Lögberg - 07.05.1936, Blaðsíða 1

PHONE 86 311
Seven Lines
Áafi
W&efSf
a útf*
a
'^* For
•^?***
Service
and Satisfaction
PHONE 86 311
Seven Lines
ws
tot
«*£&*

d
v^0V>°
ÍTlo*>* For
Better
Dry Cleaning
and Laundry
49. ÁRG-ANGUR
WINNIPEG, MAN., FIMTUDAGINN 7. MAÍ, 1936.
NÚMER 19
Ethiópíumenn gefast upp—Haile Sel-
assie keisari flýr úr landi og
leitar landsvistar í Palestínu
Þaii tíðhidi liat'a ger^t, að ítalir hafa unnið í'ullnaðar
sigur á EJthiópíumönmim, og keisarinn hefir flúið land
á.saml i'jölskyldu sinni. Er þess vænst að úr þessu komi
Mussolini þar á fót bráðabirgðar stjórn nær sem véra
vill. Samkvæmt vfirlýsingu í brezka þinginn frá Anlhony
Eden utanríkisraÖgjafa, hefir stjórn Breta fallist á að
veita liinum útlæga keisara Ethiópíumanna landvist í
PaLostínu gegn því skilyrði, að hann lial'i engin afskii'li
af opinberum málum.
('rslit þessi í Afríkustríðinu hafa af eðlilegum ástæð-
um veikt til muna álit og afstöðu Þjóðbandalagsins út á
við, þar sem allar tilraunir þess til samkomulags og sátta
fóru gersamlega út um þúfur.
Frá Islandi
STÓRT HÆNSNABO
BRENNUR
í fyrrinótt brann til kaldra kola
hænsnabú við Langholtsveg 12 og
fórust þar 12—14 hundruð hænsn,
bætSi ungar og fullorðið, og þrem
kúm var með naumindum bjargaS.
BUstjÓri, sem staddur var hjá Ár.
bæ ásamt tveimur mönnum öðrum
kl. tæpl. 3 um nóttina kom fyrstur
manna auga á eldinn og ók þanga.S í
skyndi. Var hænsnahúsiS mikiS
fariS aS brenna og eldur mestur
austur af miSju húsinu.
Eigandi hússins og húsdýranna,
ETögni Halldórsson verkstjóri hjá
Mjólkurfél. Rvíkur,, sem býr rétt
hiá hænsnabúinu, var þegar vakinn.
MeS aSstoS aSkamumanna tókst
með naumindum að bjarga þrem
kúm, er hafSar' voru í f jósi áföstu
viS hænsnahúsiS. Alt annað brann
til kaldra kola, og slökkviliSi'S, sem
kom aS um kl. 3, gat ekkert að gert.
Þarna brunnu inni 5—6 hundruS
hænsn fullorSin og 7—8 hundruS
ungar. þeir elztu tveggja mánaða
gamlir, en þeir yngstu skriðu úr
egginu í fyrradag. Húsið, sem
brann, var skúrbygging 33x5^ m.
að stærS, bygt Úr timbri og járn-
varið. Tvær útungunarvélar voru
í húsinu og þrjár fósturmæSur, sem
hitaSar voru með olíulömpum, en
húsið var raflýst.
Ekkert verSur vitaS um þaS, meS
hverjum hætti eldurinn hefir komið
upp. og varð einskis vart, er síSast
var gengiS um húsiS, um miðnætti.
Þótt húsiS og hænsnin væru vá-
trygt mun eigandinn hafa beðið til-
finnanlegt tjón.
—N. dagbl. 8. apríl.
KRISTLEIFUR A
STÓRA-KROPPI 75 ARA
í dag er hinn góðkunni fræSi-
maður. bændaöldungurinn, Krist-
leifur á Stóra-Kroppi 75 ára. Krist-
leifur á yfir aS líta langa og' stari-
sama æfi. Seni bóndi hefir hann
alla tiS veriS sómi stéttar sinnar.
ötull og framtakssamur, en þó gæt-
inn og forsjáll. Eins og aS líkindum
lætur liafa öldur erfiðleikanna oft
risií hátt, ekki sízt á frumbýlings-
ánmum, er börnin voru möfg í ó-
megð — þá er mörg búmannsraun.
En ávalt var þó sigur unninn.
Samhliða búsáhyggjum hefir
Kristleifi unnist tóm til að stimda
ritstörf í stórum stíl og með ágæt-
um árangri. Hver bóndi, sem rækt-
ar og bætir jörS sína, heldur áfram
landncámi forfeSranna. Kristleifur
er einn margra slíkra á seinni árum.
