Lögberg - 25.12.1930, Blaðsíða 2

Bls. 2.
LÖGBERG, FIMTUDAGINN 25. DESEMBER 1930.
Grœnland
Eftir Vilhj. Stefánsson.
inga, h'lotið að hafa verið ónæmir unin á íslandi, sem á rætur í tveimj
að nokkuru fyrir mislingum, og álfum heims. Vonum vér og trú-(
mun jþað ónæmi hafa gengið að um, að upp af þeirri rót megi vaxa;
erfðum til barna þeirra, en að sama ríkari skilningur, dýpri samúð og
Barnaskólar í Rússlandi
Eg hefi reynt, eftir því sem unt skapj veí,kara, sem meira varð að meiri samvinna, en áður hefir átt
er í Ameríku, að afla mér vitn-, j^ölu af Skrælingjablóði.
eskju um Grænlands deiluna ogj Fimm stjórnir ráða yfir kyn-
skoðanir þær, sem menn hafa á;stofnum Skræiingja. Talin frá
þvi máli á íslandi, í Danmörgu og vestri tij austurs, eru löndin þessi:
sér stað milli íslendinga
hafs og vestan.
austan
Seyðisfirði, 14. september 1930.
Noregi. Mér er þvert um geð að síbería> un(jir stjórn Rússa; Al- Sigrún Pálsdóttir Blöndal, Mjóa-
Norður-Canada, undir keri; Guðríður Guðmundsdóttir,
Suður-Canada; Helluland Sleðbrjótsseli, Jökulsárhlíð, ritari.
Þórunn Hallsdóttir frá Rangá;
Gísladóttir, Gullsmiðs,
taka þátt í þeim deilum eða jafn'|aska>
vel að láta í ljós, hvor flokkur manna;
hafi meira til síns máls að minni stjórn
ætllan. En mig langar til þess að (Labrador) undir stjórn Nýfundna
Því hefir verið haldið fram, en
efalaust þó ranglega, að Svarti-
dauði hafi verið mislingar á fyrstu
bera vitni um eitt atriði, sem eg lands> og Græniand, undir stjórn Seyðis’firðr;”Anna Sigmundsdótt-
hefi rannsakað gaumgæfilega og Lana Þaer fjórar stjórnir, sem ir frá Gunnhildarlgerði. Vilborg
borið fyrir brjósti um tuttugu ára fyrst voru nefndar, voru í upphafi Þorgilsdóttir, Seyðisfirði. Jónína
skeið eða vel það. A eg þar við annað hvort þekkingarlausar eða dótt° Seyð£f.8Guð’1 eÍf* Jensdótt-
hættu þá, sem frumstæðum (pn- athugalausar um hættuna. Auk ir, Seyðis. Hallfríður Brandsdótt-
nitive> þjóðflokki stendur af þegs eru gottvarnir ef til vill }r ljósmóðir. ólöf Kristjánsdótt,-
næmum sjúkdómum en ekki eru bundnar þeim örðugleikum, sem £ tfyðisf. In#*jðjgA?^^
nættulegir 1 neinu þeirra þriggja ekki verður við ráðið, af því að frá Stakkahlíð, Seyðisf. Erlend-
landa, sem hér eiga hlut að máli, þessir Skrælingjabústaðir eru á íRa Jónsdóttir Þorleifssonar,
«v„ likleet «r. aðiljar Jeasa meglnlðndum, «m bygí eru Ev- gg*"**.
mals geri ser rangar eða oglogg- rópumönnum. Þá hefir og í sum- gústa Björnsdóttir, Firði, Seyðisf-
ar hugmyndir um háska þann, sem um j^ggara janda að minsta kosti, María Þórðardóttir, Seyðisf. Sig-
hér er á ferðum. bólað á þeirri skoðun, að frum- ?"íð“r Einardóttir Seyðisf. Ragn-
Til dæmis um þess hattar sjuk- stæðar þjoðir eigi ser engan rett, bjorg Jónsdóttir, Seyðisf. Guð-
cióma, má nefna mislinga. sem hvítir menn þurfi að virða. bjðrg Guðmundsdóttir, Seyðirf.
