Lögberg - 17.05.1928, Qupperneq 4

BIb. 4
LÖGBECRG, FIMTUDAGINN 17. MAl 1928.
3Jo§berg
Gefið út hvern Fimtudag af The Col-
umbia Press Ltd., Cor. Sargent Ave. &
Toronto Str., Winnipeg, Man.
Talaknan N-6S27 04 N-6328
Einar P. Jónsson, Editw
Ulanáskrift til biaðsint:
THÍ tOlUIHBUt PRtíS, Itd., Box317*. Wnnlpog,
Utanáskrift rititjórana:
EOtTOR LOCBERC, Box 317* Wlnnlpog, »tan.
Verð $3.00 um árið. Borgist fyrirfram
Ttao ‘‘t#ÖRtaor«’' 1» prlntod and publUtaod br
Ttao Oolumblt. Proae, UmlteJ. ln the Colunabia
* •uildinc. SSS Sargent Ave Wlnnlpeg, Manttoba.
- Starfsvið.
* Forystumenn í mentamálum hinna ýmsu
þjóða, hafa gefið sig við því allmjög hin síðari
árin, að greiða götu unglinga, sem um það leyti
eru að útskrifast úr harnaskólunum, hvað það
áhrærir, að velja sér framtíðarköllun. Heimil-
in höfðu bersýnilega ekki ávalt gætt skyldu
sinnar í þessu efni, eins og vera bar, og þess
vegna var það, að skólakennarar og aðrir
mentafrömuðir, fóru að taka ráð sín saman, og
beita sér fyrir nauðsynlegar framkvæmdir í
málinu.
Marga hina eldri fslendinga í landi hér, rek-
ur vafalaust til þess minni, að við fæðingu
sveins, var það stundum svo að segja afráðið,
hver staða hans skyldi verða í þ.jóðfélaginu,
kæmist liann á annað horð til vits og ára. Einn
átti að verða prestnr, hvað svo sem það kostaði;
annar sýslumaður, öldungis án tillits til npp-
lags og innrætis. Stundum var þetta hamrað í
gegn, hváð svo sem hlutaðeigandi embættis-
mannsefni sagði, en sjaldnast fór það vel.
Fyrir allmörgum árum komumst vér í náin
kynhi við prest einn heima á Fróni, prúðan mann
í framgöngu og hinn bezta dreng. Um einlægni
hans sem kennimanns, var aldrei efast, en skör-
ungur var hann enginn á því sviði. Þegar til
búskaparins kom, var nokkuð öðru máli að
gegna. Mátti með fullum rétti segja, að í þeim
verkahring, hefði klerkur verið brautrvðjandi,
— einn af fáum. Hann var af efnafólki kominn,
og foreldrar hans vildu fyrir hvern mun gera*
úr honum prest. Sjálfur sagðist hann hafa vil.j-
að fara utan um fermingaraldur, og leggja
stund á'búvísindi. Hliðstæðu dæmi af sýslumanni
kyntumst vér einnig, er þröngvað hafði verið
til laganáms, hvort sem það nú heldur var gvltu
hnappanna vegna, eða ekki. Hann var það,
sem kallað er, meðal yfirvald, og enginn hafði
neitt upp á embættisfærslu hans að klaga. Þó
var hann aldrei þar með allan hugann. Hvenær,
sem hann komst höndunum undir, var hann óð-
ara farinn að teikna, og lék honum þá ávalt á-
nægjufbros um varir. Hann hafði þráð að verða
húsagerðarmeistari, því uppdrættir þeir allir,
er hann fdkst við, voru af ímynduðum stór-
hýsum þjóðinni til sæmdar.
Menn þeir allir, er að því vinna í einlægni,
að segja æskulýð þjóðanna til vegar, eiga al-
mennings þakkir skyldar fyrir starf sitt. Hef-
ir slíkri viðleitni fram að þessu, sjaldan verið
sá sómi sýndur, er vera har.