En færri eru þeir, sem hann, er
varSveitt hafa gullkorn sögulegra
minninga úr lífi íslenzkrar alþýSu.
ÞaS starf mun halda nafni hans á
lofti um langa framtíð ,og verða
mcira metið eftir því, sem lengra
líður.
Á þessum tímamótum æfi sinnar
munu öldungnum á Kroppi og hinni
ágætu konu hans berast margar
hlýjar óskir æftíngja og vina. Og
sá hópur er stór, því aS engan veit
eg hans öfundarmann né óvin.
Einar Guðnason.
—N. dagbl. 5. apríl.
# * #
/•'./. ÍRl 'EITINGATILLÖGUR
A ALÞINGI
Nefndarálit og tillögur fjárveit-
inganefndar voru lagðar fram á Al_
þingi í gær.
I lækkunartillögur nefndarinnar
viS fjárlögin nema 247 þús. kr., en
lækkunartillögur 54 þús. kr. Raun-
veruleg hækkun samkvæmt tillögun.
um er því 193 þús. kr:
I fjárlagafrv. eru útgjóld ríkis-
sjóSs áætluð 15.7 milj. kr. og tekj-
urnar 15,5 milj. kr. Að viðbættum
tillögum neindarinnar yrði um 4<x>
þús. greiðsluhalli á frv.
Nefndin' gerir ráð fyrir í áliti
sínu, aS gera viS 3. umr. tillögur til
hækkunar á tekjuliSunum þannig
aS fjárlögin geti orSið tekjuhalla-
laus.
Hækkunartillögur nefndarinuar
skiftast þannig: Til vega- og hafn-
argerðar 84 þús. kr., til sjúkrahúsa
rikisins 50 þús. kr., til skólabygg-
inga 25 þús. kr., til embættiskostn-
aðar presta 30 þús. kr. og afgangur
er ýmsir smástyrkir til einstakra
numna og félaga. Eru nokkrir
þeirra taldir hér á eftir: Til Guð-
mundar Thoroddsen próf. og Gísla
F. Petersen til utanfara vegna rann-
sóknar heilasjúkdóma 3,000 kr., til
Guðmundar Matthíassonar til
hljómiistarnáms 1200 kr., til dr.
Þork. Jóhannessonar til ritstarfa
1,000 kr., til Tómasar GuSmunds-
sonar skálds 1,000 kr., til SigurSar
Skúlasonar til þess að fullkomna sig
í frásagnarlist 1,000 kr., tH Péturs
Jónssonar söngvara 1,000 kr., til
Eggerts Stefánssonar söngvara
1.000 kr., til Bjarna Björnssonar
gamanleikara 1,000 kr., til Þóru
Borg til leiknáms erlendis 1,000 kr.,
til Jóhanns Sveinssonar til vísna-
söfnunar 600 kr., hækkun styrks til
Leikfélags Reykjavíkur 4,000 kr.,
til útgáfu fransk-islenzkrar orða-
bókar 2,500 kr. og hækkun styrks til
skóggræðslu 3,200 kr.
—N. dagbl. 5. apríl.
* # #
FISKAFLINN UM
MANHÐAMOTIN
llinn 31. marz s. 1. var aflinn
samtals á ollu landinu 7,640 smál.,
miðað viS fullverkaSan fisk.
Á sama tíma í fyrra 16,252 smál.,
eSa nokkru meiri en helmingi meiri.
Miðað við þennan dag hafði afl-
inn minkaS um 4 þús. smál. á ári
síðan 1933, en á þessu ári hefir afl-
inn minkaS um fullar 8 þús. smál.
frá því í fyrra.
Þó hefir afli aukist á nokkrum
stöðum á þessari vertíS, miSað viS
fyrra .ár: Á Eyrarbakka úr 5 smál.
í 68 smál. Stokkseyri úr 84 smál.
í 170 smál.. i I'orlákshöfn og Sel-
vogi úr 25 í 110 smál., í Grindavík
úr 167 smál. í 370 smál.
í (ierðum og Leiru er aflinn að
kalla jafn nú og í fyrra 257 smál.
En á öllum öðrum stöðum mikið
lægri.
Mestu munar á togaraaflanum.
t Reykjavík höfSu togarar aflað
283 smál. á móti 2,806 smál. í fyrra
eða 10. hluta af fyrra árs veiði.
I HafnarfirSi er veiði togaranna
i marzlok 57 smál. á móti 1573 smál.
