Lögberg - 02.07.1936, Blaðsíða 4

LÖGBERG, FIMTUDAGINN 2. JÚLl, 1936
JÍV;
OefiB (lt hvern ílmtudag af
THE COLUMBIA PRESB LIMITED
695 Sargent Avenue
Winnipeg, Manitoba.
Utanáskrift ritstjórans:
EDITOR DÖGBERG, 695 SARGENT AVE.
WINNIPEG, MAN.
VerO 53.00 um áriO—Borgist fyrirfram
The ‘'Lögberg” is printed and published by The Columbia
Press, Umíted, 695 Sargent Avenue, Winnipeg, Manitoba.
PHONE 86 327
Ný loforðasyrpa

Fréttir
Kjósendum þessa lands stendur vafa-
laust enn í fersku minni loforðasyrpa Mr.
Bennetts 1930; þeir bitu á agnið þá, þó þeir
fljótt á eftir færi að naga sig í handarbökin,
er sýnt varð um efndirnar. “Loforð öðru-
megin en svik i hinumegin, ’ ’ eins og Bólu-
Hjálmar komst að orði. 1 þeim kosningum
klöngraðist hinn ný-uppdubbaði forustumað-
ur afturhaldsflokksins í Manitoba á Sam-
bandsþing, og sat þar sem hljóðpípa eða há-
talari Mr. Bennetts fram að októberkosning-
unum í fyrra. er svo mátti segja að allar
björgunartilraunir yrði fyrir gíg og skipið
sykki við lítinn orðstír með því nær allri á-
höfn. Ilinn nvi leiðtogi, Mr. Willis, var einn
hinna mörgu háseta, er í pólitískum skilningi
sukku með loforðaskipi Mr. Bennetts; hann
náði ekki endurkosningu í Souris.
Islenzkar þjóðsagnir geta um uppvakn-
inga. Ilver veit nema þau hin sömu fyrir-
brigði gerist enn þann dag í dag?
Sum af loforðum þeim, er Mr. Willis ber
á borð fyrir kjósendur þessa fylkis' láta ó-
neitanlega vel í eyra. Það er svo sem ekki
margt að því, að heyra fagurlega talað um
lækkun skatta, því skattar, hér sem annars-
staðar, þykja ærið háir; hann segist vera
staðráðinn í því að nema úr gildi launaskatt-
inn, sem Bracken-stjórnin lagði á; þessi
launaskattur, sem nemur tveimur af hundr-
aði, hefir vitanlega aldrei átt neinum sérstök-
um vinsældum að fagna, enda var til hans
gripið sem örþrifaráðs til þess að mæta sí-
hækkandi útgjöldum vegna atvinnuleysis; um
undanþágur frá skatti þessum var rýmkvað
nokkuð á seinasta þingi. Áætlaðar tekjur í
fylkissjóð ur þessari átt nema $1,350.000.
Með hverju ætlar Mr. Willis að fylla í eyð-
una? Hann heitir því ennfremulr, kom'ist
flokkur sinn til valda- að þá skuli bílaskattur
ekki fara fram úr $5-00 á bíl. Áætlaðar tekjur
af bílaskattinum í ár, hlaupa upp á $850,000.
Af þessari upphæð nema tekjur fylkisins af
60,000 fólksflutningabílum, $600,000, sam-
kvæmt núgildandi $10.00 skatti á bíl. Með því
að lækka þenna skatt um helming, eins og Mr.
Willis ráðgerir, þverra tekjurnar um $300,-
000. Með hverju ætlar Mr. Willis að fylla
upp í það skarð? Hann heitir því einnig
hátíðlega, að lækka fiskiveiðaleyfi og veita
undanþágu, frá skatti á gasolíu til nota við
dráttarvélap fiskiskip olg námuframleiðslu.
Gert er ráð fyrir að tekjulækkun af þessum
völdum nemi nálægt $50,000. Þá gerir og
afturhaldsforinginn ráð fyrir því, að spara
fylkinu $1,000,000 á ári með lækkun vaxta é.
fylkisskuldinni, hvaða tryggingu sem hann
annars kann að hafa fyrir því, að slíku verði
hrundið í framkvæmd. Alís eiga sparnaðar-
ráðstafanir hans að nema um $2,300,000 á ári.
