Lögberg - 15.09.1921, Blaðsíða 2

Bls. 2
LÖGBERG, FIMTUÐAGINN, 15. SEPTEMBER 1921
forna Doryleaum, og að rétt hjá
iþeim bæ eru rúistirnar af hinni
forn-helgu Hierapolis borg. Er
ekki Angoria borg, sem á sér
gríska sögu, eins og nafn hennar
ber með sér, og rústirnar um-
hvefis hana, sanna? Er ekki
Homer fæddur í Smyrna, og geym-
ir ekki Acropolis gröf hins dular-
fulla Tantalusar, sem þar er sjá-*
Stríðið milli Grikkja
og Tyrkja.
Jíristin trú átti griðland í grískum
hjörtum.
Gríska véldið misti pólitískt vald
sitt og hernaðarþrótt, um líkt
leyti og kristin trú fór að breiðast anjeg enn fj dag? Ephesus, sem
út í Austurlöndum, og hin Helli-1 Upp },efir Verið grafin af austur-
neska vakning í Byzantíum á rót fræðimönnum, Priini af
sína að rekja til þeirrar hreyfing-j þýz\ím, Pergamus og Militus —
ar. pað var í jarðveg, sem grísk eru það g^jjj aif borgir, sem eiga
heimspeki hafði undirbúið s®mj ógleymanlega og ódauðlega sögu,
fjallræðan féll, og það var fús-j 0g gem n)j aftur standa í mikilleik
leiki fólks af Helleniskum ættum Binum fyrir augum manna til að-
hins rómverska ríkis sem gjörðij dáunar önum heimi?
kristindóminum léttara fyrir meðj
að festa rætur í heiminum. Með
Gyðinga annarts vegar, sem héldu
fast við sinnar þjóðar siði og end-
urminningar, og rómverska ríkið
hinsvegar, þar sem fólk hélt hinni
gömlu hjáguða-dýrkun fastri.
Hverjir voru það þá aðrir en Grikk-
ir í Litlu Asíu sem björguðu krist-
indóminum þar frá gleymsku og
grandi.
Orpodox kirkjan var upphaf-
lega grísk, á ráðstefnunum sjö
Og eru ekki Laodicea; Tralles,
Nicaea, Kyzikos, Nicomedia, Chal-
dea, Neokessareia Elioupolis og
Philadelphia sönnun fyrir þvi, að
um þvert og endilangt þetta land-
svæði eru það Grikklr, sem þar
eru heimamenn, en ekki þeir, sem
halda landinu með ofríki?
Tyrkjum hefir alt af verið það
ljóst, að undir góðvild hinna
grísku þegna var stjórnmálaleg
afkoma hins tyrkneska veldis
sem kváðu á um játningar hennar komin, sem sýnir sig á því, að
sátu Grikkir. Og eins og Fin- Tyrkir reyndu aftur og aftur til
lay segir í hinni dásamlegu sögu þess að vinna vinskap og traust
af Grikkjum undir stjórn Róm-j Grikkja. Af þeirri ástæðu var
verja. “Frá þeirri stund að fólk það, að Tyrkir leyfðu Grikkjum að
gætt öðru eins andans atgjörfi og búa í friði að sínum trúmálum og
Grikklr voru, náðu að hlýða á kenn- trúarsiðum í öll þau ár, er þeir
arana, þá var óumflýjan'legt að hafa átt yfir þeim að segja.
það léti snúast til kristinnar trú- Súltaninn Múhamet II, sem vann
ar. Heimsspekingar hlýddu j Kontsantinopel, varð fyrstur til
með athygli á Pál í Aþenuborg. þess að veita grísku orthodox-
Konstantínus mikli var að líkindum kirkjunni vernd og vakti það eitt
fyrstur allm Rómverja til þess að fyrir honum, að mýkja skap gríska
skilja að forlög kriötindómsins ogj fólksins innan hins nýmyndaða
helleniskrar menningar væru sam-j ríkis síns, með því að sýna hinni
an ofin, og þegar hann gerði krist-. fornu ríkiskirkju þeirra sóma.
indóminn að trúarskyldu í austur-j Á móti þessum hlunnindum tóku
hluta ríkis síns, þá hafði hann Grikkir, en neituðu að selja frum-
greitt hinu rómverska keisara- burðarrétt sin og hugsjónir sínar.
