Lögberg - 24.01.1935, Blaðsíða 7

LÖGBEiiG, FIMTUDAGINN 24. JANÚAB, 1935.
7
Geta barrtré þrifist
á Islandi?
Hvað segir 30 ára reynsla?
Skógarleifarnar og veðurfarið.
Frá því skógrækt hófst hér á
landi um seinustu aldamót, hefir
þessi spurning um ræktun barrtrjáa
verið áhugamál allra þeirra, sem
láta sér ant um a8 landiÖ ver'Öi auÖ-
ugra af skógargróÖri, en nú er. ís-
land er ömurlega fáskrúÖugt af trjá-
gróðri í hlutfalli viÖ önnur nálæg
lönd, einkum á meginlandi álfunn-
ar.
Hinn eini skógviður landsins,
björkin, er viÖast kjarr eitt, i—2
mannhæ'ðir. Sumstaðar er kjarrið
lítið hærra en lyngið, fjalldrapinn
og gráví'ðirinn. Vöxturinn er krækl-
óttur og niðurbældur. Á öðrum
stöðum eru álitleg skógarsvæði.
Það mun nokkuð alment að kenna
ytri orsökum um þennan mismun,
svo sem fjárbeit og ránhöggi, enda
eflaust með réttu sumstaðar. Á
hinn bóginn má fullyrða að náttúru-
skilyrðin eiga einnig mikinn þátt i
þessum mismun. Björkin er að eðli
sínu meginlandstré, hún þolir illa
uthafsveðráttu. Vissulega er hún
eitt hið nægjusamasta tré að því er
snertir hita og jarðvegsskilyrði, en
hin þokufulla veðrátta, er löngum
fylgir hafvindum, dregur úr vext-
inum, þótt önnur skilyrði séu sæmi-
leg. Skógargróðurinn inn til dala
hér á landi, eða langt frá sjó og út
við strendurnar ber þessvegna alveg
ólikan blæ. Eins er um ræktað
birki í görðum. Það er líkt því sem
um tvö ólik lönd væri að ræða.
Sumarhitinn er auðvitað meiri
inn til dala, en það eitt gerir ekki
muninn, sem og sést af því, að reyni-
viður þrífst tiltölulega miklu betur
við strendurnar en birkið. Auð-
vitað koma hin umræddu eðlisein-
kenni birkisins einnig til greina þótt
nokkuð dragi frá sjó. Hér á landi
gætir úthafs veðráttunnar hvarvetna
eins og verður að vera.
Þrátt fyrir þessi eðliseinkenni
birkisins, eru sumstaðar hér á landi
allgóð skilyrði, og það sem fram-
kvæmt hefir verið á. sviði skógrækt-
arinnar sannar, að skógarleifarnar
hafa ómetanlega þýðingu, bæði sem
skógur og einnig sem skjól fyrir
aðfluttan trjágróður, meðan hann
er á gelgjuskeiði og þarfnast skjóls-
ins.
Barrtrén og loftslagið.
Þótt björkin sé eini skógargróð-
urinn á landinu, er það engin sönn-
un þess að barrtré geti ekki þróast
hér. Fræ barrviðanna berst ekki
með vindinum langar leiðir eins og
birkifræið. Auk þess myndi það
vart fest rætur í birkiskógum, án
þess að mannshöndin kæmi til.
í Danmörku voru engir barrskóg-
ar> þegar skógrækt hófst þar í landi
íyrir 130 árum. Mikið er þó á
niunum fjarlægð frá Noregi eða
Skotlandi til íslands eða þá Svíþjóð
Þ1 Danmerkur og öðrum nágranna-
löndum. Nú eru barrviðir aðal-
skógartrén í stórum landshlutum í
Danmörku.
Hnattstaða landsins og veðurfar-
er annað atriði, sem í fljótu
bragði mætti virðast andmæla þvi
að hér gætu þrifist barrtré. Frá
landfræðilegu sjónarmiði verður þó
alt annað ofan á. Þá kemur í Ijós
&ð Island hefir, hvað loftslag snert-
>r, sömu skilyrði og mörg lönd á
norðurhveli jarðar, þar sem barrtré
vaxa og teljast til hins svonefnda
ðarrskógarbeltis. — Til þess að gera
sér grein fýrir þvi skal það skýrt
nánar.
