Lögberg - 03.08.1922, Blaðsíða 4

Lögberg - 03.08.1922, Blaðsíða 4
4 LÖGBEHG, FIMTUDAGINN 3. ÁGÚST 1922. i' ' T Jögberg Gefið út Kvern Fimtudag af The Col- umbia Preu, Ltd.^Cor. William Ave. & Sherbrook Str.. Winnipeg, Man. Talnimari N-6327 ojJ N-6328 1 Jðn J. Bíldfell, Editor Llt-.ná»krift til bla8*ina: Tl(í C0LU!P,BIR PRfSS, Ltd., Box 3171, Wlnnlpeg, Utanáslcrift ritstjórana: f DiTOS L0CBERC, Box 3172 Winnipog, M»n. Túe “L'gberg” Is prlnted and published by The Columbla Press, LlmHed, in the Columbia Block, i53 to 8S7 Sherbrooke ötreet, Wlnnlpeg, Manitoba — Alþýðuskóla fyrirkomulagið. Eitt af þeim málum, sem Canadamenn liafa látið sig miklu varða, eru mentamálin og er það góðs viti, því á þroska þeirra ungu hvílir framtíðarvelferð þjóðarinnar. En það er samt ekki frá mentalegu sjón- ar miði, eða uppfræðslu fyrirkomulagið, sem vér vildum sérstaklega tala um, þó um það imegi margt segja, heldur um fjárhagslegu hliðina. Eins og menn munu kannast við, þá var og er talað um fría alþýðuskóla hér í landi. Náttúrlega er það ekki sannleikur nema að sáralitlu leyti, því hver maður getur áreynslu- laust séð, að slíkir skólar geta ekki verið frí- skólar í orðsins fylsta skilningi, því eins og skólafyrirkomulagi voru er nú komið, er það að verða svo gífurlegt bákn, að menn stynja undir því, og ef skólakostnaðurinn heldur á- fram að vaxa, eins í komandi tíð eins og hann hefir gjört á liðnum árum, þá er ekki sjáan- legt hvernig þjóðin á að rísa undir honum. f>að sem menn hafa átt við með frískól- um, er að öll börn á skóla aldri, innan hvers skólahéraðs fengju mentun á skólunum, hvort 'heldur að foreldrar þeirra greiddu nokkurt skólagjald eða ekki. Á móti þessu fyrirkomulagi, dettur oss ekki í hug að mæla, því það er mannúðlegt og sjálfsagt, fyrir þá sem betur mega, að sjá um að Ikirn þeirra fátækari verði ekki útundan, að því er til alþýðuskólamentunar kemur, og það er heldur ekki það, sem gjörir al'þýðuskól- ana eins kostbæra, eins og þeir eru orðnir. Að þessu sinni er oss ekki hægt að gefa ábyggilegar tölur um framfærslu alþýðuskóla kostnaðarins yfirleitt. En vér búumst við, að ]»að sé nokkuð líkt yfir land alt, og því dæmi tekið t. d. hér úr Winnipeg, að þar sé nokk- urn veginn sannur spegill af fjárhagslegu á- standi alþýðuskólanna um land alt, þó dálitlar brejrtingar kunni að eiga sér ,stað undir mis- munandi kringumstæðum. Kostnaður við skóla haldið hér í Winni- peg árið 1914 nam $2,077,962,24. Arið 1921 var þessi kostnaður kominn upp í $3,002,816, 42, og hafi því aukist um $934.854.38 á þessu tímabili, eða um $133,550,63 á ári, sem nemur um $4,67 á hvert mannsbam í Winnipeg. Vér bendum ekki á þetta, til þess að finna að gjörðum skólastjómarinnar, eða væna hana um óhóf eða eyðslusemi, en vér bendum á það til þess að menn fari fremur að hugsa um þessi mál, fari að hugsa um hvar lenda muni með þau, ef kostnaðurinn fer vaxandi með hverju ári, eins gífurlega og hann hefir gjört þessi síðastliðnu ár. Menn segja ef til vill, að það sé létt verk og löðurmannlegt, að vera að benda á erfið- leikana og það, sem að.er, án þess að gera að minsta kosti tilraun með að benda á veg út úr þeim. í þetta sinn dettur oss ekki í hug að reyna