Lögberg - 27.01.1938, Page 1

51. ÁRGANGUR
WTNNIPEGr, MAN., FIMTUDAGINN 27. JANtJAR 1938
NÚMER4

• Frá Islandi •
—Þér hafið kynst dulskepi Tibet-
búa, og dulrænum fyrirbrigðum?
—Já, eg sá og heyrði margt um
þá 'hluti, eins og t. d. menn, sem í
dásvefni þjóta yfir holt og hæðir
með sama hraða og fuglinn fljúg-
andi.
Arni Á Þorkelsson 85 ára
1 dag er 85 ára, Árni Á. Þorkels-
son frá Geitaskarði í Langadal.
Hann var um áratugi einn af þekt-
ustu og merkustu bændum þessa
lands og sat hið forna höfuðból,
Geitaskarð, með mikilli prýði eins
og þjóðkunnugt er. Var þar fyr á
tíimum höfðingjasetur, en enginn
mun hafa gert slikar umbætur á
hinni fögru jörð eins og Árni, bæði
í ræktun og húsabyggingum. Hús-
bóndinn var sannur sveitarhöfðingi
og heimilið fyrirmyndar heimili. Öll
þýðingarmestu trúnaðarstörf sveitar
sinnar hafði Árni á Ihendi um tugi
ára. Var samtímis hreppstjóri,
sýslunefndarmaður og oddviti og
sýndi á öllum sviðum imikinn dugnað
og fágæta fyrirhyggju svo að undir
hans stjórn breyttist ástandið svo í
Engihlíðarhreppi, að þegar hann
tók við sveitarstjórn var hreppur-
inn alt að því kominn á sýsluna, en
er nú nálega bezt stæði hreppur i
Húnavatnssýslu. Hreppstjórinn var
þar skjól og skjöldur bæði út á við
i öllum hagsmunamálum, og inn á
við þegar einhvern vanda bar að
höndum, svo sem skort á fóðri handa
fénaði eða annað sem leysa þurfti
úr. Meðferð á öllum skepnum á
Geitaskarði var til slikrar. fyrir-
myndar að héraðskunnugt var og
'niin það hafa valdið miklu um
ðreyttan hugsunarhátt margra, sem
til þektu. I menningarmálum var
Arni einn af fremstu mönnum þeirr-
ar kynslóðar sem nú er að hverfa.
Hann var í stjórn Búnaðarskólans á
Hóluni á hans fyrstu árum, og
Hvennaskóli Húnvetninga á honuin
meira að þakka en nokkrunn' manni
óðrum, enda enginn fram að þessu
'taft þar jafn lengi stjórn á hendi.
Fyrir nokkrum árum fékk Ámi
Itöfuðbólið lí hendur tengdasyni sín-
um, Þorbirni Björnssyni, en flutti
sjálfur til dóttur sinnar og tengda-
sonar á Sauðárkróki. Hann er enn,
þó 'hálfníræður sé, við sæmilega
heilsu og hress í anda, eins og jafn-
an tiður. Er það því miður fágætt,
að þeir sem standa á blómaskeiði
tefinnar í fararbroddi á sinu verk-
sv'ði, standist fangbrögð ellinnar svo
Ve' sehi Árni hefir gert. Mun þar
margt valda, en ekki sizt hans al-
ttnna glaðlyndi og bjartsýni. Slík-
lr menn eru altaf ungir í anda.
Nú á afimælisdaginn 85. sendir
1 J°lmennur hópur vandamanna og
'lIna ðinum merka sveitarhöfðingja
'>jar kveðjur og hugheilar óskir
UlT1 ðamingju og gleði.
Jón Pálniason.
—Morgtmbl. 17. des.
* # #
Mai)uy rotast til bana
* ousl/ysi
Maður frá Kefla
er vörubifreiðin K.
veginum milli H;
heykjavikur j gær,
sem dó Jiét Þórður
reiðarstjórinn, Kris
Xjálsgötu 72 hér j
liöfði, en ekki hætt
Bifreiðin, sem f
leið til Rcykjavíkt
Var hún að flytja f
Áðeins tveir fyrnei
í bílnum.
Slysið vildi til um klukkan 2 í
gterdag. Bifreiðin var þá komin að
brunm, sem er yfir Arnarneslæk-
mn. Þegar bifreiðin var rétt kom-
m að brúnni, kom önnur bifreið frá
Reykjavik á leið til Hafnarfjarðar.
Bifreiðarstjórinn á G. K. 84 mun
hafa hert nokkuð ferð bifreiðar
á brúna. Brúin er aðeiniL3.20 metr-
ar á breidd, en vegurinn er 6 metra
bfeiður.
