Lögberg - 08.01.1925, Blaðsíða 5

LÖGBERG, FIMTUlíAGINN, 8. JANÚAK. 1925.
Bte. 5
^betes 0ZhiH
Dodds nýrnapillur eru besta
nýrnameðalið. Lækna og gigt 'bak-
verk, ihjartabilun, þvagteppu og
önnur veikindi, sem stafa frá nýr-
unum. — Dodd’s Kidney Pills
kosta 50c askjan eða sex öskjur
fyrir $2.50, og fást hjá öllu-m lyf-
sölum eða frá The Dodd,’s Medi-
cine Company, Toronto, Canada.
Man eg þitt milda brois,
mjúk var, en styrk þín ihönd;
berns'ka mín björt þér hjá,
brostu mér draumalönd.
Munljúfa marga stund
man eg á þínu hné,
sólheið þú sýndir mér
sagn’heilög ættar-vé.
Sögur þú sagðir mér,
sólblik þá léku um hvarm,
Ihetju og helgiljóð
Ihjartanu er vermdu í barm;
ísland úr öldum reis,
ennisbjart tignarríkt
heiðfögrum himni mót,
hreystinnar gyðju líkt.
Slíka eg marga mynd
minningar geymi vel
æsku frá yndistíð
afi! og bestar tel.
Víða um fold eg fór,
fegurstu borgir leit,
kærri er þó konungshöll
kotbær í æskureit.
Sæmd er að syrgja þig,
sveit þinni farnast vel,
einn slíkan eigi hún
ár hvert að gráta úr hel,
einn þann er manndáð meir
metur enn gulllsins bál,
geyminn á göfgi ©g dygð,
guðdómsins eld í sál.
Richard Beck.
Dagbók “flakkarans”.
Næsta morgun var lestin komin
talsvert suður fyrir merkjalínu þá,
sem aÖskilur Oregon og Calforn-
ia ríkin." Lestin er 9 svefnvagnar,
auk matarvagns, póstvagns og
tveggja gufuvagna, sem drógu
suður á háffjöll, en annar þeirra
var nú snúinn til baka með því að
nú hallaði öllu undan.
Ekki eru öll rúm tekin, en mik-
ið meiri partur. Flest folkið virð-
ist vera á leið til Californíu, eins
og eg, er og meir partur þess kven-
fólk og börn. Marga karlmenn
talaði eg þó við á þessari ferð, sem
virtust að vera á sömu leið og eg
og í sömu erindum: að umflýja
kulda og storma vetrarins, sem nú
er að byrja. Sumir þeirra virtust
að vera “vitrir”, en aðrir að eins
sérvitrir.
og áður óþekt, svo sem: nýtt stjórn-
arfyrirkomulag, ný trúarbrögð,
nýjar gróða aðferðir, eða hvað
helzt, sem er nýtt og því áður ó-
þekt. Eg get ekki gjört að þessu,
það er meðfædd fylgja mín og
margra fleiri, alt frá dögum post-
ulanna, og eg tel víst að Tómas
hafi ekki verið sá fyrsti, er efaði,
og hefði þvi ekki átt að vera
dæmdur hart.
Nú er sunnudagsmorgun, svo nú
er eg búinn að vera rúma viku á
ferðinni, dvöl min í Seattle með-
talin. Og nú er eg kominn i sól-
skinslandið California; til þaka
liggja háu fjöllin; þeirra hæst er
“Shasta”. Á sæstu toppum þeirra
er snjór, sem fallið hefir nýlega.
Fyrir framan liggur Sacramento-
dalurinn, þegar hann þrýtur, tek-
ur við Sani Joaquim dalurinn.
JÞessir tveir dalir, eða réttara sagt
sléttlendi, er ein heild, víst um sex
til sjö hundruð milur á lengd frá
norðri til suðurs, og um fimtiu til
hundrað milur á breidd frá austri
til vesturs, á milli Sierra Nevada-
fjallanna að austan og Kyrrahafs-
strandar fjallanna að vestan. Þetta
stóra láglendi er það, sem myndar
aðallega alt byggilegt land í Cah-
fornia. Mest af ríkinu er að öðru
leyti fjöll, háar hæðir og sandeyði-
merkur, alt óbyggilegt mönnum.
Auðvitað eru víða smá-dalir inn á
milli fjalla, sem fólk býr i ,sumir
þeirra býsna víðáttumiklir, emjs
og Santa Clara dalurinn inn af San
Francisco firðinum, og St. Gabriel
dalurinn, sem Los Anegel bær er
í, og sem liggur líka vestur til hafs.
Þá er og Imperial dalurinn syðst
í rikinu, sem alþektur er fyrir bæði
frjósemi og afskaplegan hita á
sumrin, því hann liggur ekki að
sjó, en er nær lokaður af a allar
hliðar á milli fjalla. Ótal smá-
dalir eru inn í fjöllin viða, sem
búið er í. Sumt það fólk kvað
ekki koma i menskra manna bygð-
ir nema endrum og sinnum, og vera
þess vegna mjög menningarlitið og
gamaldagslegt í háttum, sumt jafn-
vel varla meira en hálf siðað. En
um þetta hefi eg að eins heyrt aðra
tala, svo eg þori ekki að fara langt
í þeim sökum upp á eigin spitur.
