Lögberg - 06.12.1934, Blaðsíða 1

47. ARGANGUR
WINNIPEG, MAN., FIMTUDAGINN 6. DESEMBER 1934
NÚMER 49
Frá Islandi
Frá Húsavík símar fréttaritari
útvarpsins, a<5 fjögurra manna
nefnd, er sýslumaí5ur Þingeyinga
var formaður í, hafi nú metið tjón
sem varÖ á Húsavík í ofviðrinu 27.
f. m. og leyft að birta útdrátt þann
er hér fer á eftir: Bátaskaði nem-
ur tæplega 54 þús. króna að frá-
dregnum 22,500 kr. verða væntan-
lega greiddar úr Vátryggingarsjóði.
Skemdir á bryggjum 42 þús. kr., á
húsum 8 þús. kr. og skemdir á
fiski, salti og fleiru 11,500 kr. eða
hreint tap samtals 93 þús. kr.
Nefndin telur að 26 fjölskyldu-
feður missi aðalatvinnu sína og lifs-
bjargarskilyrði vegna skipaskaða.
Nefndin telur litlar skemdir hafa
orðið á nýju bryggjunni, og her
það vott um að hún sé traustlega
gerð. Eigi að síður telur hún
bryggjuna í stöðugri hættu, þar til
hún er fullgjör, og búið að koma
nökkvanum fyrir.
Mbl. 9. nóv:
Veðráttan í september.
Tíðarfar var mjög votviðrasamt
og óhagstætt til heyskapar. Eink-
um var slæm heyskapartið á Norð-
urlandi og Austurlandi og þar var
mikið hey úti um mánaðarlok og
stórskemt. Syðra og vestra skemd-
ust hey einnig en þó voru ekki jafn-
miklir þurkar þar.
Garðávextir voru víðast í meðal-
lagi, en sumsstaðar ekki teknir upp
úr görðum vegna illviðra.
Loftvægi var mjög lágt, 5.9 mm.
undir meðallagi á öllu landinu.
Hiti var 1.3 stig yfir meðallag á
öllu landinu, tiltölulega hlýjast
norðaustan lands, en kaldast norð-
vestan lands. Hæstur hiti mældist
18.1 stig á Hvanneyri 2. sept., en
lægstur 1.8 stig kuldi á Nefbjarn-
arstöðum eystra, aðfaranótt 22.
Sjávarhiti var 0.3 stig fyrir neð-
an meðallag vestanlands, en frá
Reykjavík suður og austur til Rauf-
arhafnar var hann 1.4 stig yfir
meðallag.
Úrkoma var afar mikil, 97% um-
fram meðallag, eða nær tvöföld úr-
koma á öllu landinu. Mest var hún
að tiltölu á Norðurlandi og Norð-
vesturlandi, í Kjörvogi vestra t. d.
268% umfram meðallag. Mest
mánaðarúrkoma mældist þar 267.9
mm., en mest úrkoma á sólarhring
á Hrauni í Eljótum 67.8 mm. að
morgni 19.
Þoka var tiltölulega tíð á Norð-
austur og Austurlandi.
Vindar. Austanátt var langsam-
lega tíðust, en SV- og V-átt sjald-
gæfust. Logn var oftar en í meðal-
lagi og veðurhæð fyrir neðan með-
allag.
Snjólag.—f hríð 19.—20. setti
mikinn snjó til fjalla og hvítnaði í
bygð á 7 stöðum á Vestf jörðum og
vestan til á Norðurlandi, en snjóinn
tók fljótt upp aftur.
Sólskin var í Reykjtavík 105.3
stundir, en meðaltal undanfarinna
ára er 125.1 st. Á Akureyri sá ekki
til sólar nema í 19 daga.
Mbl. 9. nóv.
ROSSNESKUR STJÓRN-
MÁLAMAÐUR MYRTUR
1 LENINGRAD
Þann 2. þ. m., var Serge Kiroff,
sá er næstur mun hafa gengið Stalin
að mannvirðingum og stjórnmála-
legum áhrifum i Soviet-stjórninni
rússnesku, myrtur í einni af stjórn-
arbyggingunum í Leningrad. Mað-
ur að nafni Leonid Nicolieff, þrí-
tugur að aldri, hefir verið hneptur
í varðhald og sakaður um morðið.
