Lögberg - 01.12.1927, Blaðsíða 4

Jtls. 4
LÖGBERG, FIMTUDAGINN 1. DESEMBER 1927.
Jijgberg
GefiÖ út hvern Fimtudag af Tbe Col-
umbia Press Ltd., Cor. Sargent Ave. &
Toronto Str., Winnipeg, Man.
TaUaknari >-6327 o« N-6328
Einar P. Jónsson, Editor
Utanáikrih til blaSaina:
TffE «0LUMBIi\ PRESS, Ltd., Box 3171, Wrmlpog, IR»n-
Utanáskrift riutjóran*:
E01T0B LOCBERC, Box 317* Wlnnlpag, Sfmn.
Verð $3.00 um árið.
Borgist fyrirfram
Tha "UibMV" la prlntad and publlahed by
Tha Oolumbla Praaa, Lámltad. ln tha Coiumbta
•uildlnp, ISE Sarfrant A»a., Wlnnipes, Manltoba
Gripasamlagið í Manitoba.
Ritari gripasamlagsins í Manitoba, Mr. P.
M. Ferguson, hefir nýverið látið birtast á
prenti, skoðanir sínar um þetta afar þýðingar-
mikla mál, samlagssölu nautpenings. Teljum
vér álit hans, sem og málið í heild, þannig vax-
ið, að nauðsynlegt sé fyrir íslenzka hændur í
landi hér, að kynnast því eins vandlega og frek-
ast má verða.
Fylgja hér á eftir ummæli Mr. Ferguson’s í
megindráttum
“ Sennilegt tel eg það, nú að loknum haust-
önnum, að hændum muni um fátt tíðræddara
verða, en gripasamlagið í Manitoba, sem nú er
í myndun, eða um það að vera mynduð.
Þeir, sem fengið hafa glögga hugmynd um
hagnað þann, er fallið hefir bændum Vestur-
landsins í skaut, frá því er hveitisamlagið var
stofnað, geta að sjálfsögðu gert sér þess ljósa
grein, hve ábatavænlegt þetta nýja fyrirtæki
muni jafnframt verða, og hve afar nauðsynlegt
er, að griparæktarbændur sýni því allan sóma.
Eins og nú standa sakir, hafa fimtán sam-
lagsdeildir stofnaðar verið víðsvegar um fylk-
ið, og margar fleiri í undirbúningi. Fyrirkomu-
lag gripa samlagssölunnar, verður næsta svip-
að því, er gildir um hveitisamlagið að því leyti
til, sem bændur verða að undirskrifa samning
við framkvæmdamefndina.
Ekki er óhugsanlegt, að einhverjir kunni að
spyrja sem svo: Hví ættum vér að tefla í tví-
sýnu og gerast meðlimir í gérsamlega óreynd-
um félagskap? Óyggjandi svar við slíkri spurn-
ingu, er bygt á tvennskonar hugarafstöðu, það
er að segja, samstarfi eða einangrun. Gripa-
ræktarbændur eiga að ganga í samlagið nýja, af
því það vinnur að aukinni velfarnan allra jafnt,
en ekki hinna fáu útvöldu.
Eftir að menn á annað horð, era orðnir sam-
mála um siðferðilegt og hagsmunalegt gildi
samstarfsstefnunnar, liggur næst fyrir að koma
sér niður á tilhögun þá, er líklegust er til að
bera beztan árangurinn.
Þegar eg rita eða ræði eitthvað um sam-
starfsfélögin, verður mér á að líkja þeim við
vél, og meðlimunum við þá hina einstöku hluta,
er hún er samsett af. Vélin getnr ekki int af
hendi hlutverk sitt, nema því aðeins, að hinir
ýmsu partar hennar starfi í fylsta samræmi.
Samstarfsfélag getur heldur ekki þrifist, nema
því að eins, að órjúfandi samræmi sitji að völd-
um innan véhanda þess.
Hluthafi hvaða félags sem er, skygnist fyrst
nm eftir árangrinum. Griparæktarbóndinn spyr
sjálfan sig að því, fyrst og síðast, hvaða hagn-
að hann sé líklegnr til að fá með því að gerast
félagi í gripasamlaginu. Eg ætla ekki að taka
upp tímann, með því að fara ýtarlega út í smá-
atriði, sem litlu máli skifta, heldur benda stutt-
lega á þau hin stærri atriðin í sambandi við
hagnað þann, er sérhver griparæktarbóndi hlýt-
ur af því að hafa, að gerast starfandi meðlim-
ur samlagsins.
