Lögberg - 05.09.1929, Qupperneq 6

Bls. 6.
LÖGBERG, FIMTUDAGINN 5. SEPTEMBER 1929.
Mánadalurinn
EFTIB
JACK LONDON.
“l>að var nú af því, að þá vissi eg ekki um
þig. Nú skil eg þetta betur. Eg hekl að það
sé mj'ög sjaldgæft nú á dögum, að ung lijóu
leggi út í aðra eins ferð og þið hafið gert, gang-
andi og berandi á bakinu það sem þið nauðsyn-
legast þurfið að hafa með ykkur. En ]mð er
nokkuð, sem eg þarf að segja ykkur, áður en eg
gleymi ]>ví, og það er ]>að, að hjá mér getið þið
fengið vimiu árið um kring. Eg hefi líka dá-
lítið hús með þremur herbergjum, þar sem þið
getið búið. Þið getið haft það í huga, ef þið
þurfið vinnu.”
Saxon komst að því af samtali sínu við Ben-
son, að hann hafði gengið á búnaðarskóla í Cal-
iforníu, en þá mentastofnun hafði hún ekki áð
ur heyrt nefnda og vissi ekki að til væri. Hann
gaf henni litlar. vonir, að þau gætu fengið
sæmilegt heimilisréttarland.
“Það er eitthvað að öllum ]>eim heimilis-
réttarlöndum, sem ótekin eru, og þess vegna eru
þau ótekin. Það er einhver ókostur við þau öll.
Það er gott land þania suður frá, þar sem ])ið
eruð að hugsa um að leita fyrir ykkur, en það
er alt of langt frá markaði, og eg veit ekki til,
að nokkur járnb> aut verði lögð þangað.
“Þegar \að komum til Pajaro Valley, skal
eg sýna ykkur livemig hægt er að rækta jörð-
iria, og ]>að eru engir búfræðis-kandídatar sem
það hafa gert, heldur þe&sir svo kölluðu óment-
uðu útlendingar, sem Ameríkumenn líta alt af
hornauga til og telja langt fyrir neðan sig.
En aðra eins jarðrækt er hvergi að sjá í þessu
ríki. ’ ’
í einum bænum fór Benosn út úr bílnum og
skildi þau tvö eftir dálitla stund, meðan hann
var að reka eitthvert erindi, sem hann átti þar.
“Þetta er miklu fljótlegra en að ganga,”
sagði Willi, “og hægra líka. Það er ekki enn
mikið liðið á daginn, og þegar hann skilur við
okkur, þá verðum við óþreytt og getum geng-
ið nokkrar mílur. Samt held eg, að ])egar við
erum farin að búa og komin í góð efni, að eg
vilji heldur hafa hestana, heldur en bíl.”
“Þessir bílar era bara til þess að komast
sem fyrst þangað, .sem maður þarf að fara. En
samt, ef við skyldum verða, ósköp rík—”
“Heyrðu, Saxon!” greip Willi fram í. “Það
er eitt, sem eg hefi komist að. Eg er ekki leng-
ur hræddur um, að eg geti ekkert fengið að gera
í sveitinni. Eg var það, en eg hafði ekki orð á
því. Eg hafði miklar áhyggjur af því engu að
síður.* Nú get eg fengið ársvinnu, og það í
tveimur stöðum að minsta kosti, hjá Mrs. Mor-
timer og Mr. Benson. Það er svo sem hægt að
fá vinnu í sveitinni.”
“Það sem þú átt við,” sagði Saxon bros-
andi, “<4* það, að duglegur maður getur fengið
vinnu í sveitinni. Þessir efnuðu bændur gefa
mönnum ekki vinnu í gustuka skjoii.”
“Nei, ekki hreint,” svaraði Willi.
“En þig vilja ]>eir fá í vinnu strax og þeir
sjá þig. Þeim dylst ekki, að þú eijt duglegur
maðnr og vilt vinna. Við höfum, síðan við
fórum af .stað, maát mörgum mönnum, sem
þykjast vilja vinna, þú ert ekki líkur neinum
þeirra og bændurnir sjá það vel. Þessir menn
eru Alli r eitthvað gallaðir til sálar eða líkama,
eða hvorttveggja. ’ ’
“Já, það er nú satt. Þeir eru flestir eitt-
hvað aumingjalegir,” sagði 'Willi.