MIKIÐ UM DÝRÐIR
Þann 29. nóvember síðastliðinn,
var mikið um dýiðir i Lundúnum,
enda stóð þá mikið til; þvi þá voru
sameinuð í heilagt hjóhaband af
biskupinum af Kantaraborg, þau
Georg prins, núverandi hertogi af
Kent, yngsti sonur konungshjónanna
brezku, og Marina prinsessa hin
gríska. Eins og geta má nærri, var
við atburð þenna margt stórmenni
saman komið víðsvegar að; þar á
meðal konungar Norðurlanda ríkj-
anna, ásamt drotningum sínum og
öðru konunglegu föruneyti. Hjóna-
vigslan fór fram í hinu sögufræga
Westminster Abbey að sið hinnar
ensku kirkju, en i Buckingham
höll samkvæmt venjum grisku
kirkjunnar.
Að lokinni hjónavígslu, komst
erkibiskup meðal annars þannig að
orði:
“Sennilega er það ekki ofmælt, að
aldrei áður hafi jafnmörg vitni ver-
ið að hjónavígslu sem þessari; valda
þvi hin undursamlegu afrek vís-
idanna að miljónir manna og kvenna
vítt um heim geta hlustað i heima-
húsum á það, sem fram fer á þess-
um helga stað; þjóð vor öll, ekki
einungis þjóðin hér heima fyrir,
heldur og íbúar brezlca veldisins í
heild, teljast til veizlugesta, eða rétt-
ara sagt meðlima hinnar konung-
legu fjölskyldu. Því svo innileg-
um ástsældum á hin konunglega
f jölskylda vor að fagna meðal þegn-
anna, að þeir skoða hana sem sína
eigin fjölskyldu. Mér finst eg geti
auðveldlega sett mig inn í tilfinn-
ingar yðar, virðulegu brúðhjón á
þessari ógleymanlegu stundu; hve
óumræðilegt fagnaðarefni yður
hlýtur að vera alt það aðstreymi
vináttu og virðingar, er nú leitar
til yðar úr öllum áttum; eigi aðeins
frá þúsundum, heldur miljónum, er
fagna yfir gæfu yðar og óska yður
langvarandi heilla.”
KREFST ATKVÆÐA-
GREIÐSLIJ
Miðstjórn bændasamtakanna í
Manitoba, er þeirar skoðunar, að
því aðeins séu líkur til að sambands-
lögin nýju um sölu búnaðarafurða
megi að haldi koma, að meiri hluti
framleiðenda sé þeim hlyntur. Tel-
ur Miðstjórnin það þessvegna-óhjá-
kvæmilegt, að leitað verði álits
bænda um málið með atkvæða-
greiðslu, og mælir með því að slíkt
verði gert með þeim hætti, að kjör-
skrár til sveitarstj órna verði við-
hafðar; með því móti þurfi at-
kvæðagreiðslan ekki að hafa til-
finnanlegan kostnað í för með sér.
M. W. WILSON,
hinn nýkjörni forseti Royal bankans
AUKIN KAUP A
CANADISKU HVEITI
Bandarikjastjárn keypti á föstu-
daginn var 1,000,000 mæla af cana-
disku hveiti, fimta og sjötta flokks
tegundar, til skepnufóðurs. Þykir
líklegt að viðskifti á þessu sviði
muni mjög fara í vöxt á næstunni.
FRAMBÖÐ TIL ÞINGS
Þann 29. nóvember síðastliðinn,
var Mr. J. E. Matthews útnefndur
sem þingmannsefni frjálslynda
flokksins í Brandon kjördæmi við
kosningar þær til sambandsþings, er
fram fara næsta ár. Sóttu fund
þenna, er haldinn var i Brandon-
borg, fulltrúar frá hverri einustu
kjördeild kjördæmisins. Meðal að-
komandi ræðumanna á fundi þess-
um voru þeir Hon. J. A. Crerar og
J. C. Davis, forseti liberal félags-
skaparins í Manitoba.
ÓKOMNIR FRAM
Símað er frá Honolulu þann 5.
þ. . m., að flugmdnnirnir, Capt.
