Lögberg - 28.02.1929, Page 1

PHONE: 86 311
Seven Lines
42. ARGANGUR
I
WINNIPEG, MAN., FIMTUDAGINN 28. FEBRÚAR 1929
NUMER9
Helztu heims-fréttír
Canada
Á sunnudaginn andaðist í Win-
nipeg, R. G. Willis, fylkisþing-
maður fyrir Turtle Mountain kjör-
dæmið. Hann var 64 ára að aldri.
Hafði verið mjög bilaður á heilsu
síðan í nóvember í haust, og síð-
an fylkisþingið var sett, hinn 11.
þ.m., mætti hann þar aðeins einu
sinni og var það á föstudaginn í
vikunni sem leið. R. G. Willis
fylgdi jafnan íhaldsflokknum að
málum, og var um tíma Ieiðtogi
flokksins á þinginu.
* * *
Sir Vincent Meredith, forseti
Montreal bankans*, andaðist að
heimili sínu í Montreal á sunnu-
darginn var, 79 ára að aldri.
* * *
Fashion Craft byggingin að
258—60 Portage Ave., Winnipeg,
brann á laugardagskveldið í vik-
Unni sem leið. Skaðinn er áætl-
aður $200,000.
* * *
Helztu fréttir frá hinni kon-
unglegu rannsóknarnefnd síðustu
vikuna, eru þær, að á laugardag-
inn mætti J. B. Coyne, K. C., fyr-
ir nefndinni sem vitni. Er hann
einn af forráðamönnum *direct-
or) Winnipeg Electric félagsins.
Bar hann það þar fram, að félag-
ið hefði 1927 gefið þremur af
stjórnmálaflokkunum í Manitoba
fé í kosningasjóði þeirra, sem
verja átti til undirbúnings kosn-
inganna í Winnipeg. Sagði hann,
að íhaldsflokkurinn hefði fengið
$3,500, Bracken flokkurinn $3,000
og frjálslyndi flokkurinn $500.
Sagði hann, að þeir Robert Rog-
ers og J. T. Haig þingmaður hefðu
tekið við því fé, sem íhaldsflokkn-
um var ætlað, og hafði það verið
samkvæmt fyrirsögn F. G. Tayl-
ors, leiðtoga floikksins.
*■ * *
Eins og| getið var um í síðasta
blaði, hafa þeir ráðherrarnir,
Hon. W. R. Clubb og Hon. W. J.
Major, sagt af sér embættum sín-
um sem ráðherrar í fylkisstjórn-
inni í Manitoba. Hefir nú stjórn-
arformaðurinn, Mr. Bracken, til-
iynt, að hann hafi tekið upp-
sagnir þeirra til greina, en enn
hefir hann ekki skipað menn í
þeirra stað. Á föstdaginn í vik-
unni sem leið, fór Mr. Bracken
fram á það við þingið, að það
frestaði þingfundum þangað til
20. marz, og bjóst hann við að þá
mundi konunglega rannsóknar-
nefndin hafa lokið störfum sín-
um. Var þessari tillögu forsætis-
ráðhe^rans tekið afar illa af
þingmönnum íhaldsflokksins og
verkamannaflokksins. Héldu þeir
hver á eftir öðrum afar-langar
ræður og töluðu látlaust allan
seinni hluta dagsins og svo langt
fram eftir kveldinu að ekki varð
gengið til atkvæða og varð að
fresta umræðum til mánudags-
kvelds. — Þegar þingið kom aftur
Baman á mánudagskveldið, gerði
það ekki annað, en að allir flokk-
ar mintust lofsamlega Willis þing-
uianns, sem dó á suhnudaginn,
oins og getið er um á öðrum stað
í blaðinu. Var svo fundi frestað
þangað til kl. 3 á þriðjudaginn.
* * *
Hinn 25. þ.m. voru liðin fimtíu
ár, síðan Sir Jámes Aikins, fyn-
verandi fylkisstjóri, gerðist lög-
maður í Manitoba, og hefir hann
atundað það embætti alt af síðan.