Yafalaust verður Mr. Willis spurðu oft að
því fyrir þann 27. júlí næstkomandi, hvaða
nýja tekjustofna hann ætli sér að innleiða,
því víst er um það- að eins og nú hagar til eru
litlar líkur á að starkrækslu þess opinbera
verði viðunanlega haldið uppi sé úr minnu að
spila en því, sem Brackenstjórnin hefir handa
á milli.
Gæti það hugsast að Mr. Willis vildi lækka
ellistyrkinn, eða styrkinn til mæðra? Gæti
hann hugsað sér að lækka tillög til skólanna,
sjúkrahúsanna eða háskólans? Viðvíkjandi
öllu þessu verður hann alveg vafalaust kraf-
inn ákveðins svars, þar sem undandráttur
kemst ekki að.
Fólkið í Manitoba er gagnkunnugt sögu
afturhaldsflokksins, og þó það hafi illu heilli
látið ánetjast áður, eru litlar líkur á að það
geri það í þetta sinn; það var ekki búið að
gleyma loforðafargani Mr. Bennetts í fyrra
haust, og það er heldur ekki búið að gleyma
neinum þeim af hásetum hans, er þrátt fyrir
vandræða og vanefnda kafjann frá 1930,
veigruðu sér ekki við að koma fram fyrir
almenning með nýja loforðaskjóðu í haust er
leið.
örlæti er ímörgum tilfellum dygð. En
hóf er bezt að hafa í allan máta. Óhóf það í
loforðum, sem fram kemur í stefnuskrá Mr.
Willis, hlýtur óhjakvæmilega að koma honum
sjálfum og fylkisfískum hans óþyrnlilega í
koll á kosningadaginn.
af alheimsþingi kvenna í Washington, D.C.
31. maí til 6. júní.
Eftir frú Andreu Johnson.
Herra ritstjóri:—
Mér hefir dottið í hug að senda þér stutt
ágrip af ferðasögu minni til Washington þar
sem margur hefði ef til vill gaman af að lesa
það.
Ef til vill fyrsta spurningin, sem kemur
upp í huga manns er: ‘“Hvaða gagn getur
komið af öllum þessum heimsfundum?”
Konur frá öllum heimi hafa farið á þennan
samfund í Washington, og hafa margar mátt
taka nærri sér til þess að geta gjört það, og
um leið lagt þyngri byrðar á herðar þeirra,
er heima sátu, til þess að líta eftir öllu, með-
an þær voru í fjaríægð. Þær hafa óneitanlega
búist við miklu góðu frá þessum samfundi.
Er það líklegt að bóndakonan úr “thatch-
ed village” frá Ceylon, skógunum í Latvíu,
Ástralíu, Afríku, Noregi, Þýzkalandi og Eng-
landi hafi tekið sér þessa ferð á hendur, nema
að fylsta alvara fylgdi málum. Allur heim-
urinn býst við miklu frá þessum samfundi.
Margmennur fundur, með erindrekum úr
svona mörgum áttum er mentandi. Það sem
einu sinni var bara nafn í landafræðinni þeg-
ar maður gekk í skóla hefir nú alt í einu orðið
að plássi með lifandi fólki og meira að segja
vinum. Hver ræða og hver fundur kennir
manni eitthvað.
1 margra huga er ‘ ‘ The Associated Coun-
try Woman of the World” aðeins nafnið eitt
og er því tilhlýðilegt að útskýra það með
nokkrum orðum. 1927 í Geneva gerði “The
International Council of Women” tillögu
þess efnis að hrinda í framkvæmd stofnun
nefndar, sem gæti vitað með hvaða hætti
sveitakonur ynnu í sínum félagsskap, og ef
hægt væri að tengja þær svo saman að þær
gætu vitað hver um hagi hinna, líkt og gert
væri í International Council of Women. Voru
því konur frá bændafélögum boðnar til fund-
ar í London 1929.