Hagnaður þegar í stað—
1. Framleiðandi fær fylsta markaðsverð
fyrir gripi sína, að frádregnum þeim kostnaði,
er meðferð og sölu er samfara.
2. Framleiðandinn greiðir ekkert, sem
nokkru verulegu nemur, af ágóða sínum, til
tryggingar gegn áhættunni af óstöðugum mark-
aði. Kostnaður sá, er slíkri áhættu fylgir, er
borinn af samlaginu í heild, og kemur því, eins
og gefur að skilja, létt niður á hvera einstakan
meðlim. Með því að draga úr áhættukostnaði
einstaklingsins, eykst söluverðið, eða ágóðinn,
að sama skapi. ^
3. Samlagið losar gripaframleiðendur, að
sjálfsögðu, við marga óþarfa milliliði, og veit-
ir þeim, þar af leiðandi, drjúgum meira í aðra
!hönd, en ella myndi verið hafa.
/ 4. Samlaginu skal heimilt, að starfrækja
tryggingar-félagsskap (Tnsurance), og verður
ágóðinn, hver sem vera kann, eign meðlima.
5. Sérhver meðlimur samlagsins, hvaða
deildar helzt, sem hann kann að teljast til, fær
sína ákveðnu gróðahlutdeild frá miðstöð súm-
lagssölunnar í St. Boniface. Gróðahlutdeildin
verður útborguð, einu sinni á ári, og skal skoð-
ast sem fullnaðar afgreiðsla hlutaðeigandi við-
skifta.
Af því, sem nú hefir sagt verið, er það sýnt,
að með því að selja gripi sína að tilhlutan sam-
lagsins, fær framleiðandinn allan þann hagn-
að, er framast má verða, og stendur því betur
að vígi, en nokkra sinni fyr.
Framtíðarh-agnaður.
1. Verð það, er gripaframleiðandinn fær
fyrir vöru sína, byggist einvörðungu á gæðum
vörumar. Hlýtur það af því að leiða, að hann
leggi sig í líma með að framleiða að eins fyrsta
flokks vöru. En slíkt hefir það að sjálfsögðu í
för með sér, að hann fær drjúgum hærrá verð.
2. Forstjórar hinna ýmsu samlagsdeilda,
standa ávalt í .beinum samböndum við miðstöð
samlagsins, og geta því svo að segja á hvaða
tíma sem er, veitt gripaframleiðendum leið-
heiningar um markaðshorfur, sem og um það,
hvaða tegund gripa sé arðvænlegust í þann og
þann svipinn. Má með þeim hætti koma í veg
fyrir, að verðlitlum, eða sama sem verðlausum
gripum, sé hrúgað á markaðinn, þegar verst
stendur á.
3. Það liggur í hlutarins eðli, að sameinað-
ir, samstarfandi framleiðendur, hljóti að standa
betur að vígi, í viðskiftum sínum við marg-
sameinaða verzlunarhringi, en einangraðir ein-
staklingar, er eins og sigraðir menn, verða að
sætta sig við alt. Verður afleiðingin sú, að
hlutfallið milli framboðs og eftirspuraar, verð-
ur eins nákvæmlega réttlátt og hugsanlegt er.
4. Gripasamlag, er hefir að hakhjarli Sléttu-
fylkin þrjú, getur að sjálfsögðu haft víðtæk á-
hrif á breytingar núgildandi laga, hvað við-
kemur sölu búpenings, sem og samning nýrra
laga um slík efni. Það getur mjög hreytt til
hins betra, núverandi markaðsferðum, sem og
opnað nýjar markaðsleiðir erlendis, ásamt því,
að safna að sér skýrslum um húpeningsrækt og
markaðsskilyrði, víðsvegar um heim. Verður
alt slíkt, með tíð og tíma, griparæktunarbændum
í landi hér, til ómetanlegra hagsmuna.
5. Fyrgreind atriði, miða til þess, hvert út
af /yrir sig, að tryggja hag griparæktarbænda
í nútíð og framtíð, og sanna þar með alþjóð
manna, hver virðingarsess þeim ber í viðskifta-
lífi þjóðarinnar.”