veldi rothögg, sem varð og líka j En það sem þeir þráðu, var frelsi,
að víkja í tíð Leó keisara þriðja, fú kð eiga með sig sjálfir og
fyrir hinu Hellenska Byzantíu-1 stjórna sér sjálfir. En slíkt gátu
veldi. Tyrkir ekki veitt, nema með því að
stofna öðrum pörtum ríkis síns í
1 þúsund ár var þetta Byzan-
tine veldi varnarmúr grískrar hættu-
menningar og krfetinnar trúar Tyrkir gjörðu vel til þeirra
gegn árásum aragrúa af Asíu manna at grískum ættum, sem
mönnum. Og þegar það veldi neituðu ættstofni 'sínum og hug-
eða ríki féll árið 1453, eftir að. sJÓnum bræðra sinna og gengu
vera yfirgefið á ódrengilegan hátt Tyrkjum á hönd. Slíkum mönnum
af Evrópuþjóðunum, sem vöknuðu stoðu ril boða frá hendi Tyrkja
þó upp við vondan draum, út af haeðl vold °£ auður. En þeir voru
hættu þeirri sem þeim var búin fair’ sem létu ginnast, og þeir fáu
úr austurátt. | sem féllu» fyrir þeim hylliboðum
'JJegar Konstntinopel féll, barst “rðu brátt >ess varir að verðið sem
gríska menningin út um alla Ev' >ei* urðu að borga fyrlr að hafna
rópu, og varð að meiru eða minna : kristindem'num og hinni hellen'
leyti eign þeirra þjóða. Enúur-! Isku arfleifð fyrir Múhameðstrú
vakningar tímabilið, ásamt upp-j °g tyrkneska slðu» var ekki að eins
findingum á prentunaraðferðínni,' Jr11 1 ning þeirra eigin fólks,
fiutti ágæti grísku heimspekinnar! heldur !°ru >eir lika hataðir 0*
og kristileg rit heim til allra' fyrirlltnir af TMrkjum sjáífm.
manna, og sú andans hreyfing, á- 'Pað var lllca önnur ástæða, sem
samt fundi Ameríku, gjörði nýja Tyrkir höfðu til þess að fá Grikki
útsjón yfir lífið, myndaði nýja 1 lið með sér- Pelr ur®u aó fá
hjálpa til að
stefnu sem að mestu leyti er fylgtj þa fl1 þes,s að
enn í dag.
Grikklandi var fórnað á altari
kristindóms og menningar. 1
fimm hundruð ár tók umheimur-
að koma á lögum og eining innan
ríkisins að svo miklu leyti sem unt
var. Tyrkir ejélfir voru með öllu'
óhæfir til þess að stjórna fólki,
, , ... - . | sem jafnmiklum menningarþroska
mn litinn þatt í kjorum eða uppi-l v„-». .* „
, ,, . , ,,. , , ,, | hafði nað og folk það, er bygði hið
haldslausu stniði þessa hugpruða;„____ ,. „ . f ,
, . .L. ... I forna Byzantium raki var á, þeg-
folks, sem heima atti í hinum nær-; ,,,, ,. m . . ’ „ ®
. , . , ar það fell undir Tyrki. —Og það
hggjandi heruðum Austurlanda. „„„ „ , , „ ,
- .. - - . !var sama astæðan, sem kom
Ver komum þá aftur að aðal- t, • ... , ,
. . .! Tyrkjum til þess að snúa sér að
efninu, sem er stríðið a milh A______.. . ...
„ , . rp , ■ . T •+, A . I Armemumonnum, Arobum, Sýr-
Grikkja og Tvrkja í Litlu Asiu.! ,. T., , ,,, ’ J
_ , - . ,, iendigum, Kurdum, Albannumönn-
pað er að eins áframhald af hmni______ „ .. • „ ,, „ . „
, ... , . |um og Gyðmgum til að fá aðstoð
somu barattu a milli mennmgar- , „■ ... , ,.
,,,, , -. I þeirra og rað í sambandi við rík-
rik's folks og vilhmannlegra yfir- • , ,
... -• ísstjornma. En það var enginn
gangsseggja, sem eftir fimm ,
f A ,, .i þeirra, sem viðurkendi vald Tyrkja
hundruð ara viðkynnmg eru ems - , .. , ... . . , .
«vo hefir haldist uppi óslitið
okunnugir hmni gnsk-kristrlegu
f • . strið a milli sigurvegaranna og
mennmgu, ems og>þeir voru þegar , ,. . ...
, . . . . f.>, - , f þeirra yfirunni, unz sumir þeirra
þeir fyrst komu til þess að kuga ,, ,, , , , ,,
1 , , . ,, ..,,K * | mannflokka, eru nú í dag nálega
Evropu fynr tiu oldum siðan. | 6
Grikkir geta ekki sætt sig við að y< 1 ag'lr'
halda áfram að búa undir skugga j Óbærilegar ofsóknir.
hins tyrknöska valdboðs. pjóðj , , , „ . , ,
sem ekki lét kúgast, þegar Tyrkinn . S ®< an Jnr þyi’ að 'sv0 marg'
var í valdi sínu, getur ekki sætt " ?rikkir eru enn, undir*efnir
sig við í ljósi nútíðar þekkingar að TyrkjUmL er SU’ að þeir hafa á'
,. , - • , valt verið manna fléstir og áhrifa-
vera undirokað svo grimmu, o- ,. , , , B
j mestir í heruðunum umhverfis
Gonstantinopel; og það er á móti
þeim Grikkjum, sem hafa átt svo
þroskuðu og útlendu afli.