Til barrskógabeltisins telst, sem
kunnugt er mikill hluti Síberiu,
Norður - Rússland, Skandinavia,
Finnland og mikill hluti Norður-
Ameríku. Norður-takmörk barr-
skógabeltisins ganga lengst til norð-
urs í Siberíu og Noregi.
í stuttu máli eru norður-takmörk-
in þessi:
Á austurströnd Asíu er
r*\ n- ðr.; beygja þaðan til
yfir heimskautabaug og
breiddarstigi í Slberíu.
nokkru sunnar í vestanve
beríu. Á takmörkum Asíi
rópu eru þau litið eitt fyrir sunnan
heimskautabaug. Vestur yfir Rúss-
land liggja takmörkin um hríð norð-
ur á bóginn og ná þar 70. breiddar-
stigi. Við Hvítahafið eru þau við
heimsskautabaug, ín vestan við það
á Kolaskaga liggja þau til norðurs
til 710 n. br. á norðvesturströnd
’Noregs. í Norður-Ameríku eru
takmörkin við strönd Atlantshafsins
á 52. breiddarstigi, á Labrador-
skaga, norðan við Newfoundland
Þaðan liggja þau til norðurs og ná
58° n. br. við Hudsons flóann.
Vestan við flóann eru þau á sömu
breidd, en liggja þaðan stöðugt
norður á við og ná heimskautabaugi
á 66'/2° n. br., við Stóra Björnsvatn.
Fylgja siðan heimskautabaug vestur
yfir Mackenzie-fljót vestur að tak-
mörkum Canada og Alaska. Þaðan
beygja þau norður á við og eru á
69. breiddarstigi í f jalllendinu norð-
an við Yukon-dalinn. Þaðan beygja
þau til suðurs nokkru frá vestur-
strönd Alaska og eru á 6o° n. br. á
Kyrrahafsströndinni.
Ef athugað er það, sem nú var
talið, sést, að ísland liggur 4—7
breiddarstigum sunnar en norður-
takmörk barrskógabeltisins (eftir
því við hvaða staði á landinu er mið-
að) i þeim löndum, þar sem úthafs-
veðrátta er ríkjandi, eins og Noregi
og Alaska. En eins og ljóst verður
af hinum miklu beygjum, sem norð-
urtakmarkalina barrskóganna tekur
ýmist til norður eða suðurs, er það
ekki legan ein, sem ræður takmörk-
unum. Það er loftslagið sem mestu
ræður. Og um það verður ekki vilst
að það er io° meðaihitinn í júlí-
mánuði, sem rœður takmörkunum.
Ef io° jafnaðarhitalínunni er fylgt,
fellur hún sem næst alveg við norð-
urtakmarkalínu harrskóganna.
Hver er þá meðalhitinn í júlí-
mánuði hér á Islandi?
Samkvæmt skýrslum veðurstof-
unnar er hann io°—11.20 á 7 at-
hugunarstöðum af 8. Þessir staðir
eru: Seyðisf jörður, Akureyri,
Hvanneyri, Reykjavík, ^Stóri-Núp-
ur, Eyrarbakki, Vestmannaeyjar og
Hólar í Hornafirði. Á Seyðisfirði
er hann 9.90. Þctta sýnir að io°
jafnaðarhitalínan í júlí, hlýtur að
liggja norðarlega yfir Island og
jafnframt að víðast á landinu er
lofthitinn nægilegur fyrir barrtré.
Fyrstu tilraunir með barrtré
Upp úr síðustu aldamótum voru
barrtré í fyrsta skifti flutt til lands-
ins í stærri stíl, ýmist sem plöntur
eða fræ. Plönturnar voru gróður-
settar í nokkrum stöðum: sunnan-
lands á Þingvöllum og við Rauða-
vatn í Mosfellssveit, norðanlands á
Akureyri, Grund í Eyjafirði og á
Hálsi í Fnjóskadal; austanlands á
Hallormsstað. Fræinu var sáð við
Rauðavatn, á Akureyri og á Hall-
ormsstað.