En Grænland er eyland, og þess Guðrún Eiríksdóttir, Seyðisf. Guð-
, , , , laug Jonsdottir, frá Kóreksstöð-
vegna er þar hægara um sottkvi- um Ástríður ingimundardóttir,
un. Að því alveg sleptu, hvort Seyðisf. Þóra Margrét Sigurðsar-
fi'r þeirra um Evrópu. Gerum ráð Dönum gangi til göfuglyndi eitt, <tottir tT*f1n.ttormaaonar’ Arnheiðar-
ívrir, að svo hafi venð, þvi að sem þo ma mjog vel vera, þa beita ín g Guðjónsdóttir, Seðis. Aðal-
þegar milsingar bárust fyrst til þeir nú eíns og eðlilegt er, þeirri bjðrg Sigurðardóttir, Húsey. Guð-
Evrópu, hljóta þeir að hafa lagst roksemd ge!gn kröfum íslendinga rún Sigfinnsdóttir, Húsey. Hólm-
mjög líkt á eins og Svartidauði. cg Norðmanna, að þeir séu að gÍXdóttíí^^VertSsJy^^Sf!
En sagnir um það eru nú löngu vernda líf Skrælingja. Gerum 1 Ánna S. Þórarinsdóttir, frá Gils-
gieymdar. Þeir munu hafa deytt, svipinn ráð fyrir, að íslendingar árteigi. Nanna Sveinsdttir, Seyð-
segjum fjórðung, helming eða þrjá og Norðmenn hafi á réttu að Jóhanna
fjórðu hluta íbúanna. En hinir, standa, Þegar þeir
sem af komust, voru ónæmir fyrir fram, að þetta sé ekki hin eiginlega onína Jakobsdóttir, frá Brimnesi,
þeim, og gekk það ónæmi í erfðir, orsök þess, að Danir halda Græn- Eáskrúðsfirði. Þorbjorg Þórar-
„ ■ • , msdottir fra Ketilsstoðum. Stef-
svo sem börn erfa au'gnaht og landi lokuðu. Þeim sannmdum anía Stefánsdóttir> Jórvík. Breið-
andlitsfall foreldra sinna. verður þó aldrei neitað, að þessi dal. Elisabet Wathne, Seyðisfirði.
Þegar mislingar bárust öðru einangrunarstefna ein, sem Dan- Sigríður Guðmundsson, Seyðisf.
sinni til Evrópu, munu þeir hafa lr «ætl eí til vildi forðað Seyðis. Anna Stefánsdóttir
orðið þeim að bana, sem ekki höfðu Skrælingjum frá mislingum nógu Výathne, Seyðisf. Guðrún S. Helga-
lengi til þess að vísindamönnum dóttir, frá Skógargerði í Fellum.
tækist á meðan að finna varnar- Bergþóra Guðmundsdóttir, Seyðisf.
• . Sigriour SiRiusdottir, Arnheioar-
lyf gegn þeim. stöðum. Helga Árnadóttir. Guð-
Eg heyri, að minna sé um at- björg Guðmundsdóttir, Seyðisfirði.
vinnuleysi á fslandi á þessu ári Margrét Björnsdóttir, Hólma, Sf.
. ,, . „ , , ,, Anna M. Jonsdottir fra Gilsar-
heldur en jafnvel 1 nokkru oðru tei^j Guðbjörg Gróa Magnúsdótt-
siðmenningar-landi, og heyrst ir, Fossi, Seyðisf. Nína Stefáns-
fimm hefir, að ha!gur manna sé betri í dóttir, Seyðisf. Imma Nielsen, Sf.
jóhanna Arnljotsdottir Hemmert,
Noregi en morgum oðrum londum. B16nduós. Hlmfríður Hemmert,
Væri þá ekki, á meðan svo vegfiar, Seyðigf. Margrét Friðriksdóttir
og hvað sem líður gróða af verzl- frá Akureyri. Tóta Wathne, Sf.
■■«’•» SSÍmÆSfí* eíÆS:
þessum tveimur þjóðum mein- vinsdóttir, Þorgerðarst. í Fljótsd.
fangalítið, og mannúðarbragð af Guðrún ólafsdóttir frá Firði í
þeim, að bíða ágóðahluta síns um Mjóafirði. Anna ólafsdóttir, frá
7, _ „. ,, , Firði í Mjóaf. Lára Stefansdottir,
svn flmm> tln eða fimtan ar, frj. Borgarfirði (austur). Þuríð-
síaðreynt, þegar landfarsóttir b7r-'en innan ^33 tíma virðist ekki “r Árnadóttir, frá Borgarirði (au)..
