Lögberg - 10.12.1925, Síða 7

LÖGBERG FIMTUDAGINN,
10. DEISEMIBER, 1925
Bls. 15
Verndið
Brjóst og lungu barna
yðar með
peps
styrkja og efla Jóns Bjarnasonar'tveggja ára, þegar faðir hans|og vaknaði hún um leið. Kvað
skóla. i
Ef þér gjörið það bræður, gjörið
þér vel.
Eg get ekki látið þessar línur
svo frá mér fara, að eg ekki minn-
ist á söngkenslustarf Brynjólfs
Thorlákssonar þar í toygðinni. Við-
almennasta og ffegursta þátttöku
í því starfi varð eg var í Bræðra-
iborg, en má vera, að það sé að-
eins vegna þess, að eg var þar á
söngæfingu og sá þar, hve áhug-
inn var mikill og almennur. Það
, ^ er fátt, sem ræktar betur islensku
yðar meo blómin hér vestra en íslensk söng-
ljóð. Vér hefðum ekki glatað eins
miklu hér ve tra eins og raun hef-
ir á orðið, ef Vestur-lslendingar
alment hefðu haft opin augun fyrir
nytsemi íslensks söngs. Án þess
Hafi móðirin nokkurn minstuj mér komi til hugar, að tilgreina
hér alt sem mér fanst eftirtekta-
vert eða eftirbreytnisvert í þess-
ari ferð, vil eg nefna annað dæmi.
í kirkjunni sem séra Haraldur
þjónar í Wynyard var eg við
sunnudagaskóla.
grun um veiklun í hálsi eða
lungum barna sinna, ætti hún
að gefa þeim Peps-töflu kvelds
og morguns.
Þessar merku Peps-töflur,
þrýsta mjúkri gufu með and-
ardrættinum inn í allar lung-
napípurnar, og víggirða háls
og brjóst gegn kvillum. Þess
vegna læ'kna Peps skjótar og
betur en nokkurt annað meðal
hósta, kíghósta og aðra háls og
brjóstkvilla.
Athygli! — Verðlækkun Peps
sem nemur 50 af undr., stafar
af hinni auknu sölu og verð-
lækkun á lyfjaefnum. Fólkið
nýtur hagnaðarins. Það fær nú
þetta óviðjafnanlega meðal á
Aðeins 25c öskjuna
Til Islendinga í Vatna-
bygðum.
Dagana frá 20. okt. til 2. nóv.
síðastl. dvaldi eg á meðal yðar
sem fjársöfnunarmaður Jóns
Bjarnasonar skóla. Tvent lifir
óviðráðanlega í endurminningun-
um frá þessum tíma: Það, hve
veðrið var skelfing slæmt, með
öllum þeim háskalegu afleiðing-
um, sem því fylgdu, og hitt, hve
sumt fólkið var mér og málefni
því, sem eg vann að, frábærlega,
gott. Eg fann sárt til með fólk-
inu, sem átti uppskeru sumarsins,
lifsibjörg sína, óþreskta. Við það
varð ekkert ráðið. Menn verða
allir að taka því, sem að höndum
ber. List lífsins er ekki að litlu
leyti í því fólgin, að taka því mót-
dræga svo það gjöri mann betri
en ekki verri. Hvað sem því líð-
ur, votta eg hér með þakklæti öll-
um þeim, sem á einn eða annan
hátt studdu mig í þessari ferð,
hýstu mig, óku með mig, styrktu
Jón Bjarnasonar skóla með pen-
ingagjöfum.
Eg ætla ekkert að skýra frá því,
hvaða hluti bygðarinnar gjðrði
best fyrir málefnið, vil ekki fara
í neinn mannjöfnuð í því efni. Það
má samt segja, að í nokkrum hluta
bygðarinnar styrktu sumir ein-
staklingar málefnið með sérstök-
um drengskap, í öðrum hluta henn-
ar gjörðu þeir það líka en undir-
tektirnar almennari. Það má líka
taka fram, að víða hefði stuðning-
urinn verið almennari, ef veður
hefði ekki hipdrað allar gjörðir
eins átakanlega eins og raun varð
á.