Það var eðlilegt og sjálfsagt að
flytja inn barrtré, úr þvi skógrækt
var hafin. Lega landsins og veð-
urfar og ekki sízt skógleysið hróp-
aði á þessi tré, til þess að taka hér
bólfestu og hylja eitthvað af hin-
um fornu og nýju auðnum. En
það fór sem oftar, að þvi fylgja
vandkvæði og vonbrigði, er nema á
ný lönd. Vanhöld á plöntunum
urðu altof mikil og mikill hluti týndi
tölunni strax fyrstu árin. Það sem
lifði sæmilega var framfaralítið.
lívað olli þessum vanhöldum og
kyrkingi ? Veðráttan var óblíð sum
árin. Hafís 1902 og köld vor 1906
og 1907. Þetta gat þó tæplgea ver-
ið aðalorsökin, enda þótt sumt af
plöntunum væri skemt af löngum
flutningum. Kofoed Hansen skóg-
ræktarstjóri hefir reynt að skýra
þessa slæmu útkomu með kenningu
sinni um hið sérkennilega eðlisá-
stand hins íslenzka jarðvegs, rok-
moldar myndunina.
Sú kenning féll óneitanlega vel
við tilraunir fyrstu 15 áranna, með
harrtré hér á landi. Þetta eðlisá-
stand átti og á eflaust mikinn þátt
því, hve vanhöldin urðu mikil og
hve lengi plönturnar stóðu við í
stað.
Þessi reynsla gat ]>ó ekki rétt-
lætt dauðadóm yfir barrtrjánum.
Skógræktarmenn eru vanir því, að
alt gangi ekki að óskum, fyrst i
stað, þegar nema á ný lönd. Vér
höfum dæmin frá nágrannaþjóð
vorri, Dönum, að það þarf þraut-
seigju og langvinnar tilraunir með
val á tegundum, jarðvegs undirbún-
ingi o. s. frv., til þess að finna það,
sem við á. Það sýndi sig er þeir
tóku að rækta eyðimerkur Jótlands-
heiðar og sandhólana við Jótlands-
haf. Island er ein slík eyðimörk,
þ. e. skóglaust land.
Þrjátíu ára reynsla.
Það hefir verið tekið fram, að til-
raunir með gróðursetningu barr-
trjáa gaf ekki góðan raun fyrstu
15 árin, nema helzt á Akureyri. En
nú eru liðin önnur 15 ár og það
má óhœtt segja, að viðhorfið er
talsvert betra.
Frostaveturinn 1917-18 gerði æði
mikil spjöll á hinum aðflutta trjá-
gróðri, einkum á ný-gróðursettum
plöntum. Sumar barr-trjátegundir
stóðust þó einnig þennan harða vet-
ur. Eftir 1920 og einkum eftir
1923 skiftir um og hin erlendu tré
taka að vaxa hröðum fetum.
Til þess að draga fram nokkrar
athuganir, set eg hér eftirfarandi
töflu yfir vöxt barrtrjáa hér á Hall-
ormsstað, er enn fremur sýnir sam-
anburð við íslenzkt birki hér. Sú
revnsla sem fengist hefir hér á
Hallormsstað ætti að hafa talsvert
gildi alment, þótt skjól sé meira hér
en víðast, og aðrir staðhættir með
því bezta á landinu.
TAFLA
er sýnir hæðarvöxt nokkurra barrtrjátegunda á Hallormsstað i hlutfalli
islenzkt beiki.
tegund eigi betur við staðhætti hér
á landi, þar sem þurviðrasamt er.
Blágreni.
Blágrenið er ættað úr Klettaf jöll-
unum í Colorado-ríkinu i Banda-
ríkjunum. Vex þar í alt að 2000
metra hæð yfir sjó. Blágrenið er
eitt hið skrautlegasta barrtré sem
til er. Afbrygði af þvi með mjög
bláum lit, er mesta prýði. Blágren-
ið ætti að gróðursetjast í hverjum
trjágarði. þar sem skilyrði leyfa.
Viðurinn er sagður góður.
Barrfcllir.
