Lögberg - 22.05.1941, Blaðsíða 1

PHONE 86 311
Seven Lines

CoT-
Ate(
Service
and
Satisfaction

54- argangur
’IIONE 86 311 jk
Seven Lines -.«A*e
.%o*d »
*^L<ll'n ‘ vf> ^ For Better
£0X ■ ^ Dry Cleaning
and Laundrv
NCMER 21
Þjóðverj ar sökkva egypsku
farþegaskipi; skipið hafði innanborðs
323 farþega; þar á meðal 142
Bandaríkjaþegna og 24 Canadamenn
Það er nú í sjálfu sér engin ný
5ála á þessum síðustu og verstu
dnnim, þó þær fregnir berist á
°lúuin ljósvakans vítt um heiin,
Þjöðverjar sökkvi skipum,
j1'’* slíkt telst nú svo að segja
*il daglegra viðburða; þó vakti
Sl* frétt, er útvarp og blöð fluttu
a wánudagsmorguninn víðtækari
atl*ygli en alment gerist, og bar
l>að einkum til, að með skipi
^í. sem þá var sagt frá að sökt
hefði verið á sjávarbotn, var á
ar*nað hundrað amerískra þegna;
auk lækna, hjúkrunarkvenna, og
ýmissa viðskiftafrömuða.
Fregnir á þriðjudagsmorgun-
inn vörpuðu nýju ljósi á atburð
þenna, reynist þær á annað borð
sannar, sem vonandi er að sé;
en þær eru fólgnar í yfirlýsingu
frá Berlín, er í þá átt fer, að far-
þegum öllum og skipshöfn af
Zamzam hafi verið bjargað og
komið fyrir á öruggum stað ein-
hversstaðar i hinum hernumdu
löndum Hitlers.
samkvæmt fyrstu fregnum, varð
ekki annað séð en allir farþegaí
hefði farist með skipinu.—
^kip það, sem hér um ræðir.
het Zamzam; það var eign
^gyptalandsstjórnar, og var
8’200 smálestir að stærð; skipið
s*gl<li frá New York þann 20.
1"arz síðastliðinn á leið til Cape
^°Wn i Suður-Afríku; það hafði
^eðferðis átján sjúkravagna, er
att*J að ganga til hinna frjálsu,
trönsku hersveita, undir forustu
^harles de Gaulle, og áttu ame-
r*skir sjálfboðar að stýra þeim;
^eð skipinu voru einnig ame-
r'skir og canadiskir trúboðar,
Þjóðverjar senda
fallhlífarher til
Kríteyjar
Eins og nú er komið sögu,
logar alt í eldi og eimyrju á
Krítey. Á þriðjudlagsmorguninn
sendi Hitler þangað fallhlífarher
eftir þrálátar loftárásir; all-öfl-
ugar liðsveitir brezkra og grískra
hermanna voru fyrir á eynni, og
tóku ómjúkum höndum á út-
sendurum Hitlers, sem voru í
einkennisbúningum New Zealand
hermanna. ófrétt um leikslok
á þessum nýju ófriðarstöðvum.
Svo að segja síðustu
!e*far Italska hersins
1 Ethiópíu gefast upp
k'íu tíðindi gerðust á mánu-
jLginn, að hertoginn af Aosta,
a**dstjóri ítala í Ethiópiu, og ná-
rændi Victors Emmanuel ítalíu-
°nungs, tilkynti brezkum hern-
aðarvöldum í landinu, að hann
^t' eigi annars úrkosta, en gef-
ast **pp; með uppgjöf hertogans
8etlgu á hönd Bretum svo að
Segja síðustu leifar ítalska hers-
lris ' Ethiópíu, eitthvað um 7,000
^"""s. Með þessu mun yfirráð-
j*1" Mussolinis í Ethiópiu vera
tormlega lokið.
^gin um
atvinnuleysistryggingar
Sanga í gildi 1. Júlí
naestkomandi
Merkamálaráðherra sambands-
? j0rnar, Mr. McLarty, lýsti yfir
s Sa*ubandsþingi þann 17. yfir-