Er bifreiðin var komin yfir brúna
beygði hún yfir á vinstri vegarbrún
til að gefa bifreiðinni, sem kom á
mót, rúnr til að fara framhjá á veg-
inum.
Hefir bifreiðarsjtjórinn lagt oí
mikið á stýrið til vinstri, því bif-
reiðin fór útaf veginum vinstra
megin. Valt bifreiðin og við veltuna
brotnaði stýrishús hennar.
Iiifreiðarstjóranum á bifreið
þeirri, sem var á suðurleið, var litið
aftur fyrir sig og sá að G. K. 84
hafði farið út af veginum.
Er hann kom að lágu báðir menn-
irnir meðvitundarlausir undir brotnu
stýrishúsinu.
Þórður heitinn mun hafa dauðrot-
ast strax er bifreiðin valt. Engir
áverkar sáust á líkama lians.
Bifreiðarstjórinn á bifreiðinni, sem
kom þarna að, gat ekkert aðhafst
einn og fór hann og sótti hjálp.
Kögreglan hefir ekki lokið rann-
sókn sinni, en athugun sem bifreiða-
skoðunarmaður gerði á G. K. 84
leiddi í Ijós, að ekkert mun hafa ver-
ið athugavert við stýrisumbúnað eða1
hemla bílsins.
Þórður Sigurðson var kvæntur
maður og átti fjögur börn óupp-
komin.—Morgunbl. 18. des.
# # *
Dnlarfull fyrirbrigði
í Tíbet og á Islandi
í gærkvöldi kom hvatlegur maður
inn á skrifstofu blaðsins og kvaðst
heita Theodore Illion, blaðamaður,
fyrirlesari, rithöfundur. Hefir
ferðast víða um heim, séð margt.
En síðasta bók hans f jallar um “Hið
heilaga Tíbet.” Þar var hann í 8
mánuði, og ferðaðist urn, sem inn-
fæddur rnaður, talaði málið, heim-
sótti helgidóiina þjóðarinnar, komst
klakklaust um þar sem aðrir hafa
ekki komist.
—Er ekki hættulegt að ferðast um
Tibet ?
—Það er sjaldan, sem útlending-
ar eru beinlínis drepnir þar. En ef
þeir þar komast að því, að maður
sé útlendingur, þá er maður tekinn
fastur. Það sem hjálpaði mér bezt
var, hve vel eg gat bjargað mér í
málinu. Annars er það ekki við
larnbið að leika sér, að læra tíbet-
örísku. Það imál hefir 30 samhljóð-
endur, i allóþyrmilegum samsetning-
um.
En það merkilegasta, yður að
segja, sem eg kyntist á ferð minni í
T.íbet er neðanjarðarborg ein, sent
þar er, og Evrópumenn hafa ekki
áður þekt. Eg mintist að visu ekki
á hana í bók minni. Því það hefði
ekki þýtt neitt að segja svo ótrúlega
hluti til að byrja með. Menn hefðu
ekki trúað mér. Nú kem'ur önnur
bók út eftir mig upi þessa kynja-
borg.
—Og þér hafið heyrt um hugs-
anaflutning og hugskeytin þeirra.
—Já. En sú hlið dulspekinnar
hverfur fyrir tækni tímans. Nú er
kominn sími víða þar eystra. Flestir
þjóðhöfðingjar eru þar nú í síma-
sambandi við umheiminn. Mönn-
um þykir simskeyti handhægari og
jafnvel öruggari en 'hugskeyti.
—Hvernig fenguð þér þá hug-
mynd, að koma til íslantjs?
—ísland er eins og Tíbet, eitt af
þeim plássum jarðar, sem eru lítt
kunn. Einkum öræfin. Eg fór urn
öræfin hér suimarið 1935.
—Hvaða fylgdarmann höfðuð
þér ?
—Eg fór áð mestu einsamall. Á
þann hátt nýtur maður öræfanna
bezt. tign þeirra og hreinleika. Eg
fór upp í Hofsjökul, að Arnarfelli
og víðar. Eg hafði mikla ánægju
af þeirri ferð.
Eg ætla að skrifa bók um ísland.
Það á ekki að vera bók eins og allar
aðrar bækur, alveg sérkennileg bók.
Og nú er eg kominn til að kynnast
þjóðinni, menningu ykkar og þjóð-
'háttum. Eg verð hér 6 vikna tíina.
Siðan ætla eg að koma í þriðja sinn.
