Lögberg - 23.05.1940, Blaðsíða 3

LÖGBERG, FIMTUDAGINN 23. MAl, 1940
3
Andrew
Marwell
og gullsjóður
Karls II.
f-ftir vestur-íslenzkan leikmann.
Karl konungur II. komst til
valda á Englandi árið 1660 er
lýðstjórnarríki það er Oliver
Cromwell stofnaði leið undir lok.
í hans tíð voru ýmsir ágætis-
menn uppi sem voru málsvarar
lýðstjórnar og andvígir kon-
ungsvaldinu og kúguninni, sem
l>vi fylgdi. Einn af þeim inönn-
um var John Milton skáldið
mikla oo* merkilega, er Parasdis-
»r missi orti. Var honum varp-
að í fangelsi ásamt mörgum, og
sættu þeir ofsóknum og illri
•neðferð. Einn af þeim sem
voru fylgjendur Cromwells stefn-
unnar og víðtæk áhrif hafði und-
"• hinni nýju konungsstjórn var
skáldið og satiristinn Andrew
Marwell. Hann var kosinn á
fyrsta þjóðþing Karls konungs,
<>g þótt hann talaði sjaldan hafði
hann feikna mikil áhrif; hann
hélt uppi vörn fyrir Milton með
hugrekki og djörfung svo Milton
eignaðist marg vini fyrir hans
tilstilli.
Það var penninn, sem var
Marwells beittasta vopn, hin
hitru háðrit hans höfðu mikil
uhrif; hann dró sundur í háði
með þeirri snild sem honum var
lagin, valdhafana sem mest mis-
heittu valdi sínu; varð hér helzt
‘yrir barðinu á honuin Claren-
don æðsti ráðgjafi konungs,
oaniuel Parlcer, biskupinn í Ox-
ford og konungurinn sjálfur;
hann var harðskeyttur í orði
við konung fvrir óþarfa fjár-
hruðl; skrifaði hann háðræðu,
er hann lét konung flytja um
tjárhagsástæður sínar.
K|onungur og ráðherrar hans
voru ákveðnir í því að þagga
uiður í þessum uppreistarmanni,
en varlega varð að fara í sakirn-
ar því Marwell var mjög vin-
sæll hjá þjóðinni. Karl kon-
ungur var mjög hrifinn af gáf-
l|m og glæsimensku hans, og
hatði yndi af samræðum við
hann oo- dáðist að skarpleik hans
1 orði og athöfnum, og vildi hann
!>vi
mikið vinna til að ná honum
U sitt band. Marwell var fátæk-
ur maður, hafði engar tekjur
aðrar en það litla kaup er borg-
ln Hull borgaði honum sem
þingmanni sínum. Þetta vissi
honungur. Einn morgun í býti
sendir konungur féhirði sinn
Larby jarl til móts við Marwell
°g fól homim að gjöra alt inögu-
*egt og ómögulegt til þess að
'inna hann vfir á sina hlið kon-
ungsvaldinu til styrktar. Skyldi
hann bjóða honum til hirðarinn-
ar og auk þess höfðinglega fjár-
'eitingu. Hinn konunglegi fjár-
hirðir leitaði eftir dvalarstað
Marwrells, og fann hann loks
eftir ýmsa örðugleika. “Hvers á
eg að njóta að fá svona virðu-
*ega heimsókn,” sagði Marwell
sháld. “Eg kem með orðsend-
'ng frá hans hátign konungin-
u,n og, óskar hann að vita á
hvern hátt hann geti þjónað vð-
ur. ’ mælti ráðherrann.
‘ Það er ekki á valdi hans há-
tignar að þjóna mér,” svaraði
Marwell.
t-n hans hátign vill bjóða
yður virðingarstöðu við hirð-
ina.”
hn Andrew Marwell þvertók
*yiir það, að þiggja þennan heið-
Ur eða vanheiður, eins og hann
orðaði það.
'Eg get ekki þegið neina virð-
ingarstöðu eða önnur kostaboð
honungs, annað tveggja verð eg
að bregðast því trausti, sem kon-
Ungur ber til mín með þvi að
geeiða atkvæði á móti honum,
eða svikja land mitt og ]>jóð
nieð því að fylgja að málum
ii'umvörpum konungs, sem sam-
V|zkan býður mér að vera í inóti.