Hélt hann það kveld veizlu mikla
á Royal Alexandra hóteli í Win-
nipeg, og bauð þangað öllum lög-
fræðingum Manitobafylkis. Var
þar fagnaður mikill, þrátt fyrir
það, að hinn aldni höfðingi gat
ekki sjálfur verið viðstaddur, því
hann var ekki vel frískur og lækn-
ar hans höfðu stranglega ráðið
honum frá að fara út það kveld.
Sir James barst mesti fjöldi sam-
fagnaðarskeyta úr öllum áttum
við þetta tækifæri.
* * *
Gert er ráð fyrir því, sam-
kvæmt fjárhagsáætlun Ottawa-
stjórnar, að fjárveitingin til póst-
flutninga með loftförum í Vestur-
Canada, fyrjir yfirstandandi ár,
verði hækkuð úr $400,000, upp í
$1,250,000.
* * *
Hon. J. G. Gardiner, forsætis-
ráðgjafi fylkisstj. í Saskatchewan,
var staddur í Ottawa í vikunni
sem leið, og sat á ráðstefnu með
ýmsum ráðgjöfum sambands-
stjórnarinnar, í sambandi við
væntanlega afhending náttúru-
auðæfa þess fylkis, fylkinu sjálfu
í hendur.
* * *
Samkvæmt skýrslum frá inn-
flutninga ráðuneytinu í Ottawa,
fluttust hingað til lands í janúar-
mánuði siðastliðnum, 4,161 ný-
nýbyggjar. í þessari tölu er ekki
innifalið það fólk af canadiskum
uppruna, er á sama tímabili hvarf
heim til Canada, sunnan úr
Bandaríkjum, en tala þess nam
1,767.
* * *
Vöruflutningslest Þjóðeigna-
kerfisins, Can. National Railways,
valt út af teinunum þann 20. þ.m.
skamt fz’á Bracebridge ,Ont., og
létu þar sjö menn líf sitt.
* * *
Dr. Herbert A. Bruce, prófessor
við háskólann í Toronto, hefir
stungið upp á því, að safnað skuli
í Ontariofylki, fimm hundr. þús-
und dölum, til þess að kaupa fyr-
ir radium til lækningatilrauna
gegn krabbameini. Telur pró-
fessorinn það furðu mikla, hve
gífurlegum fjárhæðum sé árlega
varið til rannsókna á iðnaðar-
sviðinu, á sama tíma og skorið sé
við nögl sér hvert það fjárfram-
lag, er til þess miði, að draga úr
þjáningum mannkynsins, og jafn-
vel útrýma með öllu ýmum ægi-
legustu plágum, sem fólkið nú
eigi við að stríða.
* * *
Mánudagskvöldið hinn 18. þ.m.,
lenti Mr. R. A. C. Manning lög-
maður hér í borginni, í bílslysi og
lézt af völdum þess á aðfaranótt
fimtudagsins. Átti Mr. Manning
um eitt skeið, sæti í borgarráðinu
í Winnipeg.
*• * *
Tala bila í Manitoba árið sem
leið, nam 70,075, til móts við
62,127, á árinu þar á undan.
* * *
Eftir því, sem nú horfir við,
mun skólaráð Winnipegborgar
ekki efna til neinna, nýrra skóla-
bygginga á yfirstandandi ári,
heldur láta endurbæta og stækka
nokkrar þær eldri, er eigi þykja
fullnægja kröfum aukinnar að-
sóknar.
•*■ * *
Hinn 17. þ. m. lézt í Ottawa,
Hon. James Colebrooke Patter-
son, níræður aldri, sá er gegndi
fylkisstjóra embætti í Manitoba
frá 1895 til 1900. Var hann kos-
inn á sambandsþing árið 1878,
fyrir Essex kjöræmið. Gegndi
hann ríkisritaraembætti í ráðu-
neyti Abotts, en embætti hermála-
ráðjafa í Thompson og. Bowell
ráðaneytunum. —- Mr. Patterson
útskrifaðist í lögvísi á unga aldri
og gat sér hinn bezta orðstír við
lögmannsstörf. Þótti hann í hví-
vetna hinn mætasti maður.
