Lögberg - 03.05.1923, Page 7

/
LÖGBERG, FEMTUDAGiNN
3. MAí 1923.
Bls. 7
1923
FRAM OG TIL BAKA
1923
SUMAR <EXCURS10N, FARGJOLD
VESTUR AD HAFI
Til Söln frá 15. Mai til 30 September
I gegnum Klettafjöllin—Jasper National Parlc— Mount Robson Park. Valið um leið álandi og ajó þegar þér farið eða
komið. Skemtileg sjóferð milli Prince Rupert og Vancouver.
REYNIÐ AÐ STANSA JASPER PARK JLODGE -ON LAc BEAUVERT
NOKKRA DAGA I * * Taka á móti gestum fró I. Júnftil 30. September JASPER Nítional PARK
Allar upplýsingar viðvíkjandi fargjaldi ferðaáætlun með fleiru fást bjá
NatUtrml^Rys"eða^skrfffð°** W. J. QllÍlllctll, Di*t. PaSSenger Agent, WINNIPEG U æOáftll"|>énu'stu
Yfirgrips meiri
þénustaTrá hafi
til hafs
Canadian National Railmaqs
Hröð Lest á
Beinni braut
Mrs. A. Harback
þyngist 24 pund
Segir Tanlac hafa komið sér til
beztu heilsu, eftir alt annað
brást.
■“Tanlac kom mér til ful'lkom-
innar heilsu og það svo, að eg
jþyngdist um 24 pund á tveimur ár-
um. Nú er eg ein íhin hamingju-
sælasta 'kona í Canada,” sagði
Mrs. Alice Harback, velmetin kona
að 26 Dundos Street, W London,
Ont. Eg var orðin svo tauga-
veikluð, að eg hafði því nær gef-
ið upp vonina um aftunbata. Eg
hafði þvínær enga matarlyst og
varS oftast ilt af því litla sem eg
feom ofan í mig, hversu létt og
auðmelt sem það var. Stundum
kvaldist eg svo af höfuðverk, að eg
Ihafði ekki nokk*urt viðþol.
“pá kom Tamlac til sögunnar
og batt enda á þjáningar mínar og
mætti eg ráða, mundi eg fyrirskipa
meðal þetta á hverju einasta heim-
ili.”
Tanlac fæst hjá öllum ábygg’-
legum lyfsölum. Meira en 33
miljón flöskur seldar.
Frá íslandi.
FJARMALIN.
Ræða fjármálaráðherra er
hann lagði fyrir Alþingi f járlaga-
frumvarp sitt 20. þessa mánaðar.
það hafa Iheyrst ýmsar skýring-
ar á því, hverjar orsakir liggi
til þess, að fjárhag landsins er
komið sem kemið er. Eg s.:al
ekki fara út í það, en að eins með
fáum orðum taka það fram, sem
landsreikningar síðari ára segi-i
um þetta. Ef maður tekur ei '•
inlegar (ordinærar) tekjur og
gjöld fyrir sig og ekki telur með
tekjuT af llánum eða eyddum
eignum og heldur ekki gjöld sem
verðmæti hefir fengist fyrir, sýn-
ir það sig, að 'árlegar tekjur
landsjóðs fyrir stríðið, 1913 og
1914, námu ca. tveim miljónum,
1915 tveimur og hálfri og 1916
3 miljónum, og gjöldin stóðust
nokkurnveginn á við þetta, og
skuldirnar voru ríflega á við eins
árs tekjur. En svo fer að fara
út um þúfur. 1917 og 1918 eru
tekjurnar áfram ca. 3 miljónir, en
gjöldin fyrra árið rúmar 5 mtlj.
og síðara árið rúmar 6. jparna
fara þá rúmar 5 miljónir. 1919
eru tekjurnar loksins samrærrd-
ar dýrtiðinni og standast vel á
við gjöldin með hér um bil 8. mil-
jón króna. En svo fer strax
um þverbak aftur 1920 og 192i;
tekjurnar eru þær sömu, rúmar
8. miljónir, en gjöldin fara, sök-
um dýrtiiðaruppbótar o. s. frv.
rúmlega þrjár og tæpar þrjár
miljónir fram úr þeim hvert árið,
þarna eru þá komnar þær 10—11
miljón króna skuldir, sem nú
þjaka oss, og stafa frá því, að við
í hvorttveggja skiftið vorum
tveim árum of seint á ferðinni
með að samræma teikjur og gjöld.
pað verðum við að láta okkur að
varnaði verða.
