Lögberg - 23.08.1923, Síða 1
Það er til myndasmiður
í borginni
W. W. ROBSON
AthugiíS nýja staBinn.
KENNEDÍjBLDG. 317 Portage Are. Mót Eáton
öabef q.
SPEIRS-PARNELL BAKÍNG CO.
ábyrgjast yður
fulla vigt, beztu vörur fyr-
ir lœgsta verð sem verið
getur. REYNIÐ ÞAÐI
TALSIMI: N6617 - WINNIPEG
35. ARGANGUR
WINNIPEG, MAN., FIMTUDAGINN 23. AGÚST 1923
NÚMER 33
t.
Helztu Viðburðir Síðustu Viku.
Canada
íbúatala böfuðborgarinnar í
Canada, Ottawa, er í ár 156,323 i
eða rúmum 5000 hærri en í fyrra.
Akuryrkju sérfræðingur Mani-,
toba stjórnarinnar, áætlar að i
hveiti uppskera í Rauðárdalnum
muni a ðþessu sinni jafna sig upp
•með fimtán mæla af ekrunni.
Sex manneskjur voru teknar
fastar í Norður-IWinnipeg um
miðja fyrri viku og sakaðir um
að selja ópíum og önnur skað-
semdarlyf.
bankafargan þetta hið síðasta
muni hafa í för með sér. Meðal
annars lætur blaðið Manitoba
Free Press þess getið, að af þessu
muni að minsta kosti leiða það,
að stofnun hveitisölunefndar í ár,
'muni farast fyrir, með því félög
hinna sameinuðu bænda hefðu
haft meginið af viðskiftasam-
böndum sínum við banka þenna,
en nú væri orðið of áliðið sumars
til þess að leita fyrir sér annar-
staðar, að því er snerti starfsfé
til hinna fyrirhuguðu kornsölu
samtaka. — Fu'llnaðarskýrslur um
hag téðs banka, hefir enn eigi
gerð verið heyrinkunn.
Tveir starfsmenn strætisvagna-
félagsins í Winnipeg, voru nýlega
fundnir sekir um stúld á farseðl-
um og dæmdir í tíu daga fangedsi
Dómarinn kvaðst þeirrar skoðun-
ar, að þyngsta refsingin lægi í at-
vinnumissi manna þessara..
Col. Cooper, yfirumsjónarmað-
ur við Stony Mountain í Manitoba,
hefir fengið veitingu fyrir sams-
konar sýslan að New iWestminsf-
er, B. C. Eftirmaður hans við
Stony {Mountain hefir verið skip-
aður William Meighen, bróður
Arthur Meighens fyrrum stjórn-
arformanns í Canada-
Sarah Cook, dóttir Mr. og Mrs.
C. W. Cook í ÍMontreal, er nýtrú-
lofuð jarlinum af Haddington.
Mælt er að Alexander McLeod,
lögmaður frá Morden, Man-,
muni hljóta héraðsdómara em-
bætti það í fylkinu, er losnaði ný-
verið við fráfatl Petersons dóm-
ara.
Arnold Dann organisti við
Grace kirkjuna hér í borginni og
einn af lærðustu söngfræðingum
hér um slóðir, er lagður af stað
til Califorr.ia og hygst að setjast
þar að fyrir fult og alt.
Allir ráðgjafar Fergulsson's
stjórnarinnar í Ontario, hafa ver-
ið endurkosnir gagnsóknarlaust.
Sameinuðu bændafélögin í Al-
berta, hafa kjörið eftirgreinda
menn til þess að veita forstöðu í
ár hinum nýju kornsölusamtök-
uvn: H. W- Wood, Calgary, W. J.
Jackman, Bremner, Stephen
Lunn, Pincher Creek; Col. C. W.
Robinson, Munson; Lew Hutchin-
son, Duhamel; C. C- Jensen, Ma-
grath; og Hans Lausen, Carsr
land.