Col. Charles A. Lindbergh, og
Miss Anne Spencer Morrow, dótt-
ir Dwight W. Morrow’s, sendi-
herra Bandaríkjanna í Mexico.
* * *
Hinn 16. þ.m., lézt í New York,
Melville Stone, einn af stofn-
endum frétta sambandsins, —
Associated Press—, og fram-
kvæmdarstjóri þess í því nær
tuttugu og tvö ár. Þótti hann um
langt skeið, einn mesti áhrifa-
maður í amerískum blaðaheimi.
Mr. Stone var rúmlega áttræður,
er dauða hans bar að.
* * *
Flugkappinn víðfrægi, Charles
A. Lindbergh, hefir verið skipað-
ur ráðunautur verzlunarmála-
ráðuneytisins í Washington, eða
þeirrar deildar þess, er flugmál-
in sérstaklega hefir méð höndum.
* * *
Fregnir frá Washington þann
22. þ.m., láta þess getið, að full-
víst sé, að núverandi fjármálaráð-
gjafi, Andrew Mellon, haldi á-
fram að gegna sama embætti í
hinni nýju stjórn Herberts Hoov-
er, er við völdum tekur í öndverð-
um næsta mánuði. — Við forystu
innanríkis ráðuneytisins, tekur
Dr. Ray Layman Wilbur frá Cali-
forníu, en meðferð utanríkismál-
anna, verður falin á hendur Hen-
ry L. Stimson frá New York. Þá
er þess og getið til, að Charles
Francis Adams frá Massachus-
etts, muni verða gerður að flota-
málaráðgjafa.
Bretland.
Hinn 20. þ.m. lézt að heimili
sínu í Salisbury á Englandi, Lady
Lodge, kona Sir Olivers Lodge,
vísindamannsins og sálarfræð-
ingsins nafnkunna.
* * *
#
1 Ýmsir stjórnmála andstæðingar
I Rr. Hon. Ramsay MacDonalds,
leiðtoga verkamanna flokksins á
Bretlandi, hafa verið að hvísla
því út frá sér, að heilsu hans
væri þannig farið, að hann mundi
brátt til þess neyddur, að láta af
forystu flokks síns.
Nú hefir Mr. MacDonald borið
þetta til baka, og kveðst sjaldan
hafa verið við betri heilsu, né
betur til þess fallinn, að taka þátt
í pólitiskum hildarleik.
* * *
Kvefsýki, all-mannskæð, hefir
gengið á Bretlandi undanfarandi.
Dóu úr henni 1,243 mauneskjur á
timabilinu frá 16. til 21. þ.m.
Svar gegn <<Níðmæli,,
0. T. Johnsonar
Það ,er ljót útgáfa af “Banda-
ríkja-íslendingi”, sem getur ekki
unnað þeim Bandaríkjamanni
sannmælis, sem ótrauðastur hef-
ir haldið skildi fyrir verkamanna-
stéttinni í Bandaríkjunum síðustu
tuttugu og fimm árin, Upton Sin-
clair. Menn, sem geta ekki unn-
að slíkum ágætismanni sannmæl-
is á fimtugsafmæli hans, bera
auðsjáanlega ekki mikla virðingu
fyrir baráttu hinnar vinnandi
stéttar eða uppbyggilegu lífs-
starfi manna yfirleitt.
Annars þætti mér gaman að sjá
vottorð skilríkra manna um það,
hvað manneskja á borð við O. T.
Johnson veit yfirleitt um Upton ^iðst
spurðastur allra höfunda, inn-
lendra og útlendra þar í landi.