Charles T. P. Ulm og félagar hans,
væri enn ókomnir fram og að al-
ment sé óttast um öryggi þeirra.
Fjöldi flugvéla úr loftflotadeild
Bandarikjanna taka þátt i leit að
æfintýramönnum þessum.
RERNARD SHAW
RÚMFASTUR
Rithöfundurinn víðfrægi, Bern-
ard Shaw, fékk aðkenningaf hjarta-
slagi þann 30. fyrra mánaðar og
liggur rúmfastur að því er símskeyti
frá Lundúnum herma. Er hann
freklega 78 ára að aldri.
Hallur af Síðu
Það lýðfrægt að Lögbergi gerðist
er lá við að þingheinrur berðist
með eggjanir. brynjur og brand,
sér hljóðs beiddi Hallur af Síðu
og 'heiftræknin snérist í blíðu,
svo friðurinn ljómaði land.
Þó sonur hans lægi þar látinn,
af liðinu virtur og grátinn,
hann matti þar sættina meir,
og hafnaði manngjöldum háum,
iþað hjartalag gefið er fáum
með auð, sem ei eyðist né deyr.
Við lögsætt af liðinu fríðu
var lofaður Hallur af Síðu,
er afstýrði óhappa för.
Og framgjarnir foringjar undu
við friðinn á sólríkri stundu,
í stað fyrir liefndir og björ.
Vér eigum í fornhelgum fræðum
svo f jölmargt af listrænum gæðum,
með þróttinn og liugtökin há.
Enn hærra með kærleikans kliðinn
er kallið um sættir Og friðinn,
þeim lofsverða lýðmæring frá.
M- Markússon.
S. G. DOBSON,
hinn nýkjörni aðalbankastjóri Royal
bankans.
ROYAL RANKINN SKIFT-
1R UM FORSETA
$
Sir Herbert Holt, er verið hef-
ir forseti Royal Bank of Canada í
síðastliðin 26 ár, lætur nú af þeim
starfa; við tekur Mr. Morris W.
Wilson, er gegnt hefir vara-forseta
stöðu undanfarið. Aðal fram-
kvæmdarstjóri verður Mr. Sidney
G. Dobson. Hinn fráfarándi forseti
er 78 ára að aldri; er hann enn ern
sem ungur væri.
Liðin eru nú sextíu og fimm ár
frá því að Royal bankinn var stofn-
aður.
RAÐGERIR AUKIN
VIÐSKIFTI
Stjórnarformaður Frakka, P. E.
"Piandin, hefir lýst yfir því, að ráðu-
neytið hafi ákveðið að hefja til-
raunir um stóraukin viðskifti við
frönsku nýlendurnar og draga með
því úr kreppunni. Veitist hann mjög
að fyrverandi stjórn fyrir óafsakan-
lega vanrækslu í þessu efni.
FÁRÁNLEGAR VERSLUN-
ARVENJUR
'v^Ir. R. A. Sair, fyrrum forstjóri
við Thrift Stores, Limited, í Mon-
treal, var meðal þeirra vitna, er
mættu fyrir “Stevens” rannsóknar-
nefndinni í Ottawa í vikunni sem
leið; komst hann meðal annars
þannig að orði: “Framkvæmdar-
stjórar við umræddar keðjubúðir
bera einir fjárhagslega ábyrgð á
þeim vörum, er þeir veita viðtöku;
þetta reyndist þeim ókleift og þess-
rl egna var gripið til örþrifaráða.
Þegar skift var peningum, var ein-
hverju af þeim haldið eftir; yrði
sá, er fyrir slíku varð liallans var,
var afganginum tafarlaust skilað og
afsökunar beðið á mistökunum. Ef
kona keypti körfu með hinum og
þessurn varningi, var ávalt nokkrum
skildingum bætt á reikninginn, og
úttektarmiðinn látinn eins og af
'nendingu falla á gólfið; af hverju
pundi sykurs, ávaxta og bauna, var
ávalt dregin únza. Við röðun þess-
ara vörutegunda í hillur, var rétt
vigt þeirra ávalt látin vera í fremstu
hillunni, í því falli að umsjónar-
mann stjórnarinnar með máli og
vigt bæri að, og færi að hnýsast inn
í eitt og annað.” Fasta reglu kvað
Mr. Sair það hafa verið að blanda
mjólk; jafnfraint hefði edik ávalt
verið drýgt með vatni. Mr. Sam.