ipegar fólk fer að átta sig á
að Litla A'sía, eða réttara sagt ., . . , „ „
vestasti parturinn af Litlu As-J “*in“ þatt 1 að draga úr valdi °*
íu, með fram Svarta hafinu, er í yflrraðnm a« Tyrkir
orðsins fylsta skilningi h]uti st^fna þessum slðustu örvum sín-
af Grikklandi sjá'lfu, sem út- G „
lendir harðstjórar ráða yfir; L ^ a þeSSU™ harðsviruðu
þegar fólki verður það ljóst, að Grikkjum- sem Tyrkir skeyttu
Tyrkir hafa að eins haft yfirráð! skan' aínn . að loknu hll?u oðru
, , , -. ,, - T„ , .. Balkanstriði smu. Og það var bá.
a þvi svæði siðan að Konstantin- , . _ „, . 45 1
sem þeir Gnkkir, er heima áttu i
ríki Soldánsins, urðu að mæta of-
sóknum svo ægilegum, að ekkert
opel féll, þar sem yfirráð Grikkja
þar ná alla leið aftur til falls
Trójuborgar; þegar fólk fer að
skilja, að Grikkir í Litlu Asíu hafa1 Cr þeim 4,1samanhurðar 1 sögunni,
svo miljónum skiftir strítt, liðis nema morðin 1 Chio, sem framin
,.. - ..,, , ... . voru hundrað árum áður.
og daið svo oldum skiftir í þeirri . ., , ...
* '*• - j „ , A timabilinu frá janúar 1914 til
von, að um siðir mum dagur frels-l , . J
! miðs arsins 1917 voru 3GO.OOO
ísins renna upp fyrir þeim, þa og _ .,, . , . ; , ’ ”
, , „ | Grikkir reknir i burtu frá heimil-
þa fyrst, skilst folki, hvers vegnal , .
, ,,. , , , „. , i um sinum. Meir en 400,000 voru
stnðinu, sem nu stendur yfir, getur , . , , „ ’
,, . , m,- i reknir ur landi, drepmr eða lim-
aldrei lint fyr en Tyrkir sleppa ... „ „ ’ . .
hendi sinni af landinu sem blóð: ir ra unz striðinu Slð'
grísku píslarvottanna hefir helg- "H”' Lgar grimdarverk
að
Barist um gríska bæi.
Grísku hermennirnir, sem eru
að berjast fyrir y/firráðunum um
Eski-Shehr, vita, að það er hin
Tyrkja á Grikkjum og Armeníu-
mönnum voru sem ægilegust. Og
þessi blóðferill Tyrkja heldur 4-
fram eftir að friðarsamningar
komust á, þar til að samkvæmt
skýrslu grísku stjórnarinnar og
upplýsingum frá valdsmönnum
grísku kirkjunnar, að meira en
730 þúsund Grikkir hafa orðið að
sæta ofsóknum af hendi tyrkneskra
yfirvalda á síðastliðnum sjö ár-
um. Og að meira en 500,000 af
þeim hafi verið myrtir eða svo
þjakað að þeir ‘hafi fyrir þá skuld
látið lífið, er eins og auka atriði
í hinum óttalegu atburðum, sem
gjörst hafa í ríki Tyrkja í síðustu
tíð.
Eg hefi hér fyrir framan mig
eintak af Svörtu bókinni, sem hef-
ir inni að halda raunasögu Grikkja
i Tyrklandi frá því að friður var
saminn og fram til ársloka 1920,
og er sá bæklingur gefinn út af
þjóðræknisvinum þar eystra, og
ber Byzantíu ríkismerkið, sem var
tvíhöfðaður örn Og ætti sú bók
helzt að vera lesin í hverju ein-
asta siðuðu landi.
Eftirfylgjandi skýrsla frá bisk-
upinum í Amassíu, Ali Ghalib,
héraðsstjóri í Isarshamba, nálægt
Bafra, þaðan sem bezta tegund af
tyrkneska tóbakinu kemur, gjör-
eyddi alt það hérað, brendu alt sem
brunnið gat og seldu í útlegð til
Castanimi alla karlmenn á aldr-
inum frá 14—90 ára.
í öðru tilfelli var ráðist á grískt
bygðarlag og fimtíu ungar ,stúlk-
ur og giftar konur numdar í burtu
og svívirtar.
Á meðal annars sem þar stendur
líka: 178 menn í broddi lífsins
hegndir í Samsoum án þess að hafa
sér nokkurn skapaðan hlut til saka,
annan en þann að vera grískir.