Fullyrt er að Hon. ^laharg,
fyrrum landbúnaðar ráðgjafi
Martin stjórnarinnar í Saskatche-
wan, muni verða forseti hinnar
nýju kornsölunefndar þess fylkis.
Hinn 19. þ" m. brann ti'l kaldra
kola, Wawa hótelið að Muskoka,
Ontario. Níu manneskjur létu'
líf sitt í eldsvoðanum! en 25 hlutu
meiri og minni meiðsli.
Saskatoon fregnir hinn 19. þ.
m , telja uppskeruskermdir af völd-
um ryðs í Norður-Saskatchewan
ótrúlega litlar, þegar tekið er tii-
lit til hinnar óhagstæðu veðráttu
síðustu vikurnar. Er fuílyrt að
uppskera verði þar víðasthvar i
góðu meðallagi.
Landstjórinn í Canada, lávarð-
ur Byng of Vimy, hefir ákveðið
að dvelja í Quebec fylki allan
septembör mánuð næstkomandi,
ásamt frú sinni og föruneyti.
Sir Alexander LaCoste, fyrrum
háyfirdómari í Quibec, liggur
fyrir dauðans dyrum. Hefir
hann um 'langan aldur þótt einn
af mætustu mönnum þess fylkis.
Hann er nú rúmra 82 ára að
aldri-
Þrír menn voru nýlega teknir
fastir í Montreal og grunaðir um
að hafa verið viðriðnir banka-
ránið mikla í Toronto. Eigi hafa
nöfn þessara manna enn verið
.gerð heyrinkunn.
Áköf haglhríð geysaði nýlega
um Brownley, Eyebrow, Indian
Head og Broadview héruðin í
Saskatchewan fylkinu og gerði
þar uppskeruspell, sem metin er
á hálf amiljón dala.
Látinn er í Vancouver, B. C.,
llsrael I. 'Rubentowerty, fertugur
að aldri, fyrsti maðurinn í því
fýiki, er hlaut Rhodes verðlaunin.
Hann var nafnkunnur lögmaður.
Fregnir frá Sudbury, hinn 15.
þ. m., telja vinnufólkseklu i
norðurhluta þess fylkis svo til-
finnanlega, að til reglu'legra
vandræða horfi.
Þær breytingar hefir stjórnar-
formaður sambandpistjórnarinnar
gert á ráðuneyti sínu að Hon-
James' A. Robb, fyrrum viðskifta
ráðgjafi, hefir tekist á hendur
forstöðu innflutningsmáladeild-
arinnar. Hon T. A. Low, hefir
venð gerður að viðskiftaráðgjafa,
en Hon E. M. MacDonald að her-
málaráðgjjafaj Tveir hinir
síðarnefndu verða að sækja um
endurkosningu hvor í sínu kjör-
dæmi, með því að þeir höfðu átt
sæti í stjórninni án þess, að hafa
a hendi ákveðin embætti.
LaugardagsMöðin hinn 18. þ.
m. fluttu þær fregnir að Home
bankinn í Canadá væri ihættur
viðskiftum sökum fjárskorts.
vað mikið tap af þessu kann að
hljótast, er eigi unt að spá nokkru
Um að sinni- Viðskiftatruflun
allvíðtæka, rná þó búast við að
íbúatala Calgary borgar er nú
77,827, samkvæmt síðustu mann-
talsskýrslum. Árið 1884 áttu
segi og skrifa fimm hundruð sál-
ir aðsetur á þessum fræga stað
A’.bertafylkis.
Sir. William Meredith, háyfir-
dómari Ontario fylkis, liggur
hættulega veikur á Royal Vic-
toria sjúkrahúsinu í Montreal-
Bandaríkin.
Fyrrum neðri málstofu þing-
maður, C. Bascom Slemp frá Vlr-
gina, hefir verið skipaður einka-
ritari hins nýja forseta Calvins
Coolidge.