Það eina, sem eg óska af hans
hátign konunginum er , það að
hann telji mig eins trúverðugan
þegn eins og nokkurn sem hann
á yfir að ráða, og það er þýð-
ingarmeira fyrir hann að eg
hafni heldur an þiggi boðið.”
Dauby reyndi á allar lundir að
vinna hann fyrir konung, en á-
rangurslaust. Marwell stóð sem
klettur í hafinu. Þá dró ráð-
herrann sjóð undan skikkju
sinni, $5,000, og lagði á borðið
og mælti:
“Konungurinn hefir gefið mér
skipun um að afhenda yður
þennan sjóð, sem hann vonar að
þér þiggið í bráðína, og sem full-
nægi yður þar til yður þóknast
að biðja hans hátign um eitthvað
annað er yður getur legið á
hjarta.”
Andrew Marwell fór að hlæja.
“Vissulega, kæri herra, ætlið þér
ekki að gabba mig á þennan
hátt, eg þarfnast ekki gulls kon-
ungsins, eg hefi húsaskjól, og
hvað daglegt brauð snertir getið
þér heyrt sjálfir hvað húsfrúin
segir um það.” Og hann snýr
sér að húsmóðurinni:
“Hvað hafði eg fvrir miðdeg-
isverð í gær?”
“Lanibasteik. f dag höfum við
leifarnar, og á morgun verður
beinið soðið í súpu'.” •
Sagan segir að Jiaubv hafi
verið sem steini lostinn; hann
undraðist yfir staðfestu og
barnslegri einlægni Marwells.
Sem í leiðslu tók hann gullsjóð-
inn og sneri heim til konungs-
hirðar.
Þessi saga er ein af perlunum
úr sögu Englendinga, og úr sögu
heimsins. Vegna þess að slíkir
menn hafa verið til, hefir heim-
inum þokað fram til fullkomn-
unar, þó seint hafi farið, en þeir
hafa verið of fáir. Vér getum
lesið um hernaðarfrægð Alex-
anders Cæsars og Napóleons,
stjórnkænsku og afreksverk
Metternicks, Bismarcks, Beacons-
field og Gladstones, peninga-
frægð Rothschildanna og auð og
glæsilíf iðjuhöldanna í samtíð-
inni, en þótt margt sé þar merki-
legt og aðdáunarvert, þá hverfur
það alt úr huga manns eins og
þoka fyrir morgunsólinni, sam-
anborið við manndóm og fórn-
færsluanda þeirra manna, sem
fórna lífi sínu og starfi með
heilagri kærleiksþjónustu í vín-
garði sannleikans með þvi að
mýkja og græða sár mannanna.
Auður, völd og frægð er í raun
og veru lítils virði, nema því að-
eins að farið sé með það í um-
boði Guðs réttlætisins, kærleik-
ans og sannlteikans. Guð hefir
gefið okkur mikið, hann hefir
gefið okkur lífið og frjálsræðið,
og hann hefir gefið okkur ótak-
mörkuð tækifæri, og hann ætlast
til þess að við göngum á hans
vegi og sneiðum hjá glysi freist-
inganna og við stöndum stöðug
á vegamótum líts og dauða.
Margur unglingurinn gengur
grandalnust og í blindni út í lífið
þar sem skortir heilbrigða leið-
beiningu frá hinum eldri og
reyndari, við erum mörg komin
of langt út i lífið þegar við för-
um að átta okkur á því að það er
lífsskilyrði að náðarsól Guðs lýsi
okkur á vegferð lífsins, og þá er
oft erfiðara að segja slcilið við
veg heimshyggjunnar og villu-
ljós freistinganna. Það er því á-
bvrgðarhluti stór, sem hvílir á
herðuni öllum hinna eldri, að
visa þeim unga veginn sein hann
á að ganga, í tíma.
Eg vil biðja ykkur iill að hug-
leiða söguna sem eg sagði ykkur,
eg vil biðja ykkur <>11 að láta
hana festast ykkur í minni, og
eg vil biðja ykkur öll að byrja
vegferð lífsins með Jesú Krist,
hornstein sannleikans, í stafni;
eg vil biðja vkkur öll að vera
staðföst og víkja ekki hársbreidd
frá háleitu og sönnu marki, og
eg vona að á hverri neyðarstund
efa og freistinga verði orð meist-
arans svo rótgróin í huga ykkar,
að þið getið sagt með fullu trún-
aðartrausti: “Vík frá mér Satan.”