Af fræðslumálaskýrslum hinna ýmsu þjóða,
má það ærið glögglega sjá, að tala nemenda
þeirra, bœði á gagnfræðaskólum og háskólum,
er hætta námi á miðri leið, fer árlega hækkandi
jafnt og þétt. Námslýður þessi, virðíst af ein-
hverjum ástæðum ekki una aganum sem bezt og
kýs heldur að henda sér út í hringiðu viðskifta-
lífsins tafarlaust, hvað sem undirbúningnum
líður. Margir, sem þannig er ástatt fyrir, vaða
áfram í villu og svíma, fljóta sofandi að feigð-
arósi, kjölfestu og áttavitalausir. Það eru slík-
ir menn, — mennirnir, er ekki vita sjálfir hvað
þeir vilja, er öllum öðrum fremur, þurfa á leið-
sögn hinna reyndari að halda. Þar eru uppeldis-
vísindin sérstaklega þörf, og þar geta þau komið
að mestum notum. Sérhver eintsaklingur verður
fvrst af öllu, að finna s.jálfan sig, finna út með
vissu, hvar starfsvið hans er, því með þeim hætti
einum, getur hann orðið sjálfum sér og þjóðfé-
laginu til tilætlaðrar nytsemdar.
Merkur maður lét sér fyrir skömmu þau orð
um munn fara, að villusporin flest, er hann
hefði í æsku stigið, hefðu í raun og veru hvorki
stafað frá beinu áhugaleysi né fávizku, heldur
hefði orsökin legið í því, hve erfitt sér héfði
veizt að beina huganum að nokkurri sérstakri
lífsköllun. Sömu söguna hefir vafalaust marg-
ur maðurinn að segja, frá sinni bernskutíð.
__ Þessi hin nýja leiðbeiningai stefna fræðslu-
málanna, er nú, sem betur fer, farin að skjóta
rótum vítt út um hinn mentaða heim. Hún hlýt-
ur að auka mjög á veg þf'irra mentastofnana,
er tekið hafa hana á dagskrá, jafnframt því
sem hún léttir undir með hikandi unglingum við
val ákveðinnar lífsköllunar.
Skólamentun nútíðarinnar, er nú ekki leng-
ur bundin við forréttindanokk. Skólafyrir-
komulaginu er nú svo háttað, að allir eiga lög-
um samkvæmt, jafnan aðgang að uppsprettum
fræðslunnar. En viðhorfið er að brevtast til
muna. Mönnum er nú nokkurn veginn ljósTega
farið að skiljast, að tilgangur skólamentunar
er annars og liær.ra eðlis, en undirhúningurinn
undir embættispróf. Frá skólum nútímans
kemur víðsýnni mentalýður, en að líkindum
nokkru sinni fvr, og svo á það líka að vera. Sér-
hverri kynslóð ber að sníða sér stakk eftir vextí.
Skólafvrirkomulag' sérhverrar kynslóðar, verð-
ur að þroskast í samræmi við kynslóðina sjálfa.
Æska nútíðarinnar er vaxin up úr miðalda-
stakknum, og lætur ekki hlindandi hasla sér
völl.
Megin tilgangur skólamentunarinnar, ætti að
vera sá, að virkja mannlega orku, ef svo mætti
að orði kveða, og knýja fram í þjónustu þess
góða, samstilt andlhg og efnisleg öfl. Mannleg
orka hefir, því miður, oft og einatt orðið að
eyðslufé. Skólar samtíðar og framtíðar, eiga
að fyrirbyggja, að til nokkurs slíks geti komið
á ný.
Það er óendanlega dásamlegt hlutverk, að
geta sagt til vegar unglingi, sem staddur er á
krossgötum, og eigi veit til hvorrar handar
skal halda.
Það er engan veginn jafn auðvelt og sumir
kunna að halda, að velja sér lífsköllun. Að
sjálfsögðu eru foreldrar oft og iðulega beztu
ráðgjafarnir í þessum efnnm, en þeim hefir
líka þráfaldlega missýnst, eins og drepið hefir
verið á hér að framan, og þá er það skólanna að
hlaupa und.ir bagga.
Fngan_ veginn er það óalgengt, að unglingar
misstigi sig, þegar um val lífsköllunar er að
ræða, með því að gleypa við fyrstu hagsmuna-
beitunni, er fyrir auga ber. Slíkur grundvöll-
ur er sjaldan til framhúðar. Starfsvið sérhvers
einstaklings, verður að grundvallast á skapgerð
og upplagi, ef vel á að fara.