Bifreiðaverksmiðja Henry
Fords í Detroit, Michigan, hefir
nú stofnað nýja auglýsingadeild,
ætlar sér framvegis að útbýta
sjálf auglýsingum njilli hinna
ýmsu blaða og tímarita víðsvegar
um heim. Næsta ár ætlar Mr.
Ford, að verja 7 miljónuvn dala í
auglýsingar.
90 námamenn iétu líf sitt ný-
lega í námum Kemmerer kolafé-
lagsins að Wyoming. Sprenging í
námunum orsakaði þetta voða-
legá slys-
Bænarskrám rignir daglega inn
til Calvin Cöolidge Bandarikja
forseta, um að kveðja til auka-
þings hið bráðasta. Berast þær
mest megnis frá bændum, er
telja landbúnaðinn kominn í
það vandræðahorf, að til stór-
slysa geti leitt, néma því að eins
að þing og stjórn skerist í leik-
inn tafahlaust. Mælt er að for-
seti telji aukaþingskröfur á litl-
um rökum bygðar.
Ellert H. Gary, dómari og for-
seti American Iron and Steel fé-
lagsskaparins mikla, hefir lýst
yfir því, að tólf stunda vinnu-
tími á dag í verksmiðjum þessum,
sé nú afnu’minn.
Landbúnaðarráðuneyti Banda-
rikjanna, áætlar að kornuppskera
í ár, verði 28,000,000' mæla minni
en í fyrra.
Yms verkamannafélög í Banda
ríkjunum, hafa þegar talið sig
mótfal'lin framboði senators Osc-|
ars W- Underwood til forseta- j
tignar. Telja hann ávalt hafa j
verið óvinveittan málefnum j
verkalýðsins.
Bretland.
Vegleg guðsþjónusta til minn-
ingar um Warren G Harding, hinn
nýlátna forseta Bandarikjanna
var haldin í Westminster Abbey.
Var konungsfjölskyldan brezka
þar viðstödd ásamt öðru stór-
menni.
Blaðið Westminster Gazette
te'Iur það liggja í loftinu, að Col.
Harvey sendiherra Bandaríkj-
anna í Lundúnum, muni verða
'kvaddur heim innan skamms- pyk-
ist hafa gilda ástæðu til að halda,
að Calvin Coolidge forseta og
sendiherranum muni greina all-
mjög á um utanríkismálin, þótt
þeir teljist að vísu báðir til sama
stjúrnmálaflokksins.
Fullsannað þykir nú, að Sir
Reginald iMcKenna, muni hafa
neitað Baldwin yfirráðgjafa um
að takast á hendur fjármálaráð-
gjafaembættið.
Lady Rachel Cavendish, dóttir
hertogans af Devonshire, fyrrum
landstjóra í Canada, er nýlega
gift Hon. James Stewart, syni
jarlsins af Moray.
Eammon de Valera, foringi
lýðveldisflokksins írska, var ný-
lega tekinn fastur, þar sem hann
var að f.lytja ræðu í kjördæmi
sínu, og hneptur í varðhald. Var
þetta gert samkvæmt fyrirskipun
stjórnar hins óháða írs'ka ríkis —
Ires Free State. Misjafnlega mæl-
ist tiltæki þetta fyrir og hyggja
ýmsir að stjórnin muni fremur
veikjast við það í kosningunum en
'hitt- Hundruð manna þyrptust
utan um de Valera þar sem hann
var handsamaður og vottuðu Tton-
um höllustu.
Útnefningar til írska þingsins,
fóru fram hinn 18. þ. m. Alls skal
kjósa eitt hundrað fimtíu og þrjá
þingmenn. Hafa lýðveldis-
sinnar 84 þingmannsefni en
Istjórnarflokkurinn nokkra fleiri,
en kosningaleiðtogar hennar
æsktu eftir. Búist er við að
kosningarimman verði hin snarp-
asta, því góðum mönnum er á að
skipa úr hvorum flokki um sig.
prjú þingmanna efni fyrir Trini-
ty College hlutu kosningu gagn-
sóknarlaust, sem sé þeir Sir Jam-
es Craig, og háskólakennararnir
A'lton og Thrift.
