Lögberg - 28.12.1922, Qupperneq 4

i bls.
LÖGBERG FIMTUDAGINN
28. DESEMB-ER 1922
Jögberg
Gefið út hvern Fimtudag af The Col-
umbia Press, Ltd.,-Cor. William Ave. &
Sherbrook Str.. Winnipeg, Man.
Tr.Nin.Hr: N-8327 ofi N-6328
ión J. Bíidfell, Editor
Utanáakríft til blaðsina:
THt SOlUN(Bl/\ PRESS, Ltri., Box 3)72, Winnipog. N|at).
Utanáskrift ritstjórans:
EDiTOR LOCBERC, Box 3172 Winnipeg, Man.
Tno ' Löitbarif" is printed and published by The
■Jolu.Tibia Fross. LimWod. in the Columbia Bloek,
'SS lo KS7 Sherbrooke Btreet, Winnipeg, Idanltoba
Við áramótin.
pegar vér sitjum og horfum á síðustu kornin j
vera að hverfa úr stundaglasi hins gamla árs, þá
hvarflar hugur vor til baka og dvelur við svo
undur margt inndælt og gott, sem vér höfum not-
ið, við svo margt fagurt, sem fyrir augu hefir
borið, við svo marga sólskinsbletti, sem vér höf-
um átt á því, við svo margt hugljúft, sem inndælt
er að muna frá hinum liðnu dögum. O-g hann
dvælur líka við það, sem vér köllum ógeðfelt: sorg 1
og söknuð, sem vér höfum séð á því, fátækt og
erfiðleika, ósamlyndi og úlfúð, eigingirni og yfir-
frang. En við þá hlið lífsins viljum vér síður
dvelja. Vér viljum eyða henni sem allra mest—
gleyma henni sem fyrst, því vér viljum kveðja ár-
ið með gleði í huga og góðvild í hjarta og flytja
einungis það með oss inn í komanda ár, sem eyk-
ur lífsgleðina, bætir lífskjörin og gjörir líf sam-
lerðamannanna fegurra og betra.
í verzlunarlífi þjóðanna eru áramótin þýðing-
armesta tíð ársins, því þá eru reikningarnir
gerðir upp fyrir heila árið, og þá kemur í Ijós,
hvort að menn hafa grætt eða tapað.
Hvað eru áramótin þér, lesari góður? Eru
þau að eins tímamót, sem þú hefir af vana lært
að líta á eins og nokkurs konar leikfang, sem gam-
an er að eiga og njóta, eins og hver hefir lund til?
Eða eru þau tíð reikningsskaparins, þar sem hver -
og einn gengur hlífðarlaust í reikningsskap við j
sjalfan sig og kemst að ábyggilegri niðurstöðu
um það, hvort að hann eða hún hafa grætt eða
tapað, vaxið eða minkað, færst aftur á bak eða
áf ram á árinu í andlegri merkingu ?
Vér getum ekki svarað þeirri spurningu, en ó-
líklegt virðist oss, að menn láti sér síður hugar-
haldið um sína eigin sálarvelferð, en um hina
efnalegu afkomu.
Árið er þegar liðið,— verður liðið, þegar sumir
af lesendum Lögbergs lesa þessar línur. En á-
hrif þess eru ekki liðin, endurminningarnar frá
því ekki heldur.
Hvað er það, sem þú, lesari góður, ætlar að
taka með þér af þeim áhrifum, og þeim endur-
minningum inn í nýja árið?
Pað er ekki minsta efa bundið, að það er vilji
skaparans, að lífið sé fagurt. Og það er heldur
ekki nokkur efi á því, að það er á valdi vor mann-
anna, að gjöra það fagurt, ef vér að eins viljum.
Ef vér vildum stíga á stokk og strengja þess
heit, eins og títt var af drengskaparmönnum að
gera í fyrri daga, að flytja aldrei með okkur inn
í nýja árið annað en það, sem fagurt er og gott.