Allir alvarlega hugsandi menn, þrá efna-
legt sjálfstæði, og beina óskiftri orku að því
meginmarki. Margir yfirstíga erfiðleikana og
komast upp yfir örðugasta hjallann. Aðrir
gefast upp magnþrota á miðri leið, einangraðir,
með ógnir örvæntingarinnar stimplaðar á á-
sjónu sína. Engan veginn er það óhugsandi,
að samúðarríkt samstarf, hefði getað leitt menn
þessa, og marga aðra, er líkt var ástatt fyrir,
út úr ógöngunum, og gert þá að andlega og
efnalega sjálfstæðum borgnrum. Æfintýrið
hans Andersens af spítnaknippinu, hefir enn
til brunns að bera sama sannleiksgildið og það
hafði, daginn sem það var ritað.
“Sameinaðir stöndum vér, sundraðir föll-
um vér.”
Samstarf, grundvallað á bræðraþeli, er
hyrningarsteinninn undir efnalegri velfaman
hvers þjóðfélags sem er, auk þess sem það hef-
ur viðskiftasiðferði einstaklingsins í hærra
veldi.
Alvarlegt íhugunarefni.
Um úrslit bæjarstjómarkosninganna í
Winnipeg, þeirra er fram fóru síðastliðinn
föstudag, er getið á öðrum stað hér í blaðinu,
og skal því ekki frekar fjölyrt um þær að sinni.
Kosning borgarstjórans féll á þann veg, er vér
áður töldum æskilegt, sem og val þeirra David-
sons. Miltons og John O’Hare í 2. kjördeild.
Sýndu kjósendur mönnum þessum öllum, verð-
skuldað traust.
Aukalögin nm byggingu almennrar sam-
komuhallar hér í borginni, Civic Auditorium,
voru feld með allmiklu atkvæðamagiii, eða
nokkuð á annað þúsund. Kjósendur fyrstu og
annarar deildar, veittu málinu þó nokkura meiri
hluta, en þriðja kjördeildin, það er að segja
norðurbærinn, sökti því á fertugu dýpi. Kot-
ungseðli smásálarinnar, er vantreystir öllum og
öllu, gekk sigrandi af hólmi í þetta sinn. En
skyldi slíkt ekki verða skammgóður vermir?
Þegar hart er í ári, er atvinnuleysið alla
jafna, einna tilfinnanlegast í norðurbænum.
Leita þá oft nefndir háværra verkamanna á
fund bæjarstjóraar, og krefjast þess að bót
verði ráðin á vandræðum þeim, er frá atvinnu-
leysinu stafa. Era þeir þá sjaldnast myrkir í
máli og krefjast þess, að tafarlaust skuli ráð-
ist í hin og þessi fyrirtæki, þörf og óþörf. En
við atkvæðagreiðsluna á föstudaginn var, greiða
sömu mennirnir atkvæði á móti því, að ráðist sé
í fyrirtæki, er veitt mundi hafa fjölda manna
atvinnu, einmitt þegar mest lá á, — fyrirtæki,
er í eðli sínu var þannig vaxið, að ekki gat hjá
því farið, að það yrði bænum til drjúgra inn-
tekta.
Þeir, sem atkvæði greiddu á móti lánsheim-
ildinni til samkomuhallarinnar, hafa vanrækt
og misskilið svo borgaraskyldu sína, að lengra
verður tæpast komist í öfuga átt.
Enn um Björgvinsmálið.
Um leið og nefnd sú, er með höndum hefir
forstöðu Björgvinsmálsins, þakkar almenningi
þann hinn frábærlega góða stuðning, er hann
hefir veitt málinu fram að þessu, leyfir hún sér
að benda á það enn að nýju, hve brýn þörf er
á, að málinti sé haldið vakandi, og að samskotin
falli ekki niður. Því enn er nokkuð langt í
land, með að markinu sé náð, eða. fé það alt
fengið, sem þörf er á.
Eins og bréf, sem birt var í íslenzku blöð-
unum í sumar, frá forstöðumanni hljómlistar-
skóla þess, er Björgvin stundar nám við, þeg-
ar leiddi í ljós^þá hefir Björgvini gengið nám-
ið alveg framúrskarandi vel, og bera hinar síð-
ustu fregnir vitni um hið sama.