Sunnudagaskólinn vill benda
ykkur á veginn til lífsins, hann
vill leiða ykkur inn á þá braut,
sem til lífsins leiðir, og hann
vill ítreka það við þá eldri að
stvrkja skólann i þessu, og með
því að sýna hinum unga þann
veg sem hann á að ganga, svo
enda á gamals aldri muni hann
ekki af honum vikja.
Skáldið séra Matthías Joch-
umsson hefir kveðið þetta fagra
erindi uin þjóðhetjuna Jón Sig-
urðsson:
“Þá sór hann að hræðast ei hat-
ur og völd
né heilaga köllun að svíkja,
en ritaði djúpt á sinn riddara-
skjiild
sitt rausnarorð: Aldrei að vikja.”
Eg vildi við gætum öll greypt
á skjöldinn okkar þetta rausnar-
orð “að vikja aldrei af sannleik-
ans braut.
Nýafátaðið
74. aldursafmæli
A. S. Bardal
flutt á “Skuldar”-fundi 1í. mai
Okkur hefir oft verið sagt, að
að vítt sé það hlið og breiður sá
vegur er liggi til glötunar, og
margir fari þá leiðina, en þröngt
sé það hlið og mjór sá vegur er
til lífsins liggi, enda fáir, sem
rati hann.
Allir erum vér mennirnir svo
lundgerðir, að þá einhver náung-
inn líkir oss við dýr, þá reið-
umst vér honum, jafnvel þeir,
sem eru slavar áfengisnautnar-
innar, sem gerir þá mótverkandi
afl allra framfara mannkynsins,
og setur þá á bekk með skvn-
lausuin. skepnum.
Bindindisreglan er einn sá
félagsskapur, sem á að vera til
þess að hjálpa okkur mönnun-
um hærra áleiðis til að göfga
mannsandann og opna sálaraugu
einstaklingsins, svo að hann sjái
hættuna, sem af því leiðir að
svelgja i sig hin banvænu vín á-
fengisins, og einnig sjá við þeim
kærulausu mönnum, sem einatt
velta steinum á leið vora, er oft
veldur hrösun, eymd og evði-
legging.
Einn þeirra göfuglyndu manna
í vorum hópi, sem tók sitt bind-
indisheit fyrir 50 árum, og hefir
verið mest af þeim tima lang
ötulasti merkisberi og liðsmaður
“reglunnar.” Hann hefir öllum
fremur sýnst skilja það mark-
mið, sem Goodtmeplara reglan
gjörði í öndverðu að kjörorði
sínu: Trú, von og kærleikur.
Stúkan “Skuld” metur það sitt
inesta lán, að hún bar gæfu til
að njóta starfskrafta og leiðsagn-
ar Mr. Bardals í öll þessi um-
hleypingasömu ár, þar sem hann
hefir staðið einlægur og óskift-
ur, örlátur, glaðvær og kappsam-
ur.
En vel að merkja, Goodtempl-
ara reglan er ekki það eina þjóð-
þrifamál, sem Arinbjörn Bardal
hefir stutt með ráði og dáð hér
á vesturslóðum.
Kirkjan lúterska og eilífðar-
málin hafa ávalt verið honum
haldbezti lífgjafinn á hans far-
sælu vegferð. Engin gæfa á
jarðríki g-etur jafnast á við frið-
sælt og kærleiksríkt hjúskapar-
líf þar sem, maðurinn, konan og
ástrík börn haldast í hendur við
Lífgjafa sinn og frelsara.
f framkvæmdarnefnd Jóns
Bjarnasonar skóla hefir Mr. Bar-
dal staðið afarlengi og látið sér
þá þjóðræknisstofnun miklu
varða, með fjárframlögum og
margskonar ráðdeild frá fyrstu
tíð, og verið sívakandi vfir vel-
ferð skólans.
f sveitarstjórn hefir hann einn-
ig staðið til margra ára og
hlotið endurkosningu með auk-
inni tiltrú margsinnis.