Skilja það ljóta—alt það Ijóta eftir á árbakkan-
um, eins og sagt er að menn hafi gjört við draug-
ana, þegar verið var að flytja þá, sem þeir fylgdu,
-vfir árnar úti á íslandi. pá yrði líf vort fegurra’
en það nú er, og þá yrði líka sambúð vor betri,
verk vor áhrifameiri og sambúð manna einlægari
en nú á sér stað.
Látum oss því við þessi áramót stíga á stokk
og strengja þess heit, að flytja ekkert með okkur,
þegar vér ýtum knör vorum frá landi í þetta sinn,
við þessi áramót, annað en það, sem samboðið er
góðum drengjum að flytja.
Árið nýja ér hreint og flekklaust eins og sak-
Jeysið sjálft. Enginn undirferlishugur er þar til,
^kkert fals er þar að finna, ekkert Ijótt er þar að
sjá -ekkert nema sakleysi og fegurð, þar sem það
breiðir faðminn út á móti öllum mönnum.
Hvað ætlið þið að gjöra við það? Hvernig
ætlið þið að fara með það? Hvað ætlið þið að
flytja með ykkur inn í það?
pegar að menn flytja úr gömlu húsi og í nýtt,
þá vanalega flytja þeir sjálegustu muni sína til
þess að prýða með hið nýja hús sitt, og þeir
þurka forina af fótunum á sér, áður en þeir ganga
inn í það sjálfir. Látum oss gera hið sama við ár-
ið, sem fram undan er, árið nýja, og þá verður
það oss friðsælt og fagurt.
íslendingar, látum árið 1923 verða hreint og
fagurt cg þá vitum við, að það verður gleðiríkt
og farsælt, og með þá hugsun í huga og í þeim
anda. óskum vér öllum fslendingum gleðilegs
nýárs. % ”
Gengismunurinn veldur tapi.
A8 undanförnoi höfum vér taiað um gengis-
muninn á enskum peningum í sambandi við kom-
sölu Canadíumanna til Englands, og sýnt fram á,
að Englendingar hafa orðið að borga hundrað
cent í iiverjum dollar aif ákvæisverði því, sem
hveitið, éða kornið seldist fyrir í Canada, og
væntum vér, aÖ það -sé nú orðið ljóst lesendum
blaðsins. En það er ekki þar með sagt, að
Canadamenn 'hafi verið jafn giftusamir í öllnm
s.íuim viðsikiftnan við íEnglendinga, o-g er ef til
vill rétt, úr því að vér fónnm að minnast á gegn-
ismuninn á annaðborð, að benda á þau viðSkifti
vor og þeir-ra, sem mestum skaða hafa v-aldið
fy rir Canadamienn; þó lengi hafi yfir þeim verið
þagað. En það er bin virkilega ástæða fyrir
verðfálli á canadiskum peninguim — og sú grát-
iega sy-nd, sean iframin var gegn Canada þjóðinni
í því sambandi.
Til 'þess, að geta gert sér glögga grein fyrir
þessn, þarf maður að atEuga verzlunar ifyrir-
koimulagið -eins og þaÖ var, á imilli Canada,
Bandaríkjanna og Bretlands fyrir stríðið.
Vér Öanadamenn keypticm þá mikið m-eira
af Bandaiiíkj.aimönniim en vér seildum þeim, svo
þeir áttn hjá Canadamönnunn, iþegar reLkningarn-
ir voru gerðir npp. Aftur seldu Canadamenn
miklu meira til Bretlands, en þeir keyptu af
Bretum, og þeir voru vanir að gefa Bandaríkja-
mönnuim ávísan á inneign sína hjá Bretum, til
þess að jafna reikninga.
Svo kom stríðið og inneign Canadamanna
hjá Bretnim- óx, og sfculldir þeirra við Bandarík-
in líka, og 'þeir héldu áfram með að horga hana
með inneign sinni hjá Bretum.