Á þessum fundi sátu erindrekar frá 21
þjóð og voru þessar konur settar í nefnd:
Lady Aberdeen frá Englandi, Comtess Keys-
erlingk frá Þýzkalandi, og Miss Alfred Watt
frá Englandi. Miss .Zimmern frá Englandi
kjörin skrifari. Var þessari nefnd falið á
hendur að starfa að þessu máli og mætti hún
í London 1930 og var þar ákveðið að kalla
saman alheimsfund í Stokkhólmi 1933. Voru
þar 2,000 konur samankomnar og erindrekar
frá 27 þjóðum; var þá “The Associated
Country Woman of the World stofnað og ráð-
stafað að hafa samfundi (conferences) þriðja
hvert ár og skyldi það næsta haldast í Wash-
ington, D.C. 1936.
Sunnudaginn 31. maí kl. 5 e. h. mættu
erindrekar frá öllum heimi í Washington
Cathedral, til þess að byrja samfund sinn
með Guðsþjónustu. Rev. Canon Stokes, fyrr-
um registrar við Yale háskólann flutti bæn
og hélt stutta guðsþjónustu; voru tveir sálm-
ar sungnir og blessun lýst af biskupi Fri-
mar. Kirkjan er ein af indælustu kirkjum
Ameríku og hefir verið í smíðum í 18 ár og er
búist við að það muni taka 10 ár enn áður en
hún er fullgerð. Konur í Washington höfðu
hrundið þessu mikla starfi á stað með því að
kaupa spildu af landi og gefa hana til þess
að kirkjan væri reist þar. Er á þessum stað
líka mikill og góður kvennaskóli. Hafa bænda-
konur frá byrjun heimssögunnar verið aðstoð
og styrkur kirknanna. Wilson forseti hefir
verið lagður til hvflu í kjallara kirkjunnar.
Fyrsti starfsfundur A.S.W.W. var haldinn
í U. S. Government Auditorium mánudaginn
1. janúar kl. 12, og höfðu þá 6.700 erindrekar
verið skrásettir, frá 23 þjóðum. Yfir sjötíu
voru frá Canada og Evrópu, sex af þeim frá
Manitoba. Fimm sem erindrekar frá The Wo-
men’s Institute og eg fyrir hönd The United
Farm Women of Manitoba.
Avarpaði forseti AjS.W.W., Mrs. Watt,
okkur með nokkrum vel völdum orðum. Bauð
svo Mrs. Franklin Delano Roosevelt okkur
velkomnar til Washington, og sagði að kring-
umstæður höguðu því svoleiðis að konur yrðu
að læra að laga sig eftir þeim og þyrftu þar
af leiðandi að hafa meiri samtök og sam-
vinnu, þær gætu ekki lifað út af fyrir sig eins
og gjört hefði verið í gamla daga, og þar sem
þær ynnu að “the basic industry of life,” þá
hlyti þær að sigra í því starfi, sem þær ynnu
að' og hún vonaði að í gegnum störf sveita-
kvennanna yrði vinahendur tengdar um allan
heim.
næstu tveimur mannsöldrum, að
ráða eða skapa kringumstæður
heimsins,
Þessum' fundum var hagað með
öðru móti en vanalega gerist; það
voru aðeins þessar tvær ræður, og
svo ræða forsetans, Mrs. Watt, á
þriðjudagsmorguninn, og á mikla
samsætinu í Williard Hotel fimtu-
dagskvöldið, þar sem 15,000 konur
sátu til borðs í einu, sú stærsta
veizla, sem nokkurn tíma hefir hald.
in verið í Washington. Tvær ræð-
ur fluttar af Secretary Wallace og
Mrs. Carrie Chapman Catt. Engar
tillöjgur voru fram'bornar heldiur;
en konur mættu í sérstökum deildum
til þess að ræða áhugamál sín. Var
heilum degi varið til þess og gátu
konur því valið um hvaða mál þær
ræddu, en aðeins tekið þátt í tveim
deildum. Voru þessi mál rædd:
Drama, Education for Country
Life, Folk Dancing and Folk Sing
ing, Handicrafts, Health Services in
Rural Areas, Library Services in
Rural Areas, Motion Pictures,
Music, Organization for Rural
Young People, Radio og Study of
Local History, The Country Wo-
man and the Economic Problems
The Country Womafi’s Use of Rural
Resources, Electricity in Rural Life,
Marketing of Home Products,
Town People in the Country (a) As
Wlorkers (b) As Residents (c) As
Holiday Makers, Rural Unemploy;
ment and Readjustment. Var eg
með í Library Services in Rural
Areas og Rural Unemployment and
Readjustment, og voru bæði mál-
efnin rædd rækilega. Hafði eg sér
staklega ánægju af bókhlöðu um-
ræðunum og virtust konurnar hissa
á að frétta um okkar góða íslenzka
bókasafn í Árborg “Trúboðshvöt.