Eyðilegging á 210 bæjum á
þessum sömu stöðvum og burtnám
og dráp á 70,000' Grikkum, mönn-
um, konum og börnum. 200 skólar
sem Grikkir áttu eyði'lagðir. 350
grískar kirkjr brotnar og rændar.
Er ekki nægilegt talið, til þess að
knýja einstaklinga og þjóð fram
til stríðs á móti þeim sem slíkt að-
Ihafast?
En svo heldur þes'si skýrsla á-
fram. Hver biskupinn á fætur
öðrum, og sóknin eftir aðra senda
inn skýrslur sínar, þar sem hundr-
uð slíkra atvika og óhæfuverka eru
talin, og alt er þetta framkvæmt
eftir að stríðinu linnir.
í Amassiu voru 228 drepnir,
Elioupolis 494 Phíladelphia 230,
Chalcedon 610, Nicomedia 37, Her-
aclea 54, Augora 23, Ephesus 35
Ancon 100 og í Chaldiu 24, og
þannig heldur maður áfram að
lesa í skýrslu þessari blaðsíðu
eftir blaðsíðu og þó segja þessar
skýrslur frá minstu af því sem
fram hefir farið í Tyrklandi síðan
að stríðinu siíðasta lauk og til loka
ársins 1920.
pegar menn hafa beizkann sann-
leikann fyrir framan sig, ein's og
gríska þjóðin hefir hann, þá spyrja
menn ekki því Grikkir haldi á-
fram stríðinu í Litlu Asíu. par
er ekki um landaásælni að ræða,
því ásælni getur það ekki kallast
að krefjast þess sem þú hefir alt
af átt. Og það er heldur ekki
stríð til þess að þó'kna'st þessum
eða hinum leiðtoga grísku þjóðar-
innar, því einstaklingar koma ekki
til greinavþegar um þetta als-
herjar spursmál Grikka er að
ræða.
peir sem í hugsunarleysi ráða
Grikkjum til að aðhyllast ráðlegg-
ingar velunnara sinna eða þeirra
sem menn halda að séu velunnar-
ar þeirra, og láta Ltlu Asíu eiga
'sig og rétta Tyrkjum höndina yfir
sorg og eymd landa sinnaþar, sýna
ekki að eins, að þeir skilja ekki
spursmálið, er hér er um að ræða,
heldur sýna þeir líka að þeir sjá
ekki jafnlangt nefi sínu fram í
tímann.
pað er ekki af þjóðarmetnaði, né
heldur af konungs tilbeiðslu að
Grikkir halda her sínum í Litlu
Asíu unz hið ofsótta fólk þar af
þeirra þjóðflokki hefir verið frels-
að undan ánauð Tyrkja. Spursmál
það, er liggur til grundvallar fyr-
ir því stríði, snertir líf 2,500,000
manna og kvenna, sem eiga sömu
sögu, sömu trú, sama mál, sömu
vonir og sem eru óaðskiljanlegur
hluti hinnar grísku þjóðar petta
Eins óvin'sælt og stríðið í Litlu
Asíu getur virst, þá er það sa
sá eini vegur sem til er til þ
að sameina hina hellenisku þjó
framsókn hennar til þjóðareinii
ar, til þjóðarþroska og til þess
vernda beiður og eignir þei;
Grikkja, er eftir svo margar fó
ir og óteljandi þrautir voru ski
ir eftir varnarlaúsir þegar sti
inu mikla lauk.
Með þakklæti taka Grikkir
móti styrk frá öllum þeim, s
sannfærðir eru um að málstaí
þeirra sé réttur og réttlátur,
sem vilja að grísk og kristil
menning verði sigursæl á hini
fornu stöðvum, þar sem vag
hennar stóð til forna. En ja
vel þó hinar voldugu menning:
þ.ióðir heimsins snúi nú baki »
þeim, þá 'skulu Grikki
trúir eiði þeim, sem hinir
og glæsilegu Aþenumenn sóru
að svívirða aldrei minninguna
hugdirfsku og hreysti feðranna
með bleyðu- eða ódrengskap,.
heldur verja föðurleifð sína, hvort
heldur hún gerir það með hjálp
annara eða alein.
Adamantios Th. Palyzoides.
--------o--------
JónBjarnason Academy
Misjöfnum augum var jafnan
litið á “vesturfarana” forðum
heima á gamla Fróni, ekki alt af
að ástæðulausu; en þó oftar vegna
þrögnsýni og misskilnings. En
verði okkur Frónbúum óhægt að
afsaka bituryrðin, sem stöðugt
féllu í garð “vesturfaranna”, í
blöðum og deilum, þá verður þó]
alt af mjklu ófyrirgefanlegra að
við ekkert gerðum þeim til hjálp-
ar
Nánasta framtíð mun þó fyrst
verulega leiða í ljós, hvort Frón-
búar láta sig nokkru skifta, við-
hald tungu og þjóðernis landa
sinna í Vesturheimi.