2) “Oil” var í fyrra stórsölurit
(best seller) í Þýzkalandi, —
fyrstu sex vikurnar seldust t. d.
af því 55 þúsund eintök. 3)
“Bo ton”, sem út kom í haust, var
í senn prentuð í þessum höfuð-
torgum Evrópu: London, Berlín,
Moskva, Stoclkholm og Amster-
dam, á sama tíma voru þýðingar í
undirbúningi í Noregi, og Dan-
mörku, Spáni og Japan. í
Eg sagði í afmælisgreininni, að
enginn Bandaríkjahöfundur ætti
slíkum vinsældum að fagna í Ev-
xópu ogþví til sönnunar gæíi eg
fylt hér dálka fulla af skýrslum
og staðreyndum. En eg hefi líka
sjálfur reynslu um, hvað lesið er
og metið í Evrópulöndunum og
undan vitlausu gaspri
Sinclair, verk hans og höfundar- manna> sem vita ekkert um hvað
feril. Mér þætti sömuleiðis fróð- þejr eru ag tala.
legt að sjá vottorð um, hvað Halldór Kiljan Laxness
manneskja af slíku tagi veit um, Los AngeieS) 20. febr. ’29.
hvaða bækur eru lesnar í Evrópu.
Og hvað veit O. T .J. yfirleitt um
amerískar bókmentir, — hvað skil-
ur hann í þeim félags-jarðvegi,
sem þær eru vaxnar úr, þeim 1 Heimskringlu 20. febr. óskar
stéttarhagsmunum, sem þær sera Bagnar E. Kvaran eftir Þvh j meðal þjóðanna. Það er þó ekki
halda skildi fyrir, þeim hugsjón- i s®r s® ?erður
um, sem þær berjast fyrir?
Greiði gerður
eru nú sem stendur, fremur litlar
horfur fyrir réttlætingu. Og ef
hann hefir meint, að synd mín
gagnvart anda Þjóðræknisfélags-
ins sé svo stór, að hún verði ekki
fyrirgefin, þá skal eg hreinskiln-
islega játa, að mér hefir aldrei til
hugar komið, að andi sá, er
grú'fði yfir Þjóðræknisfélaginu,
þegar það var að ráðstafa Ing-
ólfssjóðnum, væri heilagur.
En má nú ekki færa málsgrein
séra Kvarans um “réttlæting”
undir þann lið málsins, sem hann
nefnir “óhemjuskap?’ ’
Stephen Thorson.
Líkamsrœkt
og heilbrigði
Eftir Benedikt L. Jakobsson.
Sól skín á tinda,
sofið hafa lengi
dróttir, og dvalið
draumþingum á.
I.
Frá því í árdögum, að fyrsta
bálið var kynt, hafa leikar og ein-
hverskonar íþróttir verið iðkaðar
sá greiði, að
Lg bent sé á, hvar stóryrðin séu og
leyfi mér að taka rannsóknir hr. ! ógeðslegi blærinn sé í því, sem
Upton Sinclairs á amerískum bók- | ^ann hefir ritað um Ingólfs-
mentum fram yfir fullyrðingar | maBð.
uppþembdra ómerkinga, m. a. i ^ s^a^ nu reyna að gera hon-
vegna þess, að Upton Sinclair um Þann giæiða.
hefir ekki lagt stund á annað æfi- ’ ^ er einn a^ þeim mörgu, sem
langt, en rannsaka menningarlíf er þakklátur hr. Jónasi Pálssyni
ættjarðar sinnar, bæði bóklegt og fy™1* ÞaÓ, sem hann hefir ritað
félagslegt. Eg þykist þekkja um Ingólfsmálið. Hefir hann
sæmilega vel bókmentir beggja ^ i ijós margt, sem almenning-
þeirra þjóða, sem líklegt er að O. I ur vissi aður. Mér finst því,
T. J. geti talið sig til, en eg hefi j1 napuryrðum og hæðnisyrðum,
hvergi séð hans getið í tölu bók-1 sem séra Kvaran hefir um af-
mentamanna þessara þjóða. Eða | skifti herra Pálssons í þessu
má eg spyrja, hvar eru verk O. T.; máli, fremur blika á ‘.kutann” en
J.? — hv'að gefur honum rétt til , sverðið. Skal eg hreinskilnislega
að vera að blaðra út í það, sem játa, að mér finst slík aðferð
sérfróðir menn - segja um -bók- j bera á sér “ógeðslegan blæ.”
mentir? Hvað er yfirleitt þessi! Séra Kvaran hlýtur, sem forseta
O. T. J.? Hver hefir heyrt hans Þjóðræknisfélagsins, að vera vel
getið, og hvað' hefir hann af- kunugt um afskifti þess af Ing-
Bandaríkin.