á sama tima í fyrra, eða tæplega 27.
hluta fyrra árs veiðar.
önnur skip í Reykjavík höfSu í
marzlok veitt 352 smál. gegn 1143
smál. áriS áSur. en önnur skip en
togarar í HafnarfirSi 155 smál. ;\
móti 481 smál. áriS áSur.
Af heildaraflanum kemur á:
Sunnlendingaf jórSung 6,734 smál.
VestfirSingafjórSung 738 smál.
AustfirSingafjórSung 167 smál.
—Xýja Dagbl. 4. apríl.
TEKST A HENDUR
FORUSTU LANDBÚNAÐAR
UÁÐUNEYTISINS
Eins og kunnugt er sagSi Donald
McKertzie af sér í haust er leiS, em-
bætti landbúnaðarráðgjafa i Bracken
stjórninni, þó hann fyrir þrábeiðm
Mr. Brackens gengist undir að
gegna því fram í lok síðasta þings.
Xú hefir Mr. McKezie látið af em-
bætti fyrir fult og alt, en Mr.
Bracken tekið þaS að sér jafnframl
stjórnarforustunni. Sparast við
þetta full ráðgjafalaun.
Mr. McKenzie gengur í þjónustu
L nited Grain Growers félagsins og
verður varaforseti þess. Er hann í
hvívetna hinn liðtækasti maStn g
eftirsjá aS brottför hans úr stjórn
Manitobafylkis.
SKARAR FRAM ÚR
ÞJÓDKUNNUR BLADA-
MADUR LATINN
l'ann 30. apríl síSstliSinn lézt í
Torontoborg, einn af hinum nafn-
kendustu blaðamönnum canadisku
þjóðarinnar, Harry W. Anderson,
fyrrum ritstjóri Toronto Globe,
sextugur aS aldri. Haf'ði hann fyr-
ir skömmu veriS skipaSur í þá hina
konunglegu rannsóknarnefnd, er
það verkefni hefir meS höndum aS
kynna sér starfrækslu hcgningar-
húsa i landinu og bera fram tillögur
viðvíkjandi umbótum á þvi sviSi.
FRÁ FRÖNSKU
KOSNINGUNUM
Xánari fregnir af kosningum
þeim til franska þingsins, er fram
fóni síðastliðinn sunnudag, bera
með sér, aS sigur hinna róttækari
vinstri manna hefir orSiS stórfeld-
ari en hugaS var í fyrstu. JafnaS-
armannaflokkurinn, undir forustu
Leon Blum, er langsterkastur, og
myndar væntanlega ráSuneyti í fé-
lagi við Kommúnista, er hlutu um
80 þingsæti. Þykir liklegt aS meS
þessu hreyti Frakkar mjög til hin?
betra uiti stefnu sina i utanríkismál-
um, með því að núverandi meiri-
hluta flokkar höfðu Xorðurálfu-
friðinn efst á stefnuskrá sinni.
SKIPADUR FYLKIS-
STJÓRI
Mr. Eric Wlerge Hamber hefir
veri'S skipaSur fylkisstjóri í British
Columbia. Er hann fæddur í Win-
nipeg þann 21. apríl 1879, sonur
Erics Hamber, er um langt skeiS
gegndi skólastjórastöSu viS St.
Johns College. Hinn nýi fylkis-
stjóri stundaðá bankastörf lengi
framan af æfinni, en tókst á hendur
forstjórastöSu viS British Columbia
Mills, Timber & Trading félagið
1912 og hefir haft þann starfa með
höndum jafnan síðan. Árið eftir var
hann kosinn í bankaráð Dominion
bankans. Mr. Hamber hefir mjög
gef iS sig við íþróttum, einkum kapp.
róðri.
Allan Halderson
Þessi kornungi og efnilegi, ís-
lenzki piltur, sem getið var um i
síÖasta blaði að unnið hefði í hljóm-
listarsamkepni Manitobafylkis,
Manitoba Music Teachers Trophy,
er sonur þeirra Mr. og Mrs. W.
Halderson, 738 Banning Street.
llann hefir frá byrjun veriS nem-
andi Ragnars II. Ragnars i píanó-
spili.
TKKJUSKATTUR EYKST
Við lok nýliSins fjárhagsárs nam
tekjuskattur fylkisstjórnarinnar í
Manitoba $130,000 umfram þaS, sem
viSgekst áriS þar á undan. Persónu-
legur tekjuskattur gaf af sér $821,-
081 en skattur verzlana og fram-
ieiðslufyrirtækja hljóp upp á $371,-
751-
- ÚTVARP -
Almenningi í íslenzkitm bi/gdum er tilkynt, að
íslenzkri giiðsþjónustu verður útvarpað tfrá
Fyrstu lútersku kirkju í Winnipeg sunnudag-
inn 17. maí, kl. 7 e. h.
