Lögberg - 02.08.1935, Síða 1

Útvarpið frá Islandi
Eftirfarandi símskeyti barst Lög-
bergi frá fitvarpsráði íslands si'ðast-
liðinn laugardag:
“Columbia Press, Sargent Ave.,
Winnipeg, Man. National Broad-
casting endurvarpar íslands pró-
gram Bandaríki Kanada fyrsta
september 1501 New York tími.”—
Samkvæmt þessu skeyti ætti
skemtiskráin að heyrast kl. 2 sið-
degis á sunnudaginn þann 1. sept-
ember, og mun hún standa yfir í
hálftíma, eins og getið hefir verið.
Samkvæmt bréfi frá Valdimar
ritstjóra Björnssyni meðteknu á
þriðjudaginn, verður- þessari ís-
lenzku skemtiskrá endurvarpað frá
KSTP útvarpsstöSinni í St. Paul,
Minn., á hinum tiltekna tíma.
Þrátt fyrir ítrekaðar tilraunir af
hálfu Þjóðræknisfélagsins í þá átt,
og einstakra manna, að fá Canadian
Radio Commission til þess að annast
um endurvarp þessarar skemtiskrár
i Vestur-Canada, horfist enn dauf-
Iega á um árangur. Æskilegt væri
að almenningur athugaði vandlega
radio-skemtiskrárnar í ensku blöðun-
um í lok vikunnar, ef vera kynni að
frekari upplýsingar þessu viðvíkj-
andi yrði þar að finna. Auk þess
ætti fólk að veita nána athygli aug-
lýsingum þeim um skemtiskrár yfir
leitt, er útvarpið flytur frá degi til
dags.
Þegar byrjað var að prenta
blaðið, barst Þjóðræknisfélag-
inu eftirfarandi símskeyti:
“Arrangement not yet com-
plete. Will wire when informa-
tion definite.’’—
Canadian Radio Commission.
Fólk er ámint um að veita
þessu athygli. Munu Itkur til
að ýtvarpsnefndin beiti sér
fyrir endurvarpið.
R. W. EMMOND LATINN
Síðastliðinn mánudag lézt að
heimili sínu við Benito hér í fylk-
inu, R. W. Emmond, fyrrum fylk-
isþingmaður fyrir Swan River kjör.
dæmið. Fylgdi hann Bracken-stjórn-
inni að málum og stóð að jafnaði
framarlega í félagsskap hinna sam-
einuðu bænda í Manitoba. Mr. Em-
mond var fæddur í Bruce héraði í
Ohtario fylki, en fluttist hingað
vestur með foreldrum sínum fyrir
fimtiu og átta árum.
FER HÖRÐUM ORÐUM UM
BENNETT
Blaðið Ottawa Journal, sem jafn.
aðarlegast hefir fylgt afturhalds-
flokknum skilyrðislaust að málum,
veitist allmjög að Bennett forsætis-
ráðgjafa fyrir að hafa veitt tveimur
fyrverandi þingmönnum æðstu full-
trúastöðu í stjórnarráðinu og geng-
ið fram hjá þaulreyndum ágætis-
mönnum, er beint tilkall hefðu átt
til embættanna, sakir langrar og
dyggilegrar þjónustu.
SIÐUSTU FRÉTTIR
Farþegaskipið “Keenora,” sem
flytur fólk milli hafna á Winnipeg-
vatni, tók niðri á þriðjudagsmorg-
uninn á grynningum skamt frá
Hnausa. Brátt bar flutningaskipið
Montgomery þar að, og auðnaðist að
koma “Keenora” aftur á flot, eftir
f jóra klukkutíma eða svo.
Um hádegisbil síðastliðinn þriðju-
dag brann til kaldra kola Empress
hótelið á Winnipeg Beach. Einn
gestanna, Morris Abramovitch,
sætti nokkrum meiðslum.
Erindi
fjallkonunnar (Miss Margrétar
Olson) flutt á afmælishátíð
Lötfbergs og Þingvalla bygða
26. júlí, 1935.
Heiðraða samkoma, konur og
menn, eldri sem yngri, af íslenzkum
ættstofni, sem hér eru stödd í dag.