Mönnum, sem hjálpuðu mér
með flutning, þakka eg og tilgreini
þá hér með: Sveinn Indriðason,
Kandahar, Gunnar Guðmundsson,
iWynyard; séra Haraldur Sigmar,
Wynyard; Páll Bjarnason, Wyn-
yard; Guðm. Grímsson, Mozart;
Runólfur Sigurðsson, Mpzart; Sig-
urður Sturlaugsson, Leslie; Dr. J.
P. Pálsson, Elfros; J. J. Svein-
björnsson, Elfros; Sigurður Sig-
björnsson, Leslie. Fleiri mætti
tilnefna, sem hjálpuðu mér með
lengri eða stytfcw yegaspotta. Eg
er þeim öngu síður þakklátur. Það
er ennfremur alve^ eins mikil á-
stæða til að nefna þá sem létu
mér í té fæði og húsnæði. Þó gjöri
eg það ekki. Þó eg geti ekki um
það, veit eg að það er -einn, sem
ekki gleymir því góða, sem gjört
er. Fólk þetta var mér frábær-
lega gott, og lét mér í té alt það
besta sem það gat.
Allirsem unna íslenzkri, kristi-
legri, menningu, ættu að sjá sér
sóma og sóma þjóðar sinnar í því
að taka höndum saman um að
Það, sem vakti
eftirtekt mína sérstaklega, var
maðurinn sem stýrði skólanum,
ungur maður, Sveinbjömsson að
nafni, efnilegur og myndarlegur
með lifandi áhuga fyrir kristin-
dóminum. -Eg óska þess, að vestur-
íslensk kristni mætti njóta hans
sem lengst og best.
Eg þakka á ný Islendingum í
Vatnabygðum fyrir veruna meðal
flutti að Hákonarstöðum og ólst iSolveig sér hafa orðið hermt við
þar upp með honum. Síðar fluttisr
hann í Vopnafjörð 1828 og bjó á
Skjaldþingsstöðum í 2 ár og síðan
á Hámundarstöðum 33 ár, til
dauðadags 1863. íegar hann kom í
Vopnafjörð var Jón iSveinsson,
síðari maður ömmu hans, lifandi í
Syðri-Vík, do 1833.
Jónatan faðir minn, sonur Þor-
giíms bjó eftir hann á Hámundar-
stöðum. Hann var vel minnugur.
Hann sagði söguna um fráfall
Gunnlaugs á Brú, svo að eg heyrði
og varð hún mér mjög minnisstæð
o ghygg eg, a’ð eg muni hana al-
veg rétta, eins og hann sagði hana.
Ög með því að hann var vel minn-
ugur, mun hann hafa munað hana
eins og hann heyrði hana. Hefir
hann að líkindum heyrt föður sinn
segja hana. Annars var stöðugt
frændsemisband við Hákonarstaða
menn, og er líklegt að sagan um
Gunnlaug hafi stundum borið á
góma í viðræðum manna.
Af því, sem nú hefir verið sagt,
má sjá, að skilyrðin eru góð fyrir
því, að sagan um fráfall Gunn-
laugs hafi borist nokkurn veginn
rétt alla leið til mín frá dögum
Péturs Jónssonar á Skjöldólfs-
stöðum, er hreppstjóri var á Jök-
uldal, þá er Gunnlaugur dó.
Skal nú sagan sögð, eins og eg
hefi heyrt hana.
í fimta tugi 18. aldar bjó sá
að hann hafi skuldað 1748,35 áln. I og systkina hans, SÓlrún, fædd
Hann sé dáinn og skuldin fallin 1718, kona Sigmundar í Geitdal og
þeirra og óska þess af heilum hug, bóndi á Brú á Jökuldal, er Árni
að þeir reynist ávalt sannir vinir
Jóns Bjarnasonar skóla og ís-
lenskrar kristilegrar menningar.
2617 W., 64th St. Seattle, Wash.
Rúnólfur Marteinsson.
Enn um ófreskjurnar á
Jökuldal.
í 15. tbl. Lögbergs 1923 las eg
sögukorn, er yfir var ritað “Ó-
freskjan á Jökuldal.” Þótti mér
hún mjög ólík því, sem eg hafði
heyrt. Síðar las eg leiðrétting við
þá sögu í 29. tbl. Löibergs, s. á.,
eftir Sigmund Mattíasson Long og
er hún miklu likari því, sem eg
hefi heyrt.