,Þá ætla eg að kynna mér dularfull
fyrirbrigði hér, sálarrannsóknir o.
þessh. Það er annars ákaflega erfitt
að skrifa um slíka hluti. Fyrst og
fremst er svo rnikið af því sem
menn þykjast sjá og skynja í þeim
efnum, skynvillur. Máske ekki
1 prócent raunveruleika. En það
eru þau tilfelli, sem rannsaka þarf.
Þjóðirnar líta misjöfnum augum á
slíkar rannsóknir. í Þýzkalandi eru
sálarannsóknir bannaðar, en í Hol-
landi eru þær háskólafag.
Aðalatriðið fyrir mér er þetta. Eg
þarf að kynnast Islandi svo vel, að
alt sem eg skrifa héðan sé rétt. Og
bókin sem eg skrifa, þarf að vera
þannig úr garði gerð, að Ihún veki
athygli heimsins.
—Morgunbl. 16. des.
HJAKKAR 1 SAMA FARI
Umræður í Manitobaþinginu um
fjármál \\ innipeglxirgar og styrk
til atvinnuleysingja, standa enn yfir,
og eru horfur slíkar, að úrlausn
sýnist litlu nær en áður, þrátt fyrir
sendinefndir til Ottawa og þar fram
eftir götunum. Á þriðjudaginn
samþykti þingið tillögu frá Col.
Webb, tneð 30 atkvæðum gegn 8, er
í þá átt gekk, að krefjast þess af
bæjarstjórn að hún komi tafarlaust
fram með nýjar og ákveðnar uppá-
stungur í málinu; var Col. Webb
næsta harðorður í garð bæjarstjórn-
ar, og sakaði hana um pólitískt
fiimbulfamb og istöðuleysi vegna
ótta við hugsanlegt atkvæðatap.
V etrarmorgun
Eftir Richard Beck
Færist bros um fölan jarðarvanga;
falla í rústir skuggaborgir nætur.
Sól að foldu höfuð hallast lætur,
hýrna frostsins rósir — næstum anga.
Mjallaperlur, hreinni silfri, hanga
liáltt og lágt í trjánum blaðasnauðum.
Sléttuhaf í himinloga rauðum
hlær — sem morgunsær við Islands tanga.
sinnar og var hún fyrri til að komast
I 'A RNARSAMBAND MILLl
NORÐURLANDA
ÞJÓÐANNA
Þann 25. þ. m., flutti utanríkis-
ráðherra Svía. Richard Sandler,
ræðu í þjóðþinginu, þar sem hann
lýsti yfir því, að örygis vegna yrði
það nú ekki lengur umflúið, að Sví-
þjóð, Danmörk og Noregur mynd-
uðu með sér varnarsamband. Um
þetta atriði virtust aJlir flokkar
sænska þingsins vera nokkurn veg-
inn sammála, að viðbættu því, að
foringi íhaldsflokksins vildi að
Finnlandi yrði jafnframt heimilað
að ganga í þessa fyrirhuguðu sam-
varnarbreiðfylkingu.
ÁdÓÐI STJÓRNARVINSÖL-
UNNAR I MANITOBA
Samkvæmt skýrslu, sem dóms-
málaráðherra Manitobafylkis, lagði
nýverið fram í fylkisþinginu, nam
hreinn ágóði stjórnarvínsölunnar í
Manitoba á f járhagsárinu, sem end-
aði þann 30. apríl síðastliðinn, $1,-
512,200.
Áœtlun Eimskipafélag-
sins, 1938
Áætlun uim1 skipaferðir Eimskipa-
félags Islands á næsta ári er komin
út. *
Ferðum skipanna verður líkt hátt-
að og undanfarin ár og sömu skipin
halda uppi ferðum milli sömu borga
og þau hafa áður gert.
Gullfoss verður áfram í förum
milli Kaupmannahafnar og Reykja-
víkur, með viðkomu í Leith. í nóv-
.ember og desemiber fer Gullfoss þó
tvær ferðir beina leið til Kaup-
mannahafnar og Islands. Einnig
heldur Gullfoss áfram ferðum sín-
um til Vesturlandsins.
Brúarfoss verður í förum milh
Kaupmannahafnar Leith og Reykja-
víkur og norður um land til Akur-
eyrar.
Lagarfoss verður í förum frá
Kaupmannahöfn og Leith til Aust-
ur- og Norðurlandsins.
Goðafoss verður í förum frá
Ilamborg og Hull til Reykjavíkur
og Akureyrar.