Hann er eins og tegundarheiti
hans bendir til, frá Síbéríu, og er
því meginlandstré. Hann vex örar
en flestar aðrar barrviðartegundir,
og er mjög nægjusamur. Hann vex
við nyrstu takmörk trjágróðurs í
Síberíu og þolir hin miklu vetrar-
frost þar. Hann þarf helst djúp-
an jarðveg, því rætur hans leita
d-júpt og hvislast mikið. Viðurinn
er ágætur, seigur og þolir vel að
vera í vatni, er því notaður til
bryggjugerðar. Hann fellir nálarn-
ar, barrið, á haustin og hefir því
verið nefndur á íslenzku barrfellir.
f þurkaplássum mun hann verða
framtiðartré hér á landi, innan urn
birki og greni. Barrfellirinn þol-
ir ekki forsælu að ráði, því er hann
sumstaðar aðeins kræklur, þar sem
Hæstu elnstaklingar
af hverri tegund:
u
U . 3
3
Meðalvöxtur:
. C Ö • 3 C .
= Ss c E
< O K -5 X X X c » C eto
Islenzkt birki (gróðurs.)... . 30 1904 6.50 21.6
íslenzkt birki (viltl . 30 7.0 23.3
Blágreni . 28 1906 1.55 2.85 6.00 15- 10.3 26.0 39.5 21.5
Skégarfura .... .. 29 1905 1.44 2.20 5.00 16- 9.0 15.2 36.0 17.3
Rauðgreni .. 25 1909 0.70 1.40 3.75 15- 4.0 14.0 28.4 15.0
Barrfellir .. 18 1916 1.50 5.66 10- 15.0 41.5 31.4
Tafla þessi sýnir að blágreni og
skógarfura hafa vaxið sem næst
1 ferfalt hraðar seinustu 8 árin en
| fyrstu 15 árin og þrefalt örar miðað
| við fyrstu 20 árin. Munurinn er þó
j enn meiri, ef tekin væru seinustu
4 árin. Þetta kemur vel heim við
I erlenda reynsu, að fyrstu 10 árin
, er vöxtur grenis og furu hægfara að
I jafnaði. Hér á landi er gelgju-
j skeið þessara tegunda engra, eða
15—20 ár. Þá sýnir þetta yfirlit
að barrfellirinn er aðeins 10 ár á
gelgjuskeiði og meðalvöxtur hans
J þriðjungi meiri en blágrenis og
skógarfuru.
Taflan sýnir og það, sem er þó
enn lærdámsríkara, sem sé, að blá-
greni hcfir getað kcpt við liérlenda
i beikið og barrfellirinn fer langt
fram úr þin. Þetta gerist á sama
vaxtarstað við sömu skilyrði.
Reynslan er ótvíræð.
Nokkrar fleiri tegundir eru hér
svo sem fjallafura, fagurgreni og
| bláfura. Fjallafuran hefir vaxið
alt of lítið til þess að gefa góðar
vonir. Bláfuran vex mjög lítið.
Þetta, sem nú var talið er árangur
af 30 ára reynslu með hartré hér á
landi. Eg held, þegar alls er gætt,
að hún sé furðu góð og staðfesti
þá skoðun, að barrtré geti þrifist á
íslandi.
Til fróðleiks skal sagt frá nokkr-
um eiginleikum þeirra tegunda, sem
reyndar hafa verið hér, átthögum
þeirra og útbreiðslu.
Skógarfulan,
Skógarfuran er dásamlegt tré, að
útliti, viðargæðum og nægjusemi.
Hún getur orðið ákaflega gömul.
Er nægjusemin bæði að því er snert-
ir hita og jarðveg og loftraka, en
hún gerir miklar kröfur til þess að
njóta birtunnar. Gamall furuskóg-
ur er þessvegna gisinn. Trjáteg-
undir, sem betur þola forsælu, geta
þvi vaxið í skjóli hennar sem lág-
vaxnari skógur. Hér á landi gæti
hún veitt öðrum trjágróðri skjól,
ekki síður en birkið. Ræturnar
liggja djúpt og vítt um, því getur
hún þrifist i sendnum jarðvegi, ef
hann er leirblandinn.
Skógarfuran er útbreiddari á
meginlandi álfunnar en nokkurt
annað barrtré. Hún vex nyrsl í
Noregi og alla leiðina suður á Pir-
aneaskaga. Hvort skógarfuran
þrífst hér á landi, nærri opnu hafi,
| er óreynt og ekki líklegt. Hinsveg-
. ar er óvíst að nokkur önnur furu-
þvingað er um hann í girðingum eða
annarsstaðar.