En það er fleira sem má lesa
út úr reikningum þessa árs, og
nú sný eg mér að ástandi lands og
þjóðar yfirleitt, og í því er ihag-
ur landsjóðs ekki nema lítill þátt-
ur, þó harla þýðingarmikill sé.
Grundvöllurinn til hags okkar er
lagður á stríðsárunum, fyrst hægt
en svo með sívaxandi hraða.
Landsreikningarnir, sem eg
nefndi, bera það með sér, Ihvernig
dýrtíðin geysaði yfir landið,
taumlítið. Af dýrtíðargróðan-
um, sem ríkin annars tóku drjúe-
an) skerf af, og stundum því n:3r
a>llan, óg vörðu til viðlhalds þeim
hluta mannfélagsins, er fyrir
mestum hallanum varð, fékk
landsjóður ekki nema lítið og of
seint, hafði því ekki fé af-
lögu til verulegra ráðstafana mó+i
dýrleikanum og varð að lán , fé
til þess að standast þá verðlags-
hælkkun, er beint á honum lenti.
Dýrtíðin fceyrði fram úr öllu; f jöl-
fróðir menn hafa halJið þ'ó fram
að Reyfcjavífc um það 1-jvti væri
dýrasti staðurinn á hneltinum.
Féð, sem ekki var hirt hjá stríðs-
gróðamönnunum, laut hiiu forna
lögmáli: “illur fengur ilta for-
gengur”.
Þegar svo hrapið kom, tekjur
aiinkuðu og eignir féllu í verði,
*en framleiðslukostnaður og
ekuldir jukust ,fóru vinnu-
rekendur alveg um koll.
Með blað og blýjant í hendi kon-
stateruðu beztu rnenn þjóðarinn-
ar, að fiskiveiðar og kvikfjárrækt
borgaði sig ekki á íslandi. Nú
sjá sem ibetur fer bæði þeir og
aðrir, að þetta var of alment til
orða tekið. Blessaður þorskur-
inn og sauðkindin var saklaus í
þessu, það var ibara svona máti að
r«ka atvinnu upp á, sem ekki
iborgaði sig. En við stöndum
eftir með tvær hendur tómar, og
það því minna sem við erum
skuldugir.
Við erum líkt staddir og lsra-
elsbörn í eyðimörkinni forðum.
við höfum dansað kringum gull-
fcálfinn, erum að súpa seyðið af
ihonum og verðum nú að fara að
draga okkur yfir eyðimörkina í
áttina til hins fyririheitna lands.
Og við verðum að finna leiðina
sjálfir. pað er engin von á ský-
stólpa eða eldstólpa til að vísa
okkur veg, enda gerist þess efcki
þörf, því við höfum næga visbend-
ingu í því, sem bæði við sjálfir
og aðrar þjóðir ihafa gert með
góðum árangri, þegar líkt stóð á.
Eftir fyrri styrjöldina miklu á
fyrstu árum 19. aldarinnar, og
!eftir íhrun þjóðbankans dansfca,
þegar við stórtöpuðum og alt fór í
kaldakol, eftir þvi sem farið gat
á þeim tímum, var þetta unnið
upp aftur á nokkrum árum með
atorfcu, iðju og sparsemi, við
'lærðum aftur að búa að okkar
eigin framleiðslu frekar en áður,
við lærðum að hjálpa okkur sjálf-
ir. Sú kynslóð sem ólst upp í
þessum heilsusama skóla, var
grundvöllurinn að öllum þeim
framförum, sem við tókum fram
um síðustu aldamót. Líkt stóð
á um sama leyti bæði hjá Dönum
og Norðmönnum, nema því meira
áberandi sem þeir voru komnir
lengra á veg, og með líkri aðferð
komust lengra I framförum. Al-
veg sama dæmið er til hjá Svíum,
og það líkara okkur, sem það er
eldra, nefnilega eftir ófarirnar
um 1720. Og ef vel er aðgætt,
sjáum við hvernig allar þjóðir
sem eiga sér viðreisnar von, nú
feta þessa erfiðu braut, og at-
vinnuleysið , sem Ihelzt hamlar
öðrum þjóðum, á sér efcki stað í
sambærilegri mynd. Atvinnu-
leysið hjá iðnaðarþjóðunum staf-
ar af því, að þættir, sem þær ekfci
ráða yfir .í atvinnurekstrinum,
erlendir þættir hafa bMað eða
ihorfið úr sögunni. Okkar at-
vinnuleysi, að svo miklu leyti
sem það kemur fyrir, á sér að
eins orsök í handvömm og skipu-
lasgleysi innanlands.