“Þetta er nú ekki réttur tími til að sjá Pa-
jaro Valley,” sagði Benson, þ^gar hann var
aftur kominn af stað. “En það er engu að síð-
ur pláss, sem æfinlega er gaman að sjá. Hugs-
aðu þér, tólf þúsund ekrur af eplum. Veiztu
hvað þeir eru farnir að kalla Pajaro Valley nú
orðið? Nýja Dalmatia. Við erum að verða
undir í .samkepninni. Við, sem kö,llum okkur
Ameríkumenn og höldum að við séum ðllum
fremri. Þetta fólk hefir sýnt að það er okkur
fremra. Þetta <>ru útlendingar, sem við lítum
niður á, og ,sem komu þarna eins fátækir eins
og menn geta fátækastir vferið. Fyrst unnu
þeir eins og daglaunamenn um uppskerutím-
ann, hjá bændúnum, sem fyrir voru. Svo fóru
þeir að kaupa epiin á trjánum. Eftir því sem
þeir komust yfir meiri peninga, ]>ví lengra
færðu þeir sig upp áskaftið. Það leið ekki á
löngu, þangað til þeir fóru að leigja spildu af
landi. Nú era þeir sem óðast að kaupa landið
og þess verður ekki langt að bíða, að þeir eigi
allan dalinn og Ameríkumennirnir verði allir
horfnir.
Þessir útlendingar eru alt af að komast
lengra og lengra, og við erum alt af að dragast
meir og mpir aftur úr.”
“Það er rétt eins og í San Leando,” sagði
Saxon. “Þeir, sem þar settust að í fvrstunni,
eru nálega allir horfnir. Þar er landið ræktað
framúrskarandi vel og mikill og góður búskap-
ur. Ekki það, að bændurnir hafi mikið land
hver um sig, heldur hitt, hvað þeir hafa fjarska-
lega mikið upp úr hverri ekru af landi.”
“Þeir eru ekki allir smálxendur,” svaraði
Benson. “Sumir þeirra, eins og t. d. Luke
Scurich, eru reglulegir stórbændur. Nokkrir
þeirra eru orðnir svo ríkir, að þeir eiga fjórða
part. úr miljón. Eg þekki tíu af þeim, sem eiga
að minsta kosti hundrað og fimtíu þúsundir
hver. Það er eins og þeir hafi eitthvert alveg
sérstakt lag með eplin. Þeir þekkja eplatrén
álíka eins og maðurinn þinn þekkir hesta og
kunna eins vel með þau að fara. Þeir þekkja
hvert eplatré sem þeir eiga, eins og eg þekki
hvern hest, sesm eg á, alla þess sögu og alt sem
fyiir það héfir komið. Það er engu líkara, en
þeir geti tekið á lífæð trósins og fundið hvoi’t
því líður eins vel í dag, eins og því leið í gær,
og ef það er ekki, þá vita ]>eir æfinlega hvað
gera skal. Löngu áður en eplin eru fullvaxin,
geta þeir sagt upp á liár, hvað mikið af eplum
þeir muni fá af hverju tré fyrir sig og hvaða
tegund, númer eitt, eða tvö, eða þrjú. Þeir
þekkja hvert einasta epli og þeir taka þau af
trjánum og raða þeim í kassana með þeirri
dæmalausustu varfærni og umhyggjusemi, svo
það komi ekki fyrir, að nokkurt epli skemmist.
Enda bregzt aldrei, að þeir fái hæsta verð ]>eg-
ar á markaðinn kemur.
“Það er ekki bara það, að þeir séu iðnir og
umhyggjusamir liændur, heldur eru þeir líka
framsýnir og liygnir í viðskiftum. Þeir geta
ekki bara ræktað epli, þeir geta selt þau líka.
Ef markaðurinn er ekki til, eða ekki góður, þá
finna þeir sér nvjan markað, en við verðum
ráðalapsir og látum eplin rotna 1 í liaugum.
Peter Mengol fer á hverju ári til Englands og
tekur með sér liundr^ð járiibrauta vagnhlöss.
Nú eru jæir að selja eplin sín í Suður-Ameríku,
og þeir raka saman peningum eins og eg veit
ekki hvað.”
