Lögberg - 03.05.1923, Blaðsíða 5

Lögberg - 03.05.1923, Blaðsíða 5
LÖGBEEG, FEVITUDAGINN 3. MAf 1923. Bls. 5 ' Dodda nýrcapillur eru beeta cýrnameðaliC. Lækna og «i gi, bakveric, hjartabilun, þvagteppu og önnur veikindi, sem starfa frá nýrunum- — Dodd’s Kidney Pilla kosta 50c. askjan eða sex öskjur fyrir $2.50, og fást hjá öllum lyf- sölum eða frá The Dodd’8 Medi- cine Co., Ltd., Toronto, Ont. Jþess dauðvona og dauða, nota ó' ílífrænt efni til að viðhalda nokkr- um hilut mannkynsins í iðjuleysi >eða gagnslausri starfsepii, sem neyðir þúsundir til að helga táp- mesta tima ‘æfarinnar æskuiárin, til dáðlausran herþjónustu, skrif- inoku, fjárglafrabragða og okurs til að viðhalda jafn fyrirlitlegu skipulagi, meðan hinn hlutdnn fórnar öllum sínum kröftur og allri sinni Tífsgleði, og stynur undir þunga þessarar svívirðilegu mannfélags-toyggingu. Eg vil jafnvel eyðileggja öll minnismerki þessa vitfirrings-hrófatildurs af ofbéldi, falsi, áhyggjunl, tárum sorg, þjáningum, skorti, yfirdreps- skap, hræsni og glæpum, þar sem andrúmsloftið er svo fúit, að þangað kemst ekki noklkur hress- andi loftstraumur, ekki minsti geisli hreinnar, ómengaðrar lífs- gieði. Rísið því upp, þjóðir jarðarinn* ar, rísið upp þér sorgmæddu og kúguðu. Einnig þér, sem berjist við að fóðra yðar innantómu hjörtu með hinni failvöltu dýrð auðæfanna, einnig þér nísið upp! Komið og fylgið mér og fetið miína braut ásamt múgnum, því eg fæ ekiki greint þá sem fylgja mér. Héðan í frá eru að- eins tvær þjóðir á jörðinni: Sú, sem fylgir mér og sú sem veitir mér mótstöðu. Aðra Oeiði eg tiþ farsælda'r, hina mer eg undir hæli mínum á framsóknar- braut minni. pví eg er byltingin, eg er hið skapandi afl. Eg er guðdömleikinn, sjáandi ait lífið, alt umfaðmandi, endurlífgandi, Timbunandi. Sigtr. Ágústson þýddi. pýðing þessi er tekin eftir enskri þýðingu í Cry for Justice,” eftir Upton Siriclair. S. Á. Ættarmótið. Eftir Bertha E. Bush. Einu sinni var kongur og drottning í ríki sínu. pau höfðu ríkti vel og lengi og voru vinsæl af ‘þegnum sínum. Eitt skygði þá á' hamingju þeirra, og það var, að þau áttu ekkert ibarn. pau voru ekki ein um harma sína í þessu efni, því landjslýðnum var þetta óttaefni líka, sökum þess, Fimm kerrur stóðu þar fyrir dyrum úti; fimm hvít og gylt rúm í einu stóru herhjergi; fimm hengi- sveiflur héngu niður úr loftinu á leikstofum og fimm hvítklædd- ar fóstrur önnuðust þá og gáfu þeim 06 drekka úr fimm barng- pelum, er öllum var 'haldið heit- um í sama vatnsílátinu. pegar drengirnir stækkuðu urðu leikir þeirra tilþrifameiri. Stund- um voru þeir að vísu i góðu skapi en> svo fauk í þá, þegar minst varði, svo þeir flugust á og rifu í hárið hver á öðrum eins og aðr- ir óþekkir strákar, börðust o? kútveltust. Þá voru þeir allir fllengdjr og allir reknir matar- iausir ií rúmið. Þannig hafði konungur nákvæm- ar gætur á þvi, að eitt gengi yfir þá alia. iHann fyriribauð barn- fóstrunum stranglega að sýna í orði eða tilliti að þær þektu, eða viðurkendu konungsson. Hann lét drengina skiftast á um rúmin og fóstrurnar skiftast á um eftirlit á drengjunum, þar til engin þeirra þekti þá að fyrir víst. “pað væri máske helst, að ég ^þekti hann,- ekki sjálfur”, sagði