MINAKI” 115 mílur frá Winnipeg.
Akveðið nú strax
að taka frí. Bæði þér og fjölskylda yðar
verðakulda það. FáÁð upplýsingar í sam-
bandi við fargjöld, fyrirfram pantanirog lestagang hjá. umboðsmönnum
vorum. Biðjið um “Tourist Ticke<tsM. Upplýsingar veittar ókeypis.
W. E. DUPEROW,
Seneral Passenger Agt.
Winnipeg, Man.
Þjónusta
Canadian National Railuiatjs
Þægindi
pað er óvenjulegt, að talað sé
um atvinnuleysi hér í miðjum júlí-
mánuði. En svo er nú ástatt, þvi
miður, að það er ekki að eins tal-
að um atvinnuleysi núna um “há-
bjargræðistímann”, þvá að fjöldi
manna hér í bænum fær að þreifa
á því. Undanfarna daga hefir
verið leitast við að rannsaka, hv&
margir menn væru atvinnulausir í
bænum, og hafa gefið sig fram 1C0
heimilisfeður, sem enga atvinnu
hafa, eða hafa haft þetta 1—2 daga
vinnu á viku ^5 undanförnu, síðan
um mánaðamót
pað er auðráðin gáta, hvernig á
þessu atvinnuleysi stendur — —
Undanfarin sumur hafa verka-
rnenn getað sett upp hvaða kaup
sem þeim sýndist, að minsta kosti
frá júlí byrjun, þegar leið að síld-
arveiðitímanum. Nú verður svo
að isegja engin síldveiði 1 sumaf,
samanborið vi ðundanfarin sumur.
Af því stafar atvinnuleysið vafa-
laust að langmestu leyti. BotH'
vörpungar geta heldur ekki stund-
að þorskveiðar. ísfiskimarkaður-
inn á Englandi er svo lélegur oj£
ótryggur, að útgerðarmenn telja
sér alveg ókleift að fást við þá
útgerð. — pað er því engin furða,
þó að um atvinnuleysi sé kvartað,
og vafalauist eru atvinnulausir
menn hér í bænum miklu fleiri en
að framan er sagt. Og þetta er
“há-bjargræðistíminn.” — Hvað
mun þá siíðar verða, ef ekþi verður
við gert?
En hvað er hægt að gera, til að
frjáls enn þó að innflutningshöft-
in séu afnumin. Stjórnin hefir ekki
enn getað ráðið neina bót á gjald-
eyrisskortinum, og þess vegna er
einstökum mönnum sem ráð hafa
á erlendum gjaldeyri, í lófa lagið
að misbeita afstöðu sinni — Og
jafnvel án þess að slíku sé til að
dreifa, virðist vöruverði vera haldið
óþarflega háu. M áþar t. d. taka
brauðverðið, sem enginn fær
skilið, hvers vegna ekiki hefir lækk-
að, þó alt Ibrauðefni og kol hafi
lækkað mikið í verði.
Ari Jochumsson skáld, bróðir
Matthíasar, andaðist í Húsavík í
gær, á heimili sonar síns, séra
Jóns Arasonar. Hann var á ní-
ræðisaldri og hafði legið rúrtifast-
ur alllengi, vegna ellilasleika. Ari
var gáfumaður og vel hagorður,
glugga, en enginn hlaut nein veru j bezt lét,
leg meiðsli. En svo mjög hallað-' 22. nóv,
ist grafa fram yfir sig, að varla
var stætt á gólfinu. pótti nú
‘sumum, sem hrakspárnar væru að
rætast, en máttu þó innan skamms
sanna, að svo var ekki. Leizt okk-
ur verst, ef nauðsynlegt yrði að
taka útleggjarann niður, því að
nú þyngdi hann afskaplega á
íramhjólunum, þar sem hann stóð
næstum láréttur fram. Voru nú
góð ráð dýr, og þar sfem dagur
var að kvöldi kominn, og allir
þreyttir eftir dagsverk, var haldið
til tjalda sinna.
Að morgni næSta dags var byrj-
að á að hreinsa flóðbotninn undir
frambita gröfunnar og komast
niður á þéttari undirstöðu. Var
því næst gerður 9 fermetra stór
pallur, sem þrýsting “dúnkraft.
var síðasta “færan”
grafin, og höfðum við þá 2,800 m.
langan skurð að baki, en fram
undan voru tæpir 1200 m. ógrafn-
ir, austur að pjór'sá. En á kafla
þeim, sem enn er ógrafinn, er
skurðdýptin víðast um 3 m, og
samstaðar 5. par er skurðbreidd-
i að ofan — með áætluðum fláa:
1: 1,5—20.4 m., en að rúmmáli eru
yfir 30 þús. m. ógrafnir.