“Hvað gera þeir við alla þessa pepinga?”
spurði Saxon. >
“Þeir brúka þá auðvitað til að kaupa land-
ið af ba'ndunum, sem fvrir voru í Pajaro Val-
ley og áttu það.”
“Og livað svo?” spurði Sa-xon.
Benson leit til hennar snögglega.
“Svo fara þeir að kaupa löndin af Ameríku
bændunum í hinum dölunum, og þeir eyða pen-
ingunum, en þeirra börn rotna niður í borgun-
um og verða að engu, og það hefðir þú líklega
gert og maðurinn þinn, ef þið hefðuð ekki haft
framkvamid til að fara burtu.”
Saxon svaraði engu, en hún fann að það
var mikið 'satt í ])essu. Iíún hugsaði um Maríu
og um Bert og ýmsa fleiri, sem hún þekti, og
þar á meðal Tom bróður sinn.
“Þetta er rnikið land og gott,” hélt Benson,
áfram. “En við, sem liér komum fvrst og nám-
um landið og liöfðum alt tækifæri til að komast
hér vel af, við erum ekki eins og við ættum að
vera. Kipling .skákl hefir rétt að mæla. Við
erum smátt og smátt að taka hinn óæðri sess.
Og við höfum enga afsökuri fyrir því, að svona
hefir farið. Alt er gert, sem hægt er, til að
kenna okkur að búa. Það er nóg af búnaðar-
skólum, tilraunastöðvum og öllu þess konar, en
fólkið vill ekki færa sér það í nyt. En útlend-
ingunum, sem lært hafa í liinum hai'ða skóla
reynslunnar, þeim ferst betur. Þegar eg út-
skr/faðist, þá var faðir minn enn lifandi. Hann
var af gamla skólanum og hann gerði ekki nema
hló að því, sem eg vár að segja honum um bú-
skapinn og því, sem eg hafði lært honum við-
víkjandi. Hann hélt, að það væri alt mesta
vitleysa og að liann vissi sjálfur miklu betur.
Eg var tvö ár { ferðalögum eftir að eg útskrif-
aði.st, því eg vildi sjá sjálfur livemig þeir færu
að búa í gömlu löndunum, og eg má ^segja þér,
að eg sá ýmislegt og lærði mikið.
“Tökum til damis Japan. Þar hafa þeir
akra og aldingarða upp eftir öllum fjöllum,
jafnvel.þói þau séu svo lirött, að þú getir ekki
keyrt hesta upp eftir þeim. Þar sem ekki eru
hjallar í fjöllunum, þar eru þeir búnir til,
stundum ekki nema, sex og jafnvel ekki nema
þriggja feta breiðir, og á þessum hjöllum er
svo ræktað eitthvað sem hægt er að hafa til
matar, og fólkið fer þarna upp með körfur á
bakinu til að sækja uppskeruna. Eg hefi séð
þetta sjálfur.
Svona er það víða. Eg fór til Grikklands
og eg fór til írlands. Þeir taka mold, hva,r sem
þeir geta fundið hana, |)ó ekki sé nema hand-
fylli í hverjum stað. Þetta bera þeir svo upp í
fjöll og' dreifa því um klettana og búa beinlínis
til akra, þar sem ekki voru áður nema klettar og
klungur. Á Frakklandi hefi eg séð menn taka
mold úr lækjarfarvegum, eins og okkar forfeð-
ur tóku gullið úr lækjarfarvegunum í Cali-
forníu. Munurinn er það, að gullið er farið, en
moldin er kyr og gefur alt af uppskeru, enda er
aldrei vanrækt að snúa henni og bera í hana
áburð. En hér ætla eg að standa við ofurlítið,
því nú erum við komin að dalnum.”
“Okkar forfeður voru ekkert að eiga við
]>að,” .sagði Willi í< dálítið skrítilegum tón.
“ Það var sjálfsagt ekki von, að vel/færi. ”
“Þarna er nú dalurinn,” sagði Benson. “Lít-
ið þið á öll þessi tré! Þetta er það, sem þeir
, kalla epla-paradís, og sýnist vera réttnefni.
Takið þið eftir landslaginu og hvernig landið
er unnið.”