Frá íslandi.
fEftir íslendingi 13. til 27. júlíj
Nýlega er látinn á sjúkrahús-
inu á Sauðárkrók Sigtryggur Jó-
hannsson skipstjóri frá Ósi. Mesti
dugnaðar og sæmdarmaður. Sömu-
leiðis er látin Pálina Bjarnadóttir,
kona Antons Ásgrímssonar. Vel
látin og myndarleg kona.
Milli útvegsmanna og háseta er
I enn á ný risin uþp kaupdeila fyrir
sildarveiðatimann. Telja útvegs-
menn sig eigi geta goldið nema 225
kr. á mánuði og 5 aura premiu af
hverju máli, en hásetar krefjast
hærri premiu. Hefir enn eigi náðst
samkomulag um þetta.
Hygging á brúnum yfir Eyja-
fjarðará er í bráðina lokið eftir
simskeyti frá stjórnarráðinu. Eng-
ir peningar eru til verksins. Vér
fundum sænska verkfræðinginn nú
að máli og tjáöi hann oss, að hald-
ið mundi verða áfram með sjálfar
brýrnar síðar meir, en vegarspott-
arnir milli brúnna myndu eigi verða
lagðir. Taldi verkfr. þetta læint
tap fyrir landið alt að 20 þús. kr.
Auk þess sem notkun brúarinnar
myndi seinka að miklum mun. —
Geir Zoega landsverkfræðingur er
farinn til Reykjavíkud til að ráða
fram úr málinu með landstj'órn-
inni. Er vonandi að byggingu brú-
arinnar verði haldið áfram, þvi að
mikið liggur við fyrir bæinn og
umhverfið.
Síldveiðaskipin héðan eru nú far-
in á veiðar og hafa sum þeirra
þegar fengið ágætan afla, t.d. mun
Noreg hafa veitt um qoo tunnur
og Stella og Sjöstjarnan á sjöunda
hundrað hvor, og mörg skipanna
um 200 tunnur.
Bólu-Hjálmar
Guðir mildu gefa eitt sinn vildu,
göfgri þjóð, er komin var frá Óðni,
andans snilling, er hún mætti hylla,
efldan þori, spámann goðum borinn.
Gæddu’ hann listagáfu á stigi fyrsta,
glöggum skilning, dirfsku’ og föstum vilja,
andagift og öllu’, er huga lyftir,
orðsnild, speki, trú og sálarþreki.
Eyr en brottu færi, sjálfur drottinn
fékk honum staf, með list, er á var grafið
lífsins raka rúnamálið spaka,
— ragnaspjall, er eld af himni kallar.
Bauð. hann skyldi’ i brögum yrkis snildar
brýna þjóð og fylla hetjumóði;
óðs á strengi leika hátt og lengi,
lif og þrek í dofnu brjósti vekja.
Þannig gerður þreki lífs til ferðar
þá var andi skálds frá guðalandi,
ofan sendur alföðurs af hendi
íslands til, — en þá var sortabylur,
áf því viltist, illum vættum hyltur,
og syo varð að dvelja’ á svalabarði,
búa i breysi, beiska nægtaléysið
bryðja glerhart, róa i sultarveri.
1 fonum ristu rúnir nornir bvrstar,
ramma galdur fólst þar kotungsaldar.
Enginn snildaranda þekti og skildi,
ólögfæddan, smán og örbirgð klæddan-
Gremi fyltist, gróður lífs þá spiltist.
Grönin fríð €i vex í kræklingshlíðum.
Örninn svifhár ekki getur þrifist
áts við garg og klið i fuglabjargi.
Þannig fór um þjóðar skáldið stóra,
])rátt fyrir taldar gjafir himinvalda.
Sá, er hátt með herrum setjast átti,
hlaut sem rytja’ á lægsta bekk að sitja.
Vitur goðinn vera fótum troðinn,
víkings makinn eymda lyddum hrakinn.