Dettifoss verður einnig í förum
frá Hamborg og Hull til Reykja-
vikur og Akureyrar.
Selföss verður í förum milli Ant-
werpen og Reykjavíkur.
Ferðir frá Kaupmannahöfn verða
samtals 19. Þar af beint til Rvík-
ur 4, með viðkomu í Leith 19, til
Austur- og Norðurlandsins 8.
Ferðir frá Hamborg til Reykja-
yíkur samtals 22. Þar af tneð við-
komu í Hull 19, með viðkomu i
Kaupmannahöfn 3.
Ferðir frá Antwerpen til Revkja-
vikur samtals 11.
Ferðir frá London til Reykja-
víkur samtals 2.
Ferðir frá Reykjavik til Kaup-
mannahafnar 'samtals 24. Þar af
beint 2. Með viðkomu í Leith 15.
Með viðkomu i GrimSby 3. Með
viðkomu á Austf jörðum 4.
Ferðir frá Reykjavík til Ham-
borgar samtals 20. Með viðkomu í
Hull 7. Með viðkomu i Griim'sby
10. Með viðkomu í Leith 3.
Ferðir frá Reykjavík til Ant-
werpen samtals 10.
Ferðir frá Reykjavik til London
satntals 2.
Ferðir frá Norður- og Austur-
landinu til Kaupmannahafnar sam-
tals 4.
Ilraðferðir frá Reykjavík til Ak-
ureyrar samtals 27.
Ferðir frá Reykjavík til Breiða-
fjarðar og Vestfjarða samtals 11.
Ferðir frá Reykjavík til Aust-
fjarða samtals 4.
Ferðir frá útlöndum samtals 62.
Ferðir til útlanda samtals 60.
—Morgunbl. 23. des.
Úr borg og bygð
Mr. O. H. Oddson, byggingar-
meistari frá Chicago, 111., kom til
borgarinnar á imánudaginn; hélt af
stað daginn eftir norður til Lundar,
þar sem hann hygst að dvelja um
hríð hjá ættmennum og vinum.
•TIL LEIGU eftir 1. febrúar, 2
góð herbergi fyrir $12 og eitt fyrir
$5, eða öll 3 fyrir $16, að 620
Toronto St. Upplýsingar veitir Mrs.
Anna Halldorson, 640 Alverstone
St., sími 36 13.1.
Mr. Elías Elíasson frá Árborg,
hefir dvalið í borginni nokkra und-
anfarna daga.
Mr. Hálldór Erlendsson fram-
kvæmdarstjóri frá Árborg, kom til
borgarinnar á mánudaginn var.
Mr. Elias Sigurðsson frá Árborg
var staddur í borginni i byrjun yfir-
standandi viku.
Mr. Sigurður Baldvinsson frá
Lundar, var staddur i borginni i
vikunni sem leið.
Mr. Ágúst Williams, kaupmaður
frá Hecla, Man., var nýlega staddur
i borginni í verzlunarerindum.
Mr. Thorsteinn Sveinsson frá
Baldur, dvaldi í borginni í vikunni
sem leið.
Mr. og Mrs. Oscar Enerson frá
Wynyard, koimu til borgarinnar í
fyrri viku. Mr. Enerson brá sér
suður' til Bandaríkja, en kona hans
vestur til Treherne, Man., í heim-
sókn til bróður síns, Mr. Boga
Bjarnasonar.
Leiðrétting. — Það hefir komist
inn slæn) prentvila í æfiminningu
Gríms Guðmundssonar, þar sem
sagt er að hann hafi búið á Big
Point. Þar átti að standa Big Grass.
Þetta bið eg góðfúslegan lesara að
athuga.—X. S. C.
A meeting of the Young Peoples
Society of the First Lutheran
Cluirch will be held in the church
parlors on Monday, January 3ist. at
8:30 p.m. All young people are
welcome.
Junior Ladies’ Aid of the First
Lutheran Church will hold a Home
Cooking Sale on Friday, February
1 ith, in the church parlors.
Á ársfundi 'Gimli safnaðar, þ. 9-
janúar s.J., voru eftirfylgjandi
nefndir kosnar:
Safnaðarnefnd: Mrs. J. H. Jo-
sephson (forseti), Mrs. C. P. Paul-
son (vara-forseti), ' Mrs. Sigm.
Josephson (skrif.), Harold Bjarna-
son (féhirðir), B. Egilson (vara-
skrif. og vara-féh.), J. B. Johnson,
Guðm1. Pétursson.