Eftir þv,í sem út lítur, þegar of
an á slétturnar dregur, er auðséð
að rignt hefir hér í California i
haust; á það bendir snjórinn
f jallatoppunum, og nýr , gróður
allsstaðar á sléttlendinu. Eg lofa
guð i huganum, því i næstliðnum
ágústmánuði, er eg fór hér um síð-
ast, var allur jarðargróður brend-
ur af þurki og sólahita, og eldar
brunnu víða í skógum, sem gjörðu
mikið tjón, og kostnað að slökkva.
Ekkert er mér eins um geð hér í
California eins og þurkurinn á
sumrin, þó út yfir tæki næstliðið
sumar, þar sem ekki datt regn-
dropi úr lofti frá þvi í marzmán
uði og víst þar til um 1. október-
mánaðar í haust. Mann getur
ekki annað en hrylt við þvi ósam-
ræmi í veðurfari, og þó að úr því
megi bæta að nokkru leyti, eða
hvað framleiðslu snertir, með á-
veitum, þá samt stendur mér mik-
ill stuggur af þeim óskapa þurki,
og eg tel hann mesta ókost þessa
ríkis. ' .
W. B. Scanlan.
J. F. McComl)
ALFÖT og
YFIRHAFNIR
$25
petta er bútSln, sem viSurkend er fyr-
ir beztu kjörkaupin. Sú búíin, er
mesta gerir umsetningu me6 karl-
mannaföt.
Komið <>s litist um hjá
Scanlan & McComb
Hafa úrvals fatnaöi karla
379!4 PORTAGE AVE.
Að norðanverðu. milli Carlton og
Edmonton.
Með einum þessara samferða-
manna minna sat eg fram á nótt í
gærkveldi, og talaði við hann ó-
sköpin öll um “landsins gagn og
nauðsynjar”. Hann talaði þó meira
en eg, og eg lét mér það vel lynda,
en hlustaði því betur. Hann var
frá Boice í Idaho, á leið til Los
Angeles fyrir veturinn. Hann
sagði mér, að þar í hans heimabæ,
Boice, Idaho, væri nýlega búið að
setja á stað “plan” til að bæta hag
bænda í Bandaríkjunum framveg-
is. Ekki var hann fús á að út-
skýra þetta “plan” fyrir mér nema
litið, en sagði mér að það væri á
prenti og yrði sent hverjum, sem
þess beiddist frá Oom. Hub,
Boice, Idaho. Hann sagði mér,
að allir hygnustu menn þcss bæjar
hefðu “stungið höfðum saman” og
þykt, að þetta ”plan” væri það
eina rétta, sem nokkurn tíma hefði
á dagskrá' komist til að bæta hag
þess hluta þjóðarinnar, sem yrkir
landið. Hann sagði að “planið”
væri alveg spánýtt og hefði aldrei
komið í hug eða hjarta nokkurra
manna áður, og að frá þvi hlyti að
stafa árangur, sem enga hefði áð-
ur dreymt um.
Á þetta hlustaði eg mjög hrif-
inn, því þetta var mér líka áhuga-
mal og hefir verið lengi, og eins
og nærri má geta, þagði eg eins og
barn, sem verið er að segja huldu-
fólks- eða draugasögu; spurði bara
ofur einfeldnislegra spurninga af
og til, svo að eg fengi sem allra
mesta andans saðningu af þessu
góðgæti. En ekkj skal því neita,
að neðst niðri í djúpi sálar minnar
fann eg aðkenningu af einhverju
sem líktist efasemi, líkt eins og
æfinlega gjörir þar vart við sig, asta vegninum,
Veðrið er nú hið inndælasta,
sólskin og blíða, og að eins mátu-
lega heitt. Við fyrstu athugun
mætti ætla að þetta endalausa slétt-
lendi suður Sacramento dalinn alt
rennslétt, bezta tegund af jarð-
vegi, og undir blfðasta loftslagi
þessa mikla meginlands, ætti að
vera albygt fyrir löngu síðan. En
langt er frá að svo sé, því stórir
flákar eru enn auðir og óbygðir,
og sjáanlega ósnortnir af nokkr
um manna höndum til bóta. Þessu
veldur óefað, að óhægt er að ná í
vatn til áveitu, því margsannað
er, að upp á enga uppskeru er að
treysta hér án vatsnáveitu, sem er
ókileif efnalitlum. kostnaðarirts
vegna.
En svo mætti þá ætla, að land-
ið væri gjört falt til sölu • fyrir
sanngjamt verð. En ekki er því
heldur að fagna, því öllu mun því
haldið af auðfélögum með geypi-
verði, frá 100 til 300 dollara ekran
án áveituréttar, og frá 300 til 600
doll .ekran með vatnsáveitu rétti.