Eg var fyrir fáum dögum beðin að
koma fram hér sem fjallkona þessa
dags og þakka eg þeim, sem sýndu
mér þann heiður. En þegar eg fór
að athuga hvað eg ætti að segja,
fann eg að eg var óhæfileg til að
leysa það verk af hendi, sérstaklega
í þeim stíl, sem vanalegt er, nefni-
lega sem persóna send frá íslandi
sem heillavættur, með ávarp til
íslands barn hér vestra. ímyndun-
arafl mitt er ekki svo sterkt að mér
sé þetta mögulegt eins ófullkomin
og eg er í íslenzku máli og þekkingu.
Eins og ykkur er flestum kunn-
ugt hefi eg ekki ísland séð, en þar
sem foreldrar mínir eru af íslenzk-
um ættstofni (þó fædd séu í Can-
ada) og eg hefi dvalið ýmist hjá
þeim eða íslenzkum frumbyggjum
mestan hluta æfinnar, hefi eg haft
tækifæri og að nokkru kynst ís-
lenzkum Háttum og hugsun. Það
lítið, sem eg hefi heyrt eða lesið um
minningarmót lík því sem hér fer
fram í dag er þungamiðja umræð-
anna um erfiðleika landnámsins og
sigur á þrautunum. Lítið hefi eg
heyrt talað um það i þessari bygð,
enda má vera að fólk í öðrum bygð-
um hafi mætt meiri erfiðleikum en
hér. En það segir sig sjálft að fólk
sem kann hvorki mál eða vinnuað-
ferð, verður að beita einstakri at-
orku til brautargengis í nýju landi.
Því er haldið fram að landnáms-
baráttan framleiði þann sterkasta á.
huga, sem til er. Það er því min
heitasta ósk á þessari stundu og
æfinlega, að þessi landnámsáhugi
haldi áfram og eflist i islenzkum
kynstofni hér og að við eigum það
enn framundan að vera taldir af
þeim nýtasta þjóðflokki, andlega og
verklega, sem hingað hefir flutt. 1
sambandi við þessa ósk mína vildi
eg áminna unglinga á álíka aldri og
undir álíka kringumstæðum sem eg
er, að einn bezti vegurinn til að beita
áhuga og atorku-arfi landnemanna,
er í því að nota hvert tækifæri til að
lcynna sér íslenzka tungu og fræði,
svo að ef ykícur einu sinni á æfinni
(eða einu sinni á 50 árum) gefst
tækifæri til að koma fram fyrir ís-
lendinga, að þig getið það óhikandi
og aðstoðarlaust.
Eins og eg gat um áður er eg ekki
kunnug á íslandi, en eg veit að mér
er óhætt að taka það upp á mig að
flytja ykkur innilegar hamingju-
óskir þaðan á þessum merkisdegi.
Hinu er eg kunnug að héðan streym-
ir stöðugt hlýtt hugarþel, sem sam-
hryggist og gleðst með þeim í öllu.
Ættu því bræðraböndin, sem hingað
til hafa haldist við, ekki að mást,
heldur miklu fremur að styrkjast.
Margaret Olson.
FUNDUR ÞJÓÐBANDA-
LAGSINS.
Þann 4. september næstkomandi
heldur Þjóðbandal|gið fund í
Geneva til þess að ráðgast um deilu-
málin milli ítala og Ethiopiumanna.
Horfist fremur þunglega á um sam.
komulag. Síðustu fregnir láta þess
getið, að Mussolini hafi lýst yfir
því, að í því falli að Italir slaki til
viðvíkjandi hernámi Ethiopiu, verði
þeir knúðir til að fá sér nýlendur
annarsstaðar.
Ur borg og bygð
Mr. Guðmundur Jónsson frá
Húsey og frú hans komu norðan
frá Flin Flon á þriðjudaginn þar
sem þau hafa dvalið síðan í byrjun
júní hjá tengdasyni sinum og dótt-
ur, Mr. og Mrs. Stefán Hólm. Þau
héldu af stað til heimilis síns við
Vogar á miðvikudagsmorguninn.
Frú Ingibjörg Johnson frá Húsa-
wick, Man., er dvalið hefir hér í
borginni um hríð, fór heim á sunnu.
daginn ásamt börnum sínum tveim-
ur. Með henni skruppu norður
systur hennar þær frú Anna Olson
og frú Ólöf Hermannson.
Mr. John Reykjalín frá Selkirk,
var staddur í borginni fyrri part
yfirstandandi viku.
Dr. Ó. Björnsson, Margrét dóttir
hans og systir hans Mrs. P. S. Bar-
dal, fóru suður til Grand Forks og
íslenzku bygðanna í Pembinahéraði
um síðustu helgi.