Björgvinsmálið, er eitt af metnaðarmálum
Vestur-íslendinga, um leið og það er reglulegt
þjóðræknismál. Gleymið ekki að senda inn til-
lög yðar, stór eða smá, því koraið fyllir mæl-
irinn.
Frá Lundúnum.
Enn á ný langar mig til að biðja Lögberg að skila
fáeinum línum til þeirra, sem gjarnast vilja frétta
af líðan okkar, En í þetta skifti skal eg leitast við
að forðast alla óþarfa mælgi, bæði vegna þess, að
mér var kent það í barnalærdóm’inum, og svo ekki
síður vegna hins, að “fæst orð hafa minsta ábyrgð.”
Hefi eg ótæpt sannfærst um það nú í seinni tíð, að
þau orð eru ekki tilhæfulaus, og geta alveg eins átt
heima, ef mann langar til að tala vel um sumar
þjóðir. En nóg um það.
Eg held mér verði þá fyrst fyrir að þakka vestur-
íslenzku blöðin, sem alt af hafa verið okkur svo
undur kærkomin, síðan við lentum hér á hala hinn-
ar íslenzku veraldar. Þar næst er þess að geta,
sem okkur varðar mestu, að okkur líður vel; heilsan
góð til þessaj 1. s. g., og vonum við, að í því sam-
bandi sé mesta hættan yfir. Ykkur máske furðar
á, að eg skrifa “hættan”. En fyrir fólk, sem ann-
að tveggjá er fætt inn í miðri Canada eða hefir
búið þar í 15 ár, og flytur svo til Lundúnaborgar,
eru umskiftin bæði mikil og ill. Að vísu býst eg
við, að við höfum verið óheppin með tíðarfarið, þvl
þó síðastliðinn vetur væri að aögn óvenjugóður, þá
kvað sumarið þó hafa verið enn meira viðundur í
lakari áttina. Lengsta uppstyttutímabilið frá maí-
byrjun til septemberloka, Var þrír dagar samfleytt,
og þó ætti að heita heiðríkt, gætti sólar alls ekki
eðlilega sökum óveðursbliku, sem aldréi rann af
lofti. Helzt var það stöku kvöldstundir, að maður
gat andað að sér viðunandi lofti. Síðan í septem-
ber hefir tíðin verið skárri, sólskinslítið þó að jafn-
aði og æði mikið um reykjarsvælu. Er hún stund-
um svo dimm, að ekki sézt yfir strætin. Þeir kalla
það þoku hér, og er hún sögð afar óheilnæm, og
mun það óefað satt vera. — Þó er þetta alt gott og
blessað hjá húsakynnunum, því þau taka út yfir alla
þá ómynd að ópraktisku til, sem eg hefi nokkurn
tíma komist í kunningsskap við. Eg hefi átt heima
í torfbæ á íslandi og allóvönduðum landnemakofa í
Saskatchewan, og hverttveggja kýs eg fremur til í-
búðar en þessa hjalla þeirra hér, þó þeir séu bygðir
úr múrsteini. Þægindin eru viðlíka í öllum stöðun-
um, en munurinn er sá, að landneminn hafði vit á
að láta ofn inn 1 kofann sinn, sem gat hitað hann
nægilega upp, og á íslandi settu menn kýrnar und-
'ir bastofuloftið, ef ekki var öðru til að dreifa, þvi
'ógjarnan nentu menn að skjálfa sér til hita. En
hér er hitunarofninn bygður út í vegginn, þar sem
hann gerir lítið eða ekkert gagn, því hitinn fer því
nær allur út um strompinn. En sé gola (Jog hér er
oft gola), þá fær maður að vísu meira af hitanum
og allan reykinn inn í herbergið, svo oftast verð r
veslings fólkið að norpa skjálfandi með heitan
vatnspoka undir fótunum og annan í kjöltunni —
en dymar og gluggana opna upp á gátt, svo að varla
er stætt neinsstaðar í húsinu fyrir þessum líka
notalega dragsúg.