Saxon sá, nð þetta var ekki stór dalur, en
hver blettur sýndist vera iæktaður, bæði niðri á
flatlendinu og eins uppi í hlíðunum. Jafnframt
og hún virti þetta fvrir sér, hlustaði hún á það
sem Benson var að segja.
“Veiztu hvað' okkar forfeður gerðu við
þetta land? Þeir ræktuðu hveiti á sléttlendinu
og höfðu sumt af því fvrir engi, en hlíðaraar
höfðu þeir fvrir bithaga handa gripum sínum.
En nú eru tólf þúsupnd ekrur af ])essu landi
þaktar eplatrjám. Hingað fara allir ferðamenn,
sem að austan koma, til að sjá þetta. Gamli
Matteo Lettunich var einn af allra fyrstu út-
lendingunum, sem hingað komu. Fyrst eftir
að hann kom til <Californíu, fékk hann atvinnu
við að þvo di.ska { gistihúsi, en þegar hann sá
þennan dal, ]rá sá hann .strax að þetta var nokk-
urs konar Klondyke fyrir liann. Nú leigir hann
sjö hundruð ekrur og á sjálfur hundrað og þrjá-
tíu ekrur af allra bezta landinu, sem til er í
dalnum, og hann selur svo áem fjörutíu til
fimtíu ])úsund eplakassa á ári til útlanda og
enginn vinnur hjá honum nema hans landar.
Eg spurði hann einu sinni, hvað hann vildi taka
fyrir þessar hun'drað og þrjátíu eknir, sem
hann á þarna. Hann .sagði mér, livað liann hefði
fengið í hreinan ágóða af landinu ár frá ári og
tók meðaltal af ])ví. Eftir því liefði hver ekra
átt að vera meira en þrjú þúsund dala virði.”
“Hvað eru allir hinir náungarnir að gera
hér í dalnum, rækta þeir allir epli?” spurði
Willi.
“Nei, en þeir hafa allir nóg að gera, því hér
er alt hirt og gert sér eitthvað úr öllu, sem rækt-
að er, en það eru Kínverjarnir, en ekki Ame-
ríkumennimir, sem njóta alls liagnaðarins.”
“ Það var samt okkar fólk, sem nam þetta
land og margt af því lagði lífið í sölurnar fvrir
það, og við liefðum því átt að njóta þess,”
sagði Willi.
“Já, okkar forfeður gerðu meira en rækta
landið”, svaraði Benson. “Þeir gerðu alt sem
hægt var til að spilla því og eyðileggja það, al-
veg eins og þeir gerðu í Ný-Englands ríkjun-
um. Ef þú kæmir þarna 'hinu megin við hæð-
irnar, ])á mundi þér finnast að þú værir komin
til Japan. Jajianar hafa alveg lagt undir sig
ýmsa af þessum smádölum í Californíu. Þeir
fara dálítið öðru vísi að heldur en Kínverjar. j
Fvrst koma þeir hópum saman og fara að j
vinná hjá bændunum, sem rækta ávexti. Þeir
þykja betri við þá vinnu heklur en innlendir
menn. Svo líður ekki á löngu þangað til þeir
mynda verkámannafélag sín á milli, og eftir
það liafa innlendir verkamenn lítið tækifæri að
fá okkra vinnu hjá bændum. Bændumir eru
ánægðir með þetta. Það næsta, sem fyrir kem-
ur, er það, að Japarnir vilja ekki vinna leng-
ur, innlendu verkamennirnir eru farnir og
bændurnir eru ráðalausir og bújarðiraar fara í
órækt. Þá eru Japanar komnir vel á veg að ná
öllum yfirráðunum og hafa bænduma nokkum
veginn á sínu valdi. Smátt og smátt fara bænd-
urnir burtu og Japamir sitja eftir og taka svo
landið á leigu. Þeir, sem eiga það, fara inn í
bæina og lxfa eins og liöfðingjar um tíma og
taka sér ferð til Evrópu og eyða því, sem þeir
hafa og eru svo tilneyddir að selja eignir sínar.
Japarnir eru ekki lengi að ganga á lagið og
kaupa eignir þeirra. Þeir verða að selja, því
þeir fá enga vinnumenn og geta ekki búið.”
“Ef þessu heldur áfram, hvað verður þá um
okkur?” spurði Saxon.