Sálarfræði nútímans getur komið að afar-
víðtækum notum, þegar um val lífsköllunar er
að ræða. Það ætti að vera megin tilgangur
sérhvers góðs kennara, að kynnast sem allra
nákvæmelgast skapgerð og innræti nemenda
sinna, og glöggva skilning þeirra á þeirri mik-
ilvægu list, að læra að velja og hafna. Sé þeirri
gullvægu reglu samvizkusamlega fram fylgt, er
á því margfalt minni hætta, að menn lepdi, það
sem kallað er, á rangri hillu, eðp sigli skipi sínu
í strand, þegar út í baráttu manndómsáranna er
komið.
Bjartsýni.
Sem skáld, risti Pope ekki ávalt djúpt. Þó
liggja eftir hann margar setningar, sem orðn-
ar eru óaðskiljanlegur liluti enskrar tungu, svo
sem eftirgreindar ljóðlínur:
‘ ‘ Hope springs eternal in the human breast,
Man never is, but always to he blest.”
Líklegast hvergi í víðri veröld, eiga ljóðlín-
ur þessar hetur við, en um fólkið í Vestur-
Canada. Það hefir sætt svo mörgum vonbrigð-
um, sem í flestum tilfellum hafa snúist upp í
sigra, að nú er það vafalaust eitt allra bjart-
sýnasta fólldð í heimi. Vonir þess eru ekki
einskorðaðar við yfirstandandi tíð, heldur eru
þær grundvallaðar á draumum framtíðarinnar.
Nýjar vonir eru ekki reistar á lofticöstulum
einum. Grundvöllur þeirra er fólginn í hald-
beztri reynslu liðna tímans.
Nú í ár, virðast víst allflestir sannfærðir
um, að ný gullöld iðju og athafnalífs, sé um
þær mundir að hefja göngu sína hér í Vestur-
landinu. Fyrst varð fólk vort frægt út um heim
fyrir grávðru framleiðslu sína. Næst kom korn-
yrkjan til söguimar, ásamt stórkostlegri kvik-
fjárrækt. Hugðu þá ýmsir að hámarki væri
náð. Um verulegan verksmiðju iðnað í þá
daga, var tæpast að ræða. Nú er svo komið, að
eigi er annað unt en að taka verksmiðjuiðnað
vom alvarlega til greina. Eru nú nýjar verk-
smiðjur að rísa upp jafnt og þétt, sem talandi
vottur þess, hve vítæk áhrif vor verða, þegar
fram í sækir, á viðskiftalíf veraldarinnar í
heild. Og enn er hvergi nærri hálfsögð sagan.
Nýtt tímabil í sögu námuiðnaðarins, er nú í að-
sigi, ef til vill langtum stórfengilegra, en djörf-
ustu menn hafa nokkru sinni vogað að láta sig
dreyma um. Að sjálfsögðu hlýtnr slíkt miklu
fremur að glæða vonir Vesturlandsins en draga
úr þeim. Vestrið er uppljómað af vonum í hvaða
átt, sem litið er.
Fyrir nokíkrum árum héldu ýmsir því fram,
að gxávöru framleiðslan væri að syngja sitt
síðasta vers. Hrakspár reyndust það, og ann-
að ekki. Síðan hafa nýjar framleiðslutegund-
ir komið til sögunnar, svo sem tóurækt og vatns-
rotturækt, auk þess sem vísundahjörðunum hef-
ir fjölgifið til muna. Það er því sýnt, að Can-
ada á enn lengi eftir að vera forystuþjóð, hvað
grávöru framleiðsluna áhrærir.
í sambandi við kornframleiðsluna, má geta
þess, að um eitt skeið voru menn farnir að ótt-
ast að drep í korni og ýmsar aðrar plágur,
mundu ef til vill ríða henni að fullu. En nú
hafa sameinuð atök vísindamanna og hugvits-
samra bænda, að miklu leyti nnnið sigur á
þeirri hættn.