konungur viknandi”, og svo fór að lokum, að liann þekti heldur ekki drengina að^ Iþví næist er ótrú- iegt, hve ilik börn geta orðið sem fædd eru og klædd eins, og rijóta nákvæmlegu sömu umönnunar. pað var þó ætlan manna, að ef drotning hefði verið á lífi, mundi hún hafa þekt son sinn, en hún lézt skömmu eftir fæðingu hans. lEkki var það ætlan konungs, að þessi skyldu verða úrslit máls- ins. Hann viðurkendi rétt son- ar síns til konungsstólsins og vildi með engu móti svifta hann honum. pess vegna fór hanb með hann snemma á árum tÓ töframajns hirðarinnar og lét hann setja kójónumerki á hand- legg hans, er eigi kæmi á ljós fyr en hann væri seytján ára. Við þetta fanst konurigi, sem nú hefði hann fullnægt öllum skyldum, bæði við son isinn og ríkið. Eitt vissi hann ekki, að hinn viðsjáli bróðir hans hefði mútað töfra- manninum til þess að merkja alla drengina á sama hátt og með sömu skilyrðum. -Konungur tók nú sótt og and- aðist, en í erfðaskrá hans var þess getið, að ríkiiserfinginn, sem eng- inn bar nú kensl á, hefði verið merktur af töframanninum og kæmi merkið í Ijós á ákveðnum tíma. petta létu menn sér vel lika, en þegar sá tími kom, ibyrt- ist sama merkið á ölfum piltun- um, svo menn voru engur nær um það, hve væri sá rétti ríkis erfingi. 'Konungsbróðir lézt vera reiður mjög yfir því, sem hann kallaði svik töframannsins. Lét hann mikið yfir reiði sinni, og sendi menn um allar áttir að heimta töframanninn á isinn fund, í því skyni, að gera grein fyrir því rétta; en á sama tíma gætti hann þess ve>l að töframaður væri fal- inn, þar sem enginn sendimanna sá hann né heyrði. Pegar ekkert varð af afturkomu töframannsins, lét konungsbróðiri það boð út ganga, að hann yrði konungur, þar til 'hinn rétti rík- iserfingi væri þektur. Prinsarnir voru allir reiðir þéssum aðförum, en gátu ekki að- að bróðir konungs, sem var rétt 'borinn ríkiserfingi, dæi konung- ur barnlaus, yar vondur maður oig illla kyntur og vildu menn með engu móti Ihafa ihann sem kon- urig. Svo var það einn góðan veðurdag, að bjöl'lur, bumbur, fallibyssur tog kirkjuk'lukkur ’kváðu við um alt konungsríkið í hteilan sólarhring. Konungi var fæddur sonur og rtíkiiserfingi. pegar fram liðu stundir, greip önnur tegund ótta þá framsýnu af landslýðnum, lí samibandi við hinn tiivonandi konung sinn. "Hann verður eyðilagður af eft- irlæti”, sögðu þeir, “því fáir kunna eitt barn að ei'ga. Hann fær alt sem hann œskir og menn lúta ovitaskap hans í æslku og svo hristu þeir dapurlega höfuðið. Konungur heyrði ávæning af þessu og hugleiddi það vandlega. Let hann svo boð út ganga, að öll þau piltbörn, er faeðist hefðu sama dag og ríkiserfinginn, skyldu færð til haTlarinnar og látin 'í barnaherbergi konungs. iSkyldu þau fædd og klædd eins og konungssonur og um þau hirt að öJlu, á nákvæmlega sama hátt. Þetta var gert. Drengirnir voru fjórir auk konungssonar. Enn- fremur skipaði konungur svo fyr- lr’ ia® hvorki skyldu drengirnir, er þeir stækkuðu, né nokkur ann- ar vita hver væri hinn rétti kon- ungur. Mun nu kom^ð í veg fyrir að sonur minn ofmetniist áf ætt emni,” sagði hann og virtist sem þungri byrði væri af honum létt. . var hávaðalaust í barna- híbýlum konunjgs. gert. peir vissu 'einis og lands- lýðurinn, að einn þeirra var kon- ungsson, en hinir ekki, en 'þeir gátn með engu móti greitt úr því, hver þeirra það var. 