“Bara þetta, sem er að koma fvrir. Þeir af
okkur, sem ekkert hafa, verða að engu í bæjun-
um. Einstaka verða stóreignameiín, nolckrir
emlwettismenn, en flestir eyða eignum sínum og
rotna svo niður og verða að engu og afkomend-
ur þeirra líka.”
Samleiðin með Benson var nú á enda, og
þegar hann kvaddi þau, minti hann Willa á það
sem liann hafði áður sagt lionum, að hann gæti
fengið stöðuga vinnu hjá séu nær sem hann •
vildi.
“Mig langar til að sjá þessi heimilisréttar
lönd fvrst,” sagði Willi. “Eg veit ekkert enn
hvar við lendum, en það er eitt sem eg veit að
við reynum aldrei.”
“Hvað er það?”
“Það er að rækta epli á landi, sem kostar
þrjú þúsund dali ekran eða þar yfir.”
Þau Willi og Saxon lögðu nú aftur á stað
gangandi.
“Það skal nú aldrei koma fyrir,” sagði
Willi, “að við förum að bera mold á bakinu
upp í fjöll til að rækta þar einhverja bletti.
Það er enn mikið af óræktuðu landi í Banda-
ríkjunum, miljónir ekra, en það, sem við þurf-
um að gera, er að finna hentugt land fyrir
okkur.”
“Við erum smátt og smátt að fræðast um
margt, sem við þurfum að vita,” svaraði Sax-
on. “Tom bróðir minn er alinn up]> á sveitar-
heimili, en eg er viss um, að hann veit minna
um búskap, eins og hann, nú er, heldur en við
vitum. En eg skal segja ]>ér, að því meira sem
eg liugsa um þessi heimilisréttarlönd, því
minni trú liefi eg á þeim.”
“Það er ekki til neins að leggja trúnað á
alt, sem manni er sagt,” sagði Willi.
‘‘Eg geri það nú ekki, en þetta er ]>að, sem
eg held sjálf. Þú skilur ]>að, að ef landið hér í
kring er þrjú ]>úsund dala virði ekran, þá er
ekki líklegt, að gott land sé fáanlegt hér skamt
frá fyrir ekki neitt.”
Willi vissi ekki vel hverju hann ætti að
svara þessu, en eftir nokkra umhugsun sagði
liann:
“Við getum ge>-mt okkur að tala um þetta,
þangað til við sjáum landið, finst þér það
ekki?”
“Það er alveg satt,” svaraSi Saxon. “Við
skulum fara og skoða þessi héimilisréttar-
lönd.”
VI. KAPITULI.
Þau liöfðu farið bemustu leið milli hæðanna
til Monterey, en ekki Sjömílnaveginn með
ströndinni, svo fegurð Canne flóans blasti nú
alt í einu við sjónum þeirra fyrirvaralaust.
Saxon vissi ekki livað hún átti að hugsa eða
segja. Slíkt blómskrúð hafði hún ahlrei fyr
séð og enn síður hafði hún áður séð sjávaröldur
eins háreistar og tignarlegar, eins og þær, sem
brotnuðu þarna við livítan sandinn.
Hvað lengi hún stóð ])arna og horfði á öld-
urnar rísa úti á flóanum, hverja á fætur ann-
ari, færast nær landi og brotna við ströndina,
vissi hún ekki. Það var eins og hún vaknaði
upp við það, að Willi liló og reyndi að taka af
henni það, sem hún bar á bakinu.
‘Mér sýnist þú ætla að vera hér fyrst um
sinn,” sagði hann, “svo við mættum eins vel
reyna að láta fara eins vel um okkur eins og
hægt er.”
“Þetta er nokkuð, sem mér hefir aldrei kom-
ið til hugar,” sagði hún undrandi. ‘‘Eg hefði
KAUPIÐ AVALT
LUMBER
hjá
THE EMPIRE SASH & DOOR CO. LTD.
HENRY AVE. EAST. - - WINNIPEG, MAN.
Yard Office: 6th Floor, Bank of HamiltonChamber*
aldrei getað látið mig dreyma um nokkuð líkt
þessu. Eg hefi séð öldur áður, en aldrei líkar
]>essum. aldrei séð neitt eins stórkostlega fag-
urt. Líttu bara á þær og öll þessi óvenjulegu
litbrigði. Hefirðu nokkurn tíma séð annað
eins? Sérðu liveraig sólargeislamir brotna á
öldunum? Þetta er dýrðlegt!”