Capt. Frank M. Hawkes, flaug
nýlega frá Los Angeles til Roose-
velt Field, Long Island, á rúmum
átján klukkustundum. Er vega-
lengd sú, sem hér um ræðir, 2,700
mílur.
* * *
Báðar málstofur þjóðþingsins í
Washington, hafa afgreitt frum-
varp flotamála ráðuneytisins, um
smíði fimtán beitiskipa. Skal
smíðinni jafnað niður á þrjú ár.
* * *
Látinn er í Cincinnati, Theodore
S. lHenderson, biskup Meþodista-
kirkjunnar í Ohioríki, sextíu og
eins árs að aldri.
* * *
Nýlega hafa opinberað trúlof-
un sína, flugkappinn víðfrægi,
Hvaðanœfa.
Baron von Huenfeld, einn þeirra
þriggja kappa, er fyrstir flugu
frá frlandi til Ameríku, er nýlát-
inn á sjúkrahæli í Berlín.
* * * .
pýzka ríkisþingið, hefir afgreitt
Kellogg sáttmiálann, með 287
atkvæðum gegn 127.
* * *
Karl Radek, Christian Rakov-
sky, og nokkrir fleiri af fylgjend-
um Leon Trotzky’s, eru sagðir að
hafa verið handteknir í Petro-
grad, og sakaðir um samsæris til-
raunir gegn sovietstjórninni.
* * *
Blóðugir bardagar, hafa undan-
farna daga, átt sér stað í Shan-
tung fylkinu í Kína, milli Nation-
alistanna og mótstöðumanna
þeirra. Hefir stjórnin í Nanking,
boðið út liði miklu, til þess að
reyna að skakka leikinn.
* * *
Svo ramt hefir kveðið að vatna-
vöxtum á Grikklandi undanfarna
dagai, að til stórvandræða hefir
horft. Ollu flóðin sérstaklega
miklu tjóni í hinum svonefnda
Strumadal. Er mælt, að um þrjá-
tíu þúsund ekrur lands, séu und-
ir vatni á stöðvum þessum.
* * *
Sá merkisatburður gerðist þann
21. þ.m., í bænum Valladolid á
Spáni, að kona nokkur, Soffía Her-
nandez að nafni, fæddi fimmbura.
Dóu börnin öll skömmu eftir
fæðinguna. Ekki er annars get-
ið, en að móðurinni hafi heilsast
vel. Kona þessi vár búin að vera
sjö ár í hjónabandi og hafði eign-
ast, áður en fimmburarnir fædd-
ust, eina tvíbura og fimm önnur
börn.
rekað?
Annars leyfi eg mér að mót-
mæla því, að menn, sem ekki eru
ólfsmálinu. J>að hefir, sem sagt,
ekkert gert fyrir þann auðnuleys-
ingja, nema slá eign sinni á sjóð-
það fara að verða meira en ein-
stakir menn, sem iðka íþróttir, og
þá mest í atvinnuskyni. En fjöld-
inn aðeins áhorfendur og aðdá-
endur slíkra manna. Fer þá lík-
amsrækt og andlegri menningu
þjóðarinnar að fara hnignandi,
þrátt fyrir öfluga mótspyrnu
margra beztu manna þjóðaripnar.
Mætti þar benda á þann mann, er
síðast barðist fyrir sjálfstæði
Grikkja, Demosþenes, sem mun
vera einn af þeim óeigingjörn-
ustu ættjarðarvinum, sem sagan
getur um.
Sjálfstæðissögu Grikkja lýk-
ur svo þannig, að Alexander mikli
leggur þá undir sfg (árið 338 f.
Kr.) og að lokum er landið gert
að rómversku skattlandi (árið
146 f. Kr.) og kúgað á margar
lundir.