Djákmnefnd: Mrs. J. B. Johnson
(forseti), Mrs. W. J. Árnason
(skrifari), Mrs. F. O. Lyngdal (fé-
hirðir), Mrs. C. P. Paulson, Mrs.
H. Bjarnason, Mrs. Daniel Péturs-
son, Miss Guðrún A. Johnson, Mrs.
Ing. N. Bjarnason.
Grafrcitsnefnd: Erlendur Narfa-
son (forseti), Harold Bjarnason
(skrifari og féhirðir), J. B. John-
son, Egill Egilsson, Einar Guð-
mundsson. *
Yfirskoðunarmenn: C. P. Paul-
son, H. P. Tergesen.
Home Cooking Sale verður haldin
af deildum 1 og 2 í fundarsal Fyrstu
lútersku kirkju á föstudaginn 28.
janúar frá klukkan 2.30 e. h. og
frarn eftir kveldinu. Þar verður
einnig selt kaffi og veitingar.
Frk. Halldóra Bjarnadóttir er ný-
komin til borgarinar vestan frá
Regina, Sask., og dvelur hér fram
yfir þjóðræknisþing.
ÚT VARPS-ERINDI
Mr. Walter J. Lindal, K.C., flytur
á sunnudagskveldið kemur, kl. 6.15,
útvarpserindi, sem nefnist á ensku
“Our Common Nordic Heritage,
(\’or sameiginlegi norræni arfur).
Skilgreinir Mr. Lindal þar sameig-
inlegan, norrænan arf Engil-Saxa,
Bandarikjamanna og Norðurlanda-
þjóðanna, ásmt æskilegu og sjálf-
sögðu samstarfi þeirra í þágu lýð-
ræðishugsjónanna. Erindi Mr. Lin-
dals verður útvarpað frá CJRC út-
varpsstöðinni, og er vonandi að sem
allra flestir færi sér þetta í nyt.
Frónsfundur'
Fyrsti fundur “Fróns” á þessu ári
verður n. k. þriðjudagskveld 1. feb.
kl. 8 e. h. í Goodtemplarahúsinu.
Verður skemtiskráin aðalega fjórar
stuttar ræður, er allar munu fjalla
11*111' rit og skáldverk Halldórs Kiljan
Laxness. Ræðumennirnir verða Dr.
Sig. Júl. Jóhannesson, Jón Bíldfell,
Hjálmar Gíslason og R. H. Ragnar.
Munu þessir menn hafa allólíkar
skoðanir um gildi og verðmæti rit-
smiða H. K. Laxness, og þar sem
svo mikið og margt er um hann ritað
og rætt má telja víst að marga muni
fýsa að heyra þessar ræður, þvi hér
í borg skfitast imienn mjög í flokka
þar sem sumir hefja Laxness til
skýjanna sem afburða snilling, en
aðrir níða hann niður fyrir allar
hellur. Þar sem forsetinn er einn
af ræðumönnunum, tnun varaforseti
Tryggvi Oleson stjórna fundinum.
Munið daginn, 1. febrúar, þriðju-
dagskvöldið n.k. í neðri sal Good-
templarahússins. Allir velkomnir.
A eftir verða frjálsar umræður.
endurkosinn TIL
FORSETA
Á nýlega afstöðnu ársþingi
bændasamtakanna í Alberta, var Mr.
Robert Gardiner, fyrrum sambands-
þingmaður, endurkosinn til forseta í
einu hljóði. í forsetaræðu sinni,
eða ársskýrslu, leiddi Mr. Gardiner
athygli fundarmanna að því, að eins
og hann bezt vissi til, hefði sam-
bandsstjórn aldrei gert til þess
nokkrar minstu tilraunir, að tak-
marka á nokkurn hátt lánstraust
fylkisins eða ráða yfir því á nokk-
urn hátt; fylkið hefði, þrátt fyrir
staðhæfingar Mr. Aberharts, ávalt
notið lánstrausts sins eins og stjórn
þess hefði þótt bezt henta í þann og
þann svipinn. Fundarmenn sam-
þyktu að halda fullu pólitísku sjálf-
stæði í fylkismálum, þó bændasam-
tökin á hinn bóginn hölluðust að
stefnu C.C.F. flokksins á sviði saxn-
bandsmálanna.
D. A. ROSS LÁTINN
Á sunnudaginn var lézt hér í
borginni, Mr. Donald A. Ross, fyrr-
um fylkisþingmaður, áttræður að
aldri. \rar liann lengi vel einn af
áhrifameiri þingmönnum1 liberal-
flokksins á fylkisþinginu í Manitoba
í andstöðu við Roblin-stjómina.