Einn þýðingarmesti liðurinn í
baráttu Vestur-íslendinga fyrir
'sjálfstæði sínu, er án efa Jóns
Bjarnasonar Academy, menta-
stofun þeirra. Að nokkrum þjóð-
flokki takist að varðveita þjóðerni
sitt og tungu sína hér í álfu, án
mentastofnana, er óhugsanlegt.
pað mun okkur bezt skiljast nú, er
heita má að íslendingar séu hættir
að flytja vestur um haf; hætt
verður þá blóði og tungu að bland-
ast.
íslenzk blöð og rit eru alveg
nauðsynleg viðhaldi tungunnar, en
ef mentun æ'skulýðsins fer öll fram
á ensku máli, fækkar þeim er geta
talað og lesið íslenzku og koma þá
blöðin og ritin að litlum notum.
Jóns Bjarnasonar Academy, er
eina íslenzka mentastofnunin í
Ameríku, en á þó svO örðugt upp-
dráttar að mörgum hér vestra
þykir tvísýnt hve fara muni. Skól-
inn er húsnæðislaus. Líklegt
má telja að landar á Fróni noti nú
tækifærið og hlaupi hér undir
'bagga og hjálpi til að tryggja
skólanum framtíð.
Ánægjulegt er að íslenzkt bóka-
'safn á J B. A. máske vandaðra en
flestir skólar á íslandi; en þó sakn-
ar maður allflestra ísl. bóka, er út
hafa verið gefnar síðustu árin.
Bóka og rita útgefendur á íslandi
ættu að sjá sér skylt að gefa jafn-
an J.B.A. bókasafni eitt eintak, er
eitthvað nýtt kemur út.
II.
J. B. A. er íslenzk, kristileg
stofnun. “Skólinn er kristileg
stofnun og hann fer ekki í neinar
felur með kristilega játning sína#
— hann ætlar sér að standa á
kristnum og lúterskum grundvelli”
stendur í einni skýrslu skólastjór-
ans, R. Marteinssonar. Gleðilegt
er það.
Baráttan um æ'skulýðinn verður
alvarlegri með ári hverju. Menta-
brautin liggur iþeim opin er lysta
að ganga haria og möguleikarnir
til að komast “áfram” eru ótal hér
í landi. En þessir “skínandi”-
möguleikar fara alloft í öfga átt
við kristindóm. Og er hinna
kristilegu áhrifa gætir minna en
áður, verður þeim mun meiri þörf
á kristilegum skólum handa æsku-
lýðnum.
J. B. A. er fyrst og fremst
kristilegur skóli. kennarar eru að
sjálfsögðu allir trúaðir, svo eng-
inn getur gengið á skólann án þess
að verða fyrir nokkrum áhrifum í
þá 'átt, því aðal áherslan er lögð á
þessi áhrif, að þau verði sem allra
sterkust, þ. e. a. s., áhersla er
lögð á afturhvarf nemendanna.
Með minna geta kennararnir ekki
gert sig ánægða en að nemend-
urnir snúist, endurfæðist til nýs
lífs í Jesú Kristi, þó því verði ekki/
ávalt náð.
Líklegt er þess vegna að, þessa
stofnun er framleiða á nýja starfs-
krafta í þarfir kirkjunnar, skorti
ekki styrktarmenn, sérstaklega ef
svo er, sem raun virðist vera á,
að í 62 söfnuðum kirkjufélags
vors finnist enginn ungur maður,
er fórna vilji lífi og kröftum í
þarfir kirkju og kristni. —
U. S. A. Navy auglýsir stöðugt:
‘Men wanted’, slæmt getur það ver-
ið en honum sem sagði oss að biðja
herra uppskerunnar, að hann sendi
verkamenn til uppskeru sinnar,”
tekur þó sáran til allra þeirra er
“sofa þangað til þeir vakna í kvöl-
unum”, af því menn — votta
vantaði til að vekja þá.”
Að vekja áhuga hjá þeim sem
un/gir eru, fyrir kristilegum mál-
efnum, að þeir fái séð hin dýrlegu
fækifæri til að komast áfram í
heiminum Guði til vegsemdar, í
fullu samræmi við kristindóminn,
að því vinnur J. B. A.. Ungdómin-
um þarf að skiljast að kristindóm-
urinn er ekki byrði, sem beygir
höfuð og herðar, heldur kraftur
til nýs lífernis, sem enginn getur
án verið, er ná vill tilgangi lífs
síns.
1 Noregi eins og víðar, hafa
kristilegir skólar reynst bezt til
þess að bæta úr manneklu kirkj-
unnar, “de kristelige ungdomsskol-
er” innanríkis missíónarinnar.