að þenda á neina alsherjareglu, sem dugað geti í þessu efni og við eigi alstaðar. En að því er Winnipegborg snertir vildum vér meiga benda á, að oss finst fyrirkomulagið, að því er til fjármála alþýðuskólanna kemur. ekki eins heppilegt eins og það ætti að vera, eða gæti verið. Eins og menn vita, þá er stjóm skólanna eingöngu (í hiöndum skólastjóraar, sem kosin er af bæjarbúum. Stjóm sú gjörir sínar Fjárhagsáætlanir á ári hverju, og kostnaðurinn hver sem 'hann er, er lagður á skattgildar eign- ir bæjarbúa. Svo í bæjarfélagi voru höfum við tvær stjórnir; bæjarstjóm, sem annast um bæjarútgjöld og leggur skatt á eignir manna, til þess að mæta þeim, og skólastjórn- ina, sem gjörir hið sama, eða réttara sagt, á- kveður fjámpphæð, sem henni finnst að hún þurfi til þess að standa straum af fjármálum skólanna, og afhendir þá upphæð bæjarstjórn- inni til innköllunar ásamt sköttum þeim, sem hún þarf að innkalla til sinna þarfa. Vér höfum því í þessu bæjarfélagi, tvær stjórair, bæjarstjóm og skólastjóm, sem em báðar jafji réttháar til þess, að ákveða um skattálögur manna, en ekkert vald, sem tak- markað getur útgjöld þeirra, eða skorið úr á- greiningsmálum, að því er til fjármálanna kemur. Svona lagað ástand væri ekki liðið stund- inni lengur, ef um vezlun eða fjármálastarf einstaklínga væri að ræða, því reynslan hefir sannað, að til þess að slíkar verzlanir geti blóm<rast og þrifist, þarf sameiginlegt úr- skurðarvald að vera. Iyað sem vér þurfum að fá, bæði að því er fjármál bæjarins og skólanna snertir, er sam- eiginlegt úrskurðarvald — féhirðir eða fjár- málanefnd, sem báðir málsaðilar yrðu að íúta og hefði algjört úrskurðarvald í fjármálum, bæði bæjar- og skólastjómar. ------o------ Réttlætis viðurkenning á starfi Sveinbjörns Johnson Eftirfvlgjandi ritgjörð stóð í blaðinu “Fargo Fonim” nýlega: “Það leynir sér ekki, að kjósendunum í Norður Dakota er ant um að lögunum sé fram- fylgt og að þeir hafi í heiðri þá þjóna ríkis- ins, sem gjöra skyldur sína í því efni. Hið virðuglega fylgi, sem dómsmálaráð- herra Sveinbjörn Johnson fékk við undirbún- ings kosningamar, getur ekki meint neitt ann- að en viðurkenningar vottorð kjósendanna í sambandi við gjörðir hans í Scandinavian Am- - erican bankamálinu. Mr. Johnson fékk meira en 10,000 atkvæði umfram þann af gagnsækjendum sínum, sem flest atkvæði fékk og vom þeir 11, seun um sama embættið sóttu, og alt velþektir menn og sem búast mátti við, að nytu tiltmar og styrkt- ar kjósendanna. Hann var sá eini af þeim, sem sóttu um yfirdómsembættið, sem verulegri mótstöðu mætti, og mótstöðumennirair gjörðu sér far um að fella, og ein af ákærum þeim, sem á hann vom bornar, var að hann hefði gjört sig sekan um pólitískar ofsóknir í nafni laganna gegji mönnum þeim, sem sakaðir vom um hrun bankans. Þessi ákæra í sambandi við afskfti hans af því máli,- er í fylsta máta ó- sanngjörn og ósönn, og sýnir atkvæðafjöldi sá, sejn hann ’hlaut, að kjósendurnir hafa litið svo á, því vinsældir hans í kosningunum vora jafn- vel meiri en vinir hans áttu von á. Þetta sannar enn á ný, ef þörf var á slík- um sönnunum, að alþýðan metur hreinleik og hugrekki embættismanna sinna. Maðurinn, sem gjörir skyldu sína í því