'Settust iþeir nú á ráðstefnu í heila þrjó sólarhringa, en kom- ust ekki að neinni niðurstöðu, að heldur. Að síðustu sagði sá, er talinn var gáfna tregastur, -en þýðleg- astur ií viðmóti: “Mér sýniet isvo sem það sé að- eins eitt,1 sem við getum gert við verðum að sanna með Jíferni okk- ar hver er réttborinn 'erfingi. Hinn rétti konungsson ætti að vera konunglegasti maðurinn”. “Hinir litu á hann með mikilli fyrirlitningu. “Þú getur verið viss um, að það ert ekki þú”. Prinsinn hægláti stundi við. Hann var gramur, því að þeir smánuðu hann í orði, en sárnaði það alt af jafn mikið. “Eg býst ekki við því”, sagði hann, þið getið talið mig úr ■'’rigi ykkar, en einn af okkur er áreiðanlega konungsson og það er ekki nema rétt, að ihonum 'hlotn- ist konungsstóllinn. Látum okk- ur Ieggja það í fólksins vald, og innan árs íláta það skera úr því hver er 'líklegastur til konungs- tignarinnar.” ,peir drógu mikið dár að þessari tillögu eins og þeir voru vanir að gera að öllu, sem hann sagði eða gerði. Hann var álitinn heimskur og klaufalegur, °g ®vo var komið, að> hann lagði trúnað á það sjálfur, að svo væri. “Það er ekki til neins fyrir mig , sagði hann og stundi við, að taka þátt í þessari samkeppni. t f f f ❖ f Ý f f f Y f f f f f f ♦:♦ AJfatnaður, 4 st., alull, Donegal Tweed. Síðbuxur og stutt- buxur. Nýasta Sport snið. Verð.......................«p£v*UU Úrval af allra fegurstu Vorhöttum. peir eru með margs- Qp konar lagi og í mörgum litum. Verð..................... Panamatta eða Tweed Regnkápur, af breytilegri og mjög o rn fagurri gerð. Verðið er ............................. Vor og Sumar Skyrtur, með sérstökum kraga eða án hansrtM Jjn J.j| (tJO jjn Framúrskarandi sterkar og vel gerðar. Verð frá.....3) I ■UlJ lll $0»UU Sparið $3.15, þegar þér næst kaupið Karlmanns Skó. Vér nf seljum allar beztu tegundir af $10.00 skóm fyrir ......vPU.OiJ Komið inn og skoðið byrgðir þær hinar fögru og nýju, sem vér höfum nú fengið af allskonar Hálslíni, Flibbiun og Slifsum. Gleymið ekki drengjunum. Vér höfum í feúð vorri sérstaka deild fyrir drengjafatnað, þá fullkomnustu í Winnipeg-borg. Hafið það hugfast. / Einnig höfum vér úrval af allskonar Verkamannafatnaði, endingargóðum en þó ódýrum. McLEAN & GARLAND Cor. MAIN &ÍMARKET, WINNIPEG Ltd 4 f f 1 f f f f f ♦;♦ f f f ♦;♦ *t^K**i**tHt**tHtHtHt**i**iHi4Htik4t*i^*i*<t*<t**i**i**tHtHt^ ♦^♦♦^♦♦^♦♦^♦♦^♦♦^♦^♦^♦♦^♦♦^♦♦^♦♦^♦♦^♦♦♦♦♦^♦♦^♦♦^♦♦^♦♦^♦♦^♦♦♦♦-♦^♦♦^♦♦^♦♦^♦♦♦♦♦♦•.♦♦^♦♦'►♦♦^ Tilkynning um Músic-búð Frank Fredrickson’s Melody Shop Cor. Sargent og Maryland St. Tals. N 8955 Músíkbækur og Hljóðfæri af öllum tegundum Heintzman Pianos — Stevenson Pianos. SONORA HLJÓMVJELAR — BRUNSWICK HLJÓMVJELAR APPEX Hljómplötur og allar aðrar tegundir, sem fengist geta. Martin Handcraft hljóðfæri. Úrval af Saxophones, Fiðlur o.fl. Alt, sem þarf til aðgerða við hljóðfæri. Hohner's Munnhörpur — Ludwig’s Trumbur og margt fleira. Náms og æfingabækur fyrir Piano, Fiðlu og sönglistamemendur. Pöntun- um utan af landi sint fljótt og vel. — Nótnabækur fást Ihér með allra iþjóða