Umfram alt verðum við að vita
það, að okkur dugar ekki að
hugsa að Ihlaupast undan ibaggan-
um, sem við böffum bundið okkur.
Við megum ekki hugsa okkur eitt
hvert allsherjar töframeðal, eitt-
hvert þjóðrað, sem á ódýran máta
og með klókindum geti losað okfc-
ur við baggann. Slíkt þjóðráð
er áreiðanlega ekki tiJ ;þaðer ekfci
til og’það væri alveg óheilbrigt
og á móti allri hugmynd um rétt-
læti hlutanna, ef við gætum hegð-
að okkur eins og við höfum gert,
og losnað við afleiðingarnar á
nokkurn annan hátt en að vinna
þær af okkur. Því er alveg
eins varið með þjóðir og ein-
staka menn, sem hafa lent 1
þrasfci, skuldavafsi og reiðileysi.
Annar tekur sig til með tápi og
vinnur sig upp aftur, hinn gríp-
ur eitthvert “þjóðráð”, s'krifar
falskan víxil eða eitthvað þvi-
líkt.
Okkur er alveg óhætt að leggja
út á ihina erfiðu braut í fullu
trausti þess, að hún liggur til
framtíðarlandisins okkar. Við
eigum atvinnuvegi, arðvænni og
tryggari en flestar aðrar þjóðir,
og það má bœta við þá því nær ó-
takmarkað, vinnandi menn okkar
til lands og sjávar standa efcki
öðrum að 'baki að dugnaði og at-
orku, en á sumum sviðum að
verklegri þekkingu. Það eru
töluverðir ágallar á því, hversu
afurðir ofckar fcomast á markað,
sem eðlilegt er, því fram að þessu
hafa útlendingar séð um það, við
höfum ekki fylgt þeim lengra en
að skipshlið, en þetta á fyrir sér
að lagfærast. Innflutning höf-
um við lengur stundað, og fer
hann betur úr 'hendi.
Eg held, að við séum mjög
skamt komnir í, eða öllu heldur
alveg vanti efnalega mentun. 3.
flokks vörur renna 1 ofckur alveg
eins og nýmjólk fyrir 1. flofcfcg
verð. Kaupvilji okkar á út-
lent skran virðist efcki öðrum tak-
mörkum bundinn en kaupgetunni
og tæplega það. pó að starf-
semi og framleiðsla sé aðal atrið-
ið, má heldur ekki vanrækja að
gæta fengin® fjárs.
Von mína um efnalega viðreisn
þjóðarinnar hefi eg alveg hygt á
henni sjálfri, og eg Ihefi alveg
hlaupið yfir öll vanaleg svigur-
mæli um þing og stjórn sem leið-
toga þjóðarinnar. pesskonar
orðatiltæki eru orðin' Brelt og al-
veg röng. ping sem byggist á
álmennum kosningum og stjórn,
sem byggist á þingræði, eru hvor-
ug svo til komin, eða til þess gerð
að vera leiðtogar. pvert á móti
er það almenn reynsía í öllum
löndum, að þau fylgja straumn-
um sem bezt þau geta. það er
alt önnur og að mínu viti bæði
virðulegri og nytsamari staða,
sem þing og stjórn hafa. Þau
eru í þjónustu þjóðarinnar, þau
vinna fyrir hana, greiða götu
hennar, ekki með eimhverjura
stórstökkum, sem þjóðin efcfci
hefir athugað, og því síður sam-
þylkt, heildur með daglegri og stöð
ugri starfsemi í ákveðna átt.