Svo fór gjaldmiðiil Breta að falla, og hann
hélt áfram að falla, og borgunar fyrirkamlagið
til Bandarífcjainma hélt íltíka áfraim ; Oanadamenn
haldia áfram -að gefa ávísun á inneign ®ína hjá
Bretum, en borga veúða þeir mismuninn, sem var
á mi'lli gengi sterlings punds-i-ns og Bandaríkja
doUarsins í Camadislku gulli, þessu er haldiÖ ár
fram, iþar til >svo langt er komið, að ávísun, se-m
Canadaimenn gáfu Bandaríkjaimönnum á inn-
eign sína í Lndúnum, var fallin um frá 20 til
30% á peningajimarkaðinum í New Yorík, og alt
af voru Canadamenn liátnir borga lafföllin á enska
pundinu, svo að það gengi með ákvæðiisverði í
New York.
Út aif þessu gjaldmiðils-siamsulli við Br-eta,
byrjuðu Oamada peningamir að falla árið 1916,
og í desember 1920, var Canada dollarinn kom-
inn niður í 80 oents og % parta úr oenti á pen-
iuga m'arkaði-nuin í New York, og alt -a'f sótu
Canada-stjórnimar, bæði Bord-en og Meighen
stjórnin þegjandi, og héldu áð sér höndum og
létu Canadamenn borga afföllin á ensfca pundinu,
sem alt af fóm vaxandi, -en sem hver h-eilvita
maður sér, að Bretum sjálfutm bar að borga, eft-
ir að þeir voru búnir að kaupa canadisku vör-
una.
Hvað mörgum miljónuim dollara að tap það
neonur, sem Cianadamenn -máttu líða á þennan
ramglata hátt, veit líklega -enginn. En það
kórónar víst öll þau mörgu og ægilegu axasköft,
aem þær stjómir frörndu, og þuúfti þó nokkuð til.
Þegar gengismáliniu var þannig komið, var
auðsætt, að svona mátti efcki ganga, ef að ríkið
ætti ekki að verða gjaldþrota. Landsstjómin
tók því móUið í sínar hendur, bannaði útflutn-
ing á guHi frá Canada. Tók lán í Bandaríkj-
unum til þess að rnæta horgunum þeim, sem þar
féllu í gjalddaga. Verslunin við Bandaríkin
minkaði að stórum mun. Sterlings pundið
hækkaði þó nokkuð í verði, og Canada dollar-
inn var aftur búinn að ná sínu fuMa verði á pen-
inga markaðinum í New York í október, 1922.
Stjórnmálin í Ontario.
pingkosningar í Ontario fara nú óðfluga að
nálgast. Flokksforingjamir hafa allir, undan-
tekningarlaust, verið á ferð og flugi um fylkið
þvert og endilangt og reynt af fremsta megni, að
að fegra í augum kjósendanna stefnu-skrá
hvers flokksins um sig. Báðir gömlu flokkarnir,
ihaldsfloíckurinn, undir forystu Fergusons, og
frjálslyndi flokkurinn, með Wellington Hay í
broddi fylkingar, ásaka Drury og ráðuneyti hans
fyrir fjársóun og frámunalega lélegt eftirlit með
vínbannslöggjöf fylkisins. Auk þess fullyrðir
Mr. Ferguson, að það sé svo langa langt í frá,
að hagur bænda yfirleitt hafi breyzt til hins betra,
frá’ því er hin svo nefnda bændastjóm tók við
völdum, heldur muni hið gagnstæða hafa átt sér
stað.
Að Drury stjórnin sigri við næstu kosningar,
sýnist Varla geta komið til nokkurra mála. Sam-
einaðir stöndum vér, sundraðir föllum vér. Inn-
byrðis ósamlyndi, innan vébanda bændaflokksins,
víðsvegar um fylkið, hlýtur að leiða ti4 dreifingar,
er til kosninganna kemur, en sú dreifing mun
nokkum veginn áreiðanlega kosta stjómina lífið.
Mr. Drury er persónulega vinsæll maður og á
þeim vinsældum hefir stjóm hans flotið fram að
þessu, frekar en nokkru öðru. Löggjafar nýmæli
hefir stjórnin engin innleitt svo menn vi-ti til önn-
ur en þau, er hún beinlínis apaði eftir Norris-
stjóminni í Manitoba, svo sem til dæmis lög um
sveitalánfélög — rural credit societies.