'peir eru nú 24 að tölu; mörg hund-
ruð ungra manna og kvenna ganga
á þá árlega, enda taka Norðmenn
nú orðið flestum þjóðum fram í
frjálsri kristilegri starfsemi. Og
mestur hluti kristni’boðs þeirra og
leikprédikara byrjuðú líf með
guðs hjálp á kristilegum æskulýð-
skóla.
jEngum þarf að blandast hugur
um hve mikla þýðing kristilegir
skólar — biblíuskólar, hafa fyrir
frjálsa kristilega starfsemi Ame-
ríkumanna; nefnum t. d. Moody
Bible Inst of Chicago (S vetur
voru þar 9CO nemendur). The Bib-
le Inst. of Los Angelos og White
Bible Inst. á New York. En það
er kunnugra en frá þurfi að segja
að engir íslendingar ganga á þessa
skóla.
Kirkjufélag vort vantar fleiri
menn; á prestum er mikil fæð, en
tilfinnanlegri er þó vö.ntun trú-
aðra leikmana. Úr því er von-
andi að Jóns Bjarnasonar Acedemy
geti bætt nokkuð.
“Men are wanted”, trúaða, end-
urfædda, guði helgaða menn. Sá
dagur kemur vonandi að kirkja vor
íslendinga hœtti að spyrja fyrst
og fremst eftir mönnum er hafi
svo og svo mikla þekkingu. — Arg-
ari féndur átti kristin kirkja aldrei
en vantrúaða presta, hvað sem
lærdómi þeirra leið, og þótt hún
setti þá í æðstu embætti sín oft.
E.n fær guð notað J. B. A. til að
vekja æskulýðinn til lífs í guði, og
fær [svo skólinn veitt almenna
kristindómsfræðslu og gert hina
ungu hæfa til starfa í guðs ríki,
mun þessi kristilega mentastofn-
un vor verða öruggasta vígi kristni
og kirkju vor á meðal.
pess vegna: styðjum af alefli
Jóns Bjarnasonar Academy.
Ólafur ólafsson.
--------o--------
Bondasalan í N.Dak.
í síðustu grein minni til Th. H.
gat eg þess að eg mundi bráðum
þýða ritgjörð frá Bismark N. Dak.,
um það efni. Síðar hefi eg þó
komist að þeirri niðurstöðu að á-
byggilegra sé að taka einkis eins
manns orð algjörlega gild, en að
reyna að finna sannleikann innan
um alt sem um það er sagt frá
ýmsum hliðum. Eg breyti því
til og dreg saman það sem eg álít
að varpi ljósi á sannleikann, um
annað er ekki að gjöra því stjórnin
sjálf sem hefir þetta verk á hendi
segir fátt um það, sem bygt verður
á.
pað sem eg segi hér þessu máli
til skýringar er tekið úr ritgjörð-
um sem prentaðar hafa verið í
ýmsum blöðum svo sem “Courier
News” og “N Dak. Leader” bæði
N.P.L. blöð, einnig “Bismark Tri-
bune,” “Commercial West” og
Batfinder.
Fyrst ætla eg að leyfa mér að
minna lesendurna á að eins og áður
hefir verið getið um, varð stjórn
N. Dak., svo lítillát í janúar næst-
liðinn vetur þegar alt var að fara
í hundaaa í fjármálunum hér í
ríkinu, þegar sannað var að hún
var búin að sóa svo miklu af fé
almennings að hún gat ekki leng-
ur staðið í skilum við County,
skóla, Township, og bæi, að hún
lét kalla marga leiðandi bankara
ríkisins á fund í Bismark, til að
ráðgast um við þá, hvernig bezt
um ríkisins, og varð su niðurstaða
á þessum fundi að bankararnir buð-
ust til að sjá um að selja með góð-
um kjörum til ríkisins 6,250,000 af
ríkis'bonds, til að rétta hag Bank of
N. Dak, fullgjöra bygginguna í
Grand Forks, og leggja þeim til
starfsfé, og til að fullgjöra hús
þau í bæjum sem ríkið hafði tekið
að sér að byggja, en sem ekki höfðu
orðið kláruð, en kröfðust þess,
að ekki væri farið lengra í þessari
svo kölluðu ríkisstarfrækslu fyr
en sæist hvernig það reyndist sem
búið væri að setja a'f stað. En
Mr. Lemke, sem þá var orðinn rík-
is lögmaður og því einn mest ráð-
andi, aftók að gengið yrði að þess-
m kjörum, sagði að þetta væri
“Wall-Sreet ófrelsi” sem hann
beygði sig ekki undir, og sagðist
sjá um sjálfur að Bonds of N. Dak.
seldust, “svo fór um sjóferð þá”,
og vinur minn Th. H. treystir á
Lemke.