1 einu slíku húsi eigum við nú heima, og þó við
auðvitað höfum bæði dyr og glugga lokaða, þegar
þess þarf með, sem oftast er, þá fellur hvorugt svo
vel að stöfum, að ekki standi náköld strokan frá
enda til enda um herbergið. Það kom ekki sjaldan
fyrir í sumar, að eg liyrfti að hlaupa út í hrakviðr-
ið til að verma mig, og að öllu þessu athuguðu end-
urtek eg það, að fólki, sem kemur úr meginlands-
loftslagi, og einu af amerísku margbýlishúsunum
(sem sjálfsagt eiga hvergi í heiminum sinn líka), í
þetta hráslaga heimkynni, bregður stórkostlega við
til hins. verra, og þáð jafnvel í alvarlegri merkingu
en svo, að þeir, sem ekki hafa reynt, geti gert sér
að í hugarlund. — Reyndar er það ekki eitt, heldur
alt, líkamlegri aðbúð viðkomandi, sem mér finst
langt-um verra hér, en í Canada. En af því að “fæst
orð hafa minsta ábyrgð”, ætla eg ekki í þetta sinn
að fara frekar út í þá sálma. En mér er ljúft að
kannast við það, að eg hefi í stórum stíl lært að
meta praktisku Ameríkumanna síðan eg fór að kynn-
ast hér, og sömuleiðis get eg varla þagað um það,
að eg minnist ekki að hafa nokkurn tíma hlakkað
eins mikið til neins eins og þess, að stíga á land í
Canada. Mig langar til að færa mörg góð og gild
rök fyrir þeim tilfinningum, en þeim er nóg, sem
skilur.
Eg gat þess eitthvað í síðasta skrifi, hve fegin
við hefðum orðið gestunum frá Winnipeg. Það voru
þau, hr. Pétur Anderson, kornkaupmaður,, kona hans
og Guðný dóttir þeirra, og Helgi Jónsson knattstofu-
eigandi, öll á Ieið til íslands. En við áttum þó að
hafa meiri ánægju af íslandsför þeirra, því að í
bakaleiðinni dvöldu þau hér í 10 daga, að Helga
undanteknum, sem þá varð eftir í Reykjavík og fór
svo aðra leið vestur síðar. En fljótt þóttu okkur
þeir líða, þessir dagar, sem Pétur og þær mæðgur
dvöldu hér, því það Toru sannir sólskinsdagar fyrir
okkur. Að vísu rigndi meira og minna á hverjum
degi, en maður bara tók varla eftir því. Einn dag-
inn tók Pétur okkur öll vestur til Windsor, sem er
um 25 mílur héðan, og sáum við þá hinn heimsfræga
Windsor kastala, sem er hið mesta mannvirki, og
höfðum við ánægju af því ferðalagi. Þó held eg að
við höfum skemt okkur bezt, ýmist á hótelinu hjá
þeim eða þegar þau voru hér í kompunni hjá okkur.
Það er að vísu fróðlegt, að sjá þessa sögufrægu
staði, en eitthvað hlýtur þó jafnan að skyggja á
ánægjuna af því, sökum þess, að þeir minna flestir
á blóðsúthellingar, aftökur og yfirleitt alla þá 6-
ómensku, sem stórveldin hafa í svo ríkum mæli fram
yfir smáþjóðirnar, enda gjarnast stært sig af til
þessa. Það lætur nærri að jafnvel snildin, sem þó
auðkennir flest þessi fornhýsi, lúti í Iægra haldi
fyrir meðvitundinni um uppruna þeirra og tilgang.
Síðan þau Andersons fóru, höfum við þó séð einn
fslending, Gunnar Erlendsson söngfr. frá Winnipeg.
Hann kom hér við á leið til Kaupmannahafnar, þar
sem hann býst við að dvelja um sinn, við nám í
píanóspili. Hann stóð hér við að eins einn dag, og
hafði eg ánægju af að kynnast honum. Hann er
efnilegur og áhugamikill, trúr sjálfum sér og veit
hvað hann vill. óska eg honum allrar gæfu á hinni
seinförnu og óendanlegu listabraut.
ÞEIR SEM ÞURFA
LUMBER
KAUPI HANN AF
The Empire Sash& Door Co.
Llmited
Offlce: 6th Floor Bank of Hamilton Chambers
Yard: HENRY AVE. EAST. - - WINNIPEG, MAN.
VERÐ Og GŒDI ALVEG FYRIRTAK
^iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiini!£
Samlagssölu aðferðin.