FIMTI 1 RÖÐINNl
Samkvæmt nýprentaðri skýrslu
frá veðurstofunni í Ottawa, var síS-
astliSinn aprílmánuSur hinn fimti
kaldasti í röSinni síðan árið 1880.
SAMBANDSÞINGMAÐUR
LATINN
SíðastliSinn sunnudag lézt í Ot-
tawa, Mr. D'Arcy Britton Plunkett,
íhaldsflokks ])ingmaður fyrir Vic-
toria, B.C., 64 ára að aldri. Er
liann fyrsti neðrimálstofu þingmað-
urinn, sem látist hefir frá því um
síSustu sambandskösningar.
ÞINGKOSNINGAR .1
EGYPTALANDI
Almennar þingkosningar fóru
fram á Egyptalandi síðastliðinn
föstudag, og lauk þeim meS allglæsi.
legum sigri fyrir þjó'Sernissinna.
Alls eiga sæti i neSri málstofunni
232 þingmenn. Egyptaland fékk
þingræðisstjórn 1923, og voru þetta
fimtu kosningarnar frá þeim tíma.
Sambandsþingið
J'ann 1. þ. m., lagSi Mr. Dunning
fram fjárlagafrumvarp sitt í Sam-
bandsþinginu og fylgdi því úr hlaSi
með langri og ítarlegri ræSu. Ýms-
ar allverulegar breytingar tollög-
gjöfinni viSvíkjandi, hefir frum-
varpið til brunns aS bera og ganga
þær langflestar í þá átt að lækka
verndartolla. Alls eru tolllækk-
anirnar 104, en hækkanir í 12 til-
Eellum. Söluskattur hækkar um
2%, verður nú 8%. Tekjuskattur
stórfyrirtækja hækkar um ^/2% en
einstaklingstekjuskattur helst ó-
breyttur.
Innflutningstoltur af búnaSará-
höldtftn lækkar úr 25% ofan í 7^/2%.
Tollur á gasolíu lækkar ofan i ic á
gallónuna. Samkvæmt ákvæðum
hins nýja gagnskiftasamnings Við
Bandaríkin, mega canadiskir ferða.
menn kaupa og flytja inn $100 virSi
af Bandaríkjavörum án þess aS
borga af þeim toll, og ná hliSstæS
ákvæSi til amerískra ferðamanna,
er hingað koma.
Alls gerir f járhagsáætlunin 1936-
37, ráð fyrir $100,000,000 tekju-
halla. Mr. Dunning var alt annað
en myrkur i máli viðvíkjandi efna-
hag þjóðarinnar og hvatti mjög til
s])arnaðar. Þó kvað hann ekki
verða um það deilt, að horfurnar
Eæri batnandi jafnt og þétt.
Þingnefnd sú, undir forustu Mr.
Euler, verzlunarráðgjafa, sem haft
hefir meS höndum rannsókn hveiti-
verzlunarinnar, hefir nú lokiS
störfum, og er þess vænst að hún
lcggi fram álit sitt á næstunni. For-
stjóri hveitisöluráSsins, Mr. Mur-
ray, telur æskilegt að skipuð verði
konungleg rannsóknarnefnd viÖ-
víkjandi hveitiverzluninni í heild.
Enn er órcáðið hvern byr slík uppá-
stunga kann aS fá.
Til J. P. P.
2. maí, 1936.
Eg sá þaS í Lögbergi i gær aS þú
hafir haldiS ræSu um Island, fyrir
fullu húsi í Winnipeg, og hef ir þetta
skapaS þá forvitni hjá mér og öSr-
A sumardaginn
fyrál
a
Það vaknar alt af svefni á sumardaginn fyrsta
og signir sig mót austri og þyrstu brjósti teygar
úr loftsins djúpu skálum þær lífs og kraftaveigar,
aem ljóssins andi veitir á sumardaginn fyrsta.
Og ljóssins andi svífur á sumardaginn fyrsta
á sólskinsmjúkum fjöÖrum tilsmæstu og stærstu heima,
með vængjafylli af lífi í gegnum loftsins geima
og gleSur alt, sem bærist, á sumardaginn fyrsta.