Almennin-gi er þegar kunnugt að nokkru, um
deiluna milli þeirra Drury’s stjórnarformanns og
Morrisons, ritara hinna sameinuðu bændafélaga í
Ontario. Drury hefir viljað láta rýmka svo til,
að 'því er flokksböndin áhrærir, að engan skoðana-
bróður þyrfti að útiloka, til hverrar svo sem helzt
stéttar að hann feldist. En Mr. Morrison er á öðm
máli. Engir nema bændur mega eiga heima í
flokknum og þeir allir svamir og brennimerktir.
Svo er að sjá, sem Mr. Morrison muni hafa, enn
sem komið er, með sér meiri hluta innan hinna
sameinuðu bændafólaga. Hvað lengi að sá góði
herra ræður þar lofum og lö-gum, er annað mál.
Ósamlyndið innan bændafélagannna hefir |
leitt til þess, að f jöldi bænda er daglega að snúast
til fylgis við gömlu flokkana, einkum þó frjáls-
íynda nokKinn. Mun nú mega nokkurn veginn
telja víst, að Wellington Hay verði næsti stjóm-
arformaður Ontario fylkis.
Eggert Stefánsson.
Eins og þegar er kunnugt, hefir Eggert Stef-
ánsson haldið söngsamkomur hér í borginni og á
nokkrum stöðum í Nýja í-slandi og íslenzku bygð-
arlögunum í Saskatchewan. Aðsókn að samkomum
hans hefir verið misjöfn, sumstaðar sæmileg, en
annarsstaðar hvergi nærri eins góð og vera bar.
Mun frost og fárviðri hafa valdið þar miklu um.
Undantekningarlítið munu flestir, er heyrt hafa
Eggert syngja, vera á eitt sáttir um það, að eigi
að eins sé hann raddmaður með afbrigðum, held-
ur sýni hann einnig þann skilning á eðli og anda
þess, er hann syngur, að jafnvel smálög, er til-
tölulega lítil eftirtekt hafði verið veitt, urðu að
hrífandi hljómljóði.
Dvalartími Eggerts hér vestra er nú óðum að
styttast. Hann býst varla við að dvelja hér mikið
lengur, en þrjár vikur eða svo. Flestir, er hlýtt
hafa á söng Eggerts, mundu fegnir vilja heyra
hann aftur, væri þess nokkur kostur, en margir
eiga enn eftir að hlusta á hann, og þeir ættu sann-
arlega ekki að láta tækifærið ganga sér úr greip-
um. Etggert Stefánsson verður ekki hérna á
hverjum degi. peir sem ekki hlusta á hann nú,
fá að líkindum aldrei tækifæri til þess síðar og
hafa þá farið mikils á mis. Sjálfra sín vegna ættu
folendingar í þeim bygðarlögum, sem Eggert hef-
ir enn eigi heimsótt, að undirbúa fyrir hann sam-
komur og tilkynna honum svo bréflega, nær þeir
æsktu hans helzt.
Kosningarnar í Ástralíu.
Á öðrum stað hér í blaðinu er getið um úr-
slit hinna nýafstöðnu þingkosninga í Ástralíu.
Niðurstaðan varð sú, að verkamanna flokkurinn
hlaut mest fylgi og hefir þar af leiðandi orðið lið-
sterkastur á þingi, hvort sem honum hepnast að
fá svo marga þingmenn úr öðrum flokkum, eða
utan flokka, til fylgis við sig, að hann geti mynd-
að ráðuneyti.
fhaldsflokkurinn, eða sá flokkur, sem Hughes
yfirráðgjafi veitir forystu, varð næst sterkastur,
en tapaði tilfinnanlega fylgi. Enginn hingflokk-
ur út af fyrir sig, hefir nægilegt bolmagn til þess
að mynda stjórn, og má því gera ráð fyrir bræð-
ingi, eða samsteypu, þótt örðugt sé enn að átta sig
á, milli hvaða flokka, að samvinna í þessum
-skilningi kunni að vera líkle-gust. pó virðast ýms
blöð þeirrar skoðunar, að líklegast megi telja, að
íhaldsflokkurinn í þinginu og þingmenn frjáls-
lynda flokksins muni slá sér saman og mynda
ráðuneyti, en önnur telja samvinnu milli verka-
manna flokksins og frjálslynda flokksins líklegri.
