Lögberg - 05.05.1938, Side 2

Lögberg - 05.05.1938, Side 2
LÖGrBMRG, FIMTUDAGINN 5. MAl, 1938 Skemtiferð til Islands fyrir 325 árum Frásögn Pólverjans Daniel Streyc. Ferðasaga þessi og íslandslýsing kom út á pólsku árið 1638, en talið er líklegt, að höfundur hafi komið hingað til lands árið 1613 eðw 1614. Hófuðsmaðurinn, er liöfundur kall- ar “forsetd’ og hann hitli á Þing- völlum, hefir verið Herluf Daa. — / nœstu Lesbók birtist framhald ferðasögunnar, m. a. um hcimsókn í Skálholt. + + + Yið lögöum upp í þessa ferð vora til evjarinnar Islandia frá hinum fræga, þýzka staÖ “Brema,” sem er í Xeðra-Saxlandi viÖ ána Weser, fjórtán miílur frá hafinu. Frá staÖ þessum fórum við í litlum báti til hinna tveggja stóru skipa, er lágu á sömu á, sex mílur frá staðnum, og sent voru ákveðin i ferð til ís- lands. \'iÖ fórum um borð i annað þeirra. Og er við höfðum gefið okkur guði á vald, og ákallað hans heilaga nafn, sigldu.n við, á upp- stigningardag til hafs, og tókum tafarlaust stefnu til Islandia. Á þessari ferð átti það fyrir okk- ur að liggja, að lifa fleiri sorglega en gleðilega atburði. Gleðilegt og hughreystandi var það að vísu, að við, eftir níu daga siglingu ,vorum komnir svo langt, að við frá stefni skipsins, ekki aðeins eygðtrm', held- ur jafnvel sæmilega greinilega sáum Islandia (og það enda þótt frá Brema og þangað séu héruntbil 400 mílur). En gleði þessi var þó á hinn bóginn blandin trega, angist og kvíða. Fyrsta hyttan, sent varð á vegi vorum, voru sjóræningjar, er komu yfir okkur strax á þriðja degi ferðarinnar, og eltu okkur á síntt stóra skipi, svo við urðurn að draga niður efsta seglið á miðmastrinu, tii þess að þeir sæktu ekki á okkur. Við héldurn nefnilega fyrst í stað að þetta væri herskip. En er þau nálguðust, sáum við, að þetta voru ræningjaskip, en af því urðum við ógurlega hræddir og skelkaðir, sva ait það, er Við höfðum: með okkur dýrmætast og bezt fólum við í skyndi í rúmum okkar, skóm eða bak við planka þá, sem skipið var klætt nteð að innan, í stuttu máli hvar sem hver og einn hélt það ó- hultast. En (og það var meira en við gátum vonað) Drottinn hélt þeim frá okkur, svo þeir komu ekki nálægt okkur. Þvi þegar þeir sáu, að skip vort var ekki sérlega girni- legt, yfirgáfu þeir okkur og héldu i aðra átt, og stefndu á annað skip, serri| lika var á leið til Islandia, og héldu því áfram, unz kvölda tók, en náðu því ekki, þvi það sigldi betur en ræningjaskipið. Önnur ógæfa vor var sjóveikin, gem píndi okkur alla, og það ekki lítið, en sumir voru sérlega langt leiddir, en þó einkum kaupmaðurinn, sem við vorum í fylgd með. Jafn- vel skipstjóranum leið mjög illa. Hann dó fám dögum eftir að við komum til eyjarinnar, en einn af skipverjum hans dó eftir eins dags og tveggja nátta sjúkdóm, svo skyndilega, að við vart gátum greint hvort hann var dauður eða lifandi. Hann var við vinnu sína, og var í þann veginn að fara upp í reiðann, þegar hann alt i einu staðnæmdist og hélt sér föstum, og var dáinn og stirðnaður i sama augnabliki. Hann var strax kistulagður, því félagar hans vildu að hann fengi heiðarlega útför einhversstaðar uppi á ströndinni. En þetta tókst ekki, því í þenna mund skall ofviðri á móti, með miklum öldugangi. Þar eð við kærðum! okkur ekki um, að stormurinn hrekti okkur til baka, beittum við upp í vindinn og urðum að halda því áfram í 4 sólarhringa. En þar eð veðrinu slotaði ekki enn, og ekkert útlit fyrir -að við fyrst