Fvrst ei betur guðum tekist getur,
glópska’ er að lá þó mönnum yfirsjáist.
Þó hinn snjalli’ á þjóðar fótastalli,
þræls i flikum næstum yrði að sníkja
sultarnæring, sem að rakki væri,
— svíðitigslund er naunt á launum stundum,-
alt var hans fegra innra og rikmannlegra,
andleg full þar skinu’ úr himingulli,
þar, sem teigað þjóð fékk dýrar veigar,
|ió að ærið beiskar stundum væri.
Aflmeiri tónum enginn náði’ á Fróni,
öll voru lögin traust og hörpuslögin,
ýmist þung og ógna krafti þrúngin,
eða hvell, sem lúður skært er gellur.
Föst voru rökin, fimleg hugartökin,
flugu neistar út frá skapi geystu,
bragmæring, sem bjartur léki kringum
blossi, er svall í hverju stuðlafalli.
Bylgjur vinda’, er brotna’ á fjalla tindum,
blásturshvalur steypist ofan í dalinn,
æðir í hringum, húsin sveiflast kringum,
hrifsar í þekju, veggnum löðrung vekur,
sogar upp mold úr fleiðrum naktrar foldar,
fast upp slítur grasið, kvistinn brýtur,
veltir möl á melum eins og völum,
mokar af hólum sandi niður í skjólin.
Þannig braust fram hetju andi hraustur,
hristi og skók hann lýð af deyfðarmóki.
Orðir. smellin af hans vörum féllu
eins og þétt, er lauf á greinum spretta,
eða skygndum eðalsteinum rigndi
örvaskot með þúsund geislabrota.
Alvara—og gaman, alt var rekið sarnan,
afl og styrk ei brast hinn mikilvirka.
Reiði brýndur, rosabaugum krýndur
regns við tjald er birtist skruggttvaldur,
áfrarn brýst og leifturssprota lýstur
lofts á hvelfing, svo að jörðin skelfur.
Drynur hátt og djúpt í stormagáttum,
dimt nteð brak, er fjöllin endurtaka.
Óttablandin álút dýrin standa,
ekki þora’ að færa sig úr sporum,
Þannig stundum þrumar skáldsins druna
þungum hreinti, sem frá undirheimum,
bærist ómur af rámum jötunrómi,
— ramt er lag, þá kveðinn er tröllaslagur.
Ógnaði deigtnn aflið þrumufleyga,
eldrún leiftrin djúpt á rninnið greyptu.
Háði þrungin heiftarengils tunga,
hvöss þá var, en aldrei listfengari.
Alloft þó á aðra strengi sló hann,
einn, ér klökkur sat í lífsins rökkri,
eða vakti og raunir sinar rakti,
rendi gljúpttm augum fram á djúpið.
Orð hans voru’ í auðmýkt þá fram borin,
en svo trúar krafti miklum búin,
ljóð þá hrærður lífsins herra færði,
leiftur flugu’ unt stól hins almáttuga.
Svona kvað hann, samt varð niðurstaðan
sú, að raunir urðu kvæðalaunin.
Hatur ntanna, hundsbit rógberanna.
Harntaslagur er skáldsins æfisaga,
lestur hennar hugann grernju brennir.
Heldttr mis-sýn er sú þjóð og slysin,
sem að hossar húskurum og krossar
heimskingjann, en sveltir listamanninn.
Margir helgir menn og ýstrubelgir,
mest sem fólkið áður virti’ og dáði,
»iunu gleymast, meöan í heiðri geymast
minnisstæðu Bólu Hjálmars kvæði,
þvi, um siðir sá og skildi lýður,
sökin var hjá röngu aldarfari,
að hinn fleygi fékk sin notið eigi, —
fósturlandið misti af stórum anda.
Aldafaðir! lát þinn anda laða
lands vors þjóð, að öllu sönnu og góðu,
svo hún ekki oftar láti hnékkja
afarmennum, þú er sendir henni,
]m þeir fæðist fátækt i og klæðist
fötum grófum, hafi siggj lófum.