Fjallafura.
Hún er meginlandstré frá Alpa-
fjöllum. Er mjög þurftarlítil í
eðli sinu, einkum er hún mjög
nægjusöm með jarðveg. Úthafs-
veðráttu þolir hún illa, eins og eðli-
legt er. Viðurinn er mjög seigur og
ágætur eldiviður. Hún er mikið
notuð í girðingarstaura, auk þess
sem hún er notuð til eldsneytis.
Þrátt fyrir ýmsa góða eiginleika,
má telja víst að hún verði ekki
skógviður hér á landi í stærri stil.
Hvað er framundan i skógrœktar-
málunum?
Reynslan hefir sýnt að barrtré
geta kept við hérlendan trjágróður
í góðum vaxtarstað. En þær teg-
undir, sem til þessa hafa reyndar
verið, myndu tæplega reynast vel,
þar sem sjávarloft er mjög ríkjandi
og yfirleitt við strendur landsins.
Þegar þessi barrtré voru flutt til
landsins fyrir 25—30 árum, óraði
skógræktarmenn á Norðurlöndum
ekki fyrir þvi, að til myndu vera
sunnar þær tegundir barrviða, sem
nú er farið að rækta á seinustu ár-
um, í nágrannalöndunum og gefast
prýðilega; miklu betur en þær teg-
undir, sem alment voru ræktaðar
áður fyr.
í norðvestur hluta Norður-Ame-
ríku hafa menn fundið þessi ágætu
tré. Þar eru barrviðir meðfram
strönd Kyrrahafsins, sem aðeiris
þrífast við sjó eða ncerri sjó, þar
sem úrkomur eru miklar. Tvær
skulu aðeins nefndar: Stilkagrenið
og strandfuran. Norðurtakmörk
þessarar tegundar eru á sunnan-
verðum Alaskaskaga nálægt 62.
breiddarstigi. Þær vaxa þar einn-
ig nokkuð hátt frá sjávarmáli. Þar
sem þær vaxa upp til fjalla, mun
veðráttu svipa til þess, sem er víða
hér á landi nálægt sjó.
* Hér eru þá fundnir barrviðir, er
ekki einungis þrífast við úthafs-
skilyrði og miklar úrkomur, heldur
virðast þrífast bezt við slík skilyrði.
Þessar tegundir hafa ekki verið
reyndar hér á landi fyr en nú sein-
ustu árin, að byrjað er að sá til
sumra þeirra. Á næstu þarf að
gera itarlegar tilraunir með þessar
tegundir og aðra ágæta barrviði.
Eins og bent hefir verið á af Há-
koni Bjarnasyni skógfræðing, verð-
ur frævalið það, sem miklu máli
skiftir fyrir skógræktina og er
jafnframt erfiðast að framkvæma,
svo að gagni komi. Það er ekk, um
að villast lengur hverjar þær teg-
undir eru, sem reyna þarf, í viðbót
við þær, sem fyrir eru. Þegar bú-
ið er að leysa þann vanda, sem fræ-
valinu fylgir, þ. e. að fá fræ jrá
þeim stöðum scm líkjast mest ís-
landi að veðurfari og jarðvegi, felst
úrlausnin einkum í því að fá reynslu
urn hverjar tegundir lienta best í
hinum ýmsu héruðum landsins og
við mismunandi staðhætti þar.
1 sambandi við þessar staðreynd-
ir, verður ekki annað séð, en að
miklir og áður lítt þektir möguleik-
ar séu framundan í skógræktarmál-
um landsins, einkum með tilliti til
þess árangurs, sem þegar er ferg-
inn í þessu efni.
Annað atriði er mikilsvert og
krefst úrlausnar í sambandi við hin-
ar umgetnu tilraunir með barrtré
og það er það, að koma í veg fyrir
hin rniklu vanhöld á plöntunum og
stytta gelgjuskeið þeirra. Helsta
ráðið til þess mun vera, að vinna
vel jarðveginn, áður en gróðursett
er og koma í veg fyrir mikinn gras-
vöxt eftir að gróðursett er. Þar til
aðal gelgjuskeiðið er á enda og
plönturnar taka að vaxa að mun.