Eru bókhlöður í Bandaríkjunum
studdar af sveitar- og almenr.ings-
fé. Sérstaklega var eg spent fyrir
umferðarbókhlöðunum þeirra syðra.
Er bíll bygður með kerru, sem hefir
gler á þrem hliðum, svo fólkið geti
fljótlega valið um bækur, þegar bíln-
um er ekið í hlað ; Kemur hann einu
sinni í viku og fer til skólanna líka.
Þetta er alt ókeypis og er ef til vill
bezti vegur til þess að menta full-
orðna fólkið, “Adult Training.”
Þetta fyrirkomulag er þvi miður
aðeins í sumum' fylkjum Bandaríkj.
anna, suður og austur parturinn
sýnast hafa komist lengra á veg í
öllu þessháttar framkvæmdum.
(Framh.)
Umræður hófust um almenning heill börnin_1 nefndinni eru Gísli .Ólafs.
Hon. Henry A. Wallare, Secretary of
Agriculture ávarpaði okkur næst. Lagði
hann mikla áherzlu á að þar sem konur legðu
meira til lándframleiðslu en nokkú^s annars
einstaks iðnaðar í heimínum, hlytu þær á
Þingvísur
Hér lyftir hún turnum vor lýð-
stjórnar höll,
af ljósum í kveldhúmi skreytt,
á voldugum súlum er tímanna tönn
fær ei tuggið í sundur né eytt.
Úr vönduðum efnum svo vegleg og
traust
af verksnild og list er hún gjörð.
Með stálturna’ er horfa’ upp i
stjörnuhvel blátt
en steinfætur djúpt niðri í jörð.
Já, ekkert fær sakað þá öflugu smíð
gegn óhappi hverju er hún trygð,
sem ógoldin f járkrafa í okrara hönd
á arfgengum lögstöfum bygð.
Sá fegursti vottur um framsýnan
dug, •
samt flaug gegnum hugann á mér:
hvort trygt mundi líf uppi í loft-
sölum þeim,
ef landskjálfti kæmi nú hér ?
Um landskjálfta það er í frásögur
fært,
að fjöllum þeir velti á hlið.
í lögstafa krosstrjánum lítið er hald
ef lífsþörfin byltir sér við.
II.
Við gengum í salinn hvar þjóðkjörið
þing
af þjóðfrægum görpúm var háð.
Frá starfi þess áþjáðum öreigalýð
var uppreisn og mannfrelsi spáð.
og umskiftin voru ekki smá.
Röksemdir flugu sem höfuðlaus
hænsn
og hver aðra ráku sig á.
Til rjáfurs í salnum frá róstunum
þeim
steig rykið, svo loftið varð þykt.
Mér þungt varð um andann af ó-
lcendum þef,
sem að eflaust var þingræðis lykt.
Af öxi og höggstokki óljósri mynd
fyrir augu mér samtimis brá
og einhverjum herra sem afsíðis stóð
og i eggina glottandi sá.
En mikil var andakt og aðdáun Jóns
á engelsku ruddi’ hún sér veg:
“They sure know their business
these brilliant men.”
“You bet! They can talk,” sagði eg.
Rykið og fjaðrirnar féllu o’ná gólf,
það varð flekkótt með blettum og
rautt.
Svo færðist á umhverfið friður og
spekt,
því fallið var liðið og dautt.
Á skuggann af herranum höggstokk.
inn við
eg horfði, en þá sagði Jón:
“Yes, great are the pillars of pros-
perous state
and the power behind the throne.”
Af þinginu hljóður eg heimleiðis
gekk, (
en hrifinn og mælskur var Jón.