um sinn gætum komið likinu á land, settum við kistuna útbyrðis. Enda þótt við sæjum ekki hvort hana rak, áttum við von á því, að áður en 3 tímar væru liðnir, myndi hana reka í land einhversstaðar á ströndinni (við vorum sex málur undan landi). En er við vorum komnir kippkorn á burt frá þeim stað, þar sem við settum kistuna í sjóinn, og höfðum talað um það fram og aftur hvað af henni yrði, hvað sjáum við þá? Alt í einu kem- ur hinn framliðni siglandi til okkar i kistu sinni. En á meðan við undruðumst þetta stórlega (kistan flaut nefnilega á móti vindinum!), sneri hún aftur við frá okkur, en þá höfðum við horft á það hvernig öld- urnar hvað eftir annað veltu henni við. Aður en kvöld var komið lægði veðurofsann og við fengum aftur byr. Föstudaginn eftir trínitatis lentum við með Guðs hjálp alt annarsstaðar á íslandi, í firði einum nálægt “Helgápelda” (sennilega átt að y<era Helgafell). Helgápelda er litið prestssetur með kirkju, er dregur nafn sitt af f jalli cfg dal, sem er með EF ÞÉR KENNIÐ MAGNLEYSIS NOTIÐ NUGA-TONE pau hin ýmsu eiturefni, er setjast að í líkamanum og frá meltingarleysi stafa, verða að rýma sæti, er NUGA-TONE kemur til sögunnar; gildir þetta einnig um höfuðverk, o. s. frv. NUGA-TONE vísar ðhollum efnum á dyr, enda eiga miljónir manna og kvenna því heilsu sína að þakka. Notið UGA-SOL, við stýflu. petta úrvals hægðalyf. 50e. 1 ágætum grasgróðri. Er sjór var orðinn sléttur og við sáum landið greinilega, voru margir okkar, eins og venja er til “hænsn- aðir,” einkum þeir er lröfðu ekki áður komið til landsins, og gerðu það þeir, sem þar höfðu verið áður. Þessi serimónía fer fram á þenna hátt: Kaðli er brugðið um mitti manna, þeir dregnir á loft og síðan dýft þrisvar í sjóinn, svo þeir fara á bólakaf, en er þeir koma upp úr, þá er þeim þvegið um höfuðið úr sjó. Þeir vildu fara eins með okkur, en er við sáum, að þetta var ekki sér- lega þægilegt bað, og, það sem verra var, jafnvel hættulegt, því ef maður hélt sér ekki vel í kaðalinn, þá gat vel orðið viðskila við skipið og druknað, ellegar að minsta kosti verið búinn að fá vel mikið af sjó í sig, áður en manni yrði bjargað, þá keyptum við okkur lausa. Meðan þessi serimónía fer fram, er skipið ekki stöðvað, þvert á móti. Þetta er gert þó skipið sé á hinni mestu ferð Þetta var um ferðina þangað norður. Hér eru nokkur orð um dvöl okkar þar. Nokkrir af okkur höfðu ákveðið að fara í skemtiferð um eyna, og sjá það sem þar væri helzt að sjá En meðan við fengum ekki tæki- færi til þess, settumst við að hjá kaupmanni þeim, sem við komum með. Við vorum þó aðeins í landi á daginn. Á kvöldin fórum við út í skipið og sváfumi þar. Skipið lá við tvö mikil akkeri skamt frá landi. Eitt kvöld er við vorum komnir út í skipið, og vorum að því komnir að ganga til hvílu, skall alt i einu á okk- ur rok, svo við komumst í hina mestu angist og lífsháska. Öldurn- ar skullu svo á skipinu, og sviftu því svo til, að hinar gildu akkeris- festar biluðu. En um leið og þetta skeði, rak skipið áleiðis til lands og stefndi á klett einn mikinn, og kom svo nærri klettinum, að við hefðum getað snert hann með lófunum. Hættan var nú svo mikil, að ef, næst vernd Drottins, hitt akkerið, sem ennþá hélt, ekki hefði verið, hefði skipið brotnað í spón við klett- inn og við allir farist. Fólkið í landi horfði í mikilli skelfingu á okkur, hugsaði og hað fyrir okkur. Gjarnan vildi það koma okkur til hjálpar. En það gat ekkert