Hver niðurstaðan kann að verða, er auðvitað enn
á huldu. En um það virðast allir flokkar vera
sammála, að þjóðin verði að losna við Hughes,
hvað svo sem það kosti, og jafnvel sumir af hans
elztu •skoðanabræðrum á sviði stjórnmálanna eru
honum sárgramir og kenna honum um ósigur
flokksins.
o-
Aldar andinn.
Hann heldur það sé engin hætta á ferðum,
að hóglífi’ og skemtanir eigi við,
að fátt verði lært af fornum sið
og sjálfráður hver að sínum gjörðum.
Að bezt -sé að taka sér lífið létt,
og láta berast á vanans herðum.
Hann talar um nútímans miklu menning;
um mentun og þroska á allan hátt,
að mönnunum geti fatast fátt,
ef lögð sé nóg rækt við,- þessa þrenning.
Svo öllu sé borgið í bráð og lengd,
með bróðurkærleikans göfgu kenning.
Hann Pétur gat hrasað, þó hygðist að standa,
og hættan er söm á vorri tíð,
þv\ vantrúin flekar veikan lýð;
sú málgefin ambátt þess erki fjanda,
sem kennir að mannvitið sjálft fær séð
að sigra og greiða úr öllum vanda.
Með sjálfstrausti, hroka og heimspekis-skrafi
hún hei-tir að leggja nýja braut,
og mannkynið frelsa’ og firra þraut,
og myrkrunum eyða á mannlífsins hafi.
pví trúin sé heimska, kirkjan kák,
og kristindómurinn þröngsýnis klafi.
Um -guðspeki og andatrú fólkið hún fræðir,
og frjálstrúar glamrinu ham-par dátt,
sem treystir eingöngu á eigin mátt,
en opinberun og endurlausn hæðir.
Með spekings svip stórum það efar alt,
og afneitun beina að lokum fæðir.
Að þannig -sé ástatt, það efa víst fáir.
sem alvöru gæta og vilja sjá
einkenni tímans og að því gá,
að andvaraleysið það illu spáir,
þvi lögmál það stendur óbreytt enn:
að maðurinn uppsker eins og hann sáir.
B. Thorbergson.
ELIS THORWALDSON,
MOUNTAIN, N. D.
Borgar 1 1 cents fyrir gripahúðir og
líka kaupir hann hestahúðir.
sem nefnt blað minnist á, feng- manna að Vetrum til við
ust -stu-ndu-m frá 500—600 af
þroskuðum tómötu-m á dag. Um
100 pund af pumkins og jurta-
m-ergur milli 40 og 50 pund. Tals-
vert er iþar urn 'Gouliflowers,
Kínver-skt Cabbage og Svissneskt
Chardr Víðsvegar um Vestur-
landið má sjá stórar spildur,
þrungnar af næpu-m, rófum og
lauki. Jafnframt því, er -berja-
rækt víða allmikil og gefur af sér
góðan arð.
Alifuglarækt. Hún er komin
á reglulega bátt stig í Canada.
Er einkum mikið u-m 'hænsna,
anda og gæsarækt. * Oft eru
það húsmæðumar, er mest gefa
sig við hirðing slíkra alifuglateg-
unda.
Loftslag. Loftslagið í Mani
toba er einkar vel til þes-s fallið,
að skapa hraus-ta kynslóð. Að
-hausti og vori til, er veðráttan -hin
ákjósanlegasta. Sumrin eru
heit, hitinn -stundum milli 90 an húss, ef svo mætti að
namu-
gröft og skógarhögg.
Á síðasta ári var stofnuð í
Winnipeg 71 verksoniðja, og nam
ihöfuðstóll þeirra til saman-s
fullri $1,000,000 dala. Eru 1
ýmsum þeirra framleidd land-
búnaðarverkfæri, allskonar rafá-
höld, kústar, vindlar og fatnaðir.