Fái hún gætt þess, fullu’ er Hjálmar bættur,
forn þá islenzk dáð mun aftur rísa.
Þorskabítur.
újörð sína eða heimili að leigu,
vort heldur það er karl eða kona.
Ur bænum.
markmiðið, vinna saman í stað
þess að sundurdreifa. Þetta er
huírsun skáldsins. En betta. sem
leika og óþægindi, hefir hann þó í
liðinni tíð leyst af hendi verk, sent
VÍ»r’Knr qK CPtll -Ó maK VvtrS
Guðm. Jóhannesson, er var*hér|
nokkur ár sem verzlunarstjóri fyr-
ir Edinborgarverzlun, nú kaupmað-
ur á Eskifirði, hefir verið útnefnd-
ur þýzkur vísikonsúll fyrir Aust-
urland.
Sambandsþing norðl. kvenna hélt
aðalfund sinn hér á Akureyri 2. og
3. þ.m. Að tilhlutun kvennanna
var haldin samkoma fyrir Heilsu-
hælissjóð Norðurlands. Las frú
Unnur Bjarklind JHulda) upp
kafla úr óprentaðri skáldsögu eft-
ir sig. Sigurður Jónsson skáld á
Arnarvatni las upp tvö gömul
frumsamin kvæði og ungfrú Sig-
urborg Kristjánsdóttir frá. Múla
tvö kvæði eftir Guðmund Guð-
mundsson. Síðast var leikið leik-
ritið “Óskastundin” eftir Kristínu
Sigfúsdóttur skáldkonu.
Sunnudaginn 8. þ. m. vildu til
tvö bifreiðarslys hér í bænum.
Tveir rnenn höfðu keypt sér bif-
reið og voru úti að aka í góða veðr-
inu, en annar velti undir sér bif-
reiðinni með fólki í og hirin ók á
aðra bifreið er hélt til hliðar á
götunni og skemdi hana allmikið.
Meiðsl urðu engin.
Kuldar hafa verið undanfarna
daga og óþurkar. Er hafís sagð-
ur skamt undan landi og hefir tals-
vert hrafl rekið inn á Húnaflóa.
Um 15 þús. tunnur pakkaðrar
síldar eru komnar á land á Siglu-
firði og hér við fjörðinn (27.J.
18. júlí lézt að heimili tengda-
sonar síns, Þorv. Helgasonar öku-
manns, ekkjan Sigurbjörg Kristj-
ánsdóttir, úr afleiðingum af slagi,
86 ára gömul. Hin látna var um
langan aldur yfirsetukona og rækti
þann starfa með alúð og samvizku-
semi. — Þá er og nýlátinn bóndinn
Ingimundur Halldórsson í Ólafs-
firði úr blóðeitrun. Hinn niesti
dugnaðar- og atorkumaður.
(Tíminn, Rvík 14. júl.J
Sorglegt slys vildi til um miðja
vikuna rétt við Elliðavatn. Þriggja
ára piltur, sonur Brynjólfs Björns-
sonar tannlæknis, datt af brú vfir
Iloimsá og -úriik aði.’ 'Móðir
sveinsins sá slysið álengdar, fór út
í ána til að reyna að bjarga, en
varð þá hætt komin að drukna
sjálf.
Eimreiðina hefir Sveinn Sig-
urðsson cand. theol. keypt af Ár-
sæli Árnasyni. Tekur hann sjálf-
ur við ritstjórninni.
Vinnumaður frá Kirkjubæ á
Rangárvöllum, druknaði nýlega í
Hólsá.
' Ríkarður Jónsson myndhöggvarí
er alfluttur aftur til' Reykjavikur.
Þingið á eyjunni Mön.
Þing er kallað saman á eyjunni
Mön 5. júli ár hvert, sem, áður en
tímatalinu var breytt árið 1752,
bar upp á miðsumardag. Hefir
þing það verið haldið að minsta
kosti í þúsund ár.