Factor, meðlimur rannsóknarnefnd-
ar fyrir hönd frjálslynda flokksins,
spurði Mr. Sair um það hvort hann
hefði aldrei fundið til samvizku-
bits i sambandi við þannig löguð
viðskifti. Svarið var á þessa leið:
“Eg var giftur maður og átti fyrir
f jölskyldu að sjá; eg mátti ekki við
því að tapa atvinnu minni. Mér
var kent að svíkja vigt; okkur var
öllum kent það.” “Hver skipaði
fyrir um þetta?” spurði Mr. Factor.
“Það gerði yfirframkvæmdarstjór-
inn sjálfur,” svaraði vitnið.
AIIRIFA KONA
Þjóðabandalagið hefir nýverið
kjörið Söru Waumbaugh, er heima
á í bænum Cambridge í Massachu-
setts ríki, í nefnd þá, er hafa skal
með höndum yfirumsjón með at-
kvæðagreiðslunni i Saardalnum, er
fram fer þann 13. janúar næstkom-
andi.
SAMNINGAR TAKAST
Eftir nýjum fregnum frá skrif-
stofu Þjóðabandalagsins í Geneva
að dæma, hafa samningar tekist
milli Þj óðverj a og Frakka um þá
fjárupphæð, er hinir fyrnefndu
greiði Frökkum fyrir kolanámurn-
ar í Saardalnum, í því falli að at-
kvæðagreiðslan um yfirráð þess
landshluta falli Þjóðverjum í vil.
FRÓDLEGT ERINDI
Þann 28. nóvember síðastliðinn,
flutti Dr. J. A. Bíldfell erindi í
Goodtemplarahúsinu hér i borginni
um dvöl sina á Baffinslandi síðast-
liðið ár og sýndi þaðan fjölda
mynda, sem og af ferðalaginu; var
erindi þetta skilmerkilega samið og
brá upp mörgum skýrum dráttum
úr lífi og lifnaðarháttum Eskimóa,
er þetta norðlæga eyland byggja;
bar hann þeim yfir höfuð söguna
vel, og voru áheyrendur drjúgum
fróðari eftir en áður um ýms megin
sérkenni þessa fámenna mannflokks
á norðurhjara veraldar. Dr. Bild-
fell er gáfumaður og hefir auðsjá-
anlega fært sér vel í nyt það, sem
fyrir augu og eyru bar þarna nyrðra.
Af myndunum mátti það meðal
annars sjá, að blómgróðri Baffin-
lands svipar allmjög til þess, er við-
gengst á Fróni; er þar gnótt af
holtasóleyjum og baldursbrám.
Arðurinn af erindi þessu gekk til
Jóns Bijarnasonar skóla. Dr. Jón
Stefánsson hafði fundarstjórn með
hendi og þakkaði Dr. Bíldfell hans
ágæta erindi.
FRÚ HULDA GARRORG
l'atin
Samkvæmt símfregnum frá Osló,
er nýlátin þar i borginni, frú Hulda
Garborg, ekkja Árna Garborg,
skálds; var hún freklega sjötug að
aldri; fékst hún mikið við ritstörf,
og þótti lítt standa manni sinum að
baki.
LEIÐANGUR TIL HIMALAYA
FJALLA
París 29. okt.
Hér er nú verið að undirbúa
leiðangur til Himalayaf jalla og ætla
þeir, sem þátt taka í leiðangrinum,
að gera tilraun til þess að klífa
Kinchijinga-tind. Leiðangursmenn
njóta stuðnings frakkneska fjall-
göngumannafélagsins. í leiðangr-
inum taka þátt kunnir vísindamenn,
jjarðfræðingar, eðlisfræðingiar og
veðurfræðingar, útbúnir fjölda
tækja i rannsóknarskyni, m. a. til
jarðgeislarannsóknar, en auk þess
hafa þeir kvikmyndatökutæki með-
ferðis. Ráðgert er, að leiðangur-
inn fari af stað héðan í bvrjun
marzmánaðar næstkomandi, áleiðis
til Indlands. Kinchjinga-tindur er
annar liæsti tindur Himalayafjalla
og 28,156 fet ensk. Leiðangurs-
menn njóta f járhagslegrar aðstoð-
ar og margháttaðs stuðnings annars
ýmissa frakkneskra visindastofnana
og félaga.