Um slííka áframhaldandi starf-
semi ií þjónustu efnalegrar við-
reisnar, var rætt á þinginu í
fyrra. pað réttmætasta í þeirri
mótstöðu, sem gerði að verkum,
að ekki voru gerðar neinar ráð-
stafanir til þess að styðja útflutn-
ing afurða og til að draga úr
innflutningi óþarfa, hygg eg hafi
verið tilfinning fyrir því, að þær
uppástungur, sem komu fram
haffa þótt heimta of líítið sam-
starf af sjálfri þjóðinni, ráða of
miklu fyrir þjóðina. En eg er
þess fullviss, að þirgið einhuga o&
af fremsta megni vildi styðja út-
flytjendur tií þess að koma á og
framfylgja skipulagi, sem þeir
sjálfir byndust fyrir í hinu mjög
svo þýðingarmikla starfi þeírra.
Innflutningi má mikið beina í
rétta átt með tollum, þannig, að
þeir styðji innlenda framleiðslu
án þess að auka dýrtíð í landinu.
Menn eru einhuga um bættar
samgöngur, sem skilyrði fyrir
aukinni framleiðslu; í því efni
kann að vera skoðanamunur á
getu en ekki á vilja. Minna er
talað um, en ekki síður þýðingar-
mikið, að almenn líðan okfcar
“standard of life” geti haldist og
skánað. Þar rekur maður sig
undir eins á eitt áhyggjuefnið,
ihúsnæðisvandræíSin í Reykjavík,
sem um leið eiga þát i því, að
halda ujppi djýrtíð fyrir alt landið)
iSvona mætti halda áfram lengi,
og skal eg ekki við þetta tækifæri
þreyta menn á því; hér liggur
fyrir verkefni svo ekki sér út úr.
það má segja um íhvert þeirra, að
það sé smátt, en margt smátt ger-
ir eitt stórt: framþróun þessarar
þjóðar.
í slífcri viðreisnarstarfsemi,
sem eg hefi lýst, hefir þingið sinn
rikulega verkahring, ekki svo
mjög á löggjafarsviðinu, því í eðli
sínu er frekar um framkvæmdar-
mál að ræða en löggjafar, heldur
með því að halda uppi steffnunni
gagnvart öfgum og tildri, sem á
hana er reynt að hengja, og gagn-
vart skiftandi stjórnum, með þvl
að! skera úr hvert málefnið skuli
'heldur tekið, þegar um margar
nauðsynjar er að ræða, sem þó
ekki er hægt að taka allar í elnu,
og með því að heimila fé og vald
til hinna ýmsu framkvæmda.
í þessu liggur að eitt þýðingar-
mesta verk þingsins á svona tím-
um er þátttaka þess í myndun
landstjórnarinnar, í því að stofna
hana með starf fyrir augum, en
ekki kyrstöðu. Eg' telst til
þeirra manna, sem ’álíta, að okk-
ur hæfði bezt eins manns stjórn,
en slíkt liggur ekki fjrrir, því
istjórnarskráin heimilar það ekki,
þar á móti heimilar hún vissulega
að þeir séu ekki nema tveir.
Einn athugaverðasti þátturinn í
pólitík síðari árá hygg eg vera
samsteypustjórnirnar, því fyr
siem að við komumst út úr þok-
jvií betur. Mér er heimilt að
segja fyrir mitt leyti og þeirra
manna, er að mér standa, að vi5
víljum stuðla að hverri fram-
sóknarviðleitni einnig á þessu
sviði.
pegar þeir menn, sem nú ætla
að taka til máls, hafa lokið sér af,
»leyfi eg mér að' leggja til, að um-
ræðunni sé frestað og frumvaip-
inu sé vísað til fjárveitinga-
nefndar.
—Tíminn 24. febr.
Brýnasta þörfin.
pjóðin var eggjuð lögeggjan
árið 1919. Það var þegar dr. Sig-
urður Nordal birti ritgerð sína
“pýðingar”, •— þessa snildarrit-
gerð, sem hver hugsandi maður
landsins ætti að lesa. Höf. sýndi
fram á, hvílik nauðsyn er að
hefjast handa og hlynna að ment-
un alþýðu. pykist hann sjá, að
þjóðin sé, andlega talað, stödd á
krossgötum, og geti hver hluti
hennar tekið sína stefnu, ef ekk-
ert er gert, til þess að beina henni
1 eina og sömu átt. Kveður hann
hætt við, 'að hún greinist smám
saman í þrjá flokka; Þá er ekkert
lesa, nema dagblöðin, þá er lesa
úrkastið, t. d. ruslsögur illa þýdd-
ar og óþýddar. Og svo þá er reyna
að una sér við þjóðlegar bókment-
ir og Toka sig svo inni fyrir öll-
um útlendum bókmentaáhrifum.
iHöf. telur líslenskri alþýðument
un teflt ií voða með þessum -hætti.