Engum manni er unt að reikna
sanurn þær fjárupphæðir, smáar
og stórar, sem Mr. Bardal hefir
lá’tið af hendi til nauðstaddra
einstaklinga og félaga, sem hafa
orðið á leið hans, frá því hann
Rom til þessa lands; og hefði
honum hlotnast sú velsæld að
koinast yfir mikinn auð, þá
mundi hann óðara hafa gefið
hann gjörsamlega til fátækra.
Hefði mér verið veitt einka-
réttindi til að gefa mönnum
auknefni eins og Jóni ólafssyni
virtist veitt þá mundi eg nefna
Arinbjörn Bardal “víðförla”, sem
vitanlega hefir sína orsök og
kemur til af því, að hann hefir
ferðast afskaplega mikið bæði
um lönd og höf, og hefir hann
m'eð þeim ferðum auðgað and-
ann og inentast mikið, og sú
mentun verður honum haldbezta
veganestið til hinstu stundar.
Oft hefir það vakið undrun
mína hversu alment að Mr. Bar-
dal á hlý ítök hjá öllum þorra
landa sinna hér i álfu, þegar
þess er gætt, hversu ákveðinn og
partískur að hann hefir einatt
verið í kirkju- bindindis- og
stjórnmálum, enda ber okkur á-
valt að virða einlægni og hrein-
leik þeirra manna, sem beita
kröftum sínum af ítrasta megni,
í þýðingarmestu velferðarmálum
lands og þjóðar.
Lengi lifi vor trygðfasti bind-
indisvinur Arinbjörn Bardal.
Gunnl. Jóhannson.
Móttökumenn
framlaga í minnisvarðasjóð
K. iY. Júlíusar
Kristján Kristjánsson,
Garðar, N. Dakota
G. B. Olgeirsson,
Garðar, N. Dakota
W. G. Hillman,
Mountain, N. Dakota
Th. Thorfinnsson,
Mountain, N. Dakota
B. Stefánsson,
Hallson, N. Dakota
B. Thorvardson,
Akra, N. Dakota
Ásgrímur Ásgrímsson,
Hensel, N. Dakota
S. S. Einarsson,
Upham, N. Dakota
Ólafur Pétursson,
123 Home St.
Winnipeg, Man.
Friðrik Kristjánsson,
205 Ethelbert St.
Winnipeg, Man.
Mrs. B. S. Benson,
695 Sargent Ave.
Winnipeg, Man.
Mr. Sveinn Thorvaldson,
Riverton. Man.
Dr. S. E. Björnsson,
Árborg, Man.
Séra Guðm. Árnason.
Lundar, Man.
Séra E. H. Fáfnis og
G. J. Oleson,
Glenboro, Man.
Mr. Rósmundur Árnason,
Leslie, Sask.
Mr. Fred Thorfinnson og
Mr. Oli Magnússon,
Wynyard, Sask.
Mr. Gunnar Björnson.
Minneapolis. Minn.
Mr. Chris. Johnson,
Duluth, Man.
Mr. Bjarni Dalmann,
Selkirk, Man.
Séra Albert Kristjánsson,
Blaine, Wash.
Mr. Hannes Kristjánsson,
Gimli, Man.
Mr. W. G. Gíslason,
Minneota, Minn.
Canada meginn linunnar ætti að
sendast til einhverra J>eirra, sem
tilnefndir eru í Winnipeg.
f umboði nefndarinnar,
Th. Thorfinnson.
Það er hringt á dyrabjölluna
klukkan 4 að nóttu og frú Fred-
riksen fer til dyra. Fyrir utan
standa þrír dauðadruknir karl-
menn.
—Fyrirgefið þér, frú, eruð þér
frú Fredriksen?
—Já.
—Ágætt, þér vilduð þá kann-
ske vera svo góð að segja okkur
hver okkar er Fredriksen!
i6u0tneðð anb
DR. B. H. OLSON
Phones: 35 076 . 906 047
Consultation by Appointment
Only
•
HeimiU: 5 ST. JAMES PLACE
Winnlpeg, Manitoba
Dr. P. H. T. Thorlakson
205 Medical Arts Bldg.
Cor. Graham og Kennedy Sts.
Phone 22 866
Res. 114 GRENFELL BLVD.
Phone 62 200
DRS. H. R. & H. W.
TWEED
Tannlœknar
•
406 TORONTO GEN. TRUSTS
BUILDING
Cor. Portage Ave. og Smith St.