að fylgja fram lögunum, hvað svo sem það er óvinsælt, vinn- ur sér ávalt fleiri vini en óvini, svo framar- lega, að hann gjörir það af drengskap og láti ekki persónulega óvild ráða gjörðum sínum. lAjtkvæði kjósendanna í þessu tilfelli sýn- ir glögt, að það er vilji þeirra, að þessu Scandi- navia bankamáli sé haldið áfram, með það fyrir augum, að hegna þeim sem sekur er. Ef þessi kosning hefði farið öðmvísi en hún fór, þá hefði það verið árás á framgang laga og réttar Norður Dakota-j*íkis. --------o-------- Tao Teh King. m. TJm líf þeirra, sem lifa í samrœmi við Tao. Líf, sem lifað er í samræmi við Tao, er ástríðulaust. Að miklast af fegurð, er ímynd ljótleikans. Að miklast af dyggðum sínum stendur í nánu sambandi við mannvonsku. Hin æðstu gæði líkjast vatninu, sem yfir- lætislaust nærir óteljandi þúsundir líftegunda. ÍÞess vegna er helgur maður hæglátur, og er þegjandi fyrirmynd annara. Hann örfar án þess að giraast; bann framkvæmir án þess að krefjast; hann leiðbeinir án valdboðs. Þess vegna verður honum mikið ágengt. Himinn og jörð vara vegna þess, að þau eru ekki til sjálfs síns vegna. Sá sem temur sál sína verður eins og lítið bam< Hinn helgi maður er ímynd ein- drægninnar, og er á þann hátt fyrirmynd í heiminum. Hann er ekki sjálfselskur, og þess vegna er hann virtur. Hann er ekki sjálfhælinn, og þess vegna er verðleikum hans veitt eftirtekt. Hann á aldrei í stríði, og þess vegna era engir til þess að stríða á móti honum. Róin er einkenni hins helga manns. Hann situr áhvggjulaus og hugsun hans er frjáls. Honum getur ekkej*t grandað. Að þekkja aðra, víkkar sjóndeildarhring- inn, en sá er þekkir sjálfan sig, er mentaður. Sá sem yfirvinnur aðra er þróttmikill, en sá sem yfirvinnur sjálfan sig er signrvegari. Hejgur maður sneiðir sig þjá öllu yfir- læti. Sá sem að eins tyllir tánum niður er valtur á fæti. IHinn hélgi maður yfirgefur lærdóminn. Það er þýðingarlaust, að fara útúr húsum sín- um til þess að þekkja heiminn, þýðingarlaust að líta út um gluggan til þess að koma auga á Tao. Helgur maður er ekki sérlyndur. 1 hjarta hans eiga hundrað ítök, og hann byggir hús sitt í þjóðbraut. Allir menn og konur era böra hans. Eg vil launa gott með góðu og eg vil líka launa ilt með góðu. Á þann hátt verður hið góða yfirsterkara. Þeim réttlátu vil eg vera réttlátur, og eg vil Hka sýna þeim rétt- Jæti, sem ranglátir era. Þannig verða allir réttiátir. Á meðan maðurinn lifir er líkaminn mjúk- ur og viðkvæmur. Þegar hann er dauður, stirðnar haun, þannig er gras vallarins, og eik •skógarins, mjúk og sveigjanleg á meðan þau era lifandi, en þegar þau deyja þoma þau og stirðna. 'Afl og stirðleiki era einkenni dauðans; viðkvæmni og göfgi eininleik-ar lífsins. iSá, sem reiðir sig á afl sitt, getur ekki unnið sigur; þegar tréið er stiraað (orðið þurt) er það dauðadæmt. Það er ekkert sem er viðkvæmnara en vatn. Það tekur öllu öðra fram um að hola klettinn og ryðja hömlum úr vegi. Sannleik- urinn sýnist sjálfum sér ósannkvamur. Þannig er hóværð hins helga manns. Hann hagar sér eins og hann sé gestur í heira- inum. Crð mín eru auðskilin, og mjög auðvelt að breyta eftir þeim, en engin skilur þau, og enginn breytir eftir.