Lögberg - 09.01.1936, Blaðsíða 2

I
2
LÖGBERG, FIMTUDAGINN 9. JANUAR, 1936
Hið fagra land vonanna
I þriðja kafla Exodus er skýrt frá
því, þegar Móse kom aÖ logandi
þyrnirynninum og hann heyrði
raustina, sem hrópaði: “Móse,
Móse! Drag skó þina af fótum þér,
því aÖ sá staÖur, er þú stendur á, er
heilög jörð.” Þetta varð upphafið
að spámannsköllun hans og hinu
mikla æfistarfi.
I.
Sá maður, sem ekki getur fundið
neitt til að dást að, getur heldur ekki
fundið neitt til að láta sér þykja
vænt um, til að starfa og lifa fyrir.
Maður, sem orðinn er óhæfur til
lotningar, á heldur ekki hvöt til
neins. Maður, sem ekki getur séð
neitt í veröldinni yfir sér eða um-
hverfis sig til að undrast yfir, til að
vegsama eða tilbiðja, hann er snauð-
ur maður. Hann er þá heldur ekki
líklegur til að finna neitt hið innra
með sjálfum sér til að hughreysta
sig við eða láta hvetja sig. Þegar
þannig er komið, verður lífið einskis
virði fyrir oss. Og þá leiðir það
venjulegast hvað af öðru, að vér
verðum einskis virði fyrir lifið.—
Allar framfarir mannkynsins
hafa bygzt á því, að mönnum hefir
smám saman opnast sýn fyrir dá-
samlegum hlutum, og þeir hafa lært
að virða þá og bera lotningu fyrir
þeim. Og vér vitum, að hið sama
gildir um einstaka menn. Enginn
hefir orðið að mikilmenni fyrr en
hann hefir fundið eitthvert það mál-
efni eða einhverja þá hugsjón, sem
hann hefir orðið svo hrifinn af, að
hann hefir verið reiðubúinn að lifa
og deyja fyrir hana. Þetta er það,
sem gefur lífi einstaklinganna alt
gildi, og ekki aðeins lifi einstakra
manna, heldur og lífi þess hóps, sem
þeir starfa í. Þvi að það eru ávalt
slíkir menn, sem setja allan blæ á
lífið umhverfis sig. Jafnvel miljón-
um manna finst lifið einhvers virði
vegna þess ljóma, sem ein mikil sál
varpar frá sér. Mér dettur í hug
Jón Sigurðsson og stjórnmálabar-
átta íslendinga á siðari hluta ig.
aldar. Hvílíkt dauðans myrkur, ef
hans hefði ekki notið við. Hann
lýsir upp alla öldina! En það eru
aðeins þeir, sem sjálfir hafa séð
mikið ljós, sem kveikt geta á kyndl.
um fyrir aðra og skapað einnig í
þeim viljann til dáða. Það er Iotn-
ingin fyrir miklum hlutum, sem
knýr menn áfram. Þegar hún
þverr, seinkar ferðin, þegar hún
deyr, fer mönnum að miða aftur á
bak. — Það er lotningin fyrir guð-
dómlegum hlutum, sem drýpur inn
í sálirnar eins og himnesk dögg, sem
endurnærir þær og hressir.
II.
Og svo halda sumir menn, að trú-
arbrögðin séu einskisvirði! — Trú-
artilfinningin byggist aðeins á
skygni manna og næmleika fyrir því
dásamlega. í réttu hlutfalli við hæfi.
leikann til lotningar stendur hæfi-
leiki mannssálarinnar til að skilja
það og meta, sem er fagurt og ynd-
islegt.
Nýlega las eg sögu af tveim mönn-
um, listmálara og timburkaupmanni,
sem báðir stóðu og horfðu á sólar-
lagið, þar sem sólin hné i roða bak
við marglitan haustskóginn. Eftir
langa þögn mælti listmálarinn : “Dá-
samleg sýn, þetta er alveg dýrlegt.”