Alþyðumentun er sá vermireitur,
er þjóðir má ekki án vera. Og
það verður að leggja rækt við
Ihann. “Eigi andleg menning að
lifa á Islandi,” segir höf., “verð-
ur ihenni ekki vísað til griðastaða
með einstökum stéttum eða í fá-
einum kenslustofnunum. Landið
er svo fáment og strjálbygt, að
'hún Verður úti, ef hún á ekki víst
athvarf í hverju koti og hver ein-
staklingur er ekki viðbúinn að
veita henni húsaskjól og brautar-
gengi.”
pað er margt, sem mælir með
því, að unnið sé að alþýðumentun
meira en gert hefir verið alt til
>essa, og meðal annars er kosn-
ingarrétturinn. Nú hefir allur
þorri þjóðar kosningarétt. Hefir
hann þwí hönd í bagga um stjórn
landsins. Sé ekki unnið kappsam-
lega að þvi, að gera hverjum fróð-
leiksfúsum manni á landinu fært
að afla sér verulegrar alþýðument-
unar,- gqtur svo farið, að aukin
réttíndí verði það ógæfuvopn í
höndum þessarar þjóðar, sem hún
vegur með—að sjálfri sér.
Fyrir því má þetta mál ekki
verða flokksmál. Dr. Sig. Nordal
segir: “pað verður að vera náin
samvinna milli allra stétta í land-
inu, sem nokkuð vilja fyrir menn-
inguna gera. Um það mega engia
flokkaskifti vera.”
iHin upphaflega hugmynd var
sú, að ráðinn yrði Iforstjóri, er
stæði fyrir því fræðslufyrirtæki,
er tæki að sér að flytja fegurstu
perlur Ijókmenta annara þjóða
inn í dýrgripasafn íslenskrar
tungu. iVera má, að Ihugmynd
þessi sé ofvíða, eins og nú standa
sakir. En óneitanlega verður
mörgum eftirsjá í henni, ef hún
á ekki fyrir sér að komast í fram-
kvæmd. En það er önnur leið,
er liggur aS sama takmarki, þótt
ekki verði stikað eins stórum á
henni. Hún er sú, að styrkja eitt-
'hvert útgáfufélag, til þess að gefa
út mentandi alþýðubækur, þýdd
sígild skáldrit og fræðirit. iSér-
staklega þyrfti að leggja áherslu
á fræðiritin.
pessu h^fa margir verið fylgj-
andi. Meðal annara, er um þetta
mál hafa ritað, var dr. porvaldur
Thoroddsen. ,Kvað hann áríðandi
að lögð yrði rækt við alþýðument-
un. Hann segir meðal annars í
Lögréttu 23. júlí 1919: “Alþýðan
verður að fá góða skóla og góðar
'bækur, ef hún á að geta unnið
sér og landinu alt það gagn, sem
hún getur og sýnt þá hæfileika,
sem í henni búa.” /Hann kvað og
braðnauðsynlegt að fjölga 'íslensk-
um fræðiibókum, “ef vér íslend-
ingar eigum ekíki að einangrast út
úr veröldinni.” Hann segir'' og
enn fremur: “Á 'blómaöld fornr-
ar íslenskrar menningar drógu
íslendingar að sér andlegt verð-
mæti úr þeim löndum, sem þá
istóðu hæst í menningu.”
par er fyrirmyndin, þetta verða
menningarfrömuðir þeirra að gera
nú, ef þeir vilja ekki láta þjóð-
ina standa að baki öllum þjóðum
í flestum greinum. Dr. porvaldur
Thoroddsen taldi æskilegra, að
endursemja fræðirit á íslensku en
þýða og má það vel vera. En
hitt er víst, að mjög verður að
vanda til þýðinganna. Þær verða
að vera lifandi alþýðumál, en ekki
á steindauðu fræðimannamáli.