þeim. IV. Um að koma heim. Vegur Tao er afturhvarf; afl þess er hægfara. Fæðingin er heimanför; dauðinn heimkoma. Eg hefi heyrt, að sá er lifir rétt- látu Jífi mæti engri hættu. Nashymingur- inn finnur engann homstað á honum; týgrisdýr- ið festir ekki kló á honum, og hermaðurinn finnur engan höggstað. Og hvers vegna? Af því, að hann er ekki dauðanum háður. Tilvera himins og jarðar og tuga þúsunda annara hluta verðmætra, en verðmæti þeirra liggur í tilveruleysinu, sem þau eru framleidd úr. Allir hlutir vaxa og þroskast og hverfa aftur ti‘1 uppruna síns. Að hverfa til upp- runa síns, er kölluð hvíld. Hvíldin merkir f ullkömnuna rtakmark. Fullkomnunartak- mark er kallað eilífð. Að skilja eilífðar tak- markið er mentun; að skilja það ekki er ófár- sæld og glötun. Dauði líkamans hefir engan ótta í föt með sér. I Þeir veiku skulu verða styrkir; þeir lúnu fá endurnýjað krafta; ójöfnuðurinn skal verða afnuminn; ormurinn endurvakinn; þeim sem lítið hafa skal verða veitt; en sá sem mikið hefir mun verða fyrir vonbrygðum. Er málshátturinn forni að “þeir veiku skulu styi'kir verða” ósannur ? Vissulega gjörir eilífðin þá stvrka. Það er vera, sem öllu stjómar, sem var til á undan himin og jörð. Alvitur; alstað- ar nálægur andi. Einn og óumbreytanlegur, sem skapaði heiminn. Við vitum ekki hvaða nafn hann ber, en við köllum hann Taó. Til skýringar köllum vér hann líka “hinn mika”. Það mætti og kalla hann “hinn fjariæga”. En hið fjarlæga köllum vér eilífð. porvaldur porvaldsson. (áttatíu ára afimæliskvæði), Hugur flýsur fljótt af stað, Frænda kærum móti, Leiðina norftur alla að ístendingaíljóti. Sé eg þig með sæmdarkrans, Silfurhærum undir; Ljúft við býlið landnemans Líf og blóma grundir. pegar eru þrotin ár píns áttunda tugar: Gengur þú með glaðar brár Glatt og ljósið hugar. Lest og skrifar hreina hönd, Heiðri og virðing gæddur. Trygða og kærleiks bindur bönd, Blessun drottins klæddur. pess skal minnast minn í dag, Muninn allsótregi: Borinn varst með heilla hag pó hallaði sumardegi. Æskuvorsins vaggan þín Var í Laxárdalnum pars glaður fjörður Skaga skín Er skemtir drós og halnum. Átta tuga skeið þitt skreytt Skín í álfum tveimur, Hönd þig drottins hefir leitt, Hver er betri seimur? Œfi þinnar unnið starf, Er til heilla lýðum, Fáir dýrri eftir arf Örfum skiftjr blíðum. Unaðsrík er sjónin sú, Að sjá þitt æfiverkið pað bar vott um þína trú pú berð kærleiks mericið. Margan gjörðir gleðja þú, Er guð bað það að launa; Sífelt meður sæmdar frú Sykraðir bikar rauna. Djúp þig hreldu saknaðs sár Er svíða ei meir né blæða, Gráti snýr í gleðitár Gjafarinn Mfsins æða. Vinir farnir sælir sjá Unz samvistirnar linna: Að brosi kærleiks blómum hjá Barna og vina þinna. Lít eg börnin blíð þig kring Blómum kærleiks raða; Færa óska fögur þing Föður heitt elskaða. pví er eg í anda hjá, Elsku frænda mínum Ljómar náðin alvalds á Æfi vegi þínum. Anda hlýjust er mín spá, Og það sannast getur: Munir tíu sinnum sjá Sumar enn og vetur. Mín til guðs er blíðust bón: Á braut með líðan hægri pig getir hreyft og hafir sjón Að hinsta lífsins dægri. Sú er einlæg óskin mín Að sé drottins vilji: Að frá sætum svefni þín Sál við býlið skilji. Vinir þinir þig um kring, pá með vota hvarma, Af sorg og gleði í sameining Síðast vefji arma. pó við tímans elfuós Æfi slitni lína: Okkar sálar ljúft mun ljós Ljóss í veldi skína. Verði öll þín barnabörn, Sem börnin, þjóðarsómi, Mikilhæf og gæðagjörn Göfgi vinur frómi. 