Það er nú alkunnugt, að slíkar
sagnir vilja breytast í meðferð,
þegar langir tímar líða og þær
ganga munnlega mann frá manni,
enda þótt sjálfur atburðurinn, er
frá segir, sé sögulega sannur. En
ibest væri þó að geta náð hverri
sögu eins og hún gerðist, eða þá
svo nærri því, sem kostur er á.
Af því að eg þykist hafa betri
heimildir að sögu þessari, en nú
mun vera kostur á, langar mig til
að segja hana eins og eg hefi
heyrt hana. Hygg eg hana ganga
hét Jónsson. Hann átti son þann
er Gunnlaugur hét. Yar hann mann
vænlegur maður og hraustmenni,
svo að kallaður var hann tveggja
maki. Hann var skrautgjarn og
barst nokkuð á. Ekki er vist, hvort
bann hefur þá haft foú á móti föð-
ur sínum eða ekki, en fénað mun
hann hafa átt nokkurn. Þó munu
þeir feðgar hafa verið efnalitlir.
Þá bjó á Eiríksstöðum, næsta
bæ fyrir utan Brú, Þorkell Þor-
steinsson, af ætt Þorsteins jökuls,
góður bóndi, kominn þá á s'jötugs
aldur. Elsta dóttir hans hét Sol-
veig og var1 þá um tvítugt og hin
efnilegasta.
Gunnlaugur á Brú og Solveig
feldu hugi saman og kom þar, að
þau hétu hvort öðru eiginorði og
unnust mjög. En er Þorkell varð
þess vis, féll honum það illa, og
neitaði, að sá ráðahagur tækist.
Þótti honum Gunnlaugur of mikill
á lofti, og bjóst eigi við, að hann
mundi reynast jafnmikill maður
eins og hann vildi sýnast. En slík-
ir menn voru honum eigi að skapi.
Þó gat hann eigi hindrað ástir
þeirra Gunnlaugs og.dóttur sinnar.
Þá var engin bygð í Hrefnkels-
dal. iSá dalur gengur í suður frá
Jökulsá gagnvart Brú, og er þar
ágætt beitiland. Á rann eftir daln-
nokkuð
MÓÐIR OG DÓTTIR.
Ef þér líður ekki alveg eins og
ætti að vera, — ert óstyrk,
taugaslöpp eða niðurdreg-
in, reyndu þetta nýja
meðal, Nuga-Tone.
Púsundir manna finina mikinn bata
á fáum dögrum. Nuga-Tona færir slltn-
om taugum og vöSvum nýtt lif. Bygg-
ir upp þitt rauða blóð, gefur taugun-
um styrk og eykur styrk þinn og vilja-
þrek. Veitir gððan svefn, gðða mat-
arlyst og góða meltingu, og áhuga og
dugnað. Ef þér llður ekki vel, þá
reyndu þetta sjálfmr þfn vegna. pað
kostar þig ekkert, ef þú ert ekki ánægð
með það. pað er þægilegt, og þér fer
strax að batna. Ef iæknirinn hefir'
ekkl ráðlagt þér það enn, þá farðu til
lyfsalans og fáðu flösku sjálf. Taktu
enga eftirlíkingu. Reyndu það i nokkra
daga, og ef þér batnar ekki, þá skil-
aðu þvi sem eftir er til lyfsalans, og
hann fær þér aftur peningana. peir
sem búa til Nuga-Tane, láta alla lyf-
sala ábyrgjast það eða skila peningun-
um, ef þú ert ekkt ánægð. Mundu að
það er ábyrgst og fæst hjá öllum lyf-
sölum. i
næst hinu sanna. En fyrst ætla eg
að skýra frá heimildum mínum. j um, er jkölluð hefir verið Hrafn-
Jónatan faðir minn bjó á Há-
mundarstöðum hér í Vopnafirði og
var sonur Þorgríms bónda á Há-
mundarstöðum, Péturssonar,
bónda á Skjöldólfsstöðum og síðar
í Bót, Péturssonar bónda á Skjöld-
ólfsstöðum, Jónssonar stúdents á
Skjöldólfsstöðum, Gunnlaugssonar
prests í Möðrudal, Sölvasonar.