Hann snertir kaldan svörðinn á sumardaginn fyrsta
og sæng hins minsta frækorns hann endurvermast
lætur;
liann skapar því í moldinni þroskaráð og rætur
og reisir það frá dauðum á sumardaginn fyrsta.
Hver lífræn tunga syngur á sumardaginn fyrsta
í samfagnandi tónum, er viðkvæm hugsun blandar;
og söngnum fylgir kraftur sem berst frá strönd til
slrandar
og stígur upp til himins á sumardaginn fyrsta.
Og það er eins og sál vor á sumardaginn fyrsta
með sigurvaldi rísi, til æðra skilnings vakni;
som andi vor aé floygur som höft og hnútar rakni
oi>- himininn sé opinn á sumardaginn fyrsta.
Sig. Júl. Jóhannesson.
um hér, aS eg treysti því að þú segir
okkur írá ferðalagi þínu í Lögbergi,
ekki sízt þar sem má lesa þaS á milli
línanna í þessum fréttastúf blaSsins,
aS þú munir ekki hafa gengiS um
landíS bhndandi.
ÞaS sem þú segir vita allir, sem
þiS þekkja, að er rétt og satt. Við
vitum vel hvaS góSur Islendingur
þú hefir alt af veriS, og þaS er kom.
inn tími til þess aS fólk hér sjái
gamla landið eins og þaS í rauninni
er, en ekki i gegnum einhverja blá-
móSu fávizkunnar, sem flestir þeir
lifa í, sem hafa ekki séð Island í
mörg ár, og sem margir á íslandi
lifa í. Bobby Burns sagði eitthvaS
á þá leiS aS þaS sé gott að sjá okkur
sjálfa eins og aSrir sjá okkur, og
engum er betur treystandi til þess að
segja rétt og skýrt og satt frá öllu
en þér.
Eg veit að þú hefir vit á því að
halda í þér andanum í hvert skifti
sem þú finnur aS þú ert kominn út
á hálan ís, sérstaklega hvaS menn-
ingu þjóSarinnar snertir, og aS þú
berir hana ekki saman viS þaS sem
hcr er aS finna í því efni, eSa gerir
annan samanburS, sem varS séra
Albert aS fótakefli. Hann hafSi
ekki vit á því aS halda í sér and-
anum þegar aS þvi kom aS gera
samanburð, og hafa þó víst en,;ir
bríxlað séra Albert um heimsku'
Auðvitað þykist eg vita dálítið um
landifc", því þar var eg nýlega. En eg
mundi koma of klumbslega orðum
um þá kurteysi, alúS og vinsemd,
sem eg mætti hjá fólki mínu, frænd-
um og vinum, og hjá mörgum ó-
kunnugum, ,og um þá ókurteysi
andúS og fyrirlitningu, sem eg mætti
hjá mörgum öðrum, að það yrði
misskilið af þeim, sem ekkert vita
um Island, en þykjast þó vita alt,
og færi kanske fyrir mér eins og í
einu húsi, þar sem eg á aS hafa
talaS svo illa um landiS að þaS leiS
yfir konuna, maSurinn ældi 1
"sínkið" og blessuS börnin gufuSu
upp á loft meS tárin í augunum.
Og samt sagði eg mikið meira gott
en ilt um alt "heima" þó aS eg sé
ekki eins góður íslcndingur nú og
eg var áður en eg fór "heim."
Segðti okkur álit ]iitt um ísland
—en haltu í þér andanum jiegar það
á viM Þú fyrirgefur ráSlegging-
una. G. T. Athclstan.
List of Contributors
towards purchasing "The Glacial
Blink" a painting by EMILE
WALTERS, to be presented to the
Winnipeg Art Gallery and placed
in the Winnipeg Auditorium. Pur-
chase price $700.00.
Mr. H. Halldorsson ....................$50.00
Dr. B. J. Brandson.................... 25.00
Dr. Jon Stefansson ...................... 10.00
Dr. P. H. Thorlaksson .............. 20.00
Mr. Hannes Lindal ...................... 25.00
Anonymous ................................. 1.00
Hon. W. J. Major ....................... 5.00
Ald. Victor B. Anderson ............ 5.00
Prof. Richard Beck .................... 5.00
Total.....................................$146.00
Kærar þakkir,
THE COLUMBIA PRESS, LTD.
Mr. B. Bjarnason kaupmaSur frá
Langruth, var staddur í borginni í
bvrjun vikunnar.
Hinn árlegi vor-bazaar Kvenfé-
lags Fyrsta lúterska safnaSar, verð.
ur haldinn í fundarsal kirkjunnar á
þriðjudaginn þann 19. þ. m.