ósennile!gt, að læknar geti komið Margret Sigurðard., Sf: B.iargey
^, Ff7 , , Seyðisf. Sigríður Jónsdóttir, Sf.
halda þvi Ida Stefánsdóttir. Seyðisf. Jak-
Eg hefi oftar en einu sinni lát-
ið það álit í ljósi, að ekki gæti
hjá því farið, að margt mætti,
læra af byltingunni á Rússlandi,
hvað svo sem pólitíkinni og bolshe-j
vikastefnunni líður. Mér er t. d.
fullkunnugt um það, að í heil-|
brigðismálum og læknisfræði er
sín í skólann. Þeir þóttust ekki
geta mist þau frá ýmsum heimil-
is snúningum, og höfðu að öðru
leyti litla trú á því að skólafræðsl-
an kæmi þeim að nokkru gagni.
Blaðamaðurinn fór nú á hnot-
skóg meðal bændanna og spurði'
þá hversu þessi nýja skólafræðsla
gæfist. Yfirleitt svöruðu bænd-
urnir á einn veg.
mikið starfað í Rússlandi og margtj «Skólarnir €ru ekki eins bolv_
eftirtektarvert reynt. Meðal ann-|aðir og við héldum. Bðrnin hafa
ars er einkum stefnt að því, a^ ^ áreiðanlega gagn af þeim.”
iyrirbyggja sjúkdóma, og byrgja «Að hverju leyti koma þeir þá
brunninn áður en barnið er dott-1 helzt að gagni?” spurði biaða_
ið ofan í hann. Allir myndu helzt maðurinn
kjósa þetta, en framkvæmdin er,
„. ... _T, * .. “Ju, vegna þess, að við höfum
oft erfið. Nu er eftir að vita, hvað;
_ . , i___ 1 miklu meira gagn af börnunum,
Russum verður algengt með þess-j
, „ „ . x . ]>egar þau koma ur skolanum. Þau
ari stefnu. Enn eiga þeir langt 1 i
land, til þess að standa jafnfætis
öðrum þjóðum í heilbrigðismálum,
Eitt af mörgu, sem Rússar hafa
reynt, er nýtt ráð t.il þess að bæta1 Mér fanst, þe!gar eg las þessa
úr hinni miklu læknafæð í sveita-| frásögn, að hér myndu Rússar
héruðum. Þeir gefa stúdentum, vera á réttri leið í skólamálun-
sem lesa læknisfræði, kost á, að um, þó torfærur kunni að vera á
ríkið kosti þá að öllu leyti á há- henni víða hvar.
skólanum, gegn því að þeir starfi ------
í þrjú ár sem læknar í sveitahér
uðum að loknu námi.
I kunna betur til flestra verka og
| hafa jafnvel lært margt, sem við
foreldrarnir kunnum ekki.”
Það hefir mér skilist, að lengi
vel hafi oltið á mörgu í skólamál-
unnum hjá Rússum, að þeir hafi
En það er ekki eingöngu í heil-
brigðismálum, sem Rússar reyna g,felt verið að breyfa m Qg reyna
að brjóta nýjar leiðir. Eg hygg,
að svo muni þetta vera í flestum
landsmálum. Það er eins og þeim
sé um að gera, að hafa alla hluti
nýjar aðferðir og skólakerfi. Eg
þan þannig eftir því, að kennari
nokkur kvartaði undán því að óð-
ara en ein reglugerð væri komin
um skólana o'g kensluna, væri
öðruvísi en aðrir. Sumt af nýjung
Guðmundsdóttir, um þeirra er álitlegt, sumt næsta hennj breytt & “^ gy() kennararn_
óálitlegt o!g stendur þá oft í sam- ir yrðu að gegja , org. kyeðnu ..
og amen til alls, en færu lítt eftir
því og frekar eftir sínu eigin
Sem dæmi þess, hversu kent er
í sveitaskólnm er nefnt, að kenn-
arinn fer með börnin til beztn
bænda í sveitinni og skýrir fyrir
þeim, hvers vegna kýrnar mjólki
betur, o. s. frv. Jafnframt koma
þá til tals dráttarvélar, jarðvcgs-
tegundir, áburður, meðferð mjólk-
ur o!g ótal annað, líka skrift og
reikningur til þess að geta haft
yfirlit yfir hversu alt gengur. |
í bæjunum er kenslunni hagað
á líkan hátt. Þar er farið með
börnin í helztu verksmiðjur. Vél-
arnar eru skoðaðar og hversu þær
vinna, vinnuaðferðir o. þvíl. Síð-
an er rætt um það í skólunum,
hvað fyrir augað hafi borið, og
hvar af því megi læra.