Fráfall Gunnlaugs Árnasonar á
Brú, er ófreskjan átti að hafa
drepið, varð 1749. Þá bjó Pétur
Jónsson Gaunnlaugssonar, elsti
Pétur, sá, er nú var nefndur, á
Skjöldólfsstöðum og var hrepp-
stjóri á Jökuldal og er ekki ólík-
legt að hann hafi einhver afskifti
haft af heimilinu á Brú, þegar
Gunnlaugur féll frá. Pétur hefir
þá verið um 62 ára (fæddur um
1687) og dó hann skömmu síðar,
1753 eða 1754. Mun ^iann hafa
heyrt söguna um fráfall Gunn-
laugs eins og menn vissu hana þá
réttasta.
Pétur sonur hans var þá fulltíða
maður hjá föður sínum, og Ingi-
björg Sigurðardóttir Sveinssonar,
er varð kona hans, hefir þá verið
um 16—17 ára og verið líklega á
Haugsstöðum í Dal. Þeim hlaut
því að verða sagan um Gunnlaug
kunn, eins og hún var fyrst sögð.
Þau fojuggu á Skjðldólfsstöðum
um 1760 en fluttu að Bót í Tungu
1765. Þar dó Pétur um 1772. En
Ingibjörg giftist aftur Jóni Sveins-
syni frá Torfatsöðum í Hlíð og
fluttu þau að Hákonarstöðum á
Jökuldal 1774, þegar Þorsteinn
Jónsson flutti þaðan að Melum, sá
er Melaætt er frá. Þar bjuggu þau
til 1803. Börn Ingifojargar og fyrra
manns hennar hafa eflaust flutt
með henni að Hákonarstöðum og
alist þar upp. Ingibjörg var merk-
iskona og hefir hún munað vel
söguna um Gunnlaug og börn henn
ar numið af henni; enda hefir
hún þá verið í glöggu minni þar á
Efi-a-Dal. Hákonarstaðir voru að-
eins 2 bæjarleiðir út frá Brú. Eru
Eiríksstaðir á milli.
drauminn og ráðið af, að finna
hann þegar og segja honum hann,
og nú vildi hún biðja hann, að fara
eftir þessu ráði draumkonunnar,
og þætti sér miklu skifta, að hann
gerði það. Gunnlaugur mælti:
“Ekki er annað liklegra, en draum*
urinn sé markleysa ein. En þó vil
eg gera það fyrir orð þín, að hafa
mann með mér á dalinn þennan
tíma, sem til var tekinn. Hefir þú
sýnt ást þína og umhyggju fyrir
mér, með því að gera þér ómak
hingað, til að segja mér draum
þinn. Veldur þú nú engu, þó að ver
fari, en þú vilt.” Feldu þau síðan
talið.
Næstu 3 skifti, er Gunnlaugur
fór til fjár síns í Hrafnkelsdal,
hafði hann unglingsmann með sér,
og varð einskis var, er honum þætti
grunsamt. Hugði hann þarflaust
að halda því áfram og fór einn í
dalinn hið fjórða sinn. En það
kvöld kom hann ekki heim. Leið
svo nóttin og kom Gunnlaugur
ekki. Þótti þá víst, að ekki væri alt
eðlilegt um hann. Kom mönnum í
hug draumur Solveigar, því að ekki
var honum haldið leyndum, eftir
að hún hafði sagt Gunnlaugi hann.
Þótti líklegt, að hann mundi því
miður ræst hafa.
\
Var nú safnað mönnum til að
leita Gunnlaugs og urðu þeir 8
saman, er leita fóru. Héldu þeir
inn vestanverðan Hráfnkelsdal inn
að örnefni því, er “Lundur” heitir
og þaðan inn að skógi þeim, er
verður innarlega í dalnum, og
urðu þeir einskis varir. Þá héldu
þeir út dalinn austanverðan. Komu
þeir þá bráðlega í för Gunnlaugs.