Þetta verðlag er af mér gripið úr
lausu lofti, en þó, miðað við alt
annað landverð hér í California,
sem eg hefi kynst nákvæmlega, og
alt það er að mínu áliti óréttlátt og
ekki bygt á neinu öðru en ágirnd
°g græðgi eigendanna, en einmitt
það er ein stærsta bölvun þessa
þjóðfélags, að ágjörnum og sam-
vizkulausum gnýurum er leyft að
banna komandi 'kynslóð að hagnýta
sér tækifæri landsins í hvaða mynd
sem er. Betur að djöfullinn vildi
sækja þá alla, sem fyrst, ef ske
kynni að þeirri plágu létti með því
að meira eða minna leyti. Takið
þetta allir, sem eigið hlut að máli
og látið það í pípuna ykkar til að
finna, bragðið sem bezt.
Mitt heimiíi á lestinni er í aft
ið á báðar hliðar, jafnótt og það
flýgur fram hjá, reyni jafnvel að
telja böndin undir járnteinunum.
um leið og þau fossa undan lest-
inni. En eg gefst fljótt upp við
það, eins og kölski að bera vatnið
hripunum /fyrir Sæmund Iprest
’hinn fróða, því hvorttveggja er ó-
mögulegt.
Brautin liggur nú þráðbeint í
suðaustur frá einu smáþorpi til
annars Jnorðarlega í Sacramento-
dalnum; en öll eru þau fremur lít-
ilsverð til að sjá, ekki mikið
merkilegri en á leiQinni frá Grand
Forks til Wlinnipeg. Eg gleðst samt
aftur og aftur af að sjá hvað vel
landið er farið að grænka svona
snemma að haustinu, og dáist lika
að hvað naut og sauðfé er sællegt
útþts, þar sem fram hjá hjörðum
af því er farið, og það er víða, að
naut sjást í hundraða tali og sauð-
fé í þúsundatali á þeirri leið.
Um hádegi var komið til Sacra-
merrto, höfuðstaðar Californiaý
ríkis. Þar skiftast leiðir, önnur
liggur þaðarf suðvestur til San
Francisco, hin suður dalinn austan
Strandafjallanna. Þurfti því a:ð
skifta þar fólki og farangri og
gjöra út tvær lestir á stað einnar,
og til þess áttu að ganga 3 klukku-
stundir.
Fólki þusti því út til að fá sér
miðdagsverð og rétta úr sér; en
með því að minn vagn átti að fara
mína leið, suður dalinn, skildi eg
töskuna mína eftir og fór líka út
til að fá mér bita; en er eg leitaði
vagnsins aftur, var hann allur á
burtu, svo eg hugsaði eins og kerl-
ingin sagði: “Ó, bölvaður, fór
með koppinn minn”. Á s’ínum
tíma kom þó alt til skila, þar með
minn vagn með mínu dóti, og á
stað var haldið til Fresno um
kvöldið. Þegar þangað kom í
myrkri urn kvöldið, var engin
lestarferð þaðan til Exeter, sem eru
um fimtíu mílur, fyrr en jnæsta
morgun, svo eg var þar á gistihúsi
sem einn kunningi minn og gam-
all nábúi, Fred. Williams, sonur
Henry Williams, sem hefir lengi
búið næst vestan við Cavalier, No-
Dak., starfrækir nú. Það er kall-
að Hughes Hotel, og er mjög
skemtilegt gistihús. Þar fékk eg
gott herbergi með góðu rúmi og
svaf vel, en til ólukku var Fred.
ekki heima um kvöldið, en um
morguninn var farið á stað snemma
svo eg sá hann ekki. Foreldrar
hans eru i Los Angeles og hafa
verið um marga undanfarna vetra,
en hafa ávalt leitað til baka til N.-
Dak. um sumarmánuðina, eins og
eg hefi gjört, “þvi römm er sú
taug.”
Fresno er afar myndarlegur bær,
með 60 þús. íbúum, er mjög ná-
lægt miðju rújsjinu-svæðinu, og
spáð er, að sá bær verði með tím-
anutri höfuðstaður ríkisins í stað
Sacramento.
Meira siðar. S- Th.
Afhending.
íslenzkra skjala úr dönskum
söfnum.
Það er orðið langt siðan, að fs-
lendingar fóru að gera kröfu til
þeirra skjala, sem héðan af landi
hafa lent í dönskum söfnum, og
áður en þau komust þangað höfðu
verið opinber eign. Stjórnir vorar
hafa haldið fram þessum kröfum,
án tillits til þess, hverjar skoðanir
þær kunna að hafa haft á öðrum
málum. En þeim hefir ekkert á-
unnist við Dani, enda aðstaða
þeirra mjög erfið í alla staði. Þeir
hafa að vísu lofað að athuga mál-
ið, hafa leitað álits sérfræðinga
sinna — safnvarðanna, og fyrir
æfalöngu sett nefnd til að athuga
það, en hún taldi endurskil ókleif.
Nú hefir dansk-íslenzka ráðgjafar-
arnefndin lagt það til, að rannsak-
að yrði, hvað kynni að hafa lent
hingað af skjölum, sem Danir
kynnu að eiga kröfu til, og hvað
væri í dönskum söfnum af íslenzk-
um skjölum, sem hér ættu að vera,
og viðvik, sem nýverið hefir kom-
ið fyrir, sýnir, að tækifærið muni
völdum í Danmörku, lítur sann-
gjarnlega á kröfur, sem svipaðar
eru kröfum vorum .