Síðan snemma í vor sem leið,
hefir hver greinin eftir aðra verið
skrifuð viðvíkjandi þessari bonda-
sölu N Dak., sem er nú orðið svo
“N—otarious” frá hafi til haf,s og
frá Canada til Mexico, að öllum
blöðum finst sjálfsagt að leggja
orð í belg, auðvitað er mikið af
því sem skrifað er um það mál
bara bull, og hefir því engan rétt
til að vera tekið til greina af
nokkrum hugsandi manni, en margt
af þv íer þess eðlis að það hlýtur
að benda á sannleiikann. N.P.L.
blöð, sm verkamannablöð, socia-
lista blöð og eins önnur flokka eða
klikku blöð reyna að mæla með
sölunni, mörg önnur reyna að
spiJla fyrir henni, og en önnur
tala um hana með .sanngirni. Mr.
White, sem tók stöðu þá við U. S.
treassury sem fyrrum Gov. Burke
hafði þar (báðir N. Dak. menn)
var að því kominn að missa stöðu
sína fyrir að mæla með N. Dak.
ibonds, Gov Frazr sótti fund Am.
Federation of Labor, til að mæla
með að verkamenn hér í landi
keyptu N. Dak. bonds, en Gomp-
ers gamli tók því lítt og var því
ekki af neinni ákvörðun þar. Skrif-
stofur hafa verið leigðar og aug-
lýsingastofnanir fengnar til að
vekja upp fólk til að kaupa og það í
fleiri .stórborgum Bandaríkjanna.
í Chicago, hafði maður að nafni
Walther L. Morrison að 122 South
Mich. ave., aðal umsjón á shölu á
N. Dak bonds, en 21. julí næstlið-
inn, var hann settur í fangelsi af
stjórn Bandaríkjanna fyrir glæp-
samlega sölu á verðbéfum Amer.
Fireproofing and Mining Co. frá
Arizona.
Governor Frazier ferðaðist ný-
lega vestur að hafi, enginn vissi
eða veit í hvaða erindum, en lík-
lcgt er að ferðin hafi verið gjörð
til að mæla með sölu á N. Dak.
bonds við verkamannafélög og so-
cialista. Um árangur veit enginn.
Hann tilnefnir dag í júlí, sem var-
ið skuli til bondakaupa í N. Dak.,
en brestir heyrðust engir og um
árangur er ekki talað, ekki einu
sinni montað neitt í N.P.L. blöð-
unum og er þó þeirra vani að tala
oft digurt um það sem flestum
virðist mjótt.
Enginn efi er á því að hart hefir
verið unnið að því að selja bonds
fyrir N. D. Ekki er heldur neinn
efi á að allar þær stofnanir sem
vanalega meðhöndla bondasölu í
þessu landi hafa algerlega brugð-
ist. Lög þessa ríkis, orðrómur sá
sem fer af meðferð núverandi
stjórnar á fé ríkisins, socialista-
hugmyndum sem fólkið hefir
gleypt við hér, hefir þar alstaðar
verið þrándur í götu, þess vegna
hefir orðið að finna nýjar Ieiðir
þó erfiðar séu, og þær eru að flýja
á náðir almennings: bænda, verzl-
unarmanna.verkamanna, socíalista,
I. W. W., og yfir höfuð allra sem
trúa því að þetta ríki ,sé fyrirmynd
annara með lög og umbætur, sem
stefna í þá einu átt, að bæta hag
þessara flokka, en eyðileggja alt
‘big bus. og einkum þó Wall Str.
N.P.L. blöðin, segja að bonds hafi
selst upp á 2,000,000, til þessa
tíma. — Getur verið, en þau tala
líka um smá afborganir (Install-
ment) sölu, en hvað komið hefir
inn i peningum til ríkisins fyrir
allar þessar bondasölu hríðar, er
víst f.lestum hulið. Ekki bendir
síðasta skýrsla sem Bank of N.
Dak. sendir út, á að fjárhagurinn
þar sé að batna. Ekki hefir enn
verið byrjað á að fullgera bygging.
arnar 'í Grand Forks. Ekkert i
hús hefir ríkið látið byggja, en
hefir selt með stórskaða bygging-
arefni sem keypt var í fyrra.
Ekkert hefir verið lánað á land í
sumar, svo eg spyr: hvað verður
af peningunm sem koma fyrir
þessi bonds, sem Lemke hefir selt?
pessir foondasalar Lemkes draga
vikulega í kaup eins mikið eins og
$150,00, sem er foorgað af tax-
peningum fólksins, og er síðast
fréttist var bondsölukostnaður
ríkisins síðan í vor sem lelð, kom-
isins eftir kaupi sínu frá í vetur
sem leið, margir hermenn eftir
bónus sínum, margir bændur
eftir haglábyrgð sinni síðan í
fyrra, og margir fleiri eftir borg-
un sem þeim er gjörð með ávísun á
Brickley verður
öldungis hissa.
Winnipeg maður tekur Tanalac og
læknast af þriggja ára vanheilsu.