Ihúum Vesturlandsins stendur flest nær, en
hugarvíl og örvænting. Þeir eru bardaga-
menn, sem ekki gefast upp fyr en í fulla hnef-
ang er komið.
Aldrei hefir það verið glöggar metið, en
eimriitt nú, hve afar þýðingarmikið forðabúr
að Vesturlandið er, fyrir mannkynsheildina.
Verksmiðju iðnaður vOr, þótt á hröðu fram-
farastigi sé, hefir vitanlega átt við margvís-
lega örðugleika að striða. Fn ganga mun
mega út frá því sem gefnu, að eftir að hin nýja
siglmgaleið til Norðurálfunnar opnast, þ’á muni
framleiðsla var á því .sviði margfahlast.
Og enn er hvergi nærri hálfsögð sagan.
Fvrir fáum árum, var orkuleiðsla skoðuð því
nær óhugsanleg. Litlu seínna komust menn á
þá skoðun, að leiða mætti orku frá sextíu til
sjötíu mílur, eða eittlivað því um líkt. Nú er
það komið á daginn, að leiða má orku, mörgum
sinnum lengri leið en það.
Fkki þarf þess að bíða nema örfá ár, að svo
verði Nelson áin virkjuð, að hagnýta megi þá
U eg"ja miljón hestafla orkn, sem' þar liggur í
læðingi, og mun slíkt hafa í för með sér stór-
kostlegar breytingar til hins hetra á kjörum
íbúa Manitobafylkis. Nágrannafylkin hin, eiga
yfir afarmikilli orku að ráða, sem í ymsnm til-
fellum er sennilega talsvert auðveldara að
beizla, en hér með oss.
Að öllu athuguðu, hafa íbúar Vesturlands-
ins til þess góða og gilda ástæðu, að vera hjart-
sýnir menn. Vonin er þeim vakandi vornætur-
draumur. En þótt nú sé bjart og blítt um-
horfs, og sambúðin við aðrar þjóðir ákjósan-
leg, þá mænir þó fólk vort björtum vonaraug-
um til dagslins mikla, er breyta skal í veruleik
hjartfólgnustu vonum þjóðarinnar, — vonunum
um það, að hún, yngsta þjóð þjóðanna, megi
eigi aðeins verða forystuþjóð hvað viðkemur
iðnaði og framleiðslu, heldur einnig á sviði
samfélagsmálanna, þjónustuseminnar og kær-
leikans, því þar, og hvergi nema þar, er sannan
mikilleik að finna.—Western Home Monthly.
Canada framtíðarlandið.
Tiltölulega auðvelt er, enn sem komið er, að
eignast lönd í Alberta, við sanngjörnu verði. Ný-
ræktað land gefur þar skjótt af sér arðvænlega upp-
skeru og auk þess má því nær alstaðar hafa mikla
búpeningsrækt.
Land í Alberta steig ekki í verði meðan á stríð-
inu stóð, í hlutfalli við það, sem það gaf af sér.
Vinnukraftur var takmarkaður þegar fyrir stríðið,
og eftir að fjöldi hinna ungu manna gekk í herþjón-
ustu, var eins og leiðir af sjálfu sér, enn örðugra, að
afla sér vinnumanna. Meðan á stríðinu stóð, var
enginn fólksflutningur inn í fylkið, né heldur nokk-
urt utanað komandi fjármagn. Á þeim tímum hækk-
aði land allmikið í verði í Bandaríkjunum; fór það
í hlutf. við verðhækkun hinna ýmsu landbúnaðar-
afurða. í Alberta eru enn feykistór flæmi ónumin
með öllu, og sökum þess hve tiltölulega fátt fólk
hefir fluzt þangað inn hin síðari árin og eftirspurn-
in verið lítil eftir jarðnæði, hafa ónumin lönd hækk-
að tiltölulega lítið í verði. öðru máli er að gegna
með Bandaríkin, þar sem megnið af öllu hyggilegu
landi er undir rækt. Enda hækka landeignir þar
jafnt og þétt í verði, með hverju árinu sem líður.
Meðalverð ræktaðs lands í Alberta nemur svo sem
einum þriðja af landverðinu sunnan línunnar.