í stjómarblaðinu danska stend-
ur 12. okt. 1924, svolátandi grein-
arséotti:
“Kirkjumálaráðuneytið skilar aft-
ur rœndum kaleik.
Mórg hundruð ára gömul skylda
ynt af henti við Finnland.
Aðalsmaður, sem rændi dóm-
kirkjuna í Ábo.
Anno 1509 fór ágætur danskur
riddari, Otto Rude að nafni, til
Finnlands, og rann þar eins og
logi yfir akur að riddarasið. Hann
og sveinar hans, sem vitanlega
voru harðtrúaðir, brutu meðal
annars kirkjuna í Ábo og stálu
þaðan miklu og dýrmætu silfri, og
sjáílfum bajglinum) og mítrinu.
Sumu varð þessi tigni ránsmaður
reyndar að skila aftur, en silfur-
kaleik og silfuroblátudósum kom
hann undan, svo sem sönnum ridd-
urum er tamt, og lenti það í Eg-
bykirkju á Suðursjálandi.
- Um nokkrar aldir hefir það
endemi liðist, að söfnuðurinn leit-
aði sér trúarstyrks i því, að drekka
vín úr stolnum kaleik, og eta ob-
látur úr stolnum buðki. Sumir
munu telja þetta hneyksli, en þeg-
ar andleg yfirvöld Finnlands fyr-
ir svo sem fjórum árum sneru sér
til kirkjumála ráðuneytis Dana, þá
neitaði ráðuneytið að skila þýfinu.
Eftir að þetta gerðist er, svo
sem kunnugt er, síra Dahl frá
Sædder orðinn kirkjumálaráð-
herra, og þegar Finnar enn á ný
báru fram málið við hann, sneri
hann sér til prestsins, síra Auge
Bartholdyi Möller, Egby, sem bar
málið undir sóknarnefndina.
Var það einróma álit sóknar-
nefndarinnar, að það sæmdi illa
kirkjunni í Egby, að nota kirkju-
ker, er stolin væru af öðrum, og
um daginn brá presturinn sér til
Hafnar, og skilaði þýfinu í kirkju-
málaráðuneytið.
Nú er það geymt í peningaskáp
ráðherrans, og mun, að því er ráð-
herraritari Korsgaard telur, verða
fengið silfursmið i hendur, svo
hann geri líkön af þessum tveim-
ur gömlu og fáséðu kirkjugripum.
Líkönin mun Egbykirkja fá, en
sjálfir gripirnir verða afhentir
dómkirkjunni í Ábo, sem á þá með
réttu.
Margra alda svívirðing er þar
með þvegin burt, og ekki getur
leikið vafi á þvi, að finska stjórn-
in muni kunna að jpeta framkomu
dönsku stjórnarinnar í þessu máli.
Þetta segir blaðið, og er á engu
orði hert eða illgirnislega þýtt.
Krötfur vorar hafa hingað til
farið miklu skemur en þetta. Voru
þær upprunalega að eins gerðar
til þeirra skjala, er Árni Magnús-
son hafði fengið að láni hér, ætlað
sér að skila, en síðan að honum
látnum ,lent inn í safn það, sem
kent er við hann. Síðan hafa
kröfur vorar, sem vonlegt er, auk-
ist eftir að ríkin skildu 1. Desem
ber 1918, svo aö nú förum vér
einnig fram á skjöl þau í rikis-
skjalasafni Dana, er ísland varða,
Það var mesta mein, að málið ekki
var til lykta leitt um leið og geng-
ið var frá sambandslögunum, svo
náskylt var það þeim efnum, er
þau fjalla um. Vafalaust hefir
málið borið á góma, er samning-
arnir um þau fóru fram, en svara-
mönnum vorum hefir einhverra
hluta vegna ekki þótt henta að
halda því til streitu.
Ber fyrst að athuga, hvernig á
stendur því, að skjöl þessi hafa
lent í dönskum söfnum, og hvers
vegna þeirra hefir ekki verið kraf-
ist fyrir löngu. Þó að fræðimenn
vorir á síðari tímum hafi haldið
því fram, og haldi því fram enn,
að ísland hafi frá því að gamli
sáttmáli var gerður, að réttum lög-
um aldrei verið í öðru samandi við
Noreg, og síðar Danmörku, en
konungs sambandi einu, hafa Dan-
ir aldrei viljað aðhyllast þá skoð-
un. Var mótspyrnan á móti skoð
lega líka þó þeir væru utan af ís-
landi, og ber sá aragrúi af skjöl-
um, er oss snerta í söfnum Dana
og héðan af landi eru komin, ljós-
lega vott um, að landsmönnum
sjálfum hafi ekki verið það ljóst,
að skjöl vor ættu hér heima, og er
það von, að vorum mönnum sviði
þetta, er þeir fóru að sjá, að skjöl-
in bæri að geyma hér. En það
breytti vitanlega í engu skoðun
Dana um réttmæti þeirra ráðstaf-
ana, sem gerðar höfðu verið um
skjölin, enda gat það óneitanlega
að mörgu leyti verið hentugt, að
einmitt aðalstjórn landsins hefði
þau við hendina. Skjöl þau, sem
hafa lent í söfnum Dana, hafa
sumpart komist þangað,
aj af því að þau hafa aldrei um
aðrar hendur farið en þeirra,
dönsku stjórnarvalda, er um mál
landsins fjölluðu, og Danir því
getað hirt þau úr eigin hendi;
b) af því að þeim að opinberri
ráðstöfun var skilað til Danmerk-
ur, eða af réttum forráðamönnum
þeirra;
c) af því að Árni Magnússon
fékk þau að láni til að afrita þau,
en þau lentu síðan viljandi, eða
óviljandi inn í safn hans að hon-
um látnum, og loks,
d) af því að þau á flækingi hafa
lent þangað, af því að handhafar
þeirra ékki hafa fundið þeim hent-
ugri geymslustað, þvi hér á landi
voru til skamms tima engin söfn.