Og timburkaupmaðurinn, sem einnig
var í þungum þönkum, svaraði og
sagði: “Satt segir þú. Þetta er af-
bragðs timbur. Mér reiknast til,
þegar áætlað er fyrir skógarhöggi
og flutningi, að maður gæti selt það
fyrir 3 krónur fetið.”
Þessir menn lifðu sinn í hvorum
heimi, þótt þeir horfðu báðir til
sömu áttar. Annar átti fegurðartil.
finning og djúpa lotningu til í sál
sinni og sá dýrð og ljóma himnanna.
Hinn átti enga lotningu en aðeins
ágirnd á peninga og þessvegna sá
hann ekkert annað en það, hvernig
hægast mundi vera að spilla þessari
fegurð og græða fé á.
Þannig er háttað um afstöðu svo
margra manna gagnvart trúarbrögð.
unum. Þeir staðnæmast ekki einu
sinni til að rökræða um það.'hvort
þau séu nokkurs virði. Það hefir
aldrei runnið upp i huga þeirra
nokkur dagsbrún af hugmynd um
| það, hvað trúarbrögðin í rauninni
| eru. Þeir hafa aldrei séð, ekki einu
' sinni í hillingum, fortjald þeirrar
: opinberunar, sem trúin sviftir frá
j sýn þeirra manna, sem lotninguna
hafa öðlast í sál sína. Og þess-
vegna liw þeir, eins og timburkaup-
[ maðurinn, í öðrum heimi og sjá
' aldrei nema ömurlegustu úthverfu
hlutanna. Þeir sjá aðeins veröld
' dauðans og moldarinnar, en ekki
! veröld lífsins og draumanna. Þess-
| vegna gerast þeir lífinu f jandsamleg-
| ir og setjást i sæti háðgjarnra, til
þess að svala friðlausri sál sinni.
—Vér þurfum ekki annað en að
fletta upp t Nýja testamentinu til að
sjá, hversu gersamlega þessi afstaða
er frábrugðin afstöðu Jesú Krists
til lífsins. Þó að hann væri stund-
um hvassorður, þá fyrirleit hann þó
aldrei mennina sjálfa. Hann trúði
á þá, jafnyel hversu djúpt sem þeir
voru fallnir. Honum hefði aldrei
komið til hugar, að tala um það við
lærisveina sísa, þegar hann var á
ferðum sínum umhverfis Galileu-
vatnið, eða þegar hann ferðaðist
suður til Jerijsalem og gisti í
Betaniu, hversu nauða þýðingarlaust
og ómerkilegt lifið væri á svona
stað. Hann hafði vafalaust glögt
auga fyrir öllu því, sem áfátt var i
fari mannanna og honum virtust
margir þeirra vera eins og týndir
synir. En honum datt aldrei í hug
að fyrirlíta þá fyrir það. Hann var
sannfærður um það, að köllun sin
lægi í því, að leiða þá til réttara veg-
ar, sem vilst höfðu út á refilstigu
óhamingjunnar, og hann trúði því,
að það væri hægt og að það væri
þess virði.
En því aðeins trúði hann þessu,
að hann var fullviss um það, að
sami kærleikurinn, sem hann fann í
brjósti sínu, logaði einnig í hjarta
tilverunnar, þess alvalds, sem er
skaþari alls og faðir, og þessvegna
var hann viss um, að í mönnunum
hlyti að lokum að verða sigursæll sá
viljinn, sem verkaði til góðs.
Jesús bar meiri lotningu fyrir Iíf-
inu en samtímamenn hans, af því að
hann trúði þvi, að Guð lífsins væri
meiri en hann sjálfur. Hann sá
sýnir, sem aðrir sáu ekki. Hann sá
guðsríkið, sem var að koma. Innan
skamms mundu allir sameinast í
bróðurlegu samfélagi, eins og Guðs
elskuð börn í einu riki. Alt hið illa
og ófullkomna mundi hverfa á
braut. Gleði og fögnuður mundi
ríkja.