Jafnvel beztu lönd í Alberta mega enn kallast
í lágu verði. Land í Idwa selst fyrir $169 ekran, en
meðalverð í Illinois ríkinu er $144, þótt á sumum
stöðum seljist það fyrir $400 til $450. Svipaður
mismunur á sér stað milli verðs á bújörðum á Eng-
landi og í Alberta. Gott land í Alberta fæst keypt
fyrir það sem svarar ársleigu á sama landrými í
Bandaríkjunum og á Bretlandi. Óyrkt land fæst
fyrir þetta frá $20 til $40 ekran, en ræktað land frá
i$25 til $75 hver ekra, eftir því hve miklar umbætur
er um að ræða. Áveitulönd seljast fyrir frá $50 til
$75 og þar sem þau eru fullræktuð, fyrir $75 til $125
ekran.
f Alberta fylki eru markaðsskilyrði fyrir korn,
hin ágætustu. Ströngum lögum er fylgt í sambandi
við sölu kornsins; hafa umsjónarmenn stjórnarinn-
ar eftirlit með flokkuninni. Alls eru í fylkinu fimm
hundruð kornhlöður og eiga nú bænudr sjálfir í
sameiningu flestar þeirra.
Allir kornkaupmenn verða að hafa stjórnarleyfi
og leggja fram veð, er tryggi bændur gegn tapi, ef
kornkaupmaður kynni að verða gjaldþrota, eða sýna
af sér óráðvendni.
Bóndinn getur sent korn sitt til kornhlððunnar
og fengið fyrir það alt peninga út í hönd, eða hann
getur fengið að geymt þar og beðið eftir betra verði,
ef ráðlegt þykir. Fær hann skýrteini er sýnir flokk-
un og magn kornsins. Selt getur hann kornið, nær
sem vera vill. Vilji hann senda kornið beina boð-
leið, getur hann flutt það sjálfur til stöðvarinnar
og látið það í járnbrautarvagninn, því hleðslupallar
eru þar hvarvetna og má aka upp að þeim alla leið.
Markaður fyrir búpening er hinn hentugasti.
Gripasölutorgum er stjórnað samkvæmt fyrirmælum
laga, er nefnast The Live Stock and Live Stock Pro-
ducts Act. — 1 Edmonton og Calgary eru stærstu
markaðirnir fyrir afurðir bænda. Kornyrkjumanna-
félögin og eins félög hinna sameinuðu bænda, hafa
starfað að því allmikið á hinum síðari árum, að
koma á samtökum, að því er snertir sölu hinna ýmsu
búnaðar afurða. Gripakvíar (Stock Yards), eru
undir ströngu stjórnar eftirliti. Skal þar föstum
reglum fylgt, að því er snertir vigt og meðferð
markaðsfénaðar.
Smjörgerð fylkisbúa, stendur undir beinu stjórn-
ar eftirliti. Landbúnaðardeild fylkisins á íshús í
Calgarý og þangað geta bændur sent smjör sitt, selt
það þegar í stað, eða fengið það geymt þangað til
markaðsskilyrði batna. Smjör alt er flokkað, sam-
kvæmt lögum, er nefnast The Dairymens Act. Fer
flokkun fram bæði í Cálgary og Edmonton, jafn-
skjótt og sýnishornin berast þangað í hendur um-
boðsmanni stjórnarinnar.
Lögin um samvinnulán — The Alberta Co.
operative Act, heimila 30 bændum, að afla sér láns
í sameiningu gegn sameiginlegri ábyrgð og lána það
síðar út aftur til meðlima sinna. Sérhver meðlimur
leggur fram $100, síðar kýs félagsskaur þessi em-
bættismenn, er semja við löggiltan banka um að
kaupa eiginhandar víxla félagsmanna, gegn ábyrgð
félagsins í heild sinni. Slík lán eru veitt til eins
árs í einu og eru vextirnir venjulega sex af hundr-
aði.