Þó að gullaldar saga Forn-
Grikkja sé ekki löng, þá hafa þeir
þó lagt hyrningarsteininn að
allri menningu Evrópubúa.—Þeir
eru andlegir landnemar þeirra,
bæði í vísindum og listum.—Vísir.
sendibréfsfærir, séu að gapa í ^inn- Það er því enginn geðsleg-
opinberum blöðum um mál, sem ‘ ur blær yfir því, þegar hann minn-
þeir hafa enga menningarlega ist a> að það fé, sem félaginu var
undirstöðu til að skilja; — eg ( veitt “umfram nauðsyn”, og full-
veit, að eg tala hér fyrir munn yrðir, “að meðan sú stjórn, sem
allrar alþýðu, — og skírskota um [ nu fari með mál félagsins, veiti
þetta til vinar míns, herra Einars Því forstöðu, þá muni ekki centi
Páls Jónssonar, sem er alþektur raskað þaðan, sem það er.
Þetta væri nú svo sem að sjálf-
sögðu ekki “stóryrði”, ef Þjóð-
ræknisfélagið ætti sjóðinn og
hefði fengið hann á eðlilegan
hátt. En þegar hið gagnstæða á
sér stað, þá skil eg ekki, hvað
stóryrði eru, ef ekki þetta.
Séra Ragnar Kvaran bætir svo
þessu við í Heimskringlu 20. febr:
“Og mér virðist ekki fjarri til-
getið, þó sagt sé, að sá, sem
fyr en hjá Forn-Grikkjum, að lík-
amsrækt verður einn meginþátt-
ur uppeldisins. Og sá þáttur hafði
þær verkanir, að enn bera þær
ægishjálm yfir aðrar núlifandi
þjóðir í því, sem viðkemur alhliða
líkams og sálarrækt.
Fáir hafa lagt jafndrjúgan
skerf til heimsmenningarinnar,
bæði í líkamsrækt), vísindum og
listum. tír þeim menningar-
brunnum er mannkynið enn að
ausa. %
Mark Forn - Grikkja var
“hraust sál í hraustum líkama.”
Því að þroskaða sál og dreng-
lynda, gátu þeir ekki hugsað sér,
annarsstaðar en í hraustum lik-
ama. Og til dæmis mætti nefna,
að naprari tilfinningarorðum var
ekki hægt að kasta að neinum
manni, en þeim, að hann kynni
hvorki að lesa né synda. Enda
var æskulýðnum gert jafnhægt
fyrir að læra hvorttveggja. í
hverju héraði landsins voru reist-
ar byggingar, sem æftlaðar voru
smekkmaður á mál og sagður mjög
vandur að virðingu sinni sem rit-
stjóri. Er hörmung að sjá menn
gerast málsvara bandaríkskrar
alþýðumenningar, sem auðsæilega
þurfa að ganga inn í fyrsta bekk
barnaskóla til þess að læra frum-
atriði tílsháttar.
Hvað þýðir t. d. orð eins og
“sjálf-merkur”? Og hvað er
meint með því, að “maður, sem
Látinn íslandsvinur
Nýlega barst sú fregn hingað,
— segir Vísir frá 7. jan. —, að
látist hefði 23. júlí í sumar Mr.
John M’Kenzie í Edinborg á Skot-
landi, 72 ára gamall.
Hann kom hingað í kynnisför
sumarið 1925, og var hans þá
minst með nokkrum orðum í þessu
blaði, og þegar hann fór af landi
burt (um miðjan júlí 1925), sendi
hann Vísi bréf, þar sem hann lét
í ljós ánægju sína og undrun yf-
ir framförum þeim, sem orðið
hefði hér á landi síðustu áratugi,
en hann mátti vel dæma um það
efni, því að hann kom hingað
sumarið 1878, og var þá við nið-
ursuðu á laxi á Akranesi. Höfðu
nokkrir landa hans gert út leið-
angur hingað til þess að reyna,
hvort sú atvinugrein svaraði
kostnaði.