Líkar sýnir sá Móse. Hann öðl-
aðist skyndilega þá hugmynd, að
Guð sé góður og vilji leiða börn sín
burt frá þræældómshúsinu og inn i
fyrirheitið land fagnaðarins. Þessi
sannfæring verður svo sterk, traust
hans á Guði svo mikið, að hann tekst
sjálfur erindi Guðs á hendur. Hann
sér handleiðslu Guðs í öllum hlutum.
Hann sér allsstaðar ljómann af nær.
veru hins lifanda Guðs. Eins og
eldstólpi fylgdi hann ísraelslýð um
nætur, en eins og skýstólpi um daga.
Jafnvel í þyrnirunninum sér hann
Drottinn hersveitanna lifa og hrær_
ast. Jörðin verður fyrir honum að
heilagri jörð og hann finnur, að
hann er ekki sjálfs sín þjónn ein-
göngu heldur þjónn drottins.
Þetta er afstaða lotningarinnar
gagnvart lífinu: Tilfinningin fyrir
því fyrst og fremst, að lífið er
miklu meira og voldugra en vér er-
um sjálf. Því næst tilfinningin fyr-
ir því, að vér erum ekki aðeins vorir
eigin þjónar; vor æðsta vegsemd er
fólgin í því, að þjóna lífinu, þessari
óendanlegu, dularfullu tilveru, sem
vér vitum hvorki upphafið eða end-
inn á, né til hvers er ákvörðuð—en
vér trúum, að sé ákvörðuð af guð-
dómlegu ráði til meiri dýrðar en oss
er enn þá auðið að skilja.
Sumum finst það óviturlegt að
trúa þannig. En það er eftir að vita,
hvort sá er ekki einmitt óvitrastur,
sem ekkert hefir ímyndunaraflið og
þessvegna engan hæfileikann til trú_
ar. Og ef vér dæmum af árangri
trúarinnar, þá má minna á orð hins
ágæta sálarfræðings William James,
sem enginn trúmaður þóttist vera
sjálfur, en kemst þannig að orði um
þá trú mannkynsins á guðdómlega
hluti, sem ekki er unt að gefa neina
skynsamlega ástæðu fyrir:
“Þessi trú er ef til vill eitt af þvi
merkilegasta í fari mannsins. Hún
hefir sýnt sig að bera einhverja þá
göfugustu ávexti, sem mannkyns-
sagan veit dæmi um. H*ún hefir
endurfætt mennina og innblásið þá
hugrekki og styrk og siðferðilegum
mætti til hvers konar menningar.”
Þar sem menn hætta alveg að trúa
á guðdómlega hluti, líður ekki á
löngu áður en menn hætta einnig að
trúa á mannlega hluti. Því að öll sú
trú, sem vér getum haft á hinu
mannlega, íeiðir beinlínis af þeirri
víðtækari trú, sem vér höfum á líf-
inu í heild sinni. Hinir vitrustu
spekingar Grikkja, sem mist höfðu
trúna á Guð þjóðar sinnar, mistu
einnig bráðlega trúna á mennina og
þýðingu sins eigin lífs, og voru þá
hugsun sinni nógu satrtkvæmir til
þess, að taka sig beinlínis af lífi,
eftir að ljfið var orðið einskis virði.
Þetta er leið vantrúarinnar og hún
er röksamleg og sjálfri sér sam-
kvæm. Ef vér hættum að trúa á guð-
dómlega hluti, hlýtur gjörvöll til-
veran að tapa við það öllu gildi sínu
og ekkert er þess virði framar að
sækjast eftir því eða lifa fyrir það.