Eðli jarðvegsins hér hefir þá ó-
kosti, að trjáplötnur, einkipm barr-
tré, eru lengi að ná rótfestu, þegar
sett eru i óunninn jarðveg. Hæfi-
leg jarðvinsla getur bætt úr þessum
agnúa. Þessvegna þarf að bylta
öllu landinu áður en það er tekið
til skógræktar, en ekki grafa að-
eins holur, nema í skóglendi. Þar
er jarðvegurinn að jafnaði lausari
og rakameiri. Jarðvinsla nú á dög-
um er einvörðungu f járhagsatriði.
Tæki til að vinna með jarðveginr
eru á boðstólum og til taks hvenær
sem fjármagn leyfir.
Hin slæma raun sem tilraunir
með barrtré gáfu fyrstu árin,
tnargra hluta vegna, dróg mjög úr
áhuga manna á skógrækt. Nú er
þetta mikið breytt, að mér virðist,
enda hygg eg, að nú standi hvað
helst á fjármagni frá hinu opinbcra
til þess að framkvæma það, sem
framkvæma þarf, og hægt sé að ala
upp hinar öruggustu og beztu teg-
undir barrviða. Þegar fjármagn
væri fengið og slíkar plöntur á boð-
stólum er eg þess fullviss að þátt-
taka almennings í skógræktarstarf-
inu lætur ekki á sér standa, hér á
landi fremur en annarsstaðar, er likt
hefir staðið á.
borið við gömlu aðferðirnar; en
samt er vélin svo ódýr að allir geta
keypt hana, þar hún kostar tæplega
tvo-þriðju af sparnaði fyrsta árs-
ins.
Uppfyndingamaðurinn h e f i r
fengið einkaleyfi (patent) fyrir
sölu og tilbúning vélar sinnar um
alla Ameríku, alt Bretaveldi og i
öllum löndum hins siðaða heims. er
kornyrkja er stunduð að nokkrum
mun.
Nú nýlega hefir Mr. Olson stofn-
að hlutafélag í þessu sambandi, með
50,000 hlutum, en af þeim eru að-
eins 7,000 til sölu, og ættu þeir, er
geta, að styrkja þetta fyrirtæki með
hlutakaupum, þar sem sjáanlegt er,
að þetta verður arðvænlegt bæði
fyrir bændur og hluthafa. Hafa
nokkur boðsbréf í þessu augnamiði
verið send til einstakra manna síðs-
vegar utn Canada og fengið einróma
góðar undirtektir. Þeim til hægðar-
auka, er fræðast vildu meira urn vél
þessa og félag má snúa sér (annað-
hvort á ensku eða islenzku) til Lion
Agricultural Tmplements, Limited,
819-821 Somerset Blk., Winnipeg,
Man. Sími 24 559.
Gjafir í Mubilee’ sjóðinn
Á næsta kirkjuþingi verður minst
fimtíu ára afmælis Hins. ev. lút.
kirkjufélags Islendinga í Vestur-
heimi. Aðal hlutverk kirkjufélags-
ins er viðhald og efling kristnihalds
í bygðum vorum. Það er vort
heimatrúboð. Að borin sé fram
frjáls afmælisgjöf til þess, auk
hinna venjulegu árlegu tillaga til
starfseminnar, á að vera einn þátt-
ur í hátíðahaldinu næsta ár. Engin
gjöf i sjóðinn má fara fram úr ein-
um dollar frá hverjum einstaklingi,
þó allar minni gjafir séu vel þegn-
ar. Þar sem ástæður leyfa gætu
margir eða allir meðlimir í fjöl-
skyldu tekið þátt og væri það æski-
legt.