textum. Virðingarfylst æskt eftir íslenzkum viðskiftum, jafnt úr borg sem bygð. Frank Fredrickson’s Melody Shop Cor. Sargent og Maryland St., Tals. N 8955 Eg ætila því að nota þetta ár, tij þess að kynna mér þá hluti, sem landi mínu koma að gagni, og sem eg get framkvæmt í einhverri undirmannsstöðu. Á tímum éins og þessum, þarfnast iþað allra isona sinna, hvort sem þeir eru af háum stigum eða lágum.” Og það var satt, að tímarnir voru erfiðir. Konungsbróðir, sem nú stjórnaði, var metorðagjarn, og alt hans starf geíkk út á að auka sína eigin vegsemd. Hann herjaði á nágranna kon- unga, i því skyni að leggja undir sig lönd þeirra, en beið ósigur, og kreftiist mjög að landsmönnum hans á ýmsa vegu. En nauðir lýðsins fengu ekki á hina fjóra prinsana. ÖJ'l hugsun þeirra sner- ist um að vinna sér á'lit hjá fólk- inu er dygði til að koma þeim í konungstign. Sá er álitinn var frúðastur sýnum, ilét gera sér þús- und klæðnaði, og eýndi sig í þeim dag hvern, með próisessíum og allskonar viðhafnar skrautgöng- um, og lýðurinn klappaði lof í lófa, og hrópaði lofsyrði konungs- syninum fagra. “Sannarlega er hann fríður sýnum, og sjálfsagt að hann verði konungur”. Annar prinsinn var talinn sterk- astur. Hann stofnaði til aflrauna móta og vakti undrun og aðdáun fjöldans yfir kröftum sínum og fimleik. Hinn þriðja var álitinn gáfaðastur. Hann leitaði uppi ailslkonar kappræðuefni og vann hugi manna með orðsnild og ihugs- anafræði og sýndi þeim þar með, að ekki gæti hjá því farið, að hann væri konungsson. Fj-órði prinsinn þótti kurteisast- ur. Hann fór húsi úr húsi og heil'laði menn með glæsilegum lof- orðum og fögrum orðum, um alt það mikla sem hann ætlaði að af- kasta þeim í hag, er hann væri hafinn til konungstignar. Sá fimti, eða sá er fyrst var nefndur, gerði ekkert af þessu. Hann sam- þykti með sjálfum sér það, sem aðrir sögðu og alment var álitið, að ekki kæmi til neinna mála, að hann yrði konungur. Hann not- ■aði því tímann til þess ,eins og hann hafði ásestt sér, að kynna sér það, er að gagni mætti koma landi og lýð. Hann var kunnur að því að vera staðfastur í áformúm, og hætta ekki við það sem hann einu sinni tók sér fyrir hendur að gera. Hann tók nú til að lesa sögu lands- ins og kynna sér lög þess; einnig virkjagarða og kynna sér ásig1- komulag hersins og reglur hans. Um það árið var á enda komu þau tíðindi að konungur væri fall- inn við lítinn orðstýr, og ekkert unnið af landareignum, en óvin- irnir æddu inn í ríki hans, brendu og rændu alt sem fyrir varð, en herinn allur á tvástringi. (Hvað var nú til ráða? Enginn af gömlu fopingjunum var uppi istandandi. “Við verðum að kaupa óvinina í burtu”, sagði fríði prinsinn, og ihann lagði fram skrautfatnaði sína alla og dýrgripi hallarinnar, að lausnargjaldi. “Ekki dugar það”, sagði sá sterkasti, ‘Við verðum að berjast við þá.” “En við 'höfum engan her” sögðu ráðgjafarnir í örvæntingu. “Þá verðum við að hafa hann isaman”, sagði sá þriðji. “En hver getur stjórnað hon- um?” spurði ráðgjafarnir. “Eng- inn ókkar kann að hermensku.” “Við verðum að iæra”, sagði sá igáfaði W hann sendi strax eftir eitt þúsund bókum, sem fjölluðu um þau ;efni. Samt sem áður vissu allir, að óvinirnir nálguð- ust óðum og hölilin yfir höfðum þeirra gat staðið í loga og orðið að ösku áður en fyrsta bókin væri lesin. Hér voru góð ráð dýr. Prinsinn seinláti gaf sig þá fram. “Eg held eg treysti mér til að vera fyrir 'hernum”, sagði hann, hægt en ákveðið. “Eg hefi kynt mér ihernaðaríþróttir, sömuleiðis afstöðu landsins og virki þess”. 