Sáust þau vel, því að föl var á
jörðu. Voru förin nokkuð uppi í
hlíðinni og láu út eftir henni of-
arlegar. Voru þau fyrst að sjá
stígin með venjulegum göngu-
hraða. En alt í einu sást að Gunn-
laugur hafði farið að hlaupa á-
kaflega. Sást þar frá önnur slóð
niður við ána undarlega stórskor-
in og lá í sömu átt ofan dalinn.
Héldu slóðirnar jafnhliða ofan
dalinn, en neðri slóðin stefndi þó
hærra og hærra, eins og sá, er
hana fór, vildi komast í veg fyrir
Gunnlaug. L'áu slóðirnar þannig
langan veg. Loks komu þær að
hreiðu jarðfalli. Þar stökk Gunn-
laugur þegar yfir, en óvætturin,
sem elti hann, leitaði ofan með
jarðfallinu og fór yfir enda þess
við ána. Dró þá nokkuð sundur
með þeim Gunnlaugi um stund, en
forátt dró þó saman aftur og loks
náði óvætturin honum. Var þá ekki
að sökum að spyrja. En enginn
kann frá atgangi þeirra að segja.
Það eitt sást, að þar hafði orðið
hörð viðureign, því að þar var
traðk mikið, og þar lá stafur
Gunnlaugs margbrotinn; var það
stór og sterkur brodldstafur með
beinhnúð rendum 'á efri enda. En
ekki var Gunnláugur þar; hafði
hann sloppið frá óvættinni í það
sinn. En brátt hafði hún þó náð
honum aftur. Var þar enn traðk
nokkurt, er fundum þeirra bar
aftur saman. Og þar lá líkami
Giinnlaugs andvana og illa til
reika; var hann snúinn úr öllum
liðamótum og allavega lemstraður.
Leitarmenn skiftu nú liði. Fóru
fjórir þeirra með lík Gunnlaugs
heim að Brú, en hinir fjórir fóru
að rekja spor óvættarinnar, ef þeir
kynnu að verða einhvers vísari
um hana. Sögðu þeir sporin verið
hafa sem hlemmur í lögun, eða
eins og maður hefði gegnið á
þrúgum. Víða sáu þeir bæli í slóð-
inni, eins og óvætturin hefði ver-
ið að smáhvíla sig. Var blóð í bæl-
unum, svart eins og tjara. Þá'er
þeir höfðu rakið slóðina all-lengi,
sáu þeir, að hún mundi liggja inn
til jökla. Snéru þeir þá heim á
leið. Eigi varð vart við óvætt þá
síðar.
Gunnlaugur varð mjög harm-
dauði ástvinum sínum. En ekki
virtist Þorkeli gamla á Eiríks-
stöðum fallast mikið um fráfall
hans, því að þegar hann heyrði
um það, sagði hann: “Svona fara
þessir hnappastrákar.” Það var|
, títt um þá menn, er á þeim tímum
eins og skuld Gunnlaugs.
Af þessu sést að þeir hafa báð-
ir verið á Brú, feðgar, þegar
Gunnlaugur dó. Hafi Gunnlaugur
dáið á jólaföstu 1749, var eðlilegt
að skuld hans væri krafin fyrst
1750.
Árni mun verið bafa sonur Jóns
sterka á Brú Guttormssonar á Brú,
er kominn var af Þorsteini jökli.
Jón er kominn að Brekku í Fljóts-
dal 1703 til Eiríks sonar síns, 72
ára gamall. Þar er þá Árni sonur
hans með öðrum yngri börnum
Jón 14 ára gamall. Árni giftist í
síðar Sig'urðar Einarssonar í Geit-
dal; er þaðan Geitdalsætt; og
Gunnlaugur, fæddur 1724, sá, er
hér hefir verið sa»t frá.
iSolveig unnusta Gunnlaugs,
giftist^um 1754 Einari Jónssyni
frá Görðum í Fljótsdal, Högna-
sonar í Görðum, Oddsonar, laun-
sonar Árna prests Þorvarðssonar
í Vallanesi. Þau bjuggu á Eiríks-
stöðum alla stund góðu búi og áttu
fojó á Brú, barnlaus; Einar, er
einnig bjó á Brú, faðir Einars a
Brú, fðður Stefáns í Möðrudal;
Kristín fyrri kona Sigvalda Eiríks
sonar í Hafrafellstungu hins fyrra
og Gunnlaugur, er dó ókvæntur og
barnlaus á Skjöldólfsstöðum 1786.