PHONE 26 545 WINNIPEG
DR. A. V. JOHNSON
Dentist
l
506 SOMERSET BLDG.
Telephone 88 124
Home Telephone 27 702
cN

Caibð
DR. B. J. BRANDSON
216-220 Medical Arts Bldg.
Cor. Graham og Kennedy Sts.
Phone 21 834—Oífice tlnmr 3-4.30
HeimiU: 214 WAVERLEY ST.
Phone 403 288
Winnipeg, Manitoba
j DR. ROBERT BLACK
SérfræSingur 1 eyrna, augna, nef
og hálssjúkdðmum
216-220 Medical Arts Bldg.
Cor. Graham & Kennedy
Viðtalstlmi — 11 til 1 og 2 til 5
Skrifstofuslmi 22 251
Heimilisstmi 401 991
Dr. S. J. Johannesson
806 BROADWAY
Talsimi 30 877
•
ViStalstlmi 3—5 e. h.
DR. K. J. AUSTMANN
512 MEDICAL ARTS. BLDG.
Stundar eingöngu, Augna-
Eyrna-, Nef og Háls-
sjúkdðma.
ViStalsttmi 10—12 fyrir hádegi
3—5 eftir hádegi
Skrifstofusimi 80 887
Heimilissími 48 551
J. T. THORSON, K.C.
islenzkur lögfrœOingur
800 GREAT WEST PERM. Bldg.
Phone 94 668
J. J. SWANSON & CO.
LIMITED
308 AVENUE BLDG, WPEG.
•
Fasteignasalar. Leigja hús. Ot-
vega peningalán og eldsábyrgS af
öllu tægi.
PHONE 26 821
! H. A. BERGMAN, K.C.
Islenzkur lögfrceOingur
Skrifstofa: Room 811 McArthur
Building, Portage Ave.
P.O. Box 1656
Phones 95 062 og 39 043
A. S. BARDAL
848 SHERBROOOKE ST.
Selur Hkkistur og annast um út-
farir. Allur útbúnaSur sá besU.
Ennfremur selur hann allskonar
minnisvarSa og legsteina,
Skrifstofu talslmi 86 607
Heimilis talslml 501 562
ST. REGIS HOTEL
285 SMITH ST, WINNIPEG
•
pœgilegur og rólegur bústaOur
{ miObiki borgarinnar
Herbergi $2.00 og >ar yfir; meS
baSklefa $3.00 og þar yfir. .
Agætar máRISir 40c—60c
Free Parking for Ouests
I
Hér og heima
f okkar sveit er indælt vor,
Þó enn séu snjókrýnd fjöllin.
Það gleður hug og hvetur spor,
Að horfa á grænan völlinn—
Þó Ingólfsland, nieð Esju og Skor,
Nú ísköld hylji mjöllin.
Þó ættland vort í Atlants-sæ
Sé enn í klakafeldi,
Er ljós og hiti í hverjum bæ —
Og hjörtun vermd af eldi
Af sumarþrá og Suðrablæ
Frá sólskins töfraveldi.
Ef Þorri og Góa ei þóttu góð,
Sem þrautir af sér fæddi.
Vor kynstoín aldrei misti móð
Þó mörg þar holund blæddi.—
Þeir skráðu Eddu og ortu ljóð
Sem allan heiminn fræddi.
í skammdeginu um skemsta dag
Þeir skrifuðu ljóð og sögur,
Og allvel sinum undu hag,
Því eyjan þeirra er fögur,
Með sumarskraut við sólarlag
Og silfrað jöklakögur.
Þó langir vetrar leiddist þeim
Kom lífsþrá ný á vorin,
Og hugurinn flaug, sem fugl um geim
Til frelsis himin borinn.
í minningj þess við hugsum “heim”
Með hjartans þráð óskorinn.
Á meðan líf er lánað oss,
Þó langt í fjarska búum,
Við elskum landið, firði og foss;
Á framtíð íslands trúum.
Að senda því með sumri koss,
Við sævardjúpin brúum.
Við fögnum sól og sumri í dag
Með söngvum, ræðum, ljóði,
Og því kom eg mteð þennan brag,
Sem þó verður fáum gróði.
—Sem átti að verða ljúflin'gslag
Úr lífs míns varasjóði.
í Vancouver, B.C.,
| 25. april, 1940.
i
—/>. K. K.