Þingstaðurinn er víst sá ein-
kennilegasti, sem menn vita af.
Þar er ekki að sjá neitt skraut-
hýsi, sem kostað hefir miljónir
punda og sem menn verða að borga
þunga skatta til þess að halda við.
Hóll einn, eða hæð, er á eynni,
sem Tynwald-hæð heitir. Er hæð
sú gjörð af manna höndum á þann
hátt, að moldin sem í henni er, er
tekin úr hinum seytján kjördæm-
um eyjarinnar og flutt á þenna
stað. Hæðin er víðust um sig
neðst, svo gengur hún að sér, þeg-
ar upp eftir kemur. Þrír grasi-
vaxnir hringir liggj^ umhverfis
hæðina, en efst er húji slétt.
Á þessari hæö er þing eyjarbúa
haldið og situr land^tjórinn með
ráði sínu á flötinni uþpi á hæðinni.
Á næsta hring fyrir1 neðan sitja
þingmenn efri málstöfunnar, en á
jieim neðri jiingmenn hinnar neðri
málstofu. Én á þeirn neðsta eiga
prestar eyjarbúa sæti. Umhverfis
jiæðina stendur alþýðan, sem fjöl-
mennir mjög, þegar þing eru hald-
in. Efri málstofan nefnist “Coun-
cil” en hin neðri “Keys”. Land-
stjórinn les þar upp ágrip af lögT
um þeim, sein samþykkjast eiga,
eða ganga í gildi, í hevranda hljóði.
Þar leggja og dómarar af embætt-
iseiðinn. Dómarar eru tveir á
eynni og nefnast Deemsters, og sjá
þeir um löggæslu á norður og suð-
urparti eyjunnar. Athöfn sú er
mjög hátíðleg. Dómararnir krjúpa
niður fyrir hið svo nefnda “manx”
rikíssverð, sem er fornt valdsmerki
frá 13. öld, og svo afhendir lands-
stjórinn þeim emlxetti sín. — Orð-
ið “Deemster” þýðir; maður, sem
dæmir. Upphaflega var orðið
“doomster”.
Þingmennirnir eru tuttugu og
fjórir að tölu, og eru þeir kosnir á
vanalegan hátt. Kjörgengur er
hver sá maður, er eignir á á eynni
eða er þar búandi, þó hann hafi
Alr. og Mrs. Skúli Bjarnason og
Mr. og Mrs. J. A. Jónasson fóru
suður til Edinburg, N.D., á sunnu-
daginn var. Þeir komu til baka á
mánudaginn en konur þeirra fé-
laga urðu eftir syðra.
Heiður og hagur.
“Líkt og allar landsins ár
leið til sjávar þreyta,
eins skal fólksins hugur hár
hafnar sömu leita.
Höfnjn sú er sómi vor,
sögufoldin bjarta!
Lifni vilji, vit og þor,
vaxi trú hvers hjarta.”
Mig langar til að sitja í anda,
stundarkorn, hjá unglingum, sem
eru að hugsa um miðskóla eða
æðri skóla nám, og foreldrum
Jieirra, og ræða ögn við þau í ró
og næði.
Hugsunin í þessu litla ljóðbroti
er um eining. Hafið þér ekki veitt
]iví eftirtekt, hve þungt mörgum
mannanna stærstu önduhi hefir
legið það á hjarta, að eining hinna
góðu afla gæti orðið sigursæl í
heiminum? Þar undanskil eg ekki
þann allra mesta, sem nokkurn
tíma hefir dregið lífsanda á jörð-'
unni, því til þess bað hann fyrir
lærisveinum sínum á skilnaðar-
stundinni, “að þeir séu allir eitt,
eins og þú, faðir, ert í mér og eg í
þér.” Sendibréf postula og ljóð
skálda, sem oft eru spámenn þjóð-
anna, eru þrungin af hinu sama:
heitri þrá eftic einingu hins góða.