Er fjöldi manna kominn frá Sol-
veigu.
Síðasti kafli þessa þáttar er
eftir Einari prófasti Jónssyni á
Hofi, og einnig það sem sagt er
um forfeður mína í fyrsta ‘kafla að
því er snertir ártöl og dvalarstaði
12 börn. Þau sem upp komust og þejrra
kunnugt er um voru: Þorkell foóndi
á Eiríksstöðum, faðir Gunnlaugs,
Þingmúla 1716 Snjófríði Magnús- er þar bjó, Guðrúnar konu Jóhan-
ddttur frá Geitdal. Börn þeirra
voru ólöf, fædd 1717, kona Jóns
pampfíls, móðir Hermanns í Firði
nesar í Fjallsseli og Solveigar
konu Jóns yngra Þorsteinssonar
á Melum; Guðmundur, er lengi
Búastöéum í Vopnafirði 12. okt. ’25
Árni Jónatansson.
kela, og fellur í Jökulsá
fyrir norðan Brú.
Gunnlaugur hélt fé þeirra feðga
til foeitar í Hrafnkelsdal á vetrum
og mun hafa þótt þar beitarsælla
en á Brú. Var Jökulsá ekki til
hindrunar, er hún var 'orðin ísi
lögð, enda er “dráttur” á henni
skamt frá bænum á Brú.
Höfðu þeir feðgar hús í dalnum,
er fénu var haldið að. Féð mun
annars hafa gengið þar mjög sjálf-
ala. Gunnlaugur gekk til þess jafn-
an, er þurfa þótti.
Það var eitt sinn á jólaföstu, að
Gunnlaugur kom heim að Brú frá
fé sínu seint á kvöldi. Stóð þá
maður úti á Brú. Gunnlaugur kast-
ar kveðju á hann og spyr, hvort
nokkuð sé tíðinda. Maðurinn kvað
það eigi vera, nema það, að Sol-
veig á Eiríksstöðum sé þar komin
og hafi eitthvert erindi, sem hún
vilji engum segja, nema honum
einum.
Gunnlaugur gekk til ibaðstofu og
kastaði kveðju á fólkið. Solveig
sat þar inni og fagnar hún vel
Gunnlaugi. Settist hann hjá henni
og tóku þau tal saman. Spurði hún
hann um fjárgeymsluna í dalnum
Lét hanh vel yfir henni og kvaðst
láta féð liggja við opið fyrst og
fremst til jóla, ef tíð leyfði. Ekki
lét hún uppi neitt ákveðið erindi
við hann. Spurði hann þá loks,
hvort hún ætti ekkert sérstakt.er-
indi við sig; kvað menn hafa*sagt | vildu búast vel að klæðnaði, að
sér, að svo væri. Hún kvað það hafa glæsta hnappa á fötum iiln-
satt vera, en hann skyldi fyrst
taka mat sinn. Hann gerði það.
Síðan tóku þau aftur tal saman.
Kvaðst þá Solveig hafa draum að
segja honum, er sig hefði dreymt
og snerti hann mjög. Gunnlaugur
kvaðst lítið mark taka á draum-
um, en heyra mætti hann þó draum
hennar. Solveig sagði þá draum
sinn. Þótti henni hún vera stödd i
baðstofunni á EiHksstöðum og
um„ og mun Gunnlaugur hafa ver-
ið í þeirra tölu.
í þingbók Múlaþings 1759 sést.l
að sýslmaður hefir verið að krefj-
a gamlar skuldir fyrir kaupmenn.
Þá leitar hann meðal annars eft-
ir skuld Gunnlaugs Árnasonar á
Brú frá 1750 að upphæð 1 hundrað
á lands vísu 64% alin. Þar segir
svo um þessa skuld: “Hann (Gunn
laugur) undirréttast sálaður fyr-
kom þar til hennar kona, sem hún | jr nokkrum árum, sömuleiðis fað-
þekti ekki. Þótti henni hún segja: j ir hans, sem eftir hann hafði nokk-
‘Far þú og seg þú Gunnlaugi, að
Pátur, sonur Ingibjargar, bjó hann skuli ekki fara einn að fe
fyrst allmörg ár í Vopnafirði. En I sinu á Hrafnkelsdal frá þessum
1803 flutti stjúpi hans frá Hákon-|tin?a og til góuloka. Vilji hann ekki
arstððum að Syðri-Vík í Vopna-! fara eftir þessu ráði mínu, og fari
firði. Flutti þá Pétur í Hákonar-' einn að fé sínu eftir sem áður, er
staði og bjó þar síðan til dauða-Jbonum bráður bani foúinn. En eft-
dags 1821. • ir góulok er honum óhætt einum.”