Hans aðdáun fossaði um eyrun á
mér
í ákveðnum þingræðis tón.
son, J. M. Gíslason, Th. J. Gíslasón
og J. S. Gillis.
Síðan hafa komið inn gjafir til
nefndarinnar frá öllum hinum bygð-
unum í N. Dak., sem nafnalistinn
sýnir.
Næstum strax eftir brunann hafði
kvenfélagið hér “Fjólan” gefið
tuttugu dollara og Mr. og Mrs. F.
Stephenson, Winnipeg tíu dollara.
Ennfremur hefir T. Eaton Co. og
fleiri gefið mikið af fötum og fata-
efni. Þar að auk hefir nú komið
inn hér $105.50 i samskotum. Gjafa-
listinn fylgir hér með.
Það er ætíð vert að geta þess, sem
vel er gjört, og sprottið er af sönn-
um kærleika og löngun til að létta
undir og mýkja böl þeirra, er bágt
eiga, og orðið hafa fyrir slysum og
óhappi á lífsleiðinni.
Það er eitt hið fegursta er vér
mennirnir getum gjört, og ekki þá
hvað sízt, þegar blessuð saklaus
börn eiga hlut að máli sem hér er.
Guð blessi og launi öllu þessu
góða fólki fyrir framtakssemi þeirra
og þessar miklu og góðu gjafir.
Vinsamlegast,
Nefndin.
III.
Að hug mínum flyktust þeir frjáls-
lyndu menn,
sem fyr höfðu takmarkið sett,
er líf sitt og starf höfðu lagt fram
til þess
að lögtryggja frelsi og rétt.
Þá dreymt hafði um framtíð með
fegurra lif
þar friður og eining ei brást.
En sannleikans leituðu sannfrjálsir
menn
í samvinnu, bróðerni og ást.
En mættu þeir líta’ yfir löndin og sjá
okkar lýðstjórnar farganið alt,
vora nútíðar menning með forðahúr
full,
en fólkið sitt hungrað og kalt.
Mættu þeir líta yfir löndin og sjá
okkar löghelgað stóriðju rán,
sem verðlaunar klæki með veldi og
tign,
en vinnu með skorti og smán.
Já, mættu„þeir líta yfir löndin og sjá
okkar lögfrjálsu iðnaðarstétt;
hún situr að drafinu, er svín áttu
að fá,
en seldi sinn frumburðar rétt.
Og bóndann, sem lendir á bullandi
kaf
í botnlausum veðskulda hyl.
En bankinn fær veðrétt í börnunum
hans,
því bújörðin hrökk ekki til.
IV.
Til framtíðar lít eg með fálmandi
hug,
úr flækjunni sé eg ei út.
Hvort hungrið það verði’ eða hug-
vitið næst,
er heggur á Gordions knút?
Hjálmar Gíslason.
Hér sátu nú fulltrúar fólksins í
hring,
það var fögur og hrífandi sjón;
alt ^iðhorfíð andáðí'valdi og tign,
11 jíi ,.v. . .
sem vafðist um mig og hann Jon
Þakkarávarp
Síðast í apríl s.l. kom hingað til
Brown, Man. sendinefnd frá Akra,
Hensel og Cavalier, N. Dak., með
eitt hundrað tuttugu og einn dollar
og tuttugu og fimm cent ($121.25),
til styrktar yngstu Ólafssons börn-
unum, er mest sköðuðust af brun-
anum síðastl. janúar, þá hús þeirra
brann, og sem ekki er útséð um enn
hvort nokkurn tíma ná sér að fullu,
sérstaklega hið yngsta.
Hér var strax sett nefnd, til að
annast og sjá um, að þessu fé og
öðru, er inn kynni að koma, væri
varið sem bezt og gagnlegast fyrir
Mr. J. H. Norman, Hensel, $2.00;
Mr. Skúli Stefánson, Hensel, $1.00;
Mr. Elías Stefánson, Hensel, $1.00;
Mr. J. B. Sigurdson, Hensel 50C;
Mr. John Bergman, Hensel, 50C;
Mrs. Fred Johnson, Hensel $1.00;
Mr. Thos. Jordin, Hensel, $1.00;
Mr. O. M. Ólafsson, Hensel, $1.00;
Mr. Steve Scheving, Hensel, $1.00;
Mr. J. M. Thorsteinson, 50C; Mr.
