Lögberg - 19.03.1936, Side 1

49. ÁRGANGUR
\ l'
WINNIPEG, MAN., FIMTUUAGINN 19. MARZ 1936
NÚMER 12
Frá Manitoba þinginu
Á miðvikudaginn þan n. þ. m.
sló í brýnu milli framsögumanns í-
haldsflokksins í fylkisþinginu og
náttúrufríÖindaráÖgjafans, Hon. J.
S. McDiarmids. Reis þetta út af
því, að Mr. Evans og fylgifiskar
hans hrugÖu stjórninni, og þá ekki
hvað sízt ráÖgjafa náttúrufríðind-
anna, um afskiftaleysi og vanrækslu
viðvikjadi lagningu vera inn x hin
vmsu og mismunandi námahéröð.
Mr. McDiarmid tók slíkum aðfinsl.
um ekki með þegjandi þögninni, og
tók það hann heldur ekki ýkja lengi
að færa þingheimi heim sanninn um
það, að þær væri gersamlega út í
hött; studdi hann meðal annars mál
sitt með því, að námamenn fylkisins
hefðu hvað ofan í annað látið í ljós
ánægju sína yfir athöfnum stjórt.-
arinnar í málinu; hefðu þeir meðal
annars i allmörgum tilfellum orðið
stjórninni sammála um það, að nýir
vegir um ýms námahéröð svöruðu
aldrei kostnaði. Mr. McDiarmid
taldi fram eftirgreind sex atriði í
satnbandi við námarekstur er stjórn-
in beitti sér fyrir, öllum aðiljum í
þessu sviði til tryggingar og hags-
muna.
1. Strangt eftirlit með reglugerð-
um öllum, er að því lúta að vernda
líf og heilsu þeirra manna, er námu.
gröft stunda.
2. Námsskeið fyrir unga menn,
er leggja vilja stund á námuleitir og
rannsóknir.
3. Föst nefnd til þess að rniðla
málum, ef ágreiningsefni rísa upp
milli þeirra, sem námur starfrækja
og starfsmanna þeirra.
4. Ókeypis efnarannsókn skrá-
settrar námaspildu.
5. Rannsókn fyrir skilyrðum til
orkustöðva.
6. Skrásetning, sem tryggir jafnt
hag námufinnanda og þess, er legg-
ur fé sitt fram til starfrækslu náma.
Að gefnum þessum upplýsingum
rann berserksgangurinn af íhalds-
mönnum; alt datt í dúnalogn. Tölu.
verðar umræður spunnust út af því
á föstudaginn, hvort það skyldi leyft,
að búpeningur mætti eftir vild leika
lausum hala um þjóðvegu fylkisins.
Um þetta atriði flutti Mr. Foster,
stjórnarflokks þingmaður frá Kil-
larney, innblásna og ítarlega tölu;
sagðist hann oft og einatt hafa átt í
erjum út af því, að slompaðir legát-
ar, sem ekið hefðu bilum sínum 70
milur á klukkustund, hefðu velt sér
yfir hesta sína, sem verið höfðu á
beit í vegarjöðrunum; taldi hann
slíkt hina mestu óhæfu og tók ein-
dregið málstað hrossanna og kúanna.
Gert er ráð fyrir einhverri mála-
miðlun þessu viðvíkjandi, þar sem
tekið verði fult tillit til persónufrels-
is kýrinnar og hestsins engu síður
en bílstjórans.
Mr. H. F. Lawrence, þingmaður
hins óháða verkamannaflokks fyrir
St. Boniface, vék að því á dögunum
i þingræðu, að réttast myndi að
leggja niður fylkisstjóraembættið i
Manitoba og fela þær skyldur, er
fylkisstjóri nú gegndi, á hendur há-
yfirdómara fylkisins. Ekki fékk-
uppástunga þessi nokkurn stuðn.
ingsmann. Athuganir þær, er Mr
Lawrence gerði, komu fram er til
þess kom að afgreiða $7,551 fjár-
veitingu til starfrækslu aðseturs
fylkisstjóra. Laun fylkisstjóra
greiðir sambandsstjórnin, en fylkið
annast um kostnað við skrifstoíu
hald, viðhald og risnufé.