aðhafst. Við vorum aðeins 5 í skipinu. Stýrimennirnir tveir fóru nú í bátinn með mikinn kaðal, og komust með hann í land. Var endi hans festur þar, en við sem í skipinu vorum, drógum skipið eftir honum, og gátum á þann hátt frels- að það og okkur frá klettinum. Eftir að hafa lagt skipið með öðrum gild- um festum, vorum við úr allri hættu. + + + Nokkrum dögum síðar sendi Drottinn okkur ágætan pilt einn, er var sonur fógetans, en embætti fó- geta er það æðsta á eynni. Þessi fógetasonur lánaði okkur tvo hesta, og fór með okktf? til þingsins, sem einmitt var haldið um þetta leyti að viðstöddum “forsetanum,” sem Danakonungur sendir þangað. Son- ur fógetans reyndist okkur alla tíð sem við vorum með honum mjög vingjarnlegur og þægilegur maður. Fæði okkar á leiðinni til þingsins var að mestu leyti þur, ósaltaður, hrár harðfiskur, sem við borðuðum srnjör við. Stöku sinnum fengum við þó smá-stykki af soðnu kjöti eða fiski, er einnig voru soðin ósöltuð og urðum við að borða þetta alt brauðlaust. Til drykkjar höfðum við aldrei annað en vatn eða sauða- mjólk, og tókum við alt af vatnið i fram yfir mjólkina. | Vegurinn var mjög erfiður, lá I yfir ægilegar, sundurtættar og sviðn- ! ar klappir, en upp af þeim gaus hér og þar svo mikill reykur og gufa, áð hárin risu á höfðum okkar af hræðslu. Hér og þar komum við að stöð- um, sem voru svo sviðnir af innra eldi, eða svo ákafl'éga miklar og ljót- ar rnýrar, að sá sem hefir ekki séð þetta með eigin augum trúir. þvi ekki. Er við svo loks komum þangað sem landsmenn halda þing sitt, sá- um við að þar var saman kominn rhikill fjöldi af íbúum eyjarinnar. Sumir þeirra féllu í stafi er þeir sátt okkur, og aðrir gláptu á okkur með opinn munninn, eins og kálfar á ný- málað port. En eftir voru margir aðrir, sem sýndu okkur velvild og kurteisi. En satan var ekki úr sögunni. Því eg trúi ekki öðru en að það hafi verið eftir vísbendingum hans, að einn af dómurunum eða fulltrú- unum þarna gekk til hins konung- lega forseta, og bar í hann óhróður um okkur, og hvatti hann til þess að kalla okkur á sinn fund, yfir- heyra okkur, og varpa okkur því næst í fangelsi, því hann hélt því fram við hann, að við værunt njósn- arar. En Guð vissi bezt í hvaða tilgangi við vorum þarna komnir, og leyfði ekki, að forsetinn fengi ilt álit á okkur, þrátt fyrir illan róg hins vonda manns. Varð þetta til þess eins að gera hann okkur vin- veittari. Því var það eitt sinn er við gengum framhjá tjaldi hans, að hann kallaði á okkur. Þegar við snerum til hans, gekk hann til móts við okkur og eftir að hafa heilsað okkur með virktum, spurði hann okkur hverrar þjóðar við værum, og til hvers við værum hingað komnir. Er við svöruðum honum upp á þetta, og sýndum honum vitn- isburð lærðra og tiginna manna, lét hann sér þetta vel lika. Því næst spurði hann okkur hvaða viðurværi við hefðum. Er við sögðum honum, að það væri eitt hið sama ’og það, sem landsins innbyggj- arar hefðu, varð hann mjög undr- andi yfir því, að heilsa okkar þjddi slíkt og við gætum við það unað. Því næst gaf hann matsveini sínum skipun um að matbúa handa okkur góðán morgunverð, og eftir að hann síðan hafði talað við okkur stund- arkorn, lét hann þjón sinn fylgja okkur að tjaldi þar sem verðurinn var framreiddur fyrir okkur, en þar fengum við nægju okkar af mat og drykk. Hver maður getur skilið, hve vel okkur féllu þessir réttir og ölföng, eftir hinn þurra harðfisk, sauðamjólk og