Upp frá því bar Mr. M’Kenzie
hinn mesta vinarhug til fslands
og íslendinga og hélt jafnan mik-
illi trygð við það fólk, sem hann
kyntist hér þá, og loks kom hann
til líkamsiðkana, og beztu menn j hingað, eins og áður segir, eftir
þjóðarinnar fengnir til að veita j 47 ^r til þess að sjá ísland og
þeim forstöðu. í þessa skóla I v;ni sina hér í síðasta sinni.
líklega hugðist að 'fara sigurför finnur einhvern “ógeðslegan” blæ
til Hollywood á . skáldskapar-
sviði” geti ekki “lagt áherslu á
lífsbaráttu (einstaklinga”? Síðan
er gert ráð fyrir, að verkamenn í
Ameríku tækju H. K. L. til bæna,
ef “Vestur-íslendingar (leturbr.
mín) sendu hann 1 örlítið flakk
urn Bandaríkin (sic.) til að út-
skýra fyrir þeim, hvað “þjóðfé-
lagsmál” þýði. Hvað á svona
kjaftavaðall að þýða, piér er
yfir þessum einföldu línum, verði
að leita að óbragðinu í eigin
munni. Til eru þeir kvillar, sem
eitra alt sem neyta á.”
Þessi setning hefir á sér svo
ógeðslegan blæ1, að eg neita að
“taka hana inn.” Ef höfundur-
inn finnur einhvern sætkenslu-
ilm gufa upp af þessu afleggi
sínu, þá er honum velkomið að
neyta þess sjálfur. Sannast þá
gengu svo börn og unglingar, frá
aldrinum 7—20 ára. Þetta varð
til þess, að íþróttir urðu almenn-
ings eign. Enda litu Forn-Grikk-
ir svo á, að allir ættu að iðka í-
þróttir fyrir sig sjálfa, og vera
þannig þátttakendur í því mikla
menningarstarfi, sem líkamsrækt
er.
í sambandi við þessa íþrótta-
skóla voru svo fyrirlestrar haldn-
ir, og rökrædd helztu mál þjóð-
arinnar. X>annig urðu þessar
stofnanir eins og nokkurs konar
slagæðar, sem veittu fersku blóði
út um allan hinn gríska þjóðarlík-
ama.
Fjórða hvert ár voru svo hin
spurn? Og hvers vegna er það forn-íslenzki málstafurinn, að
“strákslega flónslegt, að rithöf-
undar Bandaríkjanna séu allir á
bandi auðvaldsins”? Eg held að
öllum heilbrigðum mönum hljóti
að finnast það miklu fremur sorg-
legt. Og hvað er til merkis um
ótta H. K. L. við Ameríku-íslend-
inga? Og hvaða ástæðu ætti eg
að hafa til að óttast jafnskyn-
sama menn og þeir eru flestir?
Hvers vegria eiga ekki helilvita
enskulesendur á Islandi, að geta
| trúað því, að Upton Sinclair sé
• mest lesinn Bandaríkjahöfundur
! í Evrópu? Ætti þeim ekki að
j finnast það þeim mun trúlegra,
! sem hann er hinn eini Bandaríkja-
höfundur, þýddur til muna og les-
inn á íslandi? Til að lengja ekki
mál þetta um of, skal eg aðeins
benda á þrjú dæmi vinsælda Sin-
clairs í Evrópu: 1) Skýrslur
bókasafna í einu mesta menning-
arlandi álfunnar, Svíþjóð, sýndu
á fyrra ári, að hann var eftir-
“Hollur er heimafenginn baggi.”
í áminstri Heimskringlugrein
fullyrðir séra Kvaran, að “lög-
maðurinn (H. A.. B.) hafi komið
inn hjá mér samanburði, er eg
setti fram -1 spurningarformi um
afstöðu Ingólfs Ingólfsonar og
afstöðu Þjóðræknisfélagsins í
þessu máli gagnvart íslendingum
sem heild. Séra Kvaran hefir
ekki rétt að mæla þar. En hin til-
gáta hans er rétt, að eg athugaði
þessi orð vandlega, áður en eg
skrifaði þatf. Eg er því maður-
inn, er hugsunina vakti og sem,
að dómi séra Kvarans, verður
ekki réttlættur.