Allvíða er nú farið að rækta hamp
með góðum árangri.
Fólkstalan i Manitoba fylki, er
nú 613,008 til móts við 461, 394
árið 1911. Tala bænda 1921
var 55,184, en árið 1916 var tala
þeirra aðeins 45,263.
Auður Manitoba - fylkis 'hefir
aukist til -muna á liðnu ári og hef-
ir stjórnin látið sér einkum ant
um að styðja landbúnaðinn, eins
og frekast má verða.
Sú skoðun hefir verið ær-
ið almenn, að -bóndinn 'héldi
uppi emgongu neímiiinu ut-
—100 stig, en 'því nær undantekn-
ingarlau-st, fylgja svalar og hress-{
andi nætur- degi hverjum. Regn
er oft stórkostlegt, en varir (
-sjaldnast lengi í senn. Mun því
mega til sannsvegar færa, að i
sjaldan rigni meir en hæfilegt sé
fyrir jarðargróðann. Neyzlu-
vatn er víðast hvar gott og nægi-
legt. \
-Skattafyrirkomulaginu hefir ver-
ir lýst að nokkru í -hinum fyrri
greinum, og þvá þar engu við að
bæta. Tekjunum -er varið til starf
rækslu skóla og þjóðvega. Jarð.
vegurinn er yfirleitt fremur
gljúpur, en þó það þolinn, að sá
má í sama blettimi árum saman,
með góðum árangi.
Verð bújarða í Manitoba, er til-
tölulega lágt enn sem komið, en j
hlýtur óðfluga að ihækka. Ekran
af ræktuðu landi, selst venjulega
fyrir þetta frá $30 til $100, en
órutt land fyrir hlutfallslega
minna.
Samgöngutæki í fylkinu, er hin
bestu, járnbrautir liggja um
landið iþvert og endiiangt og sömu-
leiðis símalínur. Bókasöfn eru
yfirleitt góð, og eru all mikið not-
uð. Landbúnaðarsýnimgar fara
því nær árlega fram í héraði
hverju, og hafa mjög mikla iþýð-
ingu til að glæða áhuga manna á
meðal.
orði kveða. En nú er iþessu víða
farið alt á annan veg. Án -þ-ess að
vanrækja hið min-sta skyldur sín-
ar innan -húss, hafa margar konur
og stúlkur gefið sig við útivinnu
og -leyst hana vel og samvizku-
samlega af hendi.
Fyrir nokkrum árum tók fjöl-
skylda ein sér bólfestu í Oak Lake
héraðinu í Manitoba. Húsbóndinn
dó og lét eftir sig ekkju ásamt
tveim dætrum. Talsverðar skuld-
ir hvíldu á jarðeigninni. En ekkj-
unni kom ekki til ihugar. að selja
jörðina. Nei, iheldur þvert á móti,
tókst ihún það þrekvirki á hendur
að vinna jörðina með aðstoð dætra
sinna að öllu öðru leyti en því, að
fá liðsinni við þreskinguna. í
staðinn fyrir 160 ekrur, eiga nú
mæðgur þessar 1,120 ekrur lands,
tuttugu og fimm hros-s og um eitt
hundrað nautgripa.
-Ekki er 'það nokkrum minsta
vafa bundið, að mæðgur þessar
hafa orðið að strita, en þær bafa
lí-ka séð árangur iðju -sinnar, og
það er þei-m fyrir mestu.
þeir lesendur Lögbergs, er æskjj
kynnu frekari upplýsinga uh
Canada, geta snúið sér bréflegí
til ritstjórans, J- J Bíldfella, Col-
umbia Building, William Ave. os
Sherbrooke St., Winnipeg, Mani
toba.
QLUE
piBBON
Að borga háu vérði er ekki
einhlítt hvað gœði snertir.
Biðjið um Blue Ribbon—
það bezta er fœst fyrir verðið
Sencið 25c til iBlue Ribbon, Utd.
Winr.ipeg, eftir Blue Ribbon
Cook , Book I bezta bandi —
bezta Vmatreiðslubókin til dag-
legra liota I Vesturlandnu.
_______)------------ ----------