vatn. Á meðan við sátum þar og möt- uðumst kom “forsetinn” sjálfur til okkar, og sagði okkur að við værum ávalt velkomnir að hans borði meðan hann og við værum þarna. Er nú sá dómari, sem ætlaði að æsa hann á móti okkur, fekk vitn- eskju um, hvílíka alúð og velvild "hann sýndi okkur, varð hann gram- ur yfir því, að ekki fór eins illa fyrir okkur eins og hann hefði kos- ið. En úr því varð ekki. Því Drott- inn, hvers náðuga umhyggja fyrir okkur hafði hér komið í ljós, hafði gert aðra ákvörðun. —Lesbók Morgunbl. Frá Edmonton (27. april, 1938) Herra Ritstjóri Lögbergs:— Þá er veturinn genginn um garð, og alt sem lifir, breiðir út faðminn af fögnuði móti sól og sumri. Þessi liðni vetur hefir verið sá mildasti sem menn muna eftir hér. Aðeins éinu sinni varð frostið 31 gráða fyrir neðan zero; en um tíma var frostið í kringum 20 gráður. Nú eru allir bændur í önnum að sá i akra sína, og eru mjög vongóðir um góða uppskeru í haust. Það er líka langt síðan að jarðvegurinn hefir verið eins vel undirbúinn, á þess- um tirna ársinS, nægur raki í jörð- inni, jafnvel í þurra beltinu í Suður- Alberta eru nú allar tjarnir fullar af vatni, og fosansdi læknir, sem hafa verið þurrir í fleiri ár. Á þeim slóðum er hveiti komið vel upp, og er það því ekki af ástæðulausu, að bændur yfirleitt séu nú vonbetri en áður, því aldrei hefir útlitið á þess- um tíma ársins verið betra en nú. Það er útlit fyrir að talsvert verði bygt hér í sumar. Hudsons Bay félagið er nú þegar byrjað á miljón dollara byggingu, sem á að verða búin í haust. Kresgie keðjubúðirn- ar ætla líka að byggja stórbyggingu, sem á að byrja á snemma í júní, og margt fleira. Ekki er þetta skrifað í þeim tilgangi, að menn fari að koma hingað i þeim tilgangi að leita sér að vinnu, því það er ákvarðað, að atvinnulaust fólk hér, sé látið sitja fyrir með alla vinnu, og þeir eru í þúsundatali. Mr. og Mrs. G. Gottfred fóru til Winnipeg um miðjan mánuðinn, til að heimsækja venzlafólk og kunn- ingja sína. Á sumardaginn fyrsta héldu Is- lendingar skemtisamkomu, að góð- um og gömlum íslenzkum sið. Var fyrst spilað “military whist” og þar eftir dausað til miðnættis. Var samkoman vel sótt, bæði af Islend- ingum og annara þjóða fólki. Utan- bæjar fólk, sem var á samkomunni voru Mr. og Mrs. Edward Lindal frá Déerhorn, Manitoba, sem voru hér á ferð, og Björn Eyford frá Athabasca. Kaffi og veitingar voru eins og hvern lysti. — Verðlaunin hlutu þessir fyrir góða spilamensku : 1. verðlaun: Mr. McCoxham, Mrs. McCoxha'mí, Mrs. Sveinn Jóhnson og A. V. H. Baldwin. 2. verðlaun: Björn Eyford, Mrs. S. McNaughton, Mrs. Tom John- son og Mrs. R. Lloyd. í marzmánuði var Mrs. Limik Jósafatsson frá Mozart, Sask., stödd hér í borginni; var hún að heim- sækja hér tvær dætur sínar, Miss Margaret Moore, og Mrs. Annie Mosely, og systur sína, Miss Laufey Einarsson. Líka á Mrs. Jósafatsson hér marga kunningja, síðan hún átti hér heima um nokkurt skeið. Miss Margrét Vopni frá Tan- tallon, Sask., útskrifaðist frá Royal Alexandra spítalanum, í hjúkrunar- fræði; Miss Vopni vinnur áfram við Royal Alexandra spitalann. Miss Josephine Vopni kom frá Calgary til að vera við þegar frænka hennar, Margrét Vopni útskrifaðist. Er Miss Vopni “financial secretary” hjá Western Empire Life, í Calgary. Miss Lena Thompson, “night superintendent” við Isolation Hos- pital, var kölluð heim til sín í •Manitoba, sökumi þess að móðir hennar var hættulega veik. “The Edmonton