Með þessum hætti er alls ekki
auðið að fylgja ákveðinni tíma-
töflu við námið í skólanum og
greina ýmsar námsgreinar sund-
ur. Margt er kent hvað innan um
annað. Þeir kalla það heildar-
kenslu.
Auðvitað varð að breyta öilum
skólabókum. Sögur o. þvíl. eru
horfnar úr þeim, og í stað þeirra
eru komnir fræðandi leskaflar um
ýms efni úr daglegu lífi og at-
vinnuvegum, þjóðmegunafæði o.
þvíl. Skólakenslan rennur saman
við daglegt líf og stðrf þjóðarinn-
ar.
Þá standa skólarnir i nánu sam-
bandi við heimili barnanna og al-
þýðuna. Börnin vinna þar móti
órifnaði, móti sjúkdómum, móti
Keisarakrýning
í Addis-Abeba.
bandi við stjórnmálastefnu þeirra,'
sem alt verður að lúta fyrir. Það
er eins og alt landið sé orðið að
einni geysilegri tilraunastöð.
erft nægilegt ónæmi, en hinir hafa
komist lífs af, og munu þá dánar-
tölurnar í síðari plágunni ef til
vill hafa orðið meir en helmingi
lægri en í hinni fyrstu. í þriðju
plágunni munu dánartölurnar enn
hafa lækkað, og þegar mislingar
höfðu geisað hundrað eða
hundruð sinnum í Evrópu, höfðu
þeir á enga að leggjast aðra en
þá, sem orðnir voru að nokkru eða
öllu ónæmir, og því urðu þeir for-
feðrum vorum fremur til óþæginda
en háska, o!g eru það enn.
Þetta eru getgátur um Evrópu,
en víða í Suðurhafseyjum er það
— Meðal annars, sem eg hefi
reynt að gefa auga, er stefna
Rússanna í skólamálum. Eg hefi
lengi haft þann grun, að barna-
fræðslan í flestum löndum sé
höfði. Eigi að síður ber þetta vott
um, að stjórnendurnir hafa mikið
hugsað um skólamálin og látið sér
ant um þau, enda nota þeir af al-
efli skólana til þess að troða
kenningum sínum í höfuð krakk-
anna. Hvað sem allri annari
kenslu líður, þá er fyrst og fremst
endaleysa ein, o!g bygð á næsta bu!gSað um að gera þau að rétt-
lélegum grundvelli. Þó að börnin trúuðum bolshevikum.— Og börn-
séu afarólík að upplagi og hæfi- in geta hvergi séð þeim kenning-
leikum, er fræðslan jðfn fyrir öll. um motmælt> því gtjornin þolir
Þó að aðeins lítill minni hluti cngin bloð eða bækur, sem láta
þeirra sé bókhneigður, er hugsað aðra skoðun j ljós. Gomlu trúar_
um það eitt, að troða í þsu á-^ brögðin eru að engu höfð, en ný
kveðnum skamt af bókviti. Svo trúarbrögð hafa komið í þeirra
Sunnudaginn 2. nóvember hófst
keisarakrýning í Abbyssiníu með
stórkostlegum hátíðarhöldum hjá
minnismerki Meneliks keisara hjá
St. Géorgs dómkirkjunni í höfuð-
borginni Addis-Abeba. Rúmlega
250 þúsundir hermanna frá ýms-
um fjallahéruðum Abyssiníu voru
komnir til að hylla hinn nýja
keisara, Tafari.
Hásæti var reist og yfir því
skrautlegur hásætishiminn o!g var
hásætið skreytt dýrindis austur-
lenzkum tjöldum og dúkum. Um-
hverfis það stóðu ráðherrar, lærð-
ir menn í hempum, erlendir sendi-
herrar i einkennisbúningum og
innlendir höfðingjar í fullum
hernaðarskrúða.
Svo kom Aas Tafari gangandi.