Það er enginn vafi á því, að all-
ar þessar leiðir hafi verið lögleg-
ar í augum Dana, því veldur stjórn-
arfarslegt samband landanna, sem
þá var. Þetta gildir jafnvel um
skjöl þau, sem getið er í c-liðnum.
Það leikur enginn vafi á því, að
mjög margt af skjölum þeim, sem
í Ámasafni eru, hefir hann fengið
að láni með þvi einu skilyrði, að
þeim yrði aftur skilað. En þótt
svo væri, og þótt ýmislegt af skjöl-
um þeim, sem svo stóð á um, væru
einstakra manna eign, og þótt tölu-
verðar líkur hafi éerið að því
leiddar, að erfðaskrá Árna gæti
verið fölsuð, þá var staðfestingar-
bréf hins einvalda konungs nægi-
leg heimild i augum Dana til að
ráðstafa skjölunum, eins og gert
var. Og um flækingsskjölin gild-
ir líkt. Það er því enginn vafi á
því, að Danir til 1. des. 1918 gátu
verið löglegir handhafar skjala
um Dana, hvemig sem á þarvist
þeirra stendur, heldur líka allra
þeirra handrita, er oss snerta og
hafa menningarlega, eða sögulega
þýðingu fyrir oss, ef þau uppruna-
lega hafa verið opinber eign (úr
stólasöfnunum, t. d. Konungsbók
o.s.frv.( og cdlra þeirra forngripa
íslenzkra, er í söfnum Dana eru,
og upprunalega hafa verið opinber
eign (t. d. Valþjófsstaðahurðin,
minnishornin frá Skálholti, og
ýmsir kirkjugripir). Um hina tvo
síðarnefndu liði yrði þó að gæta
þess, að að krafan næði ekki til
þeirra hluta, er undan væru gengn-
ir fyrir lögleg kaup. Þess yrði og
að gæta, að gera ekki tilkall til
neins, nema fullar sönnur eða ó-
yggjandi líkur væru fyrir eignar-
rétti vorum, svo að Danir ekki
með réttu gætu vísað kröfum vor-
um á bug, vegna ósanngirni af
vorri hálfu.
íslnezka stjómin þarf að iáta
gera skrá yfir alla hluti ofan-
greinds eðlis, með tilgreindum rök-
um fyrir því, að þeir séu aftur-
kræfir. Það þyrfti ekki að vera
nema nokkurra mánaða verk fyrir
röskan mann, sem kunnugur væri
hnútunum, og þetta þyrfti að gera
viðstöðulaust.
En að því má ganga vísu, að
safnverðir Dana muni snúast önd-
verðir við kröfunum. Það er
mannlegar skiiljanlegt. Þeir hafa
tekið ástfóstri við hlutina, og líta
þá, og hljóta að líta þá, ef þeir eru
starfi sínu vaxnir, öðrum augum
en þeir, sem nota þá. Enda eru
söfnin og það, sem þau eiga, það
eina, sem þeir hafa að tildra sér
með. En þó svo sé, get eg ekki
neitað því, að það kom á mig, er
eg sá, að yfirbókavörður við há-
skólabókasafnið í Khöfn., Sofus
Larsen, fór, að því er Morgunbl.
sagðist frá, í blaðagrein nokkurri
að bregða föður mínum heitnum
um þjóðernisglðpsjku '(chauvin-
ismus), af því að hann hefði bar-
ist fyrir afhendingu þeirra skjala,
er vér ættum hjá Dönum
ROYAL
CAKES
Sem staðist hef-
ir reynsluna nú
yfir 5o ár
Frá Langruth, Man.—
C. F. Lindal.................. 1.00
F. Erlendsson ...<, ........... 100
S. B. Olson .................. 1.00
V. Bjarnason.................. 1.00
John Nordal .................. 1.00
Mrs. S. A. Helgason .......... 1.00
B. Bjarnason.................... 100
G. Thorleifsson............... 1-00
Onefndur.........................25
John Thorsteinsson ............ 100
W. Olson ................... 1-00
Peter Jacobsson.................10ú
Sig. Ingimundsson ............. 1.00
Carl Bjarnason ................. 100
Ing. Erlendsson ................1-00
Ivar Júnasson .................. 100
Mrs. A. Baker ............. .... 1.00
Peter Jónasson ................ 1.00
Gestur Eastman.................. 100
J. Helgason.......................25
Frá Merid, Sask.—
Mrs. J. A. Stocks............. $1.00
1.00
1.00
1.00
1.00
2.00
Th. Ingimarsson..............