Mat. Olason, Hensel, 50C.
Safnað af J. H. Norrnan:
Mrs. Guðrún Sigurðsson, Hensel,
$1.00; Mr. William Sigurðson, Hen-
sel, $1.00; Mr. Helgi Thorlakson,
Hensel, 50C; Mr. og Mrs. Leo Sam-
son, Akra, $1.00; Mr. og Mrs.
Jónas Jónasson, Akra, 50C; Mrs.
Sigurlaug Anderson, Akra, 50C.
Mr. Th. Thorvardson, Akra,
$1.00; Mr. Eggert Sigurðson, Akra,
$1.00; Miss Margaret Gíslason.
Akra, 25C; Miss Guðrún Gíslason,
Akra, $1.00; Mr. og Mrs. Guðm.
Austfjörð, Akra, $1.00; Mr. og
Mrs. Paul Nelson, Akra, 50C; Mr.
og Mrs. Helgi Johnson, Hensel,
$2.00; Mr. og Mrs. Robt. Dickey,
Cavalier, $1.00; Mr. og Mrs. John
Andrews, Cavalier, $1.00; Mr. Louis
Byron, Mountain, $1.00; Mr. og
Mrs. John Einarsson, Cavalier,
$1.00; Mr. Hal Simundson, Cava-
lier, $1.00; Mrs. Emma Soards,
Hensel, 50C; Mr. og Mrs. Harry
Johnson, Cavalier, $1.00; Mr. og
Mrs. Oli K. Thorwaldson, Akra,
$1.00; Miss Loa Gunnlaugsson,
Akra, $1.00; Mr. Helgi Reykdal,
Akra, $1.00; Miss Solveig Guð-
mundson, Akra, $1.00; Mr. og Mrs.
Einar G. Thorlakson, Akra, $1.00;
Mr. og Mrs. John Johnson, Akra,
$1.00; Mr. og Mrs. Guðm. Thor-
lakson, Akra, $1.00; Mr. og Mrs.
Jonathan Arnason, Akra, 75C; Mr.
og Mrs. H. V. Arnason, Akra,
$1.00; Mr. og Mrs. John Magnús-
son, Hensel, $1.50; Mr. Earl Pálma-
son, Hensel, 50C; Mrs. Kristín John-
son, Hensel, $1.00; Mrs. S. T. Ólaf-
son, Akra, 25C; Mrs. Ragnar Hann.
esson, Akra, 25C; Mr. og Mrs. B. H.
Hjálmarson, Akra, $1.00; Mr. og
Mrs. B. S. Stefánsson, Hensel,
$1.00; Mr. og Mrs. Grimsi H. Thor-
lákson, Hensel, $1.00; Mr. og Mrs.
Skúli Stefánsson, Hensel, $1.00;
Mr. og Mrs. Sigurgeir Stefánsson,
Hensel, $1.00; Mr. og Mrs. Sigurð-
ur Stefánsson, Cavalier, 50C; Mr. og
Mrs. Dewey Claughton, Hensel,
50C; Mrs. Jenny Claughton, Hensel,
50C; Mr. og Mrs. E. O. Abraharm
son, Akra, $1.00; Mr. og Mrs. Dag-
bjartur Guðbjartson, Akra, $1.00;
Mr. og Mrs. Joe E. Peterson, Cava.
lier, $1.00; Mr. Franklin Sott,
Hensel, 50C; Mr. og Mrs. Clifford
Eiríkson, Cavalier, $1.00; Mr. og
Mrs. S'. B. Einarson, Cavalier,
$1.00; Christie Thorvardson, Akra,
$2.00; Mr. og Mrs. E. G. Eirikson,
Cavalier, 70C; Mr. og Mrs. Óli
Andrews, Cavalier, $1.00; Mrs.
Henry Schafer, Cavalier, 50C; Helgi
Johannesson, Cavalier, $1.00; J. H."
Ilannesson, Cavalier, $1.00; Pauline