Áður auglýst ...........$234.00
Séra J. Bjarnason, Gimli ... .$1.00
Mrs. J. Bjarnason, Gimli .... 1.00
Séra B. A. Bjarnason, Gimli 1.00
Mrs. Ósk B. Johnson,
Linton, N. Dak.............. 1.00
Mrs. Stefán Peterson,
Vancouver, B.C.............. 1.00
Mrs. .Tónína Anderson, Wpg. 1.00
$6.00
Verndun hins hérlenda trjágróð-
urs og rétt meðferð, er auðvitað
mikilsvert atriði, eins og reynslan
sýnir. En eins og bent hefir verið
á, getur hún ekki fullnægt nema
þar sem trjágróðurinn nær beztum
þroska. Og ekki einu sinni þar, þvi
rnikill vill meira. Því verður stefna
skógræktarmálanna, jafnhliða
verndun skógarleifanna, að vera sú,
að leggja hinn umrædda grundvöll,
er þátttaka almennings byggist á,
og staðhættir landsins heimta. Sá
grundvöllur er, eins og fyr segir.
irmflutningur og uppeldi þeirra
barrviðartegunda, er bezt eiga við
náttúruskilyrði landsins.
Guttormur Pálsson.
(Grein þessi, sem er eftir Gutt-
orm skógræktarstjóra Pálsson á
Hallormsstað, er hingað send vesi-
ur Josephi J. Myres að Crystal, með
þeim tilmælum um að hún yrði birt
í Lögbergi. Báður aðiljum er hér
með vinsamlegast þökkuð sending-
in.—Ritstj.
Undra-vél
hefir Björn E. Olson, sontir B. B.
Olson heitins frá Gimli, fundið upp
og látið fullgera. Liggur uppfynd-
ingin i sparnaði framleiðslukostn- J
aðar við hirðing korntegunda, sem I
nemur alt að þrjú hundruð og I
sextán dollurum á hverjar 160 ekr- |
ur, og byggist á því, að engan bind- I
ara-tvinna þarf að nota, enga til að
draga bindin saman í hrúgur (stook-
ing), að þreskingar kostnaður mink-
ar um prjú cent á hvern mæli, og
að flokkun kornsins, eftir gæðum,
verður þeim mun meiri, að fimm
centum getur munað á hverja
skeffu, ef vélin er notuð, saman-
Samtals ..............$240.00
Með þökkum,
S. 0. Bjcrring.
19. jan. 1935.
Bandormur
Margir menn, konur og böm, nota
hin og þessi meðöl árangurslaust við
ýmsu, sem álitið er að gangi að Því,
sem von er tll, þar sem um bandorma
ræðir. Merki þess koma oft fram í
lystarleysi, stundum þð 1 ðeðlilega
mikilli matarlyst, gráhvítri tungu,
höfuðverk, þreytukend, meltingar-
leysi, ðværum svefni, andremmu;
fylgja þessu oft sárindi i hálsi, dap-
urlyndi og veiklun í taugum og þar
fram eftir götunum. Bandormar eru
mjög mismunandi að lengd; getur
stundum svo farið að þeir verði frá
4 5 til 5 0 fet á lengd. Eins og gefur
að skilja, veltur mikið á að slíkur
ðvinafagnaður sé numinn með öllu á
burt úr líkamanum, með þvt að dvöl
hans þar verður æ hættulegri með
hverjum degi sem líður. Að láta það
afskiftalaust að bandormur nái að
þroskast I manni dag eftir dag og ár
eftir ár, er með öllu ðsæmilegt og 6-
verjandi. Tanex drepur ekki band-
orminn á svipstundu, þvi til þess
þyrfti það mikið eitur, er riða myndi
sjúklingnum að fullu. En Tanex
lamar svo starfsemi bandormsins, að
áhrif hans verða smátt og smátt að
engu. Efni þau, sem Tanex er sam-
sett af hafa hreinsandi áhrif á alt
líkamskerfið.
Taka má Tanex að morgni og nær
það venjulegast fullri verkun á
klukkustund.
Tanex er ekki selt I lyfjabúðum,
heldur sent beint til sjúklingsins frá
efnastofunni. pað er ekki sent
C.O.D. Lækninga skerfur með fullri
forskrift kostar $5.00. Sé yður ant
um að losna við bandorm, þá sendið
eftir Tanez nú þegar. Aðeins selt
hjá Royal Laboratory, 607 Royal
Bldg. Box 104 Windsor, Ont. (Klipp-
ið þessa auglýsingu úr blaðinu, geym-
ið hana og sýnið hana vinum yðar;
þeir geta orðið yður þakklátir
seinna).