S. Kolbeinsson ..............
J. Kolbeinsson ............
E. T. Koiibeinsson ..........
Mr. og Mrs. Th. Kolbeinsson
i
Frá Árborg, Man.—
Mr. og Mrs. A. Bjarnason .
Rúna Hansson ................
GutSrún Johnstone .........
Halldðr Vigfússon............
Gunnar Sæmundsson ...........
AÚalbjörg iSæmundseon ......
Salbjörg SigurSsson ......
BöSvar Jakobsson ............
S. M. SigurÖsson ............
Frá Nes P.O., Man.—
Eg get RlagnheÍSur iBjarnasom
ekki neitað því, að mér finst það Ife'fan'ía Bja^naTom0."
’ frekar bera vott um þjóðernis-1 Thordur Bjarnason ....
glopsku, ef herra Larsen vill lata jðnatan Júnsson ............
Dani halda fyrir oss skjölum vor-
um, af eintómri fordild, af því að
honum finst læging í því fyrir
danska rikið, að skila, sem væntan-
lega aldrei getur vérið. Skal ekki
frekar að þessu vikið, en draga
Onafndur, Linton, N.D.........
MrA J. J. Westman, Elfros ....
Hannes Westman ...............
Mrs. M. Egilsson, Brandon ....
Bijarni Bjarnason, Geysir.....
S. Sölvason, Westbourne ......
S. Hjaltaltn, Tantallon, ....
Mr. og Mrs. Jakob B. Johnson,
Cardston ......... .........
Jónas Bljarnason, Marengo ....
Tho<r. |Freemansc(n, Marengo
Sveinn Brynjðlfsson, Crescent,
safnverði sína koma þar hvergi Aibé?t" E." Kristjfinssón"...'."'
nærri. Áhugi þeirra fyrir málinu i Sveinn Páimaon, Wpg. Beach
er, €1I1S Og af QðCTTlÍ ma sja, of a~, Westb-ourne, ÍMain...........
kafur og of einhliða, sem vonlegt Rannv- K- G- Sigbjömsson,
° l Leslie, Sask..................
er- j Einar Tðmasson, Westbourne
Það er óhugsandi, að Danir neiti j G- <^j^cAIksson’ ivanhoe.
sjálfsögðum rétti vorum um þessi I „ .
efm. Sama retti og þeir krofðust j Guöbjörg Kristjánsson....
og fengu 1920 af Þjóðverjum. OglVi,borK Thorsteinsson ..
, , ö ( Qtofó
sym þeir oss rettsyni þarna, get-
ur, eins og stjórnarblaðið danska
segir i greininni um skilin á finska
kaleiknum, ekki “leikið efi á því, að
íslenzka stjYirnin muni kunna að
innar í þessu máli.”
Guðbr. Jónsson.
Tíminn.
vorra, sem i þeirra vörslum eru, í má af þvi þá ályktun, að báðum
gó^ri trú, sem svo er kallað. rikjunum sé heppilegast, að láta
En hvað sem því líður, þá ligg-
ur það í augum uppi, að taki ríki
við nýjum landshluta, er því eins
nauðsynlegt að fá skjöl þau, er
landshlutann snerta, eins og kaup-
anda að verzlun er nauðsynlegt að
fá höfuðbækur hennar. Þetta sáu
Þjóðverjar 1864. Þeir heimtuðu
og fengu hjá Dönum — úr söfnum
og skjalasöfnum þeirra — öll
plögg, er hertogadæmin snertu,
orðalaust. Er Danir 1920 tóku við
Norðurhluta Slésvíkur, heimtuðu
þeir af Þjóðverjum samkvcemt
Versalasamningnum, og fengu öll
skjöl, er þann landlshluta snertu.
Af þessu verður að álykta að Dan-
ir — eins og reyndar allir aðrir —
aðhyllist þá skoðun, að hverju
landi eða landshluta eigi að fylgja
þau skjöl, er hann snerta. Þeir eru
reyndar löngu áður búnir að við-
urkenna þetta fyrirkomulag í
verkinu heima fyrir, því þeir hafa
auk rikisskjalasafnsins, sitt fjórð-
ungsskjalasafnið fyrir hvert, Sjá-
land, Jótland og Fjón.
1. des. 1918 afhent Danmörk
hinu fullvalda islenzka ríki þetta
land, og frá sama degi hættir, af
hinum breyttu kringumstæðum,
varsla þeirra á skjölum vorum að
geta verið réttmæt. S'kilyrðin
fyrir henni eru brostin, og skjölin
verður að afhenda með landinu.
Danir láta oss ná rétti vorum 1918,
af 'þvi þeir þurftu að byggja kröf-
ur sinar gagnvart öðrum á sama
grundvdli og við ikröfur vorar
gganvart þeim. Það er því bein-
linis móðgandi að láta sér detta í
Stefán Pétursson
Jóhanna Jónosson ....
G. Goodman..........
Chr. Olafsson........
Tryggvi Hinriksson....
J. Austman .........
Jón Halldórsson......