Afleiðingin verður ekki aðeins sú
að allar gleðilindir í sál vorri þorna
upp, heldur þverra og smámsaman
allir hæfileikar vorir til þess að gera
nokkurn hlut úr lifinu. ímyndunar-
aflið þverr, vonirnar hverfa, traust
iiniiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiinimiiiiniiiiimiiiiiniiiinii
I THOSE WHOM WE SERVE I
IN THE FIELD OF COMMERCIAL PRINTING
AND PUBLISHING BECOME LASTING FRIENDS
BECA USE—
OVER THIRTY YEARS EXPERIENCE IN ENGRAV-
ING, PRINTING AND PUBLISHING IS PART OF
THE SERVICE WE SELL WITH EVERY ORDER
WE DELIVER.
COLUMBIA PRESS LIMITED
695 SARGENT AVENUE
WINNIPEG
PHONE 86 327
iiiiiiiiiiiiiiiiiuiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiF
hugans dvínar, og um leið öll við-
leitni vor til þess að gera lífið glæsi-
legt — þvi að vor andlegi þróttur
hverfur um leið og eldur trúarinnar,
sem kyndir undir allar hvatir vorar,
er sloknaður.
Vér skulum nú taka hið sama
dæmi, sem eg hóf mál mitt á:
Ef Móse hefði aldrei trúað þvi,
að vitrunin hjá Hórebsfjalli væri
frá Guði, mundi hann aldrei hafa
leitt ísraelslýð burt frá Egiptalandi.
Þjóðin mundi hafa veslast þar upp í
þrældómi og hörmung. Móse hefði
aldrei orðið heimsfrægur maður
fyrir hetjudáð og viturleik. Ríki
Gyðinga mundi aldrei hafa verið
stofnað. Sálmar Davíðs mundu
aldrei hafa verið ortir.
Á svona miklu getur það oltið,
hvort einn maður trúir eða ekki!
Ahrifin af trú eins manns geta orð-
ið svo víðtæk og óyfirsjáanleg, að
þau gerbreyta ekki aðeins lífi hans
sjálfs, heldur einnig lífi óteljandi
kynslóða—lífi margra þjóða.—
En afleiðingarnar af trúleysi eins
manns er auðveldara að reika út:
Maður, sem engu trúir, mun á-
reiðanlega ekki bjarga neinni þjóð.
Hann bjargar ekki sjálfum sér^
Hann gerir sig að bláþræði í lífsvef
þeirrar kynslóðar, sem hann lifir
með og að brostnum hlekk, þar sem
heill skyldi vera.
Afstaða lotningarinnar gagnvart
lífinu er ein og hin sama og afstaða
trúarinnar. Sumir mundu segja, að
margur vísindamaðurinn trúi litlu
um lífið, en hafi þó reynst lífinu og
sínu samfélagi nýtur. Þetta er ekki
rétt skoðun. Enginn hefir orðið
mikill vísindamaður, nema því að
eins, að hann hafi borið djúpa lotn-
ingu fyrir leyndardómum tilverunn-
ar og mikla trú á óendanlega dýrð
Jífsins og óendanlega möguleika
þess. Og þó að menn geri sér það
ef til vill ekki ljóst, þá hefir þessi
trú öll einkenni sannrar Guðstrúar
og er henni í raun og veru ekkert
frábrugðin, þótt nöfnin sé önnur,
sem menn nota yfir hugtökin. Og
það skiftir minstu, því að árangur-
inn er hinn sami: Óbugandi starf
þeirra og löngun til að notfœra
möguleika lífsins mannkyninu til
góðs.—
III.
Svo er ennþá eitt viðhorf þessa
máls, sem vér megum ekki ganga
fram hjá.
Auk þess, sem afstaða Iotningar-
innar gagnvart lífinu beinlínis
skapar hvatirnar og möguleikana
fyrir öllum framförum, er það held.
ur enginn samanburður, hversu
miklu hamingjusamlegra það hug-
arfar er, sem þannig getur fundið til,
en hitt, sem ekki á neitt ímyndunar-
afl, eða gerir sér neitt heilagt.