F. M. GEE
Mr. F. M. Gee hefir manna mest
auðgað hljómlistarlíf Winnipegbúa
undanfarin ár; hefir stuðlað að því
með hinum svonefndu Celebrity
Conserts, að almenningi hefir veizt
þess kostur að hlusta á marga af
hinum frægustu heimsmeisturum á
sviði hljómlistarinnar. Um þessar
mundi eru rétt i þann veginn að
vera liðin tuttugu og fimm ár frá
því Mr. Gee tókst fyrst á hendur
að hafa yfirumsjón með hljómleika-
haldi hinna ýmsu snillinga, er til
Winnipeg hafa komið og annast um
þaraðlútandi undirbúning.
ROOSEVELT VONGOÐUR
UM FRAMKVÆMD ST.
LAWRENCE SKIPA-
SKURÐARINS
Senator Key Pittman; Democrat
frá Nevada, og formaður í utan-
ríkismálanefnd öldungadeildar þjóð-
þingsins í Wjashington, hefir lýst
yfir því, að Roosevelt forseti geri
sér góðar vonir um að á næsta þingi
verði afgreiddir samningar um það
að hef ja í samráði við Canada, verk
á skipaskurðinum fyrirhugaða milli
St. Lawrence fljótsins og vatnanna
miklu.
v
PRÓFESSOR SÆMUNDUR
R.IA RNHÉÐINSSON
LATINN
Þann 21. febrúar síðastliðinn, lézt
í Kaupmannah. Sæmundur Bjarn-
héðinsson prófessor, og um langt
skeið yfirlæknir við holdsveikra
spítalann í Lauganesi, einn af hinum
ágætustu mönnum sinnar samtíðar
með íslenzku þjóðinni. Sæmundur
var fæddur þann 26. ágúst árið 1863
á Böðvarshólum i Húnavatnssýslu.
IIORFURNAR 1 NORÐUR-
ÁLFUNNI
Slíka skæðadrífu af vafasömum
fregnum af viðhorfinu i Norður-
álfunni, flytja dagblöðin um þessar
mundir, að næsta örðugt er að átta
sig á því hvað þar sé í raun og veru
að gerast; venjulegast bera kvöld-
blöðin meginið af þvi til baka, er
morgunblöðin tóku fyrir góða og
gilda vöru. Þó er það nú víst, að
Þjóðverjar bafi fallist á það, að
scnda umboðsmenn til Lundúna á
fundi í framkvæmdarnefnd Þjóða-
bandalagsins, sem ákveðið hefir ver-
ið að þar skuli haldinn; formaður
hinnar þýzku sendinefndar verður
Joaquin von Ribbentrop, einkaráðu.
nautur Hitlers. Er líklegt talið. að
Sir Eric Phipps, sendiherra Breta i
Berlín, hafi átt i því drjúgan þátt,
að Þjóðverjar létu tilleiðast að senda
erindreka til Lundúna.
Frakkar láta sér all óðslega og
vilja helzt enga málamiðlun heyra
nefnda á nafn, og hið sama er um
Rússa að segja. En Bretar hafa á
hendi forgöngu í því efni að koma á
sáttum, og er svo að sjá, að smi
stendur sé brezka þjóðin á einu máli
um það að veita stjórninni einhuga
fylgi í tilraunum hennar til sam-
komulags.
VATNAVEXTIR OG
MANNTJÓN
Vatnavextir hér og þar um Que-
becfylki, hafa valdið manntjóni og
eigna. Á föstudaginn hljóp vöxtur
i St. Francis ána, er fellur í St.
Lawrence fljótið um 50 mílur aust-
ur af borginni Quebec, er sópaði
burt með sér heimili, er á árbakk-
anum stóð. Voru þar inni fimrn
börn, er öll fórust. Talsvert tjón
hefir og orðið af vatnavöxtum á
ýmsum stöðum í Ontario.
PRESTUM BÖNNUÐ AF-
SKIFTI AF STJÓRN-
MALUM
Þeir Villeneuve kardínáli og erki-
biskupinn i Quebec, hafa gefið út
fyrirskijxan þess efnis, að prestum
hinnar rómversk-kaþólsku kirkju
skuli hér eftir óheimilt að hafa opin-
ber afskifti af stjórnmálum; verði
þeir sannir að sök um brot gegn
þessum fyrirmælum, geti það leitt
til embættismissis.
VILL AFNEMA TOLL A
GASOLÍU
Mr. Ásmundur Loptson, liberal
þingmaður fyrir Pheasant Hills
kjördæmið í Saskatchewan, bar ný-
verið fram tillögu til þingsályktunar
í fylkisþinginu þess efnis, að af-
numinn skyldi innflutningstollur á
gasolíu; var tillagan samþykt í einu
hljóði. Mr. Loptson lét þess getið,
að árleg gasolíu notkun í Saskat-
chewan sé um 70,000,000 gallóna, en
skattur sá, er fylkisbúar gpæiddu af
þessari vöru, hlypi upp á $1,800,000
um árið.