J. Josephson.........
1.00
1.00
5.00
1.00
1.00
.50
.50
2.00
25.00
1.00
1.00
1.00
1.00
1.00
1.00
1.00
1.00
1.00
1.00
1.00
1.00
10.00
5.00
1.00
L00
5.00
10.00
5.00
. 1.00
2.00
3.00
2.00
1.00
2,00
1.00
5.00
2.00
10.00
1.00
2.00
2.00
1.00
meta framkomu dönsku stjórnar- ?hot ÍTfXTson'!7 Z lljoo
„„ rv>„o ' u -c u-u 1 huS’ að óreyndu, að Danir vilji
un Dana a þessu af halfu lands- ... ,,, , J
.. . v crri lata oss na sama retti gagnvart
sér, eins og þeir hafa háldið fram,
Samskot
í varnarsjóð Ingólfs Ingólfssonar
Áður auglýst $131.00
Kristján Johnson............. $1,00
Björn Johnson ................ 1.00
B. J. Ólafsson ................ 2b0
B. Björnsson ................. 1.00
J. Morrison ................. 1 00
Spoit Elieff ................. 1.00
S. F. Samson................. 1 00
Mrs. E. D. Reid .............. 1.00
H. Emerson ................... 1.00
Les. Muil .................... 1.00
G. J. Sveinjörnsson..............50
Marg-rét B. Nupdal ....\..... 1.00
G. J. Olafsson................ 1.00
C. Th. Jónasson .............. 1.00
B. Hanson .................... 1.00
E. J. Laxdal ................. 1.00
J. S. Sveinsson .............. 1.00
Frá Oak Point, Man.—
manna svo veik, eða endaslepp, að
Dönum gat virst ástandið; hafa
lögfestst af vananum, og breytir
það þar um engu, að landsmenn
seint og síðarmeir sáu að sér, og
vildu kippa þessu í liðinn. Hitt
er aðalatriðið, að fsland í augum
Dana til 1. des. 1918 var partur
danska ríkisins. Og fslendingum
var ef til vill full-ljóst, að svo hafi
ekki verið, þar til frelsisbarátta
vor hófst. Úr því fór íslending-
um að skiljast til fullnustu hvern-
ig í öllu lægi, og Danir héldu nú
fram sinni skoðun ofan i full
mótmæli íslendinga. Var því eng-
in von, að Danir breyttu við fs-
Iand á annan veg en hvem annan
hluta danska ríkisins. Danir höfðu
fram á daga Friðriks III. litinn
gaum gefið sínum eigin skjölum,
og vorum engan. Úr því fóru þeir
að safna sögulegum gögnum úr
öllum hlutum ríkisins, fyrst ein-
stakir menn, og svo ríkið sjálft.
Ríkið taldi sig — og með réttu að
- -• . - ogget egþví Staðið'vera rétt valið, og að , minsta’ skoðun Dana - eiga að hafa
þegar eg heyri um eitthvað nytt aftan við og virt fyrir mer Iand- kosti stjórn sú, sem nú situr að hendur á slíkum hlutum, og vitan-
og náð gagnvart Þjóðverjum.
En Danir létu sér ekki nægja að
heimta af þeim skjöl þau, er Norð-
ur-Slésvík snertu. Danir heimtuðu
líka af Þjóðverjum öll handrit
annars cðlis, er þann landshluta BorgfjörS ....
snertu, og alla forngripi, sem það- RorgfjorS""
an voru komnir, og þýzka rikið
átti, og fengu það. Með þessu
hafa Danir fyrir fram viðurkent
rétt vorn til samskonar skila af
þeirra hendi. Og skilin á kaleikn-
um til Finnlands, sem eg áðan gat
um, sýnir fullan vilja Dana til að’
beita aðra sama jöfnuði, og þeir
hafa verið beittir, og krafist sér til
handa. Það er engin ástæða til að
halda, að það sé eingöngu í nösun-
um á þeim. Þeir sjá, að virðing
sú, er réttsýni þeirra aflar þeim,
er sá eini styrkur, sem nokkuð
dugar litlu varnarlausu ríki.