Nú var hætt að grafa, og næstu
daga unnum við að því að taka í
sundur ýmsa vélaluta, sem gera
þurfti við í vetrarhvíldinni, og svo
á annan hátt að foúa skurðgröfuna
undir veturinn.
Nú voru 23 vikur síðan byrjað
var að grafa, og alls höfðu graf-
ist um 25 þús. rummetrar. Var
ungur f anda til hins síðasta, fróð- anna” var svo jafnað á. purfti j það lítið, eftir því, sem skurðgraf-
výlin að lyftast hátt á annan met- an kastaði þegar jarðvegur var
er að framan — Eg skal svo e]?ki sem beztur og alt gekk hiklaust,
en þegar á það er litið, hvað
feikna mikal tafir urðu á verkinu
og hvaða aðstaða (jarðlag og tor-
ur vel og las mikið, skemtinn í
vinahóp, en hélt sér hvergi fram
til mannvirðinga. Hann var
lengi barnakennari og lét það starf
mætavel. Ari átti marga vini, sem
lengi munu minnast hans með
hlýjum hug.
--------o--------
Skurðgrafan.
og Skeiðaáveitan.
Véi^ búumst við að margir les-
enur Lögbergs, sem kunnugir eru
landsáttum heima þar sem áveit-
an er gerð og aðrir eldri menn að
heiman, hafi gaman af heyra um
það hvernig verik þetta stórvirki
gengur, og prentum vér því allít-
arlega frásögn um þetta og lýs-
ingu á “töfravélinni” sem vðrkið
er unnið með. Frásögnin er tekin
eftir Vísi og hljóðar svona:
pað mun mörgum Reykvíkingum
minnisstætt, að vorið 1919 fiutti
Lagarfóss hingað heljar-stóra vél,
sem kölluð hefir verið “skurð-
grafa”, og nota átti til þess að
grafa aðfærsluskurð úr pjórsá
um Skeiðasveit í Árnessýslu.
Verður þar gerð stærsta áveitan,
sem en efir verið ráðist í á íslandi.
Skurðgrafan kom í mörgum
pörtum og lá hér á hafnarbakk-
anum nokkra hríð. Léttustu stykk-
jn voru síðan flutt sjóveg til Eyr-
orðlengja það, hverjar aðferðir
við notuðum, en áður en kvöld var
komið, rann skurðgrafan áfram
austur garðana eins og ekkert! færur var oft afleitt, furðar menn
hefði í skorist — og var þá öllum
léttara í skapi en kvöldið áður.!
Nál. 100 m. austar fórum við
yfir æsta flóð (Mjóaflóð) en á
milli þeirra sneiddum við utan úr
hól og undir honum mættum við
hraunklöpp í fyrsta sinni. Við
skófum ofan af henni og héldum
svo áfram. petta var um rétta-
ieytið og hjá hól þessum var
vegalegdin hálfnuð austur að flóð-
gátt (2 km. eftir).
Um mánaðamótin sept. og okt..
var hætt að vinna í tvenu lagi. En
•með tveim flokkum hafði verið
unnið allan seinni part sumarsins.
Voru þá ljós notuð (foensín—glóð-
arnet). ipau reyndust ekki vel,
netið þoldi ekki hristinginn. Betri
voru karbid-gas-blys, sem við not-
uðum síðast.
e .t. v. síður á því, að grafan hefir
unnið á við nál. 30 manns er unn-
ið hefðu allar þessar 23 vikur.— Á
einum stað, t. d. þar sem skurð-
dýpt var á þriðja m. og breidd yf-
ir 14 m., grófum við í þéttharða
sandklöpp um 60 m3 á kl.stund.
par hefði þurft talsvert á annað
hundrað manns með venjuleg
handverkfæri, til þess að vinna á
við hana. Og svipað gekk það
víðar, þar sem bezt var.
Með öllum þeim beina kostnaði,
sem vap við vinnu vélarinnar yfir
sumarið (viðgerðir allar og verk-
færaendurbætur meðtaldar) varð
kostnaðurinn þó ekki meiri en
kr. 1.72 á hvern rúmm., og er það
ekki meira en smáskurðir kostuðu
— í grjótlausri jörð.
Sumar það er nú fer í hond,
verður svo grafið það, sem eftir
Nú var alt mýrlendi búið, en við er, og því næst verður skurðgraf-
tók heiði með hrauni undir. Langt an flutt fram í Flóann, til þess að
austur eftir var skurðdýptin um 2 grafa með aðal-skurði Flóa-áveit-
m. (að undanskildu austasta flóð- j unnar.
inu, Skjónaflóði), og varð að Lýk eg svo máli mínu um þetta
jafnaði helmingur dýptar að graf- stærsta landbúnaðarverkfæri, sem
ast í hraunklappir og urð. Má hingað til hefir notað verið á ís-
geta nærri, að erfitt var að grafa j landi.”