E Sama reglan gildir um rjóma, sem aðrar búnaðar- =
= afurðir, að því meira sem vörumagnið er, þess tiltölulega =
= lsegri verður starfrækslukostnaðurinn. En vörugæðin 5
= Kljóta að ganga fyrir öllu. Þrjú meginatriði þurfa að =j
5 vera til staðar, ef vara vor á að fá það sæti, sem henni =
= ber á brezkum markaði, sem sé vörumagn, reglubundnar E
= vörusendingar og vörugæði. =
Með því að styðja yðar eigin SAMLAGSSTOFNUN eru =
= fyrgreind þrjú meginatriði trygð.
Manitoba Co-operative Dairíes Ltd.
1 846 Sherbrooke St. - ; Winaipeí.Maaitoba |
E7llllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllIllllllllllillllllllllllllllllll>l>llllllUlllillle=
Þeir íslendingar, er í hyggju hafa að flytja búferlum til
Canada, hvort heldur er heiman af íslandi eða frá Bandaríkjun-
um, sendi skriflegar fyrirspurnir til ritstjóra Lögbergs.
Af mínu námi hefi eg ekkert
sérstakt að skrifa.. Mér er sagt,
að það gangi vel, og í flestum
greinum held eg að eg sé eitthvað
að þokast í áttina. Skólinn er eitt
af því fáa, sem mér geðjaðist strax
vel að og ekki hefir fallið í áliti
mínu við frekari kynningu, og er
mér mikil ánægja í að það er svo.
Á alt það, sem fréttir geta kall-
ast, er eg mjög ófróður. Við erum
hér algerlega útsláttarlaus og aðr-
ir skifta sér lítið af okkur, svo þar
af leiðandi er lífið ekki viðburða-
ríkt, en slysalaust, og vöit eg að
vinum okkar vestan hafs þykja
það beztu fréttirnar. Síðan fór
að síga á síðari helminginn af
hérvist okkar, eykst heimþráin
með degi hverjum; áður komst
hún ekki eins upp með að gera
mikið vart við sig. En alt um það
líður okkur vel og við höfum yfir
engu að klaga, það hafa skapar-
inn og Vestur-íslendingar séð um
til þessa. En þannig er högum okk-
ar háttað, að þakklætistilfinning-
in hefir óhindraðan jarðveg. —
Langar mig hér með til að biðja
Lögberg fyrir innilegar þakkir til
allra þeirra, sem fyr og síðar
hafa, á einn eða annan hátt, stutt
mig á þeirri ópraktisku og óvissu
braut, sem mér þegar í æsku fund-
ust ómótstæðileg öfl knýja mig
til að leggja út á. Og sömuleiðis
þökkum við þeim, sem með heim-
sókn, bréfum, eða á annan hátt
hafa Varpað sólskini inn í einveru
okkar hér í heimsins fjölmenn-
ustu borg.
20 Sinclair Road, West Kens-
ington, W. 14,
London, 12. nóv. 1927.
Björgvin Guðmundsson.
Canada framtíðarlandið og Vestur-Islendingar
(framh.)
Og sjóndeildarhringurinn stækk-
aði og Olgeir fékk sterka trú á
landinu, eins og flestir ungir
menn, sem höfðu augun opin og
höfðu sæmilega dómgreind. Hér
lá í augum uppi að var stór heim-
ur með óþrjótandi tækifærum að
opnast í Vestrinu. Fáir gerðu sér
þó í þá daga grein fyrir því undra
kostalandi og stórveldi, sem átti
að liggja fyrir hinum harðvítugu
og þrautseigu frumbyggjum að
leysa úr álögum alda gömlum, og
færa inn í heim menningarinnar.
Er þetta gerðist, var landið að
mestu óbygt, er kom vestur fyrir
Brandon, og á þessu ári sá Olgeir
Friðriksson ekki eitt einasta
bóndabýli á hundrað mílna svæði
vestur frá Brandon. ÍBrandon var
þá að eins lítið þorp á suðurbakka
Assiniboine árinnar, að eins barn í
reifum; nú er hún orðin myndar-
leg borg á sléttunni og fræg um
allan norðurhluta þessa mikla
meginlands fyrir hina miklu sýn-
ingu, sem þar er árlega haldin og
sýnir hinar miklu og stórkost-
legu búnaðar framleiðslu Vestur-
landsins ár frá ári, og menning-
arþroska þjóðarinnar, sérstaklega
á sviði búnaðarins, og dregur fólk
þangað í tuga þúsundatali til
fræðslu og skemtunar.