'Og undír hans forystu voru ó- vinirnir reknir úr landi, og her- inn kom iheim aftur sigri hrósandi. “petta hlýtur að vera réttborin ríkiserfinginn”, sagði lýðurinn, þegar prinsinn kom úr sigurför- inni. “Hann hefir anda gamla kon- ungsins, og svo er hægt að sjá, þegar maður lítur riákvæmlega eftir hönum, að hann er líkur honum. Hann skal vera konung- ur vor”, og seinláti prinsinn var krýndur til konungs. Um þær mundir kom -gamli tiöframaðurinn til sögunnar aftur. Hann isagði þeim söguna eins og hún 'hafði gengið, þar með að hann 'hefði gert merkið á konungssyn- inum dálítið fráhrugðið merkinu á hinum \drengjunum, og það merki fanst á prinsinum seinláta, sem nú var orðinn konungur. R. K. G. S. þýddi. Laugardagsskólinn Eg sagði í síðasta blaði, að mig langaði til að segja eitthvað i bróð- emi við íslendinga yfirleitt um luagardagsskólann. Eg hefi verið að hugsa um þetta siðan og hefi komist að þeirri niðurstðu, að bezt væri að eg segði sem minst, sérstak- lega vegna þess, að eg hefi sjájfur svo ósköp lítið hlynt að skólanum, og hefi því engan rétt til þess að láta til mín heyra. Það er að eins þrent, sem eg vildi minnast á. ^ Fyrst vildi eg segja, að það er illa gjört að vera að “fleka” þvi, — halda þvi fram, að kenslan við laugardagsskólann sé nokkurs kon- ar landráð. Það er alveg ósatt. Ef svo væri, þá væri það að einhverju eyti landráð, að læra í hjáverkum nokkurt annað mál en enskunæ Allir vita, að þetta er að eins í hjá- verkum haft, að eins hálfan annan klukkutíma á laugardögum. Það, sem að gagni kemur í þessu sam- bandi, er kensl aforeldra og vanda- manna á heimilunum á ýmsum tim- um, en alt i hjáverkum. Það er víst' þýsna algengt, að foreldrar kenni börnum sínum móðurmál sitt fyrstu fimtíu árin eftir að sezt er hð langvistum í nýju landi, og eg sé ekkert rangt við það, eins lengi slíkir foreldrar gefa börnunum öll þau tækifæri, sem unt er, að læra aðal landsmáliö. Enn sem komið er, hefir vist enginn timi verið til að tala um þjóðrækni, og jafnvel ekki um ísland, nema sáralítiö 'i laugardagsskólanum. Kennaramir hafa ekki haft neinn tima til þess, þó þeir hefðu viljað. Næst hefði eg viljað benda á hvaða bækur ætti helzt að lesa til þess að kynnast íslenzkum bók- mentum; en eg get það ekki ýmsra orsaka vegna. Eg hefi ekki hjarta ti! að benda foreldrumá að kaupa bækur — góðar bækur—, sem æski- legt væri að lesa. Hvers vegnaí Vegna þess, að bækurnar eru svo ógurlega dýrar. í þessu harðæri geta ekki foreldrar keypt nema það', sem þarf “til fata og matar”, í mörgurn tilfellum. Svo er lika það að athuga, að mjög er lítið um bæk- ur, sem eru við hæfi þeirra ung- linga, sem hér vaxa upp. Eg heyri sagt, að á orði sé að gefa út bók, sem ætlast er til að verði við hæfi unglinga hér, og að Þjóðræknisfé- lagið hafi slíkt með höndum. Lík legt er, að bókin verði góð, þVi margir eru þeir menn vel færir, sem