7 28, ’22 Sv. Simonsson. Víðfrœg hlunnindi TIL afgreiCslu á peningum til útlanda og skifta, inn- heimtu, peningasendinga innan iands og utan, veitir þessi banki yður alla atistoð og hlunnindi á öllum hin- um sjö hundruð útibúum sínum I Canada og Newfound- land, í British Wesit Indies, Cuba, MiS- og SuSur Ame- ríku, auk útibúanna í Ixmdon, New York, Paris og Barcel'Ona. THE ROYAL BANK OF CANADA Allar eignir nema nú .......... .... $489,000,000 Ástœðurnar fyrir því að hugur íslenzkra bænda hnegist til Canada. Priðji kafli. Nú skal lýst að nokkru loft- slagi í Manitoba. Hér um bil fyrsta spurningin, sem brýst fram 'af vörum hins væntanlega innflytjanda er sú, hvernig veðr- áttufarinu sé hagað. Sú skoðun er ærið almenn meðal þeirra er ekkert þekkja til, að veðráttan í Manitoba sé alt annað en ákjós- anleg. Ef það er rétt, að í mjög •breytilegu loftslagi, tapi fólk á- huga á vinnu, verði dapurt í lund og viljalauist, sem fáiir munu í móti mæla, þá er hitt engu að síður ómótmælanlegt, að á þeim stöðum, þar sem fólkið er hraust og fult af starfsfjöri, hlýtur veðráttufarið að vera gott og slíkt gildir einmitt um Manitoba. pess vegna er það Víst, að Mani- toba á eitt það heilsusamlegasta veðráttufar, sem hugsast getur. pví verður að Vísu ekki neitað, að í Manitoba sé nokkuð breyti- leg veðrátta, stundum 40 stiga frost að vetralagi, en yfir 90 og einstaka sinnum frá 95—100 stiga hiti á sumrin. En vetr- arnir, þó nokkuð sé kaldir, eru 'heiðbjartir svo að segja frá upp- hafi til enda, og mjög lítið um storma. Sólskin því nær alt af í heiði og þess vegna er það, að fóilk finnur tiltölulega lítið til kuldans. Maður heyriir innflytj- endur frá Engl'andi, Bandaríkj- unum og íslandi, iðulega tala um það, hve mikið þeim falli betur vetrarnir hérý en hejima. pess ber líka að gæta, 'að á tiltölulega fáum stöðum stígur frostið einis hátt, og um hefir verið getið, og stendur sjaldnast nema örlítinn tíma í einu. ipegar ofsahitair koma að sumrinu, þá vara þeir sjaldnast nema fáar klukkustund- ir og næturnar eru því nær und- antekningarlaust svalar og hress- andi. Yfirleitt má svo að orði kveða, að heiðskiírt sé í Manitoba meginhluta ársins. í meðalári eru því sem næst 2175 klukkust. af sólskini; regnfallið nemur 15% þumlungi, en snjófall 52 þuml- ungum. Nemur vatns, eða raka fiamleiðslan því hérumbil 21 þumlungi. En slíkt er meira en fullnægjandi til ræktunar hvaða korntegundar sem vera /vill í Vestur-Ganada. Qg vfða þarf langtum minni raka. Kornrækt. Sem akuryrkju- land, varð Manitoba fyrst heims- frægt fyrir hveitiframleiðsluna. Sólskinsdagar og svalar nætur, hafa hjálpast til að framleiða í fylkinu það ágætasta hveiti, sem þekst hefir, og er mjöl úr “Mani- toba Hard Wheat” svo fullkomið, að það skarar fram úr öllum öðr- um tegundum. Hin óviðjafnan- legu skilyrði fyrir arðsamri korn- yrkju í Manitoba, hafa frekar öllu öðru, dregið athygli annara þjóða að fylkinu. pótt gripa- rækt sé hér mikil og oft arðvæn- leg, þá er hitt þó