Icelandic Club” hefir ráðgjört að halda íslendinga- daginn 17. júní í þetta sinn. Ástæð- an fyrir því að þessi breyting var gjörð, er það, að í ágústmánuði eru svo margir burtu úr borginni i sum- arleyfinu. Með þessari breytingu geta nú allir, sem vilja verið með, við það tækifæri, + + + Stjórnmál “I am 'going to tell you frankly that I have no use for or faith in socialism, and if it ever comes to a showdow and I was placed in a position that I had to make my choices, C.C.F. or Liberal, I cer- tainly would vote Liberal.”—Wnt. Aberhart, on April ist, 1938. Þessa ofanskráðu játningu gjörði forsætisráðherra Social Credit stjórnarinnar í Alberta, 1. apríl (All Fools’ Day) 1938. Þessi játn- ing forsætisráðherrans ke*nur óefað mörgum: á óvart, eftir alt stúss hans við það að fá kommúnista í fylgi með sér. Þessi játning tekur af öl! tvímæli um það hvar hann stendur í stjórnmálum. Það er i fyrsta sinni sem eg hefi heyrt Mr. Aber- hart leggja nokkra áherzlu á það í ræðum sínum eða ritum, að hann sé að tala af hreinskilni. í þess- ari játningu sinni leggur hann áherzlu á það, að hann sé nií að tala af hreinskilni. “I am telling you frankly,” segir hann, svo það er alveg óhætt að taka staðhæfingu hans sem talaða i allri hreinskilni, að hann vilji heldur styðja auðvaldið með atkvæði sínu, en umbótamenn eða sosialista. . “Eg hefi ekkert brúk fyrir eða traust á sósíalisma,” segir hann. Það er ekki hægt.að skýra afstöðu hans í stjórnmálum betur en hann gjörir hér sjálfur. Eg þekki ótal Social Crediters, sem hafa þá skoðun, að Social Credit sé að miklu leyti sósialismi, og er það að nokkru leyti satt. Hvernig geta nú þeir menn fylgt Mr. Aberhart að málum, eftir þessa undrunarverðu yfirlýsingu hans. Lesendur Lögbergs muna máske eftir því, að eg oftar en einu sinni hefi látið þá skoðun mína í ljós, að Mr. Aberhart væri enginn umbóta- maður, heldur hreinn og beinn auð- valdssinni. Nú hefir hann sjálfur tekið af öll tvímwli um það, að eg hafi liaft þar rétt fyrir mér. Eg, eins og margir aðrir, get nú skilið, hvað þessi játning Mr. Aber- harts, hlýtur að hafa ill áhrif á þá, sem í allri hreinskilni hafa fylgt honum til þessa tíma, og haldið að hann væri að leiða þá út úr eyði- mörkinni, inn í undralandið, var sem alt flýtur í mjólk og hunangi. Öll- um hlýtur að vera það kunnugt, hvað hann hefir haft að segja um Liberala stjórnina i Ottawa. En svo segir hann beint út, að hann mundi veita þeim fylgt sitt, áður en nokkrum sósíalistum. Við erum búnir að hlusta á barlóm og vil í Mr. Aber- hart í meira en tvö og hálft ár; við sjáum úrræðaleysi stjórnarinnar á öllum sviðum, til þess að geta gjört nokkrar umbætur, til að bæta úr hörmungum þeim, sem. svo margir hafa að stríða við. Hvað oft hefir Mr. Aberhart ekki sagt okkur, með augun full af tárum, að það væri Liberala stjórnin í Ottawa sem stæði í veginum fyrir þvi, að hann gæti bætt hag almennings. Alt fyrir það vill hann heldur gefa þess- ari stjórn atkvæði sitt, heldur en sósíalistum, eins og C.C.F. Eg læt þetta duga í þetta sinn. Það er inargt að gjörast hér nú á dögum, sem verður frásagnar vert. Lesendur Lögbergs fá máske að heyra um eitthvað af þvi síðar. .S\ Guðmundson. Úr bréfakörfunni HVAÐ NÆST? Frúin :—Þarna hefir þú brotið steikarfatið mtit, sem eg keyptj i gær. Þetta var ljóta slysið! Anna:—í gær mslíkaði yður það. að kannan, sem eg braut þá, hefði verið svo gömul; hún hefði verið. erfðafé eftir móður