* ÁRSÞING
Sveitarfélagasambandsins í Mani-
toba stendur yfir hér í borg um þess-
ar mundir. Meðal þess er fram að
þessu hefir þar gerst var það, að
fella með miklu afli atkvæða uppá-
stungu um lotteri-stofnun til stuðn-
ings sjúkramálefnum.
Or bænum
Þjóðræknisdeildin “Brúin” held-
ur fund í Samkomusal Islendinga í
Selkirk, Man. á þriðjudaginn 11.
desember kl. 8 e. h. Séra Jakob
Jónsson flytur erindi. Fjölbreytt
skemtiskrá. Meðlimir og aðrir vel-
komnir. Fjölmennið!
Frá Winnipeg B cadi
Til Dr. Björns B. Jónssonar, út af
víðvarpi lútersku kirkjunnar í Win-
nipeg, sunnudagskvöldið 4. nóv.
1934:
Ágætt fanst mér útvarpið í alla
staði;
Heyrðist vel þín hugðnæm ræða,
Hætti lífs að fegra og glæða.
Þakksamlegast,
JÓ11 Kernested.
í tilefni af áttræðisafmæli Mrs.
Gróu Kjartanson, 551 Maryland
Street, hér í borginni, verður stofn-
að til Silver Tea á því heimili á
laugardaginn kemur, þ. 8. des. frá
kl. 1.30 til 6 e. h. Er þetta gert að
tilhlutan Mrs. Julius Kjartanson,
Mrs. Jóhönnu Þorðarson og Mrs.
Guðbjargar Erstdin. Vonandi að
sem flestir líti inn og gleðji með því
hina áttatíu ára ungu konu.
Mr. Tryggvi Ingjaldsson sveitar-
ráðsmaður í Bifröst, er staddur í
borginni; kom hann hingað i erinda-
gerðum fyrir bygðarlag sitt.
Heimilisiðnaðarfélagið heldur
næsta fund sinn á miðvikudag-s-
kveldið 12. desember að heimili
Mrs. Hannes Lindal, 912 Jessie
Avenue.
I kvæði því um Ingimar heitinn
Ingaldson, eftir B. J. Hornfjörð,
er birt.var í síðasta Lögbergi, hefir
fallið úr stafur í annari línu 3. er-
indis, þar sem sagt er “komna tíma”
fyrir “ókomna tíma.”
Á þriðjudags- og miðvikudags-
kvöld, þann 11. og 12. þ. m., flytur
Miss Jenny Brown, erindi um
Shetlandseyjar í háskólabygging-
unni á Broadway (Theatre A), að
tilhíutan mentamálaráðsins cana-
diska.
The Young People’s Club of the
First Lutheran Church will meet at
8.30 p.m. on Friday, Dec. 7, in the
church parlors.
The Young People’s Club of the
First Lutheran Church will hold a
dance in the I.O.G.T. Hall, Sargent
and McGee on Monday, Dec. 10, at
8.30. Admission 25 cents.
THE MEN’S CLUB of the First
Lutheran Church will hold their
regular meeting in the Church par-
lors on Tuesday evening, Desem-
ber nth, at 8.15. D. B. J. BRAND-
SON will deliver an address on
“Cancer.” All members of the
club are urged to attend and to
bring a friend with them. Remem-
ber the place and the time and,
please be punctual. Light refresh-
ments will be served.
The Junior Ladies’ Aid of the
First Lutheran Church, Victor St.,
will hold a “Yuletide Tea” in the
Church parlors Friday, Dec. 14,
from 3 to 5.30 o’clock, and 7.30 to
10.30 o’clock.
Home cooking counter will sell
Xmas Cakes, Xmas puddings and
dainties. An enjoyable program
will begin at 9.15 o’clock.
Stefán Stephensen, smiður, lagði
af stað til íslands í gær ásamt f jöl-
skyldu sinni.