IIRAÐFRYSTUR FISKUR
úr ritgerð eftir Sigurð
Kristjánsson alþm.
Sala á hraðfrystum fiski á sér
ekki langa sögu i Bandaríkjunum,
en hins vegar mjög merkilega. Hefir
sala á þessum fiski farið svo hrað-
vaxandi, að hún er nú talin nál. 70
þúsund smálestir á ári, og virðist
fara dagvaxandi. Kristján Einars-
son þóttist nú strax sjá, að þarna
væri til mikils að vinna. Lagði hann
því hina mestu áherzlu á að kynna
sér mál þetta: verkun og útbúnað
vörunnar, söluaðferðir, kröfur neyt-
enda o. s. frv. Eftir það að hafa
valið umboðsmenn í New York fyr.
ir S. 1. F. fór Kristján svo til Can-
ada. Er áhugi Islendinga þar afar
mikill og almennur fyrir því að
sytðja landa sina hér heima í því að
vmna markaði þar vestra. Er á-
hugi þessi svo mikill, að einn íslend.
ingur vestra, rikur maður og hinn
mesti Islandsvinur, bauð að leggja
fram 100 þús. kr. til tryggingar við-
skiftum íslendinga á fiskisölu, gegn
um þá umboðsmenn, er Kristján
fengi i Canada. Hefir þessi maður,
sem engra hagsmuna á von af þess-
um viðskiftum, nú sett þessa trygg.
ingu, og hækkað hana í 150 þús.
krónur.
—Mbl. 15. febr.
STAUNING KEMUR TIL
ISLANDS
Fréttaritari útvarpsins í Kaup-
mannahöfn hefir fengið vitneskju
um, að Stauning forsætisráðherra
Dana hefir í hyggju að koma við á
íslandi, í för sinni til Ameríku, sem
ráðgert er að hann fari í sumar.
í Kaupmannahöfn gengur það
einnig staflaust, að Kristján kon-
ungur 10. og Alexandrine drotning
muni koma til Islands í júní næst-
komandi, ásamt Ingrid krónprins-
essu.—Mbl. 23. febr.
Frá Islandi
Búfé Norðfirðinga í hœttu
sökum bjargarskorts.
Norðfirði.
Almennur bjargarskortur fyrir
búfé er nú fyrirsjáanlegur hér
eystra, ef ekki kemur neitt sérstakt
fyrir til að bæta úr þessu hörmung.
ar ástandi.
Mikil ótíð og jarðbönn hafa nú
gengið um langan tíma.
Bjargarskortur stafar aðallega af
því, að stór hluti heyskapar manna
náðist ekki í hús á síðasta hausti,
sökum stöðugra rigninga.
Norðfirðingar hafa alt af keypt
hey úr Norðfjarðarhreppi undan-
tarin ár og einnig á Norðurlaudi.
Þegar nú þetta bregst, er ekki út-
lit fyrir annað en lóga þurfi um
belming nautpenings í bænum, ef
ekki fæst hey antiars staðar frá af
landinu, eða frá Noregi, með
“Nova” í marzmánuði.
. Þorrnar.
Mbl. 25. febr.
Þingeyingar leita til Bjarg-
ráðasjóðs vegna harðinda.
Vegna harðinda og ótta við fóð-
urskort i Þingeyjarsýslum hefir
sýslumaður Þingeyinga sótt um 30
þúsund króna lán úr Bjargráðasjóði
til fóðurbætiskaupa, ef nauðsyn
krefur.
Skiftist lánið þannig: að Suður-
sýslan fær 20 þúsund og Norður-
sýslan 10. Stjórn sjóðsins gaf sýslu.
manni í gær fyrirheit um lánið.
—Mbl. 25. febr.
TIL K.N.
Ung eg dirfðist engum tjá,
Insta leyndist þráin:
ó, að eg mætti aðeins sjá
yngispiltinn Káin.
í kofanum eg hírðist hljóð,
horfði út um skjáinn;
aldrei var svo gæfan góð
hún gæti sýnt mér Káinn.
Á mig hlóðust árin há;
er nú vonin dáin,
að mér hlotnist enn að sjá
óðsnillinginn Káin.