Mr. og Mrs. Friðjón Gunnlaugs-
son, ær heima eiga í grend við Van-
couver, B. C., komu til borgarinnar
á mánudaginn í heimsókn til móður
og tengdamóður, Mrs. Agnesar
Gunnlaugsson. Ráðgerðu þau að
bregða sér öll til Brandon og ef til
vill eitthvað víðar. Þau Gunnlaugs-
son hjón verða um hálfsmánaðar-
tima í ferðalaginu.
Séra Egill H. Fáfnis frá Glen-
boro, kom til borgarinnar síðastlið-
ið sunnudagskvöld, ásamt frú sinni
og tveimur sonum.
Þess var getið i seinasta blaði, að
séra Rúnólfur Marteinsson hefði
brugðið sér í skemtiferð norður til
Churchill. Ferð sú stóð yfir í 6 sól-
arhringa, eða frá 16. til 22. þ. m.
Veður var hið yndislegasta allan
tímann, að þvi er séra Rúnólfi sagð-
ist Jrá, og ferðin að öllu leyti óvið-
jafnanlega hressandi og endurvekj-
andi.
Mrs. Halldór Thorolfsson, 728
Beverley St. hér í borginni fór vest-
ur til Moose Jaw, Sask., á sunnu-
daginn í heimsókn til systur sinnar,
er þar á heima.
FRED H. DAVIDSON
fyrrum borgarstjóri og bæjarráðs-
maður í Winnipeg, lézt á Almenna
sjúkrahúsinu hér í borginni, síðast-
liðinn þriðjudag, eftir stutta legu.
í síðustu bæjarstjórnarkosningum
hlaut hann kosningu sem fulltrúi í
2. kjördeild. Hann var fyrst kos-
I inn í bæjarstjórn árið 1912. Enginn
j sérlegur atkvæðamaður þótti hann í
bæjarstjórn, en vinsæll var hann af
almenningi.
Viðbót við nýútkomnar Betel-
fréttir.
Heimsóknir heldi manna að Betel
eru þessar:
Séra Valdimar J. Eylands, sem
heilsaði upp á heimili og vistfólk þ.
27. júní s. 1.
Séra G. Guttormsson, frú hans og
sumt af börnum þeirra, heimsóttu
oss þ. 6. ágúst síðastliðinn.
Þann 8. ágúst komu þau dr.
Ófeigsson og frú hans. Hafði lækn_
irinn verið einn af ræðumönnum Is-
lertdingadagsins á Hnausum þá
sköriimu áður, og las hann fyrir
gamla fólkið talsverðan slurk af
ræðunni, auk þess sem hann hafði
yfir f lokk af íslenzkum þulum. Þótti
það hvorttveggja góð skemtan.
Nú á sunnudaginn var, þ. 25.
j ágúst, kom séra Carl J. Olson,
fyrrum prestur á Gimli, og áður í
stjórnarnefnd Betel. Prédikaði hann
bæði að Betel og í kirkjunni, auk
þess sem hann heilsaði upp á marga
forna vini hér á heimilinu og eftir
messuna í kirkjunni.
(Fréttaritari Lögb.)
Mr. Ragnar H. Ragnar, piano-
kennari, sem dvalið hefir í Árborg í
sumar, kom til bprgarinnar á mið-
vikudaginn og byrjar kenslu á ný
utn mánaðamótin.
Mr. og Mrs. Sigurbjörn Sigur.
jónsson komu til borgarinnar á mið-
vikudagsmorguninn frá Brandon,
þar sem þau hafa átt heima undan-
farandi. Hafa þau ákveðið að setj-
ast að í Winnipeg á ný.
Staddir voru í borginni í lok fyrri
viku, þeir F. O. Lyngdal kaupmað-
ur á Gimli, John Thorsteinsson
hótelstjóri og Thor Ellison fiski-
veiðastjóri hjá Armstrong-Gimli
Fisheries.
Úrslit fylkiskosninganna í Alberta
Hinn nýi Social Credit flokkur undir forustu
Williams Aberharts, vinnur glæsilegan sigur.
Við hinar almennu fylkiskosning.
ar í Alberta, sem fram fóru þann 22.