Eins og allar ár leita til sjávar,
eins á “hugur fólks*ns hár” að leita
sörnu hafnar, hafa sama göfuga |
það vill gjöra sameiginlega á-
kvörðun allra, nefnir skáldið sóma.
Með því er ekki átt við neinn hé-
góma. Það er síðar skýrt með
orðunum vilji, vit, þor og trú. Ef
menn svo tengja þessi hugtök að
eins við hið guðlega og góða, þá
eflum vér hinn sanna sóma, mann-
dóminn, sem þolir gagnrýni og
skilur eftir’ sig einhvern þann
minnisvarða, sem menn ekki þurfa
p.ð bera kinnroða fyrir.
Veggir Jóns Bjarnasonar skóla
risa með degi hverjum hærra i loft-
ið. Ekkert sjáanlegt er þvi til fyr-
irstöðu, að þar verði í vetur bjart-
ai. þægilegar, indælar kenslustof-
ui , útbúnar með öllum þeim þæg-
indum, sem þörf er á til aðstoðar
fullkomnasta námi. Þar verður
hið ómetanlega dýrmæta bókasafn
skólans. Þar verða tæki til vís-
indalegra tilrauna og þar verður á-
gæt töfralukt til að sýna myndir
til skemtunar og fróðleiks.
Og þar verða kennarar. Um ])á
er mest vert af öllu i skóla. Eng-
in áhöld, engar byggingar, þótt
hvorttveggja væri af því bezta, sem
til er í öllum heiminum, geta jafn-
ast á við góða kennara. En þér
vitið öll hverjir kennararnir eru
og eg, sem þetta rita, er einn i
hópnum, svo um þetta atriði fjöl-
ýrði eg ekki meira, en þér eðlilega
litið á þetta sem eitt mikilvægasta
atriði í sambandi við það, að velja
skóla. Langflestir kannast við það,
að Jóns Bjarnasonar skóli sé góð-
ur skóli, og í sínu nýja ágæta heim-
ili ætti þar í vetur að vera að-
gengilegra fyrir nemendur að
sækja skólann, en nokkru sinni
áður.
Þrátt fyrir margvíslega erfið-
bezta af því tægi, sem unnið hefir
verið i Manitoba.
Á allan hátt er skólinn til þess
búinn, að gjöra vel fyrir nemend-
ur sína á þessu skólaári, sem nú
fer í hönd.
Þá kemur það, sem er aðalatriði
í þessu máli, að öll sundurdreifing
sé kveðin niður. Hefjum eining-
una í drotningarsæti. Látið enga
smámuni, engin smá-óþægindi, eða
sérgæðingshátt hindra yður Hrá
því að efla sannan sóma kirkju og
þjóðar með því að hlynna að þess-
ari stofnun, senda þangað alla þá
nemendur, sem eru á þvi náms-
stigi, sem skólinn fullnægir.
Lang stærsta þörf Jóns Bjarna-
sonar skóla á þessu stigi málsins,
er góðir nemendur. Eg segi ekki,
allir nemendur, því það eru til
þeir nemendur, sem eru að eins til
ills á skóla, bæði sjálfum sér og
öðrum. Slíkir unglingar ættu að
kera að vinna eitthvað “nytsam-
legt með höndunum.” En það er
til stór hópur af ungu fólki, sem
hráir mentun og vill inna náms-
skylduna af hendi með samvizku-
semi. Jóns Bjarnasonar skóli er
rétti staðurinn fyrir slika nem-
endur.
Enginn má skora sig undan
drengskaparskyldu í þessu máli.
Fyllið Jóns Bjarnasonar skóla
góðum nemendum í vetur.
Það eru hlunnindi, að skólatími
hjá oss er ekki eins langur eins og
hann er á alþýðuskólunum. Þar
er hann of langur.
Það verður bæði yðar heiður og
hagur, að senda Jóns Bjarnasonar
skóla nemendur.
Rúnólfur Marteinsson.