Ur. Sig. Nordal reit grein i
síðasta Andvara, þar sem hann
Oeggur það til, að pjóðvinafélagíð
taki að sér þessa hugmynd. Hún
€r °& í fullu samræmi við stefnu-
skrá iþess. Því “að því leyti sem
efni kynnu að leyfa, vill félagið
styrkja það, sem efla má bóklega
og verklega mentun í landinu.”
(6. gr., 4 liður). Þetta hefir og
félagið gert að nokkru; en betur
má ef duga skal.
En hagur félagsins er nú ekki
þannig vaxinn, að það geti ráðist
I í að færa út kvíarnar, nema þvá
að eins, að það fengi nokkurn
styrfc. Sá styrkur þyrfti naumast
að vera meiri en svo, að svaraði
einni togarasekt á ári. En hann
gæti orðið þjóðinni ómetanTegur
hagur, er fram 'liðu stundir. Með
því móti mætti kaupa inn í landið
andlegt útsæði, er mundi bera
margfaldan ávöxt og blessunar-
rikan á komandi tímum.
Pað skal játað, að hér er litið
á málið að eins frá Isjónarmiði
þeirra manna, er þarfnast góðra
fræðibóka og hafa fundið sárt til
þess, að ekki er hér um auðugan
garð að gresja. peir eru margir
alþýðumennirnir, bæði til sjávar
og sveita, er þrá að afla sér þekfc-
ingar, en geta ekfci gengið í noklk-
ra mentastofnun, sakir fátæktar
eða annara erfiðleika, er þeir eiga
við að stríða. “pví er fífl, að fátt
er kent”, segir máltækið. Góðar
bækur verða stundum til að leysa
“bundið” vit úr læðing vanþekk-
ingar og gera menn að mönnum,
er að gagni verða landi og lýð.
pví fé er síst á glæ kastað, sem
varið er til útgáfu fræðandi rita.
Vera má, að sumir segi sem
svo, að aðrir útgefendur munu
fara sér ihægt að því að gefa út
sígild skáldrit og alþýðleg fræði-
rit eftir erlenda höfunda, þegar
félag iþetta fengi ríflegan styrk
til þess úr ríkissjóði.
En ihér er naumast mikil hætta
á ferðum. Fyrst er það, að ilit'.vr
líkur eru til, að félagið gæfi út
mikið af skáldritum, og þá ailra
síst önnur en þau, er telja mætti
viist, að qinstakir útgef. myndu
ekki vilja ráðast í að gefa út.
Og fæstir bókaútgefendur eru svo
efnum búnir, að þeir geti gefið
út styrklaust önnur rit en þau,
er þeir telja nokjturn veginn víst
að borgi sig á fám árum. Reynsl-
an hefir sýnt, að fræðibækur selj-
ast seint. “Hvers vegna—vegna
þess” er til* dæmis hvergi nærri
uppseld og Dýrafræði Bep. Grön-
dals er enn þá til sö'lu. Hún ^,ar
gefin út með styrk árð 1878. Má
því og gera ráð fyrir því, að marga
útgefendur fýsi ekki til að gefa
út þær bækur, er líkur væru ti’
að seldust svona dræmt. En þær
seljast með tíð og tíma. Félag,
er hefir árlegan styrk, getur stað-
ist við að baða eftir því, að bókin
borgi sig, þótt enginnf einstakur
útgefandi væri fær um það, hve
feginn sem hann vildi hlynna að
mentun alþýðu. Bókaútgefendur
myndu hafa kostað meira kapps
um að gefa út slík rit er þeir hafa
gert, ef þeir hefðu iséð sér það
fært.
pað dugar ékki að horfa í það,
*ótt slíkar 'bækur seljist seint og
?eir séu tiltölulega fáir, er kaupa
>ær, — miðað við hina, er kaupa
andlegt léttmeti. pær verða samt
til að færa út þekkingarkvíar
>jóðarinnar. Maður kennir manni
daglega og þannig mentast þjóðin
smátt og smátt. Fleiri hafa bein-
línis not góðra hóka €ða óbein-
línis en þeir, sem kaupa þær.