Ilann var í purpuralitri kápu með
gullbryddingum og brjóst hans
var þakið heiðursmerkjum. Líf-
verðir hans, sem fyl'gdu honum,
voru hvítklæddir — og alt var með
austurlenzku viðhafnarskartie
Sjálf krýning Ras Tafari, “kon-
ungs konunganna og keisara af
Etiopiu” fór fyrst fram daginn eft-
ir. Þegar er lýsti af degi, söfnuð-
ust menn í skrúðgöngu, sem var
bæði þétt o!g svo löng, að milli
þeirra fremstu og seinustu voru
tveir kílómetrar. í þessari skrúð-
göngu voru fulltrúarnir frá öllum
trúarbrögðum og öllu, sem kem- báruðum ríkisins, hermenn og ætt-
ur í bága við sameignarkenning-, arhofðingjar> með Jjórmfeldi á öxl-
una- j um og skrautlegan höjfuðbúnað.
Nú var lífvörður keihara í glóandi
einkennisbúningum að Evrópu-
sniði. í skrautkerrum komu full-
ast þangað fyrsta sinni, þá hefir
stundum fullur helmingur eyjar-
skeggja látist.
Nokkrar skýrslui eru til um
fvrstu mislinga, sem borist hafa
til Skrælingja í Alaska. Sam-j
kvæmt beztu heimildum, sem mér
hefir tekist að afla, hefir mestur
manndauði af þeirra völdum orð-
i* 1 þorpi nálægt ósum Kuskok-
wimfljóts. Þar voru 99 íbúar og
dóu 98. Fæst dauðsföll urðu
hiutfállslega, svo að kunnugt sé,
til
sögunnar, og gert Skrælingja fúgdóttir> Seyðisf. Dóra Nielsen,
ónæma fyrir mislingum, svo sem Seyðisf. ólafía Blöndal, Seyðisf.
nú mætti gera þá ónæma fyrir Soffía Elíasdóttir, frá Hallgeirs-
, ... * x stöðum. Soffía Þorkelsdóttir, frá
bolusott með bolusetnmgu . Klúku í trtmannasveit. Pálína G.
— Yísir. Waage á Seyðisf. Þórunn Eyjólfs-
--------------- dóttir (Waage), Seyðisf. Þorbjörg
Ingimundsdóttir, Seyðisf. 'Sigríð-
ur Stefánsdóttir, Seyðisf. Ragnh.
á r. jl,. \t , i r Guðmundsdóttir, Seyðisf. Ingunn
Austfirðinga Vestan hafs Gísladóttir, Vestadalseyri, Seyðisf.
°____ ^ Þorbjörg Björnsdóttir, Seyðisf.
Ingibjörg Sigurðarsdóttir, Seyðisf.
Vér, undirritaðar konur, sem í>órunn Rustikusdóttir, Sf. Aðal-
ársfund “Sambands aust- heiður Gestsdóttir frá Firði, Sf.
Mágnúsdóttir, Seyðisf. Kristín Sig-
sitjum
í Cape Prince of Wales, þar sem! firzka kvenna,
i Guðný Sigurbjörnsdóttir, Seyðisf.
sendum her með, S„vðisf.
ekki dó nema fjórði hver maður.
Síðari mislingar hafa ekki
jafn-skæðir, eflaust vegna ofan-
greindra orsaka, en dánartölur
^ í nafní
verið kveðjum í
| Austfirðingum
j gefið hafa
Katrín Jónsdóttir, Firði, Seyðisf.
Austfirðinga, innilega Guðrún Jónsdóttir, Tanga, Seyð-
þakklætisskyni, öllum isfirði. Oddný Guðmundsdóttir,
Seyðisf. Margrét Helgadóttir frá
Skógargerði í Fellum. Sigríður
væntanlegum hus- Jónsdóttir, Egilsstöðum á Völlum.
fcafa verið milli tíu og tuttugu af mæðraskóla á Hallormsstað hina Björg Sigurðardóttir, Hánefsstöð-
Benediktsdottir,
ifi:
Imsland, Seyðisfirði.
hundraði.
Læknar,
kærkomr.u mmningarfrjöf, er p41ím
sem leita varnarlyfja hent var á Alþingishátíðinni í
gagn sjúdómum, vænta að geta
fundið einhverskonar bólusetn-J
ingarefni eða gagneitur
toxin), sem geti gert þær
sumar.
Oss þykir vænt um
gjöf þessa
(anti- fyrir margra hluta sakir, en ekki
frum-! sizt fyrir það, að vér sjáum glögt
stæðar þjóðir ónæmar fyrir misl-^skína gegn um hana ást og rækt-
ingum, sem enn hafa varist þeim, I arsemi við átthagana og ættland-
og sumir ætla, að læknar sé nú að, ið. Verður gjöf yðar því jafn
lokum vel á veg komnir að finna
slíka aðferð. En hún hefir ekki
Mildaður dómur
Þess var getið hér í blaðinu fyr-
ir skömmu, að fimm menn á Rúss-
landi hefðu verið dæmdir til dauða
og aðrir þrír til fangelsisvistar,
fyrir samsæri gegn stjórninni.