The Live Stock Encouragement lögin, sem oft
eru nefnd The Cow Bill, voru samin í þeim tilgang’,
að gera nýbyggjum kleift að útvega sér kýr og koma
sér upp nautgripastofni. Fimm eða fleiri bændur
geta samkvæmt þeim lögum stofnað með sér félags-
skap í þeim tilgangi að afla iáns. Eigi má lána
einstökum félagsmanni meira en $500. Umboðsmað-
ur stjórnarinnar hefir eftirlit með lánveitingum, en
fylkissjóður ábyrgist iánin. Slík lán eru veítt til
fimm ára, gegn sex af hundraði í vöxtu.
Til þess að standast kostnað við skrifstofuhaid,
greiðir sérhver meðlimur þess félagsskapar $1 í
sameiginlegan sjóð. Ábyrgð stjórnarinnar á lánum
samkvæmt lögum þessum, nemur nú orðið meira en
hálfri annari miljón. dala.
Graham Paige
Haug Motors Ltd.
Manitoba Diátributors
267 Maryland - Phone 33 375
3 ,V/irg;n,
Brúkið peninga
lyðar á
Ðankanum.
Notkun Peninga í
Nýju Ljósi.
Látið þér peningana á bank-
ann? Því ekki? Þér getið
þar keypt ánaegju, tryggingu
og sjálfsvirðingu, auk meiri
peninga sem renturnar gefa.
Spyrjið um rit vort:
“The Uses of a Bank“
The Royal Bank
of Canada
Kjörkaup í Vikulokin
Föstudag og Laugardag aðeins
25c Bromo Seltzer .........-^17c.
90c Eno’s Fruit Salts .... 73c
25c Seidlitz Pdr, 2 fyrir 25c
25c Listerine T. Paste .... 17c
$1.00 Nujol ............ 79c
lOc Ice Cream Sodas .... 5c
5c Nut Bars, 3 fyrir ... lOc
25c Palmolive og Talc. 2 á 25c
25c Palmolive Sh. Cream 23c
45cl Fruit-a-tives ..... 34c
39c Pepsodent T. Paste'. 34c
3 af þeim fyrir .... $1.00
35c Lysol .............. 25c
25c Kodak Films ....... 19c
30c Kodak Films ....... 24c
45c Kodak Films ....... 33c
55c Kodak Films ....... 46c
25c Beecham’s Pills .... 17c
$1.25 Adlerica .......... 89c
85c Dextri Maltose ....... 69c
lOc Baby Niples ........... 6c
lOc Baby Bottles .......... 5c
85c Ch. J.ohnson’sHospital
Cotton ................. 49c
70c Ib Chocolates ........ 39c
80c Ib Smiles’n Chuckles 49c
75c Auto Str Blades lOs 59c
$1.25 Hot Water Bottles 63c
$2.00 Hot Water Bottles $1.11
75c Vacuum Bottles ....... 41c
75c Gillette Blades ...... 59c
45c Pbnds Creáms, 2 for 75c
33c Castoria ............. 26c
48c Phillips Milk Mg......37c
lOc Palmolive Soaps ....... 7c
lOc Pck Envelopes, 2 for 5c
35c Freezone ............ 25i
45c Java Rice Pdr.........26'
69c Coty’s Pdr........... 50c
30c Colorite for Str Hats 20c
25c A.B.S. and C. Tabl.... 13c
$1.08 Scott’s Emulsion .... 75c
50c Chases Ointment .... 39c
50c Chases Nerve Food.... 39c
Ice Cream Bricks, vanal.
35c, nú á ............... 20c
MEÐALA FORSKRIFTIR.
Vér teljum meðala forskriftirnar mest varðandi af öllu
pem viðkemur verzlun vorri. Vér notum að eins allra beztu
tegundir af meðulum, bæði að styrkleik ög gæðum. Verð vort
er mjög sanngjarnt.
Vér sendum vörur vorar til hvaða staðar sem er í borginni
án aukagjalds.
Hvenær sem yður vanhagar um meðul, sjúkrastofu áhöld,
blöð, tímarit, vindla, vindlinga eða tóbak, þá símið 30 120, og
vér munum senda vörurnar tafarlaust og. í bezta lagi.
Arlington Pharmacy
800 Sargent Avenue
Phone 30 120
íslenzkra við-
skifta óskað