Það getur ekki leikið á tveim
tungum um það, að brýnasta
>örfin er að ibæta alþýðufræðsl-
una, bæði með skólum og útgáfu
fræðandi rita. pað er nauðsynlegt
að veita hollum menningarstraum-
um inn í landið, eftir farvegum
Testrarfýsni fróðleiksfúsrar al-
þýðu. Að öðrum kosti renna aur-
kvíslir útlendrar menningar í þá
farvegi, og er það illa farið. Fyr-
ir því er vonandi, að engir verði
til að vega að þessari hugmynd,
ihvorki innan þings né utan. Flest-
um hugsandi mönnum mun vera
það ljóst, að fræðandi bækur hafa
Orðið mörgum mönnum andleg ijós
er hefir lýst þeim í myrkri erfiðra
æffikjara, svo að þeir hafa séð til
að lifa.
Sig. Kristófer Pétursson.
— Lögrétta.
Frá Islandi.
Svolátandi tillögu til þingsá-
lyktunar hefir Alþm. Jón A. Jóns-
son borið fram í neðri deild:
“Alþingi ályktar að skora á rík-
isstjómina að hlutast til um, að
svæðið fyrir Hornströndum og
kring um Þaralátursfjörð, verði
mælt, og uppdráttur gerður af
því sem allra fyrst.”
pó að ganga megi að því vísu,
að tillaga þessi verði samþykt á
Alþingi, langar mig til að biðja
Vísi fyrir nokkur orð, máli þessu
til skýringar.
Á Alþingi 1917 var tilaga til
þingsályktunar samþykt um að
skora á stjórnina að láta mæla
upp siglingaleiðina inn á para-
láturstfjörð, en efcki ihefir það ver-
ið framkvæmt til þessa.
“Úti fyrir innanMerðum 'Horn-
ströndum og inn með öllum
Ströndum (í Strandasýslu) liggja
mikil sker og ihættuleg. Eru pau
ómæld með öllu fyrir Hornströnd-
um og sjófarendur varaðir við
að koma þar nærri. En með þvl
að ágæt þorskamið og síldarmið
eru á paraJátursgrunni og þar í
grend, sækir þangað fjöldi skipa
á hverju ári, einkum þegar að
l'íður á sumar, og allra veðra er
von. En ef ofviðri brestur á,
þurfa ókunnugir efcki að ætla sér
að leita hafnar fyr en á Norðfirði
eða Ingólfsfirði, og er þó jafnan
hættuleg landtaka þar vegna
sfcerja, — þó að mæld sé. En
kunnugir geta siglt til paralát-
ursfjarðar, því að þar er "gúð
höfn” svo sem segir í Sturlungu,
og hefir mörgum orðið það til
lífs.
Ef siglingaleiðin inn á para
látursfjörð yrði mæld, og upp-
dráttur gerður af henni, gæti það
orðið sjómönnuim til ómetanlegs
gagns einkanlega þeim, sem langt
að eru komnir og ókunnugir, því
að fTestir vestfirskir skipstjórar
þefckja siglingaleiðir þangað —
en þær eru þrjár — og koma
þangað fleiri eða færri á hverju
ári. Enginn vafi er og á því,
að strandferðaskipum vorum gæti
stunduim verið þægilegt að leita
þar hafnar.
Eins og áður er sagt, mun tif-
laga þessi verða samþykt og er
þess þá að vænta, að stjómin láti
framkvæma þetta nauðsynjaverk
þegar á næsta sumri. Kunnug-
ur. —Vísir 10. marz
Frú Kristín Jónsdóttir kona
Valtýs Stefánssðhar, hefir ný-
lega haldið málverkasýningu í
K.höfn. Mörg blöð minnast á
kýninguna og Tjúka á 'hana miklu
lofsorði. Berlingske Tidende og
Politiken flytja myndir af frúnni,
— ein þeirra er tekin á Sprengi-
sandi og önnur á Markúsar\org-
inu. Myndir þær, sem frúin
hefir sýnt í Kaupmannahöfn,
um 50 olíumyndir og vatnslita,
eru flestar nýjar og hafa fáar
þeirra sést hqr áður. Blöðin Ijúka
enfcumi lofsorði á tmyndirnar
“FjölT lí Siglufirði, ‘^Maður og
hestur drefcfca” og “Forum Rom-
anum.” “Á sýningu frúarinnar
Hún mælir með þeim
við alla er þjást.
Og synguri lofsöng um Dodd’s
lidney Pills.