Þessum dómi var siðar breytt
framt sýnilegt tákn þeirrar til-
finningar, er vér teljum einna
enn náð þroska eða verið reymd, j mest um vert fyrir æskulýð lands-j þannig; að dauðadómnum var
breytt í tíu ára fangavist, og tíu
kvað Stephan.
“Fátt er skeytt um hjarta og
hönd,
hausinn-út er troðinn”.
Þó nú þetta takist með mikilli
fyrirhöfn, hver verður svo árang-
urinn? Þá, að öll, nema bók-
hnei'gðu börnin, gleyma mestöllum
skólalærdómnum áður en nokk-
urn varir. Svo er þetta afsakað
með því, að
hugsun hafi þroskast svo við
staglið, að þau verði færari
hvers sem er. — Eg hefði hugsað
það!
Svo ég nú víki aftur að Rúss-
landi eftir þennan útúrdúr, þá
var eitt af því fyrsta, sem eg las
um rússneska barnaskóla eftir
byltinguna, frásögn blaðamanns
um skóla nokkurn, sem hann hafði
skoðað og athugað.
í skóla þessum voru ekki önnur
stað, boðuð í öllum skólum, öllum
bókum og öllum blöðum: bolshe-
visminn.
Síðastliðið sumar fóru þrír
ir kennarar til Rússlands, til
þess að athuga skólamálin. Ekki
er þess getið, hve frjálsir þeir fóru
, ferða sinna og líklega hafa þeir
i séð það eitt, sem stjórnin vildi
heili barnanna og sýna> en “pnitiken” hefir nýlega
þeim
á milli. Er þetta hið
helzta:
, birt frásögn þeirra, og bar
tii.ekki neitt á milli.
Barnaskólarnir hafa verið gerð-
ir að hyrningarsteini nýja sam-
eignar þjóðskipulagsins. — Lenin
sagði, að þeir ættu að stefna að
| því markmiði, að “kenslan skuli
| vera þannig, að æskulýðurinn læri
daglega að leysa að minsta kosti
úr einu vefkefni daglega lífsins,
hvort sem það er smátt eða
bókleg fræði kend en lestur og stúrt”_ Kenslan á þá um fram alt
skrift; hvort reikningur var kend- að stefna að því> að gera bornin
ur eða ekki, man eg nú ekki með að nýtum meðlimum t þjóðfélag-
vissu. Aftur var miklum tíma var- inu gtalin hefir orðað þetta
15 1:11 verklegs náms. Piltunum þannig; Fyrst og fremst á barna-
var kend garðyrkja og akuiyrkja skólinn að opna augu barnanna
og notuð til þess væn landspilda, fyrir daglegu lífi manna o!g störf-
l'rá heimilum verkamanna og 1%
frá húsamanna heimilum. Stúd-
entarnir væru þá “heldri manna
börn”, en svo væri þetta ekki í
Rússlandi. — Þar réðu hæfileik-
arnir einir. Hvað þessi atriði
snertir, þá hafa dönsku kennar-
arnir áreiðanlega rist grunt og
látið blekkja sig.
Stjórninni i rússnesku skólun-
um er hagað þannig, að kennar-
inn ræður þar minstu. Nemend-
urnir ráða engu minnu og hafa
nemendaráð, sem stendur jafnfæt-
is kennaranum. Mikið má það
vera, ef skólastjórnin lendir ekki
stundum í óstjórn.
i
sem fyl!gdi skólanum. Þar voru um> svo að þau verði færari en
meðal annars teknir afmarkaðir ^ áður til að gegna verklegum störf_
um.” Líf og starf á að meta meira
og á meðan svo standa sakir, þá á ins að ala upp hjá sér og eignast,
þjóðflokkur eins og Skrælingjar á'til jafnvægis útþrá hans og lang-
Grænlandi ekki annars völ, en að
verjast með sóttkvíun.
Samkvæmt rannsóknum mínum,
sem birtar voru fyrir löngu, þá
hefir t. d. tala Skrælinjgja við
Mackenzieósa læltkað úr röskum
500 niður i tæpa 20, og er þar
mislingum aðallega um að kenna
ferðahug.