skipa framkvæmdarnefnd Þjóð- ræknisfélagsins. Bókin er samt ekki komin út, og verður því ekki bent á hana hér. Eg ætla að ráðleggja foreldrum og vandamönnum, sem /langar til að hörnin þeirra læri íslenzku i hjá- verkum, að láta þau lesa þær bæk- ur, sem þau hafa, og láta ráðast hvemig fer. En það má ekkí gleymast, að láta þau lesa io mín- útur á dag, stöðugt. Eg þekki dreng, sem las biblíuna spjaldanna á milliri þegar hann var lítill hnokki; en las líka Úlfars rimur og Andra rímur og ósköpin öll af þjóðsögum. — “Það var nú verra,” myndi einhver segja. Og hvemig fór svo fyrir honum? “Ja, það fór svona. Hann las og las, alt af meira og meira, og hann vildi alt af lesa og læra meira. Það þurfti ekki að áminna hann um að lesa io mínútur á dag. Hann vildi helzt lesa 1.0 klukkutíma á dag, ef þess var kostur. Það sem hann las, vafðist inn í tilveru hans á ein- hvem hátt, máske ekki á þann hátt, sem æskilegast hefði verið, en hann misti lika foreldra sina ungur. For- eldrar eiga/ að leiðbeina börnum sínum og gjöra það líka. Hættan i þessu efni er ekki mikil, fyrir sjónum bjartsýnna manna. Aö endingu, í þriðja lagi, vil eg segja þetta, til þeirra, sem láta svo lítið að nota laugardagsskól- ann, að sá skóli má að miklu gagni verða, ef vel er á haldið af kennurum, umsjónarmönnum og foreldrum. Þer foreldrar;, sem þykir vænt um móðurmál ykkar, íslenzkuna, kennið bömunum ykk- ar málið með hjálp umferðarkenn- aranna, hvenær sem þeirra nýtur við, í heimahúsum, og sendið þau svo á latjgardagsskólann stöðugt. Þið hafið rétt til að hafa áhrif á fyrirkomulagið á skólanum að ýmsu leyti. Ef einhver er við skólann eða við prófin, sem þið berið ekki fult traust til, þá getið þið haft áhrif á það. Hugsum okkur til dæmis, að þið vilduð ekki hafa mig við skólann á nokk- urn hátt, þá hafið þið rétt til að segja svo. Eg skyldi óðar víkja úr vegi. S^kólinn er auðvitað, eins og allir skolar eiga að vera—eru náttúrlega fyrir nemcndur, en ekki fyrir kennarana, hverjir sem þeir kunna að vera. Eg þakka þeim nemendum og þeim foreldrum og vandamönn- um, sem eg kyntist við laugar- dagsskólann, fyrir góða viðkjmn- ingu, siöastliðið ár. Mér hefir ekki oft liðið betur, en þegar eg var að reyna að kenna — eg teí mig ekki góðan kennara—, þess- um undur efnilegu nemendum, sem eg mætti á laugardagsskólan- uqi. Þau báru það með sér, böm- in, að mér virtist, að þau væru af íslenzku bergi brotin. Þá er síðasta orðið. Það, sem er mest um vert í þessu sambandi, er að foreldrar kenni börnunum sem mest og bezt í heimahúsum. -Þegar þau eru á aldrinum 6 til 7 ára og svo á hverjum degi dálítiö eftir að þau fara að stunda nám á alþýöuskólunum. Það má aldr- ei gleymast. “Kornið fyllir mæl- irinn.” Þjóðræknisfélagið sér um að bráðum komi út bækur, ódýrar og svo spennandi, að “þær biðji mm að lesa sig”, eins og einhver komst að orði. Þá verður kveðið eins og stendur í* afgamalli skruddu: “Bráðum kemur sól, og sunnan- vindar, Hjaðnar frost í hliðum of»r, Hverfa hrímþursar hömrum luktir.” Jóhannes Eiríksson.

x

Lögberg

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Lögberg
https://timarit.is/publication/132

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.