Þorgrímur sonur hans varjsíðan þótti Solveigu konan hverfa,
urn lítinn arf tekið, og þar eftir
flutt sig í miðpart sýslunnar hvar
hann ogsvo skyldi burtkallast hafa
og hans eftirlátin börn ei vera í
nokkrum vændum þessa skuld að
geta betalað, ,hvar fyrir hún með
þeim óvissu innfærist.”
Á sama stað stendur um Árna
Jónsson á Brú, föður Gunnlaugs,
Yfirburðir Saskatchewan-fylkis í Akuryrkju
og Kvikfjárrœkt-
Það er mest búnaðarfélögum fylkisins að þakka, hve ágætlega tókst með sýninguna frá
Saskatchewawn, hvað snertir kvikfjárrækt og akuryrkju, á Torcnto Royal sýningunni í növ-
ember. Það eru hér um bil 155 slík félög stavfandi í fylkinu, og það hefir verið og er mark-
mið þeirra, að veita fræðslu í búnaði og bæta hann. Það hefir ekki að eins verið hafin sam-
kcpni í að rækta jörðina fyrir korntegundir og fóður, sýningum komið á fót á akuryrkjuaf-
urðum og skepnum, heldur hafa unglingarnir einnig verið hvattir til að mynda sérstakan fé-
lagsskap sín á milli til samkepni í öllum greinum búnaðarins.
Þrátt, fyrir mjög öfluga samkepni, tókst- mjög vel með gripasýningu Saskatchewan fylkis
•á 'Toronto Royal sýningunni. Allir hestar og nautgripii’, sem sýndir voru, unnu verðlaun.
Fyrstu, önnur og þriðju verðlaun fyrir Clydesdale fola og önnur verðlaun fyrir Clydesdale
hryssur. Einnig hæstu verðlaun. Fyrstu og önnur verðlaun og einnig sérstök verðlaun
fyrir Belgíska fola. Hér hefir iSaskatphewan karað fram úr öðrum fylkjum. Tuttugu og þrír
hestar voru sýndir og unnu þrjátíu og fjögur verðlaun, fimm hæstu verðlaun, fjögur sérstök
verðlaun, átta fyrstu verðlaun, níu önnur verðlaun og átta önnur verðlaun. Fé og nautgripir
gerðu einnig mjög vel. Fyrir þrjá flokka af nautgripum fékk Saskatcewan fyrstu verðlaun
fyrir yngri uxa, þriðju fyrir eldri uxa og fjórðu fyrir eldri kvígur. Féð, sem sýnt var, fékk
hæstu viðurkenningu, ein fyrstu, .tvö ðnnur og tvö þriðju verðlaun.
En það, sem ef til vill varðar mestu fyrir Vesturlandið, er það, hve fóðurkorn þaðan
skaraði fram úr Öllu öðru á Toronto Royal sýningunni, sem alt landið tók þátt í. Saskatche-
wan hefir verið nokkum veginn viðurkent sem ágætis hveitiland. En nú hefir það sýnt sig, að
auk hveitisins, hefir fylkið hlotið sex verðlaun fyrir aðrar korn- og fóður-tegundir: Fyrstu
fyrir “White Oats,” fyrstu fyrir “Six-row barley,” fyrstu og sérstaka viðurkenningu fyrir
“Malting barley”, fyrstu fyrir “Flax”, fyrstu f>rir “Blue field peas” og fyrstu fyrir “field
beans.’” Hveitið skaraði fram úr öllu öðru. Af átta verðlaunum, unnust fyrstu, önnur,
þriðju, fimtu, sjöttu og sjöundu verðlaun. —“Sweet clover” frá Saskatchewan var fyrstur,
1 en “Alsiki” sjötti í röðinni.