Eg er ekki alveg viss um, að eg
skilji rétt það, sem séra Kvaran
meinar með þessum orðum. Ef
hann meinar, að í þessu atriði
geti eg ekki j-éttlæzt nema fyrir
trú á veglyndi Þjóðræknisfélags-
ins, eins og það virðist hafa kom-
ið fram í þessu Inyólfsmáli, þá
Hann var tinsmiður að námi,
en rak og verzlun um langt skeið.
Hann var mjög heiðvirður maður
og lét hvarvetna gott af sér
leiða. í Edinborg vann hann
áratugum saman að því að bæta
kjör verkamanna og iðnaðar-
manna, og mátti heita, að hver
stétt manna ætti honum margt off
mikið upp að unna.
í tómstundum sínum á efri ár-
um, lagði Mr. M’Kenzie mikla
stund á að safna fögrum stein-
um, sem hann fágaði sjálfur, og
áður en hann fór héðan síðast,
færði hann Náttúrugripasafninu
fagurt steinasafn að gjöf, og
sýndi í því, eins og mörgu öðru,
heimskunnu íþróttamót haldin j Lve hlýjan hug hann bar til þessa
þau sem kölluð voru “Olympiu-
leikar’, og það nafn bera enn í
dag þeir frægu leikar, og flestar
menningarþjóðir nútímans taka
þátt í þeim.
Til þeirra söfnuðust menn úr
öllum héruðum Grikklands. En
ekki til að keppa um dýra gripi.
Nei, heldur til að vinna “torfa-
lögin” því máli til eflingar, er
þeir unnu heitast, 0g var þjóð
þeirra mest til öryggis gegn er-
lendu valdi.— Því líkamleg menn-
ing og herzla þjóðanna hafði á
þeim dögum mest að segja gegn
erlendum árásum.
Á meðan líkamsrækt skipaði
öndvegi 1 uppeldismálum Forn-
Grikkja, var blómaöld þeirra. Þá
var hinn gríski þjóðarstofn fag-
ur, sterkur og frjáls.-----
II.
Það fer snemma að bera á því
þjá Forn-Grikkjum, að þeim þótti
skömm að líkamlegri vinnu og
flestum atvinnurekstri. Mun það
»hafa stafað af því, að megin-
kjarni þeirra voru upprunalega
herskáar aðalsættir, og létu al-
þýðu manna vinna fyrir sig. Og
Og vandi það Grikki á iðjuleysi,
ofurkapp og óhóf. Smátt og smátt
hafa svo þessir skaplyndisbrestir
þjóðarinnar það í för með sér, að
lands.—Vísir.
0r Bœnum
í dánartilkynning í síðasta Lög-
bergi, um Þórdísi Magnúsdóttur,
að Lundar, Man., hefir misprent-
ast nafn dóttur hennar, konu Snæ-
bjarnar kaupmanns Einarssonar.
Heitir hún Guðríður, en ekki Guð-
rún, eins og í blaðinu stóð.
J>. 21. febr. s. 1. voru gefin sam-
an í hjónaband, þau Mr. Benedikt
Anderson frá Baldur, hér í fylk-
inu, og Miss Camilla Guðmunda
Goodman, hjúkrunarkona hér í
bænum. Séra Jóhann Bjarnason
gifti, og fór hjónavígslan fram að
heimili hans, 970 Banning St.
Jóns Sigurðssonar félagið held-
ur sinn næsta mánaðarfund að
heimili Mrs. G. H. Nicholson, 557
Agnes Str., 1. marz 1929. Byrjar
kl. 8 að kveldinu.
Dr. B. J. Brandson, kom heim
til borgarinnar síðastliðið föstu-
dagskveld, af læknaþingi, sem
haldið var í Chicago, 111.
Mr. Ásgeir J. Blöndahl, frá Wyn-
yard, Sask., er staddur í borginni.