Það hefir um langt skeið verið
eitt mesta áhugamál vort, að fá
komið á fót kvennaskóla á Aust-
urlandi, þó ekki hafi fyr orðið úr
framkvæmdum.
Þessi skóli vor, sem nú er að
rísa, hefir margt það til að bera,
ára fangavistinni í átta ár.
Að líkindum mundi svipuð fækk- sem líklegt er, að geti gert hann
un verða með Skrælingjum i að óskabarni voru, Austfirðinga.
Grænlandi, við fyrstu tvær eða Má þar fyrst til nefna, að hann er
þrjár komur mislinga þangað,
nema svo sé, að sýna megi og
sanna, að mislingar hafi þegar
borist þangað. Ef svo væri, má
reistur á einum fegursta stað
landsins, Hallormsstáð. f öðru
lagi á skólinn djúpar rætur, því
flestir Austfirðingar munu eitt-
gera ráð fyrir, ef um aðra heim-|hvað hafa til hans lagt, þar sem
sókn mislinga væri að ræða, að sýslu- o!g sveitafélög, búnaðarsam-
dánartölur mundu verða nær tíu bönd, kven- og kaupfélög, hafa að heldur einn af aðal talsmönnum
eða tuttugu af hundraði, eins og miklu leyti lagt fram fé til bygg-j þeirra> sem afkristna vilja Rússa
áður segir. Þá getur og auðvitað ingar hans, á móti ríkissjóði.
viljað til, að þeir Skrælingjar, sem | En síðast teljum vér það, sem
nú býggja
“Soso var altaf góður
drengur”
Stalin hinn rússneski, sem allir
þekkja að nafninu til, heitir réttu
nafni Joseph Djugashvili. Orðið
“Stálin” þýðir stál og Lenin þótti
það vel viðeigandi nafn á hinmn
unga manni. Þegar Joseph var
lítill, sýndist foreldrum hans sitt
hvoru um það, hvað hann ætti að
verða. Faðir hans vildi að hann
yrði skósmiður, en móðir hans
vildi ekki annað heyra, en að hann
yrði prestur. Hann varð ekki skó-
smiður og heldur ekki prestur,
reitir fyrir korntegundir og garð-
jurtir, og ræktaðir nákvæmlega
með sama sleifarlagi og siður er
hjá rússneskum bændum. Við hlið-
ina á þeim voru gerðir aðrir reit-
ir jafn stórir, og sömu jurtir rækt-
en dauðan bókalærdóm.
Til þess að koma þessum hug-
sjónum í framkvæmd, hafa Rúss-
ar búið til nýtt skólakerfi, sem á
því byggist, að skólinn sé sem
aðar á þeim m_eð nægum áburði o!g| nánast tengdur við daglega lífið
og atvinnuvegina. í sveitahéruð-
og helzt alla menn á jarðríki.
----------- r—, -------------- Móðir hans hefir því vafalaust
Grænland, hafi erft oss þykir mestu um vert, en það 0rðið fyrir miklum vonbrigðum.
r.okkurt ónæmi vegna kynblöndun-|er, að þessi skóli vor á eina rót En engu að síður segir hún jafn-
ar við Evrópumenn. Því að eðli- sína fólgna í íslendingabygðum an, að “Soso”, svo var hann nefnd-
lega hafa þeir Evrópumenn, sem vestan hafs. Ætlum vér, að skól- ur í æsku, hafi alt af verið góður
voru forfeður núverandi kynblned-{ inn á Hallormsstað sé eina stofn- drengur.
nýtízku aðferðum. Mátti hvar
vetna sjá, að gömlu ræktaraðferð-
irnar þoldu engan samanburð við
nýju aðferðirnar, og þótti bæði
börnunum og öðrum, er sáu, mun-
urinn ótrúlega mikill. Fleira var
piltunum kent verklega, en ekki
man eg að segja frá því.
En hvað er svo stúlkunum kent?
Þær voru látnar þvo alt skóla-
húsið og halda öllu þar í röð og
reglu. Þá var þeim kent að elda
algengan mat, en engar kræsing-
ar. í þriðja lagi var þeim kent að
gera við föt, bæta þau o. þvíl. Voru
þær látnar gera við föt allra
skólabarnanna eftir því sem unt
var.
Með öðrum orðum: Fullur helm-
ingur námstímans gekk til þess að
læra hversdagsleg heimilisstörf,
—með nýrri og betri aðferðum en
tíðkast höfðu hjá bændunum.