Það er sagt, að á síðustu tímum
rómverska ríkisins, þegar allar trú-
ar. og siðferðishugmyndir voru i
upplausn, þá hafi sjálfsmorð farið
ákaflega í vöxt, og sýnir það ekkert
annað en örvænting þeirrar kynslóð.
ar. Hin ískyggiíega hækkandi tala
sjálfsmorða meðal hinna vestrænu
þjóða fær mann nú til að renna
grun í, hvern enda sú hugarstefna
fær vor á meðal — sem hættir að
sjá vitranir Guðs mitt á meðal
hversdagslegra hluta, sem hætt er að
sjá dýrð hansdoga jafnvel í þyrni-
runnanum og hætt er að heyra rödd
hans og trúa á skipanir hans.
Maðurinn er fljótur að komast til
botns í sjálfum sér, ef hann trúir
því ekki, að veikleiki sinn verði upp-
svelgdur af styrkleika annars, sem
honum er meiri. Og þegar þeim
grundvelli er kipt burt undan hugs-
analífi voru og lífsskoðun, þá er
hætt við, að fari fyrir oss eins og
sál skáldsins, sem sá ekkert á bak við
sig nema:
Hyldjúpan næturhimin
heltan fullan af myrkri—.
Þá er hætt við, að vor andlegi mátt-
ur veslist upp og vér fyllumst ör-
væntingu og lífið verði oss að kvöl.
Meðal kaþólskra þjóða, sem yfir-
leitt eru ekki enn þá farnar að efast
um tilveru Guðs og dýrlingana, er
tala sjálfsmorðanna miklu lægri. Og
það sýnir, að þessar þjóðir eru yfir-
leitt hamingjusamari og áhyggju-
minni. Ef vér komuni inn í dóm-
kirkjur sumra kaþólsku landanna
og sjáum alt það skraut og þá dá-
samlegu fegurð, sem þar mætir aug-
unum — fegurð, sem iðulega er
sköpuð af list svo mikilli, að ósjálf-
rátt hrifur hún oss til aðdáunar og
bænar — þá sjáum vér hverju fögn-
uður trúarinnar fær áorkað.
Ýmsir mundu segja, að í fegurð
og óhóflegu skrauti kirknanna, birt-
ist oss einmitt það einkenni kaþólsk.
unnar, sem henni hefir oft verið
fundið til foráttu, að vera yfirborðs,
leg og finnast sem öllu réttlæti sé
fullnægt aðéins með hinni ytri dýrð.
Vera má, að svo hafi oft orðið fyr-
ir kaþólskum trúarbrögðum. — En
samt sem áður snertir þetta ekki
kjarna málsins.
Dýpsti sannleikurinn í þessu öllu
er sá, að þessar kirkjur eru bygðar
af fegurðarhugsjón, guðstrú og
fórnfýsi, sem löngum hefir verið
þeim mun meiri meðal hinna ka-
þólsku þjóða, sem kirkjur þeirra eru
fegurri en vorar.
Hin dýrlegustu listaverk eru að-
eins skuggi ennþá dýrlegri trúar.
Snild listagáfunnar getur ekki þró-
ast, nema fyrir lotning þeirrar sálar,
sem ann öllu því, sem er fagurt og
fullkomið, svo heitt, að ltún getur
ekki án þess verið og reynir þess
vegna að endurskapa það í kring um
sig. Hvergi annarsstaðar en þar,
scm fögnuður er í lífinu, er sú lotn-
ing til staðar. Hvergi annarsstaðar
en þar, sem trú er, þekkist sá fögn-
uður.
Og af þessu sjáum vér.þá, hvers-
vegna oss er það nauðsynlegt að
læra að draga skó af fótum og finna
til þess, að það er heilög jörð, sem
vér göngum á.