Loksins gát hún þó hætt að horfa á brimið
og líta út á dimmblátt hafið og upp til f jall-
anna, hinum megin við hæðirnar upp frá Car-
meldalnum.
“Við mættum rétt eins vel setjast niður og
hvíla okkur,” sagði Willi. “Þetta er of fallegt
til að yfirgefa það strax.”
Saxon félst á það, og fór strax að levsa af
sér skóna. Willa þótti undarlega vænt um
þetta og fór að leysa af sér skóna líka.
En áður en þau vora tilbúin að leika sér í
f jöruborðinu og hlaupa berfætt í sandinum, því
það var það, sem þau ætluðu að gera, sáu þau
nokkuÖ, sem vakti eftirtekt þeirra. Út úr
skóginum kom ungur maður og liljóp yfir
sandhæðirnar ofan að sjónum. Hann var í
sundfötum, en klæðlaus að öðru leyti. Hann
var óvanalega storklegur og vel bygður maður,
ljóshærður og rjóður í kinnum og vöðvarnir
svo miklir og sterklegir, að þeir mintu á mvnd-
ir, sem þau höfðu séð af Herkúles.
“ Þetta er knálegur náungi,” sagði Willi í
hálfum hljóðum við Saxon.
Saxon fór að liugsa um myndina, í mrada-
bók móður sinnar, af víkingunum, þar sem þeir
voru að vaða til lands, einiivers staðar á Eng-
landi.
Þessi ókunni maður 'hljóp rétt fram hjá
þeim og ofan að sjónum og óð út í hann án þess
að liika hið minsta. Þrátt fyrir það, hve sterk-
legur liann var, sýndLst liann þó liér vera að
leggja á móti sínu ofurefli. Saxon stalst til
að líta framan í Vrilla, og hún sá að liann gaf
manninum nákvæmar gætur. Ilvoragu þeirra
hafði nokkura tíma til liugar komið, að nokkur
maður gæti glímt svona knálega við hinar
stórfengilegu öldur hafsins og slopppið ó-
skemdur, og þau fylgdu öllum hrevfingum
hans eins nákvæmlega og bezt þau gátu.
“Honum er ekki fisjað saman, þessum ná-
unga, og hann kann meira en rétt sundtökin,”
sagði Willi. “Eg kann ekki meira en svo, að
eg get synt í sundlaugum, og auðvitað í sjónum
líka, þar sem hann er alveg sléttur og enginn
straumur í honum, en nú ætla eg að synda í
brimlöðrinu eins og þessi maður. Ef eg gæti
það, þá yrði eg svo stoltur g,f sjálfum mér, að
þú kæmist hvergi nærri mér. Eg bara liti nið-
ur á þig. En eg segi þér alveg satt, Saxon, að
heldur vildi eg geta gert þetta, heldur en þó eg
ætti þúsund bújarðir. Eg get synt eins og fisk-
ur, þegar vatnið er nógu kvrt og straumlaust,
en eg get ekki gert það sem þessi piltur gerir.
Hann er áreiðanlega enginn vesalingur, þessi
náungi.
Þau foru að leika sér og eltu hvort annað
berfætt i blautum sandinum, rétt eins og smá-
krakkar, og þau voru að því einn klukutíma.
Þá voru þau orðin þreytt og settust niður og
fóru að láta á sig skona, og sáu ])á hvar sund-
manninn með ljósa hárið bar að landi. Willi
stóð eins nærri brimgarðinum eins og hann
komst til að taka á móti honum, og það fvrsta
sem hann tók eftir var ])að, að maðurinn var
nú ekki eins bjartur á hörundsli't, eins og þegar
hann lagðist til sunds.
ASK
DryGinger Ale
OR SODA
Brewers Of
COU NTRY *C LU B"
BEER
GOLDEN GLOW
ALE
BANQUET ALE
XXX STOUT
BREWER.V
OSBORN E A M U LVEY - Wl N NIPEG
PHONES 4I III 42-304-56
PROMPT DELIVERY
TO PERMIT HOLDERS