Skemtun munu Ijóð hans ljá,
þó líði hann út í bláinn;
þvílíkum skal þakkir tjá,
þjóðin hyllir Káinn.
Kapphlaup hafa konur háð;
kinn varð sveitt og bráin,
þó hefir engin enn þá náð
okkar gamla Káin.
Sambandsþiogið
í vikunni sem leið hafði sam-
bandsþingið til meðferðar málið um
verzlun og verð landbúnaðaráhalda.
Eins og kunnugt er, höfðu þau
kaupsýslufélög, er með slíkar vörur
verzla lýst yfir all mikilli verðhækk.
un. Þingnefnd landbúnaðarmálanna
skiftist í flokka. Fulltrúar frjáls-
lynda flokksins í nefndinni kröfðust
þess að félögin frestuðu framkvæmd
verðhækkunarinnar þar til að nefnd-
inni hefði veizt kostur á að rann-
saka aðstæður frá öllum hliðum.
Þessu mótmæltu afturhaldsmenn og
tjáðust enga gilda ástæðu sjá fyrir
slikum drætti. Þó fóru leikar svo
að tillaga stjórnarinnar um frestun-
ina var samþykt í nefndinni með
miklu afli atkvæða; fylgdu henni og
að málum þingmenn e.C.F. og
Social Credit flokkanna. Gert er
ráð fyrir að rannsókn þessi verði
lxin ítarlegasta; fær nefndin sér til
aðstoðar sérfræðinga í öllum þeiin
greinum, er að rannsókninni lúta.
Formaður nefndarinnar er Mr. W.
G. Weir, liberal þingmaður fyrir
MacDonald Kjördæmið í Manitoba.
Dr. Thomas Donnellv (Wood-
Mountain), gerði tillögu um það, að
nefndinni yrði fenginn hæfur lög-
fræðingur til aðstoðar, en J. T.
Thorson (Selkirk) bar fram uppá-
stungu um skipun endurskoðenda.
Malcolm McLean (Melfort), krafð-
ist þess að nefndinni yrði heimilað
að taka þá sérfræðinga í þjónustu
sína, er hún teldi nauðsynlegt mál-
inu til úrlausnar; voru allar þessar
tillögur samþyktar, þrátt fyrir
ströng mótmæli frá D. W. Beaubien
(Brandon), er taldi rannsóknina ó-
þarfa og óframkvæmanlega. Fred
Johnston (Lake Centre), krafðist
þess að verkfæraframleiðendur og
umboðsmenn þeirra frestuðu að
minsta kosti verðhækkuninni meðan
á rannsókninni stæði; í sama streng
tók Hon. W. R. Motherwell, fyrr-
um landbúnaðarráðgjafi, nema að
þvi leyti sem hann tók dýpra í árinni
og talcþ umrædda verðhækkun bún-
aðaráhalda öldungis óverjandi á
þessu stigi málsins; kvað þessa ó-
væntu verðhækkun komið hafa eins
og skúr úr heiðkiru lofti; þingmenn
yrði að láta sér skiljast að hér væri
ekki um að ræða fund í félagi verk-
smiðjuéigenda; það væri landbún-
aðarnefnd sambandsþingsins, er á
rökstólum sæti til þess að gæta hags-
muna bænda að því er hann vissi
bezt. Mr. J. Coldwell, C.C.F.
(Rosetown-Biggar) lýsti yfir fylgi
sínu við afstöðu stjórnarinnar í mál-
inu. Harry Leader, liberal (Portage
la Prairie), hafði síðasta orðið og
kvaðst telja það hreina og beina sið
ferðisskyldu, að ekki yrði við mál
þetta skilist fyr en öll gögn væri
dregin fram í dagsljósið.
Töluverðar umræður spunnust út
af þvi á fimtudaginn var, hve langt
stjórnin hefði gengið í því, sam-
kvæmt fyrirmælutn gagnskiftasamn-
inganna við Bandaríkin, að lækka
innflutningstoll á ýmsum tcgundum
ávaxta. í sumum tilfelum nenmr
slík lækkun helmingi frá því sem
viðgekst á dögum Bennett-stjórnar-
innar. Framsögumenn afturhalds-
liðsins léttu sér allsóðslega og töldu
það hvorki meira né minna en sýnt,
að með þessu væri stofnað til efna-
haglegra f jörráða við þá stétt manna
í þessu landi, er ávaxtarækt stund-
aði; kæmi þetta einkum hart niður á
Ontario og British Columbia fylkj-
um. Þeir fjármálaráðgjafinn, Mr.