Öll dagleg hamingja vor og öll
framtíð mannkynsins er í veði. Trú
á það, sent er voldugt og dásamlegt,
er oss nauðsynleg, ef vér viljum lifa,
en ekki deyja.—
Hver sem á mig trúir, hann mun
lifa, þótt hann deyi, segja trúarrit-
in, og þessi orð hafa reynst að vera
sönn í lífssögu þjóðanna.
Það eru trúarhetjurnar i ein-
hverjum skilningi, sem bera höfuðin
hæst í minningum fortíðarinnar.
Það eru trúarhetjurnar, sem rutt
hafa brautina yfir nútíð og framtíð.
Það eru trúarhetjurnar, sem alt af
sjá möguleikana, þar sem aðrir sjá
ekki neitt, nema hylyjúpan nætur-
himin heltan fullan af myrkri.
Oss skortir Urst °S fremst
ímyndunarafl trúarinnar. Oss skort-
ir sárlega fegurð trúarbragðanna
inn í sálir vorar. Til er enskur
söngur sem oft er sunginn og mjög
hefir orðið hjartfólginn engilsax-
neskum þjóðum. Söngurinn heitir:
The beautiful isle of somcwhere,
sem þýðir hið fagra eyland vonanna,
og þetta er efni Ijóðsins:
Einhversstaðar er sólskinið bjart-
ara, dagarnir lengri og hlýrri og
skuggarnir færri — einhversstaðar
á fagralandi vonanna.—
Einhversstaðar er baráttunni lok-
ið, vináttan orðin heilli og einlægari,
ástúðin sannari og meiri — lífið
sælla.
Einhversstaðar blasa við oss þessi
fögru hlið andans, þar sem englarnir,
klæddir dýrindis skrúða, taka við
oss og leiða oss á fund vorra yndis-
legustu drauma — einhversstaðar í
fagralandi vonanna á bak við sól og
mána.
Mættum vér ávalt eiga inst í sál
vorri, í blikandi draumaskýi, ósnort-
ið af vanhygð vorri og stundargirnd.
um—þetta fagra land vonanna og
trúarinnar.—
Mættum vér ávalt hlúa að þeim
hugsjónum, sem eru fagrar og dýr-
legar og geta þessvegna orðið vor
andlegi jólaeldur og skjól, þegar
burt er sólin. Þann rétt getur hver
maður áskilið sér í ríki Guðs.—
Benjamín Kristjánsson.
—Kirkjuritið.
Fyrsta landnámstilraun
Breta í Norður-Ameríku
Eftir S. K. STEINDÓRS
(Framh.)
Amidas spurði þá, hvað landið
héti, og rauðskinnarnir, sem höfðu
ekki minstu hugmynd um, hvers
EF ÞÉR KENNIÐ MAGNLEYSIS
NOTIÐ NUGA-TONE
pau hin ýmsu eiturefni, er setjast að
í likamanum og frá meltingarleysi stafa,
verða að rýma sæti, er NUGA-TONE
kemur til sögunnar; gildir þetta einnig
um höfuðverk, o. s. frv.
NUGA-TONE víaar óhollum efnum á
dyr, enda eiga miljónir manna og
kvenna því heiisu sfna að þakka.
Kaupið aðeins ekta NUGA-TONE í
ábyggilegum lyfjabúðum.
Við hægðaleysi notið UGA-SOL —
bezta lyfið, 50c.
hann spurði, svöruðu út í hött:
“Win-gan-da-coa,” sem þýðir: “En
hvað fötin þín eru falleg.” Amidas
hélt því næst aftur heim til Eng-
lands og sagði, að þetta land héti
“Vingandacoa.” En Elísabet, sem
var meykóngur, eins og kunnugt er,
mæltist til þess að landið yrði látið
heita Virginia, í heiðursskyni við
sig, og var auðvitað farið að hennar
vilja, og heitir landið það síðan.