Svo var blaðamanninum sagt,
að tregir hefðu bændumir verið,
til að byrja með, að senda börn
unum er' skólinn orðinn að eins-
konar búnaðarskóla, í borgunum
að iðnskóla.
Kennararnir töldu rússneska
skólaskipulagið miklu alþýðlegra
tn hið danska, og bentu á, að að-
eins 10% danskra stúdenta kæmi trúar erlendra ríkja; meðal þeirra
var sonur Bretakonungs (hertog-
inn af Gloucester) og sendiherrar
Þjóðverja og Frakka.
Skrúðgangan staðnæmdist fyrir
utan St. Georgs-dómkirkjuna, þvi
að inn í sjálfa kirkjuna me'ga ekki
aðrir koma en prestar, og þess
vegna var hátíðin haldin á torg-
inu fyrir utan dóipirkjuna. Erki-
biskupinn gekk þar fram og sam-
tímis kom fram mörg hundruð
barna söngflokkur og söng við
raust.
Ras Tafari var enn í hinni gull-
bryddu purpurakápu sinni o'g kom
rú akandi í skrautlegum vagni, er
Vilhjálmur keisari hafði einu
sinni átt. Tók erkibiskupinn og
prestarnir á móti honum. Voru
þeir allir í skrautklæðum úr flau-
eli, og voru þau gullhlaðin í skaut
niður. Hinn tilvonandi “konung-
ur konunganna og keisari af Et1;
opíu” gekk fram fyrir erkibiskup,
þuldi bænir og hét því hátíðlelga,
að vera þegnum sínum trúr. Þá
gekk erkibiskupinn fram og setti
keisarakórónuna á höfuð hans.
Keisarakórónan er forlátagrip-
ur, úr gulli og sett perlum og
gimsteinum. — Er þetta kóróna
hinna fyrri keisara í landinu, og
áætla sérfræðin'gar, að hún sé um
tveggja miljóna króna virði.
Þegar þessari fyrstu vígsluat-
höfn var lokið, hófst krýningar-
veizlan, og átti hún að standa í
átta daga samfleytt. Voru allir
þeir, sem til borgarinnar voru
komnir — og þeir voru svo marg-
ir, að meiri hluti þeirra varð að
hafast við utan borgarmúra, vegna
þess að borgin rúmaði þá ekki —
boðsgestir keisarans alla þá daga.
Var þar veizla dýrleg og rausnar-
lega veitt. — Lesb.
Það er bersýnile'ga margt að at-
huga við þessa frásögn. Meðal
annars kemur ekki til tals, að
Rússar hafi nægum kennurum á
að skipa, sem séu færir til þess að
l;enna með þessu lagi svo vel sé,
enda er það vitanlegt, að skóla-
kenslan er þar víða bágborin. Á
pappírnum er hún háfleyg, en lé-
leg í framkvæmdinni. En þrátt
fyrir þetta virðist mér sumt i
hugmyndum þerra éftirtektar-
vert, sérstaklega að leiggja áherzlu
á þau hyggindi, sem i hag koma í
daglegu lífi. Mér hefir dottið það
sama í hug löngu áður en nokkur
mintist á bolshevika, og sjálfsagt
mörígum öðrum. Hins vegar hafa
þeir hrundið þessari skólabyltingu
í framkvæmd og af henni geta
aðrir lært, ef þeir hefðu vit á
því. Það er út af fyrir sig lær-
dómsríkt.
En skólabyltingin rússneska
hefir ekki verið nándar nærri nægi-
lega róttækt. Þeir hafa ekki hreyft
við sumu af því nauðsynlegasta,
af þeirri góðu o!g gildu ástæðu, að
það hefir komið í bága við kenn-
ingar þeirra! G. H.
— Lesb.
Hún: Alt, sem hér er til, hús-
ið, peningarnir, fötin og innan1
stokksmunir, er mín eign. Hvað
áttir þú áður en við giftumst?
— Frið.
SMÁVEGIS.
— Hún tók mér ekki.
— Blessaður, sagðir þú henni
ekki frá honum ríka frænda þin-
um?
— Jú, o'g þess vegna ætlar hún
að giftast honum.
MACDONALD'S
Fine Cut
Bezta tóbak í heimi fyrir þá,
búa til sína eigin vindlinga.
HALDIÐ SAMAN MYNDASEÐLUNUM
zra