Þetta sumar sem Olgeir var mi
• þarna og horfði yfir hinar víð-
éttumiklu sléttur Vesturlandsins,
hafði hann hugann hjá ættingjum
sínum og þjóðhræðrum, sem voru
nú að leggja undir sig land í suð-
vesturhluta fylkisins í Argyle-
sveitinni, og er faðir hans var
seztur þar að, tók hann sér ferð á
hendur að heimsækja hann. Þá
var engin járnbraut, engir vegir
og lítið um fararskjóta. Gat hann
samt fengið hest hjá húsbónda
sínum og lagði á stað ríðandi yf-
ir slétturnar í þessa kynnisför.
Komst hann heilu og höldnu, án
þess að lenda í stríði við Indíána
eða úlfa, eða önnur villudýr slétt-
unnar.
Þegar Olgeir fór að renna aug-
um yfir hið nýja landnám íslend-
inga, fór honum eins og flestum
öðrum, að hann rendi ástaraug-
um til bygðarinnar, og hann festi
sér land eins fljótt og kostur var
á. Landnám hans var á norður-
takmörkum bygðarinnar, á há-
lendinu, sem tekur við strax fyrir
sunnan flóann, N.W. % Se.c 22-
6-14; en Friðbjörn bróðir hans
hafði numið N. E. % sömu Sec.;
en faðir þeirra nam land örskamt
fyrir neðan á sléttunni við fló-
ann. Lét Manitobastjórnin undir
íorystu Thomas Greeway nokkr-
um árum síðar byggja upphækk-
aðan veg gegn um flóann, einnar
mílu langan, með fram landnámi
Friðriks Jónssonar. Var það mik-
ið mannvirki og kostaði ærið fé.
Var íslendingurinn alþekti, Jón
Júlíus, bróðir K. N. Julius kýmni-
skálds, verkstjóri við þessa braut-
arbyggingu. Er það síðan aðal-
þjóðvegurinn í gegn um Argyle-
sv^tina, frá Glenboro til Baldur
og suður á bóginn.
Ekki er mér nákvæmlega kunn-
ugt um, hvenær Olgeir flutti til
nýlendunnar fyrir fult og alt, en
það leið ekki á löngu. Tók hann
nú að vinna á landi sínu, eftir því
sem kostur var á og búa sig undir
sjálfstæða lífið.
Það var ekki langur tími frá því
landnám hófst í Argyle og þangað
til járnbraut var bygð til Glen-
boro, en það var 1886. En á þess-
um fáu árum dafnaði bygðin
sæmilega vel og tók nokkrum
framförum, þrátt fyrir alla erfið-
leika, og er hér var komið sögu,
var að mintsa kosti gróðursett orð-
in trú á landínu, framfaramögu-
leikum öllum, og gaf það öllum
hinum innflutta lýð byr undir
vængi.
Árið 1886 var Olgeir Friðriks-
son farinn að færast í aukana;
vann hann með miklum dugnaði..
eins og honum hefir ávalt verið
lagið, að búa í haginn fyrir fram-
tíðina. Aflaði hann sér um vet-
urinn bjálka úr skóginum, hjó þá
til með jafnvel meiri snyrtimensku
en titt var svo snemma á tíð, og
hafði alt til fyrir hús, sem hann
ætlaði að byggja um sumarið, því
nú var hann kominn að giftingu.
Setti hann upp um sumarið mik-
ið af heyjum og framtíðin brosti
nú við honum með blíðum atlot-
um. Að því loknu fór hann i járn-
brautarvinnu, því þá var verið að
byggja járnbrautina frá Winnipeg
til Glenboro. Var hann staddur í
Holland, Man., er hann frétti, að
sléttueldur ægilegur hefði farið
yfir íslenzku bygðina eða nokkuð
af henni, og að hey-hans og húsa-
viður allur hefði brunnið til
kaldra kola. Urðu þetta honum
stór vonbrigði og efnalegur
hnekkir; en hann æðraðist ekki og
lét ekki hugfallast, þrátt fyrir
þenna mótbyr, og hann dró ekki
niður seglin, heldur beitti í veðr-
ið betur en nokkru sinni áður.
Prestar voru ekki á hverju