Raleigh hafði mikinn hug á að
Virginia yrði ensk nýlenda, og þrátt
fyrir margskonar mótmæli í því
satnbandi, misti hann samt ekki
kjarkinn eða sigurvonina.
Undir forystu John White sendi
Raleigh svo 150 landnema, 133 karl.
menn og 17 konur, til Ameríku.
Þeir tóku land við litla eyju, er heit-
ir Roanoko Island. (Eyja þessi er
skamt frá meginlandinu, hún er 19
rastir á lengd, en 14 á breidd.). Þar
bygðu þeir sér vígi. Indíánarnir
voru óvinveittir i garð nýbyggjanna
og gerðu þeim marga skráveifuna.
Elenora, dóttir White landstjóra,
giftist einum landnemanna, Ananias
Dare að nafni, 18. dag ágústmán-
aðar árið 1587 ól hún meybarn, er
var vatni ausið, og var stúlkan heit-
in Virginia. Er hún talin vera hið
fyrsta afkvæmi hvítra foreldra, sem
fæðist á þessum slóðum, því líklegt
má telja, að Þorfinnur karlsefni og
menn hans hafi verið á New Found-
landi, og þar mun Snorri, sonur
Guðríðar og Þorfinns karlsefnis
vera fæddur. En er Virginia litla
var hálfsmánaðar gömul, seri White
landstjóri, afi hennar, aftur heim til
Englands, til þess að fá meiri liðs-
styrk þaðan, svo að landnemarnir
gætu varist ásælni og fjandskap
lndíánanna.
Er White kom til Englands, var
þar alt á tjá og tundri. Ófriðurinn
við Spánverja var í uppsiglingu og
ráðandi menn þar í landi þóttust
hafa öðrum hnöppum að hneppa en
að veita fáeinum landnemum í fjar_
lægri heimsálfu liðveislu. Og fyrst
fjórum árum síðar, árið IS91* 8at
White lagt af stað að nýju til hjálp-
ar vinutn sínum og vandamönnum.
Og er hann kom til Roanoko-eyj-
unnar, voru liðin nákvæmlega fjög-
ur ár frá því að Virginia dótturdótt.
ir hans fæddist. Svo hafði verið um
talað, að ef landnemarnir þyrftu að
flýja eyjuna, skyldu þeir rista á
trjástofnana, hvert þeir hefðu flust
búferlum, og ef krossmark væri rist
þar undir, átti það að vera merki
þess, að þeir væru í nauðum stadd-
ir. Þegar White steig á land á Roan.
oko-eyjunni, sá hann skjótlega hvers
kyns var. Vígið var fallið, og gras-
ið óx óáreitt, þar sem bjálkakofar
landnemanna höfðu verið. Undir
einu Cedrus-trénu fann hann fimm
líkkistur, sem höfðu verið grafnar
upp, og var búið að ræna líkunum.
Ennfremur fann hann tætlur af þók-
um sínum og myndum á vío og
dreif. Á eitt trjánna sá hann að
var rist með stóru letri orðið “Kroa_
ton,” sem er nafn á nærliggjandi
'eyju. Þangað ætluíju þeir sér að
fara, en fárviðri hið mesta hrakti þá
á haf út, og þrátt fyrir fortölur og
grátbænir White var skipstjórinn ó-
fáanlegur að leita strandar Ame-
ríku að nýju, og sneri aftur heim til
Englands, svo að White auðnaðist
ekki að sjá framar dóttur sína og
vini.
Fyrst nokkrum árum síðar, í maí-
mánuði árið 1607, náðu Englending-
ar varanlegri fótfestu í Ameríku og
stofnuðu þann nýlendu-vísi, er siðar
urðu hin víðlendu og fólksmörgu
enskumælandi lönd i Ameríku. Og
þá fyrst fregnaðist um afdrif land-
nemanna frá Roanoko-eyjunni.
Indíánarnir greindu frá afdrifum
þeirra og sögðu, að þeir hefðu um
nokkurra ára skeið verið i góðri