Dunning og þjóðteknaráðgjafinn,
Ilsley, héldu uppi svörum fyrir
stjórnina; töldu þeir ótta afturhalds-
manna með öllu ástæðulausan;
reynslan hefði sannað það alveg af-
dráttarlaust, að sérhver tolllækkun
á ávöxtum hefði orðið neytendum
þessarar þjóðar til ómetanlegra
hagsmuna; þess bæri og að gæta, að
stjórnin gæti í samráði við tollmála.
nefdina, hagað hækkun og lækkun
innflutningstolla eftir þeim aðstæð-
um, sem fyrir hendi væru í þann og
þann svipinn ; færi stjórnin að sjálf-
ögðu eftir því, sem hún réttlátast
teldi í garð allra aðilja.
Mr. Woodsworth gerði Norður-
álfumálin, eða réttara sagt ófriðar-
horfurnar þar. að umtalsefni einn
daginn. Svaraði forsætisráðgjafi
því til, að núverandi stjórn undir-
gengist engar skuldbindingar við-
víkjandi þátttöku í utanlandsófriði
fyr en þing og þjóð hefði átt þess
kost að láta í ljós álit sitt um málið.
Þó enn sé vitanlega ekki langt á
þingtímann liðið, þá hafa samt sem
áður störf þingsins gengið það
greiðlega, að gera mun mega ráð
fyrir þingslitum nokkru fyr en á-
ætlað var í fyrstu.
Sambandsstjórnin hefir skipað 23.
rnanna þingnefnd til þess að rann-
saka starfsemi heitisöluráðsins nýja
áamt markaðsskilyrðum fyrir hveiti.
Liklegt þykir að Hon. T. A. Crerar
verði formaður nefndarinnar. Mælt
er að nefnd þessi verði þannig
mönnuð;
Hon. T. A. Crerar (ChurchiM),
R. J. Deachman (North Huron).
T. J. Connelly (Wood Mountain),
Hon. W. D. Euler (North Water-
loo), W. Garlepy (Three Rivers),
II. S. Hamilton (West Algoma), S.
W. Jacobs (Cartier), Harry Leader
(Portage la Prairie), J. A. Mac-
Kinnon (West Edmonton), J. A.
McMillan (Mackenzie), Mr. Mc-
Lean (Melfort), D. A. McNNiven
(Regina), V. T- Potter (Shelburne),
J. G. Ross (Moose Jaw), A. Syl-
vestre (Lake St. John), H. W.
Winkler (Lisgar), J. P. Barry
(Northumberland). Þessir seytján
þingmenn eru allir liberal.
Úr íhaldsflokknum eiga þessir
menn sæti í nefndinni: Rt. Hon. R.
R. Bennett (West Calgary), E. E.
Perley (Qu’Appelle), D. W. Beau-
bier (Brandon), M. C. Senn (Hal-
dimand).
Af hálfu Social Credit þingflokks-
ins er R. Fair (Battle River), en
fyrir hönd C.C.F., M. J. Coldwell
(Rosetown-Biggar).
TEKJUAFGANGUR f
BRITISII COLUMBIA
Hon. John Hart, f jármálaráðgjafi
fylkisstjórnarinnar í British Colum_
bia, lagði fram fjárlagafrumvarp
sitt í þinginu þann 11. þ. m. Gerir
frumvarpið ráð fyrir $119,927
tekjuafgangi. Tekjur nema $24,312,-
54T. en útgjöld $24,192,594.
Gilitrutt.
The Cabinet of Curios
By Helen Swinburne
Arrayed 011 shelves of polished tvood, tliey stand
Inside glass doors, each quaint and curious tliing
\\ r-ought by the artifice of liuman liand,
And to the mind some far-off memory bring,
Or thought of olden times long passed away.
. Witliin this little world apart, I see
A Maltese Cross of silver filigree—
An inlaid box — a gaily-painted tray.
Two little Chelsea cats with friendly faces
Beside a fragment of handwoven shawl,
A pair of Spanish castanets, with laces
Of gold, tliat liang above the mirrored wall,
A panel sewn in silk by patient fingers,
Mellowed with age, a faded Valentine—
And many a treasure formed in strange design—
Whilst over all an air of mvstery lingers.
We yet may dream of some gay fantasy
From a carved fan with roses painted red,
Or hear a merry lilting melody
The click of castanets, and overhead
See the lights gleaming with a warm glow.
We yet may drift witli fancy in her flight
And through the rolling mists of time alight
Into the wondrous world of long ago.