Quebec frú er nú stálhraust og
þakkar það Ilodd’s Kidney Pills
St. Henry, Quebec , apríl 30.
(Einkafregn). Gildi Dodd’s Kid-
ney Pills kemur greinilega í ljós
í vitnisburði Madame Roch Mar-
tel, velmetinnar konu 1 þessum
bæ.
'“Eftir fimm ára þjáningar í
fótum og liðamótum, lagðist eg í
rúmið. Eg ákvað loks að reyna
Dodd‘s Kidney Liver PiTls. Eft-
ir að hafa lokið úr þessum öskj-
um var eg 'búin að ná fullri
heilsu.”
pað eru vitnisburðir sem þess-
ir, ers gert hafa Dodd’s Kidney
Pills frægar um alt Canada. Níu-
tíu af hundraði sjúkdóma þeirr^.,
er kvenfólk þjáist af, stafa af
veikluðum eða sjúkum nýrum.
pað er þeirra verk að halda blóð-
inu hreinu. Bregðist það, er voð-
inn vís. Takist nýrunum ekki
að inna skylduverk sin af hendi,
sýkist blóðið og oirsakar það gigt,
höfuðverk, máttleysi og allskon-
ár andstreymi.
Dodd’s Kidney Pills eur reglu-
legt nýrnameðal og ganga hreint
til verks. Spyrjið nágranna yð-
ar hvort Dodd’s Kidney Pills
styrki ekki fljótt nýrun.
sjást bæði snæbreiður Islands og
sólheiði Suðurlandi. Áhorfandinn
finnur a ðhún hefir tekið hvoru»-
tveggja ástffóstri, og valdið verk-
efnunum, þó ólík séu, segir einn
listdómarinn. Þeim íber sam-
an um að henni hafi farið fram
síðan seinast hún sýndi í Khöfn,
og þ óeinkum í vatnslitamyndun-
um, “sem svo létt er yfir og
frjálslegt og mikið aðlaðandi að
undrun sætir,” segir Politi'ken.
“Frostrósir”, ný ljóðabók eftir
Guðjón Benediktsson frá Einholti
kemur bráðum á markaðinn.
—Vísir 15. mars.
\ p
i
Einar Árnason kaupmaður and-
aðist hér í bænum í morgun. Hann
hafði lengi rekið verzlun hér I
bænum ogí var öllum að góðu
fcnnnur.
I
—Vísir 14. marz.
Manitoba£F
GjO-operative
Dairies
LIMITED
Sameignafélag í orðsins
fylstu merkingu, starfrækt
og eign bænda, vinnur í
samfélagi við United farm-
ers í Manitoba, og sem
ganga út frá því að eina ráð-
ið til framfara í búnaði sí
“mixed farming” ásamt
sameiginlegri söíu á varn
ingu sínum.
Virðingarfylst æskir að-
stoðar yðar og samvinnu.
846 Sherbrooke* Str.
WINNIPEG
Grazed Shins
Lead to
Crippling
BLOOD-
POISON.
m-Buk
Saved
My Legs !
H. M. Royall, fyrsti stýrimaður
á s. s. Boston, Yarmouth, N. S.,
skrifar: “Eg varð einu sinni fyrir
falli, er ihafði það í för með sé*,
að báðir fæturnir stokfcbólgnuðu.
Læknir sagði mér að blóðeitru í
væri að hlaupa í alt saman og gaf
mér áburð, til þess að verja spill-
ingunni. En svo fór að mér hrí!
versnaði ;samt sem áður. Eg var
farinn að verða hræddur um að
læknirinn mundi fyrirskipa að
taka a ðminsta kosti annan fót-
inn af mér.
“Vinur einn ráðlagði mér Zam-
Buk og efftir að eg foar þau smyrsl
á á fyrsta sinn, fór undir eins að
draga úr s'ársaukanum.
Whatever Your
Skin Trouble Try
ZAM-BUK FREE
S«nd pðstal to Znm-Buh Co .
Toronto. tor Trlal Somplo of
thit wonderful horbal balm.
or obtaia a SOc. boi trom your
druUiat to d«» iqually aplan-
did in Eoxama. Plmplaa. Boila,
Abaoaaaoa, lilaora, Bíntworm,
Piloa. Cuta, Burna, tcalda. ata.