Á[ sýningu, sem haldin var í London nýlega, þar sem afurðir mjólkurbúa voru sýndar
frá öllum hlutum ríkisins, fékk óSaltað smjör frá Saskatchewan gull medalíu og saltað smjör
silfur medalíu.
Þegar tillit er tekið til þess, hve ágætlega akuryrkju afurðir og kvikfénaðar frá Saskat-
cewan hafa reynst, verður ekki annað sagt, en að búnaðarfélögin hafi orðið að tilætluðum
notum. Þau hafa gert alt, sem hægt var til að bæta gripina smátt og smátt. í þessu hefir
stjómin verið hjálpleg með því að selja bændum kynbótagripi og tekið lakari gripi í staðinn,
sem nokkurn hluta verðsins.
/Hagkvæmari aðferð við búskapinn er nú tekin upp af mörgum bændum í Saskatchewan,
landið betur unnið og, haganlegra og ibetra útsæði notað, eins og sjá má af því, hvað bæði
hveiti og aðrar korn- og fóðurtegundir hafa reynst á fyrnefndri sýningu, þar sem mikil sam-
kepni átti sér stað milli allra fylkjanna í landinu.
öll búnaðarfélög fylkisins geta notið umsjónar og Ieiðbeininga frá búnaðarskólanum í
Saskatoon. Allr upplýsingar og leiðbeiningar viðvikjandi starfi félaganna geta þau feng-
ið með því að skrifa The Director of Extension Department.
THE DEPARTMENT OF AGRICULTURE,
REGINA - - SASKATCHiEWAN
Hon. C. H. Hamilton F. H. Auld,
Minister. Deputy Minister.
í Canada eru nú aðal örðugleikarnir í Ontario, hvað eldivið snertir. Að
vanda, greiðir líka fyrir kolaiðnaði í Strandfylkjunumm og Vestur Canada.
“Þroskið hina þjóðlegu stefnu
í kolaiðnaðinum.”
> Geo. R. Pratt,
, Coal Truth Ofíice
217 Curry Buildin^,
KDLft SflMWLIIKUR
ÞJÖÐLEG STEFNA
I KOLA-IÐNAÐI
Árum saman hefir Alberta verið að sýna fram á nauðsyn þjóðlegrar stefnu í kolaiðnaði
landsins.
Þar sem mikið er framleitt af kolum í Alberta og þar sem þar er oft erfitt að selja þau
á sumum tímum árs, hafa margir haldið, að þessi þjóðlega stefna væri að eins til hagsmuna
fyrir Alberta. N>
Satt að segja var þetta einnig álit þeirra, sem byrjuðu tilraunir í þá átt að selja kolin
sem víðast í Canada. En jafnframt og unnið hefir verið aði þessu og menn hafa aflað sér
margskonar upplýsinga, hefir skoðun þeirra foreyst á málinu vegna þess, að það hefir komið
í ljós, að önnur fylki hafa engu minni þörf á þessari þjóðlegu stefnu, og því að eins getur
nokkuð gott af henni leitt, að öll fylkin njóti svipaðra hagsmuna. Til þess að þetta geti
orðið, þarf Vesturlandið á samvinnu Austurlandsins að halda, og alveg eins á hinn bóginn.
Kyrstaðan í iðnaði vorum er mikið því að kenna, að vér erum of þröngsýnir í málum vor-
um. Sjái maður örðugleika annara og reyni að bæta úr þeim, þá verður það til þess að
greiða vorn eigin veg. Þetta eru menn nú farnir að sjá alstaðar í Canada.
Eldsneyti af einþverri tegund er undirstaða alls iðnaðar, og í Canada er það einnig þýð-
ingarmikið lífsskilyrði.
Enginn iðnaður, hvar sem er í Canada, getur þrifist, þar sem ekkf er hægt að reiða sig á
nægilegan eldivið alt af við áveðnu verði. Ef peningar eiga að fást til iðnreksturs með
hæfilegum kjörum, verður iðnaðar fyrirtækið að vera foygt á traustum grundvelli. Ef svo er
ekki, verður leigan af peningunum of há.
leysa þann
Winnipeé
r