“Til þess að segja söguna eins
og hún er, þá trúði eg ekki helm-
ingnum af því, sem eg las um Tan-
lac, en til að ganga úr skugga um
gildi meðalsins, þá afréð eg að
reyna það, og nú get eg af eigin
reynslu sagt, að slíkt lyf hefi eg
aldrei áður þekt á æfi minni,”
sagði William Brickley, að 331
Beverley Str. Winnipeg, Man.
Sjúkdómur minn hófst fyrir
rúmum þremur árum, og byrjaði
með megnri stýflu og illkynjuðu
meltingarleysi. Taugarnar fóru
í ólag af þessu öllu, sem að lík-
indum ræður, og fylgdi því megnt
lystarleysi og margir aðrir kvillar.
Eg þembist upp af gasi eftir hverja
máltíð, hversu lítið sem eg neytti
og stundum kom mér ekki blundur
á brá alla liðlanga nóttina.
Nú ’hefi eg meiri trú á Tanlac,
en nokkru öðru meðali, enda hefir
það gert meira fyrir mig, en öll
önnur meðöl til samans, þau er
eg hefi reynt. Nú hefi eg feng-
ið beztu matarlyst, taugarnar eru
komnar í ágætt horf, gasþemban
öll á brottu og auk þess hefi eg
þýngi3t um mörg pund. pegar eg
keypti Tanlac, keypti eg heilsu um
leið.”
Tanlac er selt í flöskum og fæst
í Liggetts Drug Store, Winnipeg.
pað fæst einnig hjá lyifsölum út um
land; hjá The Vopni Sigurðson
Limited, Riverton, Man, og The
Lundar Trading Company, Lund-
ar, Manitoba.
..^............ ...........■
Bank of N. Dak., en sem þeir fá
til baka aftur, en með stórum
stimpli aftan á: “No funds”
—Gud bevare os-, segja daniskir.
Svo að endjingu bi-eyti eg til
um efni og vil geta þess, að nýlega
féll dómur í máli sem City Natl.
Bank í Chicago, hafði höfðað á
móti C. F. Atberg, Henry G. Link
og H. O. Haraldson, allir í Grand
Forks County, N. Dak., og þessir
menn voru dæmdir til að borga
accommodation nótu, er þeir höfðu
skrifað undir, til að hjálpa N.P.L.
flokknum til að halda við blaðinu
“Grand Forks American” sem sál-
aðist þar í fyrravetur; nótan að
upphæð með áfallinni rentu $7967
og 71 cent. Orsök: Townley-pill-
ur, afleiðing: flegnir lifandi.
S. Thorvaldson.
--------o--------
Gjafir til Jóns Bjamasonar skóla
Markervilie, Alta,
Mrs. Helga Stephenson .... $ 5,00
Mrs. R. A. Plummer..... 10,00
Brown, Man.:
Mr. og Mrs. Th. J. Gíslason 25,00
M. og Mrs. J. S. Gillis .... 25,00
Sigurjón Bergvinsson ..... 10,00
Ingvar Ólafsson............ 5,00
Sigríður Ólafsson, ........ 2,00
Ónefndur.................. 3,00'
G. J. Húnfjörð ............ 5,00
Rannveig Gillis ........... 5,00
Oddný Gíslason ............ 5,00
Árni Thomasson, ........... 1,00
Jón Pálsson, .............. 5,00
Tryggvi Sigurðsson......... 2,00
Mrs. Herdís Johnson, ...... 3,00
Valdemar Thorlákson, .... 5,00
Th. Sigmundsson Gardar,
N. Dak................ 10,00
Offur við guðsþjónustu að
Brown, sunnudaginn 4. sept., gef-
ið séra Runólfi Marteinssyni og
af honum gefið skólanum$13,80.
Með innilegu þakklæti fyrir
þessar gjafir.
S. W. Melsted, (gjaldkeri skólans).
WHERE WILL YOU
WITHOUT
AN
f EDUCATION
?
The world i» moving along, and unless you «tep lively you will be behind.
You have the chance now, young man, young woman, to avoid the regret that
will inevitably come to you if you don't go to school while you have a chance.
Why not come to u« for an elementary or business education? We give
personal attention in ENGLISH, Arithmetic, Grammar, Spelling, Writing, Reading,
Pronunciation, Letter-writing — just the kind of training required by those who are
backward in schooling. Courteous and sympathetic teachers in charge. Write,
or call (or free prospectus.
The Success Preparatory School
for Elementary Education
Cor. Portage Ave. and Edmonton St.
WINNIPEG, MAN.
Offict open 8 lo 10 p. m. Jlffillaled with the
JfConday, tVedneaday and Friday Success ‘j}usiness College, Lld.
inn upp í milli $70—80,000. Á
væri hægt að mæta þessum krögg- meðan bíða margir kennarar rík-