þ. m., urðu úrslitin þau, að hinn nýi
Social Credit flokkur, er William
Aberhart skólakennari í Calgary
stofnaði fyrir nokkru, vann glæsi-
legan sigur. Sextíu og þrir þing-
menn eiga íæti á fylkisþingi. Af
þeim fylgja 56 Mr. Aberhart að
málum. Fimm liberalar, undir for.
ustu Mr. Hawson náðu kosningu,
og tveir íhaldsmenn. Hver einasti
og einn frambjóðandi U. F. A.
flokksins tapaði kosningu. Reid
forsætisráðgjafi hefir beiðst lausn-
ar fyrir ráðuneyti sitt, og hin nýja
Aberhart-stjórn tekur við völdum
þann 3. september næstkomandi.
Tryggvi Þórhallsson látmn
Hann andaðist kl. g/2 í gærmorgun.
Nokkur siðustu ár æfi’sinnar, eða síðan 1927, hafði hann veriÖ
haldinn af hættulegum innvortis sjúkleika, er öðru hverju magnaðist svo,
að hann þá var rúmfastur um lengri eða skemri tíma.
I siðustu viku hafði hann tekið sér ferð á hendur austur í Árness-
og Rangárvallasýslur í erindum Búnaðarfélags Islands. I þeirri för
kendi hann óvenjumikillar þreytu. Hann kom heim úr förinni á fimtu-
dagsnótt. Næstu daga var hann á fótum og sinti störfum. En um kl. 4
síðdegis á sunnudag ágerðist lasleiki hans og fór hann þá í rúmið. Á
mánudag var hann rúmfastur en leið eftir atvikum vel. En síðari hluta
þriðjudags versnaði honum mjög. Bjarni Bjarnason læknir, sem áður
hafði stundað hann í þessari legu, var skyndilega tilkvaddur, en hann lét
þegar senda boð eftir Halldóri Hansen lækni. Var Tryggvi síðan um
kvöldið fluttur á sjúkrahús Hvítabandsins við Skólavörðustíg.
Um nóttina var gerð tilraun til að bjarga lífi hans með uppskurði.
Auk hinna áðurtöldu lækna, voru læknarnir Guðmundur Gislason og
Þórður Þórðarson viðstaddir.
Læknisaðgerðinni var lokið kl. 4 um nóttina. Leiddi hún í ljós, að
sjúkdómurinn hafði aukist meir en ætlað hafði verið. Tryggvi vaknaði
eftir læknisaðgerðina og þá við bærilega liðan. En þegar kom fram á
morguninn, tók að draga af honum og. mun hjartabilun hafa orsakað
andlátið.
Hann hafði fulla rænu til síðustu stundar. .
Tryggvi Þórhallsson var fæddur
í Reykjavík 9. iebrúar 1888. —
Foreldrar hans voru, svo sem kunn.
ugt er, frú Valgerður Jónsdóttir
bónda Halldórssonar á Bjarnastöðr
um í Bárðardal, fósturdóttir
Tryggva Gunnarssonar, og Þórhall-
ur Bjarnarson biskup.
Tryggvi lauk stúdentsprófi tví-
tugur að aldri vorið 1908, heim-
spekisprófi við Hafnarháskóla 1909
og embættisprófi í guðfræði í
Reykjavík vorið 1912 á fyrsta
starfsári hins íslenzka háskóla.
Árið eftir fluttist hann að Hesti i
Borgarfirði og var prestur þar til
1917. Var hann þá um hrið settur
kennari í guðfræði við háskólann.
Haustið 1917 tók hann við rit-
stjórn Tímans og var ritstjóri i 10 ár
samfleytt eða fram í ágústmánuð
1927. I stjórn Búnaðarfélags Is-
lands var hann kosinn árið 1924, en
varð formaður félagsins 1925 og
jafnan síðan.
Árið 1923 var hann kosinn á
þing-í Strandasýslu og endurkosinn
þrisvar sinnum. Alls sat hann 10 ár
á þingi. Þegar fyrstu þingár sín og
raunar fyr var hann kosinn til
margra ábyrgðarmikilla starfa. Var
t. d. í milliþinganefndinni í kæli-
skipsmálinu, gengisnefnd, endur.
skoðandi Landsbankans o. fl.
I fimm ár samfleytt var hann for-
sætisráðherra íslands, eða frá þvi í
ágústmánuði 1927 og þangað til í
júnímánuði 1932. Var hann lengst
af jafnframt atvinnumálaráðherra.
Þó var hann einnig við fráfall
Magnúsar Kristjánssonar síðara
hluta árs 1928 um hríð settur fjár-
málaráðherra og gegndi því starfi
fram á þingtímann næsta ár, er
Einar Árnason tók við. Vorið 1931,
er breyting varð á ráðuneyti hans,
var hann um skeið dóms- kirkju- og
f jármálaráðherra en Sigurður Krist-
insson var þá atvinnumálaráðherra.