yðar. Nú var þetta fat altof nýtt. Það er ómögu- legt að gera yður til hæfis, og eg veit alls ekkí hvað eg á að brjóta næst. ÞINN — OKKAR — MINN! Bóndinn (við konu sína, eftir fyrstu röðun i skólanum, þar sem sonur þeirra er) : — Nú er búið að raða í skólanum, og hann sonur þinn er neðstur i sínum bekk. (Eftir aðra röðun) : — Hann sonur okkar er kominn upp i miðjan bekkinn. (Eftir þriðju röðun) : — Hann sonur minn er efstur í bekknum! SVERÐ BILEAMS Stúdent (sýnir ferðamönnum forngripasafn) : Þetta er sverðið, sem Bíleam drap ösnuna með. INNKÖLLUNAR-MENN LÖGBERGS Amaranth, Man...............B. G. Kjartanson Akra, N. Dakota..........B. S. Thorvardson Árborg, Man..............Tryggvi Ingjaldson Árnes, Man.................Sumarliði Kárdal Baldur, Man..............................O. Anderson Bantry, N. Dakota ......Einar J. Breiðfjörð Bellingham, Wash............Arni Símonarson Blaine, Wash...........................Arni Símonarson Bredenbury, Sask.................S. Loptson Brown, Man. .....................J. S. Gillis Cavalier, N. Dakota......B. S. Thorvardson Churchbridge, Sask...............S. Loptson Cypress River, Man.........................O. Anderson Dafoe, Sask..................J. G. Stephanson Edinburg, N. Dakota.......Jónas S. Bergmann Elfros, Sask.......Mrs. J. H. Goodmundson Foam Lake, Sask.........J. J. Sveinbjörnsson Garðar, N. Dakota.........Jónas S. Bergmann Gerald, Sask.....................C. Paulson Geysir, Man.........................Tryggvi Ingjaldsson Gimli, Man....................F. O. Lyngdai Glenboro, Man..............................O. Anderson Hallson, N. Dakota.......S. J. Hallgrímsson Hayland, P.O., Man.........Magnús Jóhannesson Hecla, Man...............Gunnar Tómasson Hensel, N. Dakota......................John Norman Husavick, Man............ F. O. Lyngdal Ivanhoe, Minn......................B. Jones Kandalhar, Sask..............J. G. Stephanson Langruth, Man...........................John Valdimarson Leslie, Sask............................Jón Ólafsson Lundar, Man...............................Jón Halldórsson Markerville, Alta. ...........O. Sigurdson Minneota, M.inn....................B. Jones Mountain, N. Dak..........S. J. Hallgrímson Mozart, Sask.............J. J. Sveinbjörnsson Oak Point, Man.............;.A. J. Skagfeld Oakview, Man. .;........................Búi Thorlacius Otto, Man....................Jón Halldórsson Point Roberts, Wash............S. J. Mýrdal Red Deer,-Alta.............................O. Sigurdson Reykjavík, Man..........................Árni Paulson Riverton, Man..........................Björn Hjörleifsson Seattle, Wash. .................J. J. Middal Selkirk, Man.............................Th. Thorsteinsson Siglunes P.O., Man.......Magnús Jóhannesson Silver Bay, Man.........................Búi Thorlacius Svold, N. Dak............B. S. Thorvardson Tantallon, Sask...............J. Kr. Johnson Upham, N. Dakota........Einar J. Breiðfjörð Víðir, Man..............Tryggvi Ingjaldsson Vogar, Man............................Magnús Jóhannesson Westbourne, Man..........................Jón Valdimarssor. Winnipegosis, Man.....Finnbogi Hjálmarsson Winnipeg Beadh.................F. O. Lyngdal Wynyard, Sask...............J. G. Stephanson

x

Lögberg

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Lögberg
https://timarit.is/publication/132

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.