vást, að meiri hluti innflytjenda, rennir fyrst vonaraugum tiil kornyrkjuhérað- anna, þar sem arðsvonin er mest. Jarðvegihum í Vestur-Canada, hefir þegar nokkuð verið lýst. Landið er mælt út í það, sem kall-- að er sections. Hver section inniheldur 640 ekrur, og bújarð- ir geta verið heil eða hálf section, fjórðungur úr section, eða jafnvel minni. Hálf section er jafnað- arlega talin æskileg stærð á bú- jörð. Landneminn byrjar á því að brjóta og plægja landið, með plógum, sem uxar eða hestar gangar fyrir, eða þá með gufu- plógum — Tractors. pví næst er spilda sú, er sá skal í herfuð, og fylgir þar á eftir sáningin. í land það, er reiðubúið er til sán ingar um miðjan ma;í mánuð eða svo, má sá hveiti; en höfrum byggi og flaxi, fmá sá þangað til í júníbyrjun. Yfir sumarmán- uðina, eftir að sáningu er lokið, heldur landneminn áfram með að brjóta meira af landinu og búa það undir næsta árs uppskéru. Einni ggirðir hann þá inn beiti- lönd, byggir ihlöður og fjós og grefur brunn. Hafi hann eitt- hvað afgangs af tímanum og sé í peningaþröng, vinnur hann eitt- hvað fyrir nágranna sína og afl- ar sér þannig aukatekna. Afaráríðandi er fyrir nýbyggj- ann, að reyna að útvega sér eitt- hvað af gripum, þegar fyrsta misserið, sem hann býr á land- ir.u, jafnvel þótt efnin leyfi eldci nema eina kú eða svo og dálítið af alifuglum. Eins ætti hann að rækta dáliítinn matjurtagarð, með því að slíkt veitir hreint ekki svo lítinn búbæti. í júlímánuði byrjar venjulega 'heyskapurinn, og þá slær nýbygg- inn heimaland sitt, eða leigir heyskaparland hjá nágrönnum sínum, ef hans eigið nægir ekki. pegar fram í ágústmánuð kemur, fer uppskeran að byrja, og sé að- eins um litla akunbletti að ræða, vinnur nýbyggi þá venjulega sjálfur, en komist hann ekki yf- ir það, skiftir hann við nágranna sína á vinnu, fær þá til að hjálpa sér og veitir þeim aftur síðan til- svarandi hjálp. pegar tiji þresk- ingar kemur fá nýbyggjar mann, sem á þreskivél, til að þreskja fyrir ákveðið verð á bushelið, er kornið síðan flutt, að undanteknu fóðri, til markaðar, þar sem eig- andi getur þegar komið því í pen- inga, eða ef hann vill heldur senda það í vagnhlössu,m itil korn- hlaðanna í Fort William eða Port Arthur. Electro Gasoline “Besl by Every Tesi” pessi Gasolía endist yfir mestan mílufjölda og fyrirbyggir ólag á mótornum. Skjót Afgreiðsla hjá vorum Sjö Service Stations: Sérstök þægindi við fylling og hreinsun Transmissions og Crank Case No. 1. Corner Portage og Maryland. N. 2. Main Street, gegnt Union Depot. No. 3. McDermot og Rorie, Sts., gegnt Gr. Exchange. No. 4. Portage Ave. og Kennedy St. No. 5. Rupert og King, bak við McLaren Hotel. No.6. Osbiorne og Stradbrooke St. No. 7. Main Street North og Stella Ave. Einnig til sölu hjá eftirgreindum Garages: Willys-Overland, Cor. Portage og Marylana. Cadillac Motor Sales, 310 Carlton. Imperial Garage, Opp. Amphitheatre. Biðjið kaupmann yðar um: Buffalo English Motor Olíu, Tractorlene Olíu og Greases. Prairie City Oil Go., Ltd. Phone A 6341 601-6 Somerset Building

x

Lögberg

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Lögberg
https://timarit.is/publication/132

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.