Þegar Tr. Þ., vorið 1932, lét af
starfi sem forsætisráðherra, var
hann skipaður aðalbankastjóri við
Búnaðarbankann, og því starfi
gegndi hann til dauðadags. Tvö síð-
ustu árin var hann einnig formaður
nefndar þeirrar, er annaðist kreppu-
lánaveitingar til bænda.
. Hann kvæntist árið 1913 Önnu
Klemenzdóttur Jónssonar landritara,
sem nú lifir hann ásamt sjö börn-
um þeirra. Elzti sonurinn, Klem-
enz, stundar nú hagfræðinám við
Kaupmannahafnarháskóla, og í
Kaupmannahöfn er nú einnig yngsti
sonurinn, Björn. Hin fimm, Val-
gerður, Þórhallur, Agnar, Þorbjörg
og Anna Guðrún dvelja á heimili
foreldra sinna.
Um Tryggva Þórhallsson mun
ekki verða ritað langt mál hér, og
eru þó rík tilefni til, því að flestir
þeirra manna', er að þessu blaði
standa, höfðu af honum alveg sér-
staka persónulega kynningu í löngu
samstarfi að opinberum málum. En
Tíminn, elzta blað Framsóknarfl.,
blaðið, sem naut starfskrafta hans í
heilan áratug, mun innan skamms
minnast hans itarlega.
En ekki mun það ofmælt, að nafn
Tr. Þ. sé nú í dag, eftir fráfall hans,
á hvers manns vörum í landinu.
Hann varð þjóðkunnur maður þegar
af ritstjórn sinni. Og víða heyrð-
ist þess vottur um bygðir landsins,
hversu mælska hins unga flokks-
foringja hefir hrifið hugi manna á
fundum. Glæsilegt yfirbragð hans,
rödd hans mikil og djarfmannleg,
viðmót hans alúðlegt og hlýtt, vann
honum hvarvetna aðdáendur. Mynd
hans frá Þingvöllum 1930, er hann
sem æðsti maður þjóðarinnar á-
varpaði fyrstur þann stærsta mann-
söfnuð, sem sézt hefir á íslandi,
mun mörgum lengi minnisstæð.
Tr. Þ. hafði góða hæfileika til
fræðimensku. Hann fékkst mikið
við ættvísi, er honum vanst tími til.
Hann unni sögu þjóðarinnar og
máli. Sem skólamaður og vísinda-
maður myndi hann vafalaust hafa
skipað sess eigi síður en í stjórn-
málunum. En lífið skar svo úr, að
þau urðu höfuðviðfangsefni hans.
Og af vandalausu fólki eru það
vafalaust samstarfsmenn hans að
þeim viðfangsefnum, sem eiga um
hann gleggstar og kærastar minn-
ingar. Um hríð hafði að vísu nokk
urn skugga á það samstarf dregið.
Slíkt tjáir eigi að harma fremur en
annað það, er verða skal. En öll-
um þeim, sem með honum unnu,
finst nú tómlegt eftir hann látinn.
—N. dagbl. 1 ágúst.
LÖGFRÆÐIN GAÞING
I gær hófst hér í borginni árs-
þing hins canadiska lögfræðingafé-
lags við mikla aðsókn. Var þar
saman komið margt víðfrægra lög-
fræðinga úr öllum fylkjum þessa
lands, sem og fulltrúar lögfræðinga.
félags Bandaríkjanna. Forseti hins
canadiska lögfræðingafélags er Isaac
Pitblado, K.C.
Ilon. MITCHELL HEPBURN
KEMUR TIL WINNIPEG
Hinn barðsnúni og framtakssami
forsætisráðgjafi Ontariofylkis, Hon.
Mitchell Hepburn, kemur hingað til
borgarinnar um mánaðamótin og
flytur ræðu í samkomuhöllinni,
Winnipeg Auditorium, á þriðju-
dagskvöldið þann 3. september næst.
komandi kl. 8. Mr. Hepburn er einn
af allra áhrifamestu forustumönn-
um frjálslyndaflokksins, og um þess-
ar mundir stendur um hann meiri
styr en jafnvel nokkurn annan nú-
lifandi stjórnmálamann í landinu.
Mr. Hepburn er einungis 38 ára að
aldri.