En af þessu er full-ljóst, að vér
eigum ekki eingöngu að krcfjast
afhcndingu á öllum oþinberum
skjölum, þeim er oss snerta í söfn- ^“joSf3""
GuSmundur Árnason ............ $1.00
uSm. Jónsson, ............... 1.00
Árni O. Anderson .............. 1.00
SigríSur Arnason............... i.oo
E. J. Arnas.n ................. i.oo
A. J. Halidórsson ............. 1.00
Jón Jónsson ................... 1.00
Margrét Thompson............... 1.00
Thorlákur Thorláksson ............50
Vilborg Thorláksson ........... 1.00
Onefndur....................... 2I00
Andrés Johnson ................ 1.00
W. G. Johnson ................. 1.00
J. B. Johnson.................. 1.00
J. T. Árnason ................. 1.00
Thórdur ísfjörð ............... x.00
G. H. Thorkelsson ............. 1.00
N. Sveinsson .................. 1.00
H. Thorvaldsson ............. 1.0 0
Th. Thordarson ................ 1.00
E. BorgfjörtS ................. 1.00
S. Jónasson.......................50
Sam. hordarson ............... 1.00
1.00
.25
G. BorgfjörtS ................. 1.00
Sig. EyjfjörS ................. l.Oó
Emily Skagfeld ...................50
A. J. Skagfeld ............... 1.00
Mrs. A. J. Skagfeld............ 1.00
Clara Skagfeld ................ .50
Dóra Skagfeld ....................50
Mundi Breckman ............ .... 1.00
Oskar Thorgilsson ............ 1.00
Guðrún Rafnkelsson ........... 1.00
F. FriÖfinnsson ..................50
Mundi I. Goodman .................50
Mrs. Mundi I. Goodman ....... ,25
Júlíus J. Goodman ............ 1.00
Eiríkur Rafnkelsson ..............50
J. E. Snædal................ 1.00
S. Skagfeld ................... 1.00
B. Byron.................... 1.00
Bessi Byron ................... 1.00
Jón Freeman.................. 1.00
. 1.00
.50
, .50
.50
. 1.00
. 1.00
. 1.00
.. 1.50
. 1.00
.25
.. 2.00
Ragnar E. Kvaran............... 10.00
Jón Tómasson................... 10.00
A. S. Barda.1.......... 5 00
J. J. Bildfell................. 5.00
E. Olafsdóttir................. 1.00
SigrlSur Bjarnadóttir .......... 1.00
Margrét Vigfúsdóttir ........... 1.00
Mrs. Anderson .......... ...... 1,00
Sveinn SigurSsson .............. 1.00
GuSm. SigurSsson ............... 2.00
Steinunn Magnússon ............. 2.00
Árni Freeman ................... 1,00
Mrs. Díckie, Hamilton, P. O.
Man........................ o.50
Mrs. Olafsson, Piney, P. O. Man 0.50
J. Björnsson Innisfail, Alta. . . 5.00
Trausti Vígfússon, Bifröst ... 1.00
Jón GuSmundsson ,, 1.00
S. J. Vestdal, Snug Harbor .... 1.50
J. J. Henry, Petersfieid, Man. 1.00
Jónas Danlelsson, Bowsman
River, Man ................ 1.00
Sinorri Jónsson Justtce, Man. 2,00
FriSf. Jónsson Glenlboro, Man. 5.00
Mr. og Mrs. G. J. Oleson,
Glenboro, iMan............. 2.00
J. J. Ahderson, Glenboro, Man. 1.00
Jóhann Stefánsson, Gull Lake,
Sask....................... 3.00
Paul Paulson, Leslie, Sask..... 1.00
J. P. BorgfjörS, Leslie, Sask.. 5.00
Frá Tantallon, Sask.—
Tryggvi porsteinsson ...’. ..... 5.00
GuSmundur Olafsson ............. 5.00
Th. Arnason .................. 3.00
H. Vigfússon ................... 1.00
N. Vigfússon ................... 2.00
G. Eggertsson .................. 2.00
H. Eirlksson ................... 2.00
Júl. Jónsson ................... 1.50
O. G. Olafsson ................. 1.00
Kristján Jónsson ............... 1.00
S. Magnússon ................... 1.00
J. J. Jónsson .................. 1.00
S. Vopni ....................... 1.00
B. Einarsson ................. 0.50
G. Eirlksson ................... 1.00
D. Magnússon ................... 0.50
E. Arngrlmsson ................. 1.00
S. S. Jónsson .................. 1.00
5.00
1.5-0
1.00
1.00
S. Thorne, Foam Lake, Sask
G. B. Jónsson, Gimli .........
Mrs. E. J. Shomaker, Canton,
Ohio ..................... 1.00
Mrs. H. M. Halldórsson, Leslie 1.00
H. Gíslason, Gerald, Sask, ....
Glsli Glslason, Gerald, Sask. . .
Mrs. GuSrtSur Hansen,
Ríverton, Man.............
T. H. Eyvindsson, Westourne,
Man.......................
Frá Lundar, Man.—
Jón Thorkelsson ...............
GuSjón Thorkelsson ...........
Kristinn Thorkelsson ..........
GuSni Thorkelsson .............
Hallgrlmur Eirlksson
G. GuSmundsson
Jón Jóhannesson
Jón Rafnkelsson..........
Helgi Áranson ............
V. Freeman og fjölskylda.
Dan. Halldórsson ........
Sveinn Johnson ..........
A. Stefánsson ..........
B. Skúlason .............
1.50
3.00
1.00
1.00
0.50
0.50
1.00
Júlíus Eirlksson ................. 1.00
Björn J. Eirlksson ............... 1.00
Aðalsteinn Halldórsson............ 1.00
Jóhann Einarsson Foam Lake 1.00
Sveinn J. Reykdal High Prairie 5.00
J. SL Reykdal „ 1.00
John Halldórsson „ 2.00
G. (Halldórssoh 1.00
Joe Halldórsson ,,, 1.00
Arni Halldórsson „ 2.00
Samtals $539.75. — Fólk er beöiö
atS1 athugra, aö þessi listi endar meö
deginum 4. jan. og að þa'ð, sem hef-
ir komiö slðan, verður kvittaS fyrir
I næsta blaði.
fvar HJartarson.
668 Lipton St., Winnipeg.
/