^a"dandi mánaðar, að lögin um
y 'nnuleysistryggingar komi til
'"nikvæmda þann 1. júlí næst-
°*nandi; lög þessi, með nokkr-
Um '
'indantekningum, ná til
^arfsmanna, er hafa innan við
’ -000 laun á ári; vinnuveitend-
Ur
^ °8 vinnuþiggjendur leggja
a"* ákveðnar upiihæðir i þessu
a"gna—
000
'a*uiði. Áætlað er, að 4,500,-
s "*enn og konur i Canada, á-
sifjaliði, njóti góðs af fyrir-
^lum téðra laga, ef um at-
""Umissi sé að ræða.
konungsríki
ju hluti hins fyrverandi
i^Hviurikis, er Croatia nefn-
H ’ ftir verið gerður að kon-
telfíð'k*’ hert°ginn af Spoleto
höfð- h°nungstign; er hann
dr°t-Bi af ítölskum ættum, en
hans systir Georgs
við Jah°nungs, sem nú hefst
Krit 'ni^ r"ðnneyti sínu á eynni
Ghi i Pttir "ð Hitler hernam
Ikkland.
Fjölsóttur Frónsfundur
Á fimtudagskveldið þann 15.
þ. m., hélt þjóðræknisdeildin
Frón afar fjölmennan og skemti-
legan fund í efri sal Goodtempl-
arahússins; forsæti skipaði
Ragnar H. Ragnar. Dr. Eggert
Steinþórsson flutti fróðlegt erindi
um áhrif styrjalda á íslenzkt
þjóðlíf frá landnámstíð, en meg-
inræðuna flutti Soffonías verk-
smiðjueigandi Thorkelsson, sem
kominn er fyrir skömmu heim
eftir ársdvöl á fslandi; talaði
hann á 2. klukkustund, og hélt
fundarinönnum í háspennu;
enda þyrstir Vestur-íslendinga
jafnan eftir fregnum af ættland-
inu, og að slíku laut ræðan. Mr.
Thorkelsson flutti erindi sitt af
allmikilli mælsku; hann bar
landi og þjóð söguna hið bezta;
dáði framfarirnar og framtakið,
og taldi íslendinga auðuga þjóð.
Mrs. Ragnar Gíslason skemti
með prýðilegum einsöng, en
Ragnar H. Ragnar var við hljóð-
færið.
Island slítur sambandi
við Dani
Samkvæmt fregnum Samein-
aða Fréttasambandsins frá
Stokkhólini þann 20. þ. m., á-
kvarðaði Alþingi á föstudaginn
næstan á undan, að slíta sam-
bandinu við Dani. Bráðabirgða-
ríkisstjóri hefir verið skipaður,
stem tekur við af konunginum.
Samkvæmt stjórnarskrá landsins
um setutímabil Alþingis, áttu al-
mennar kosningar að fara fram
í næstkomandi júnímánuði; en
nú er mælt, að þingflokkar allir
hafi komið sér saman um það,
að fresta kosningum um óákveð-
inn tíma vegna þess breytta við-
horfs, sem striðinu er samfara.
VIÐHORFIfí / IRAQ
Samkvæmt síðustu fregnum,
hafa Bretar og bandamenn þeirra
unnið allmikið í viðureigninni
við sveitir hinna þýzk-sinnuðu
stjórnar í Iraq; er nú svo að sjá,
að lofther Iraq-búa inegi heita
með öllu úr sögunni.
Atkvæðamikill
námsmaður
Edward B. Carlstrom
Þessi ungi og bráðefnilegi
námsmaður lauk 2. árs prófi í
verkfræði við nýafstaðin vorpróf
í Manitoba-háskólanum, og hlaut
$100 peningaverðlaun, auk ann-
arar heiðursviðurkenningar; fað-
ir hans er af sænskum ættum, en
móðirin alíslenzk, Guðrún, dótt-
ir þeirra Mr. og Mrs. Sigurjón
Björnsson, síem lengi áttu heima
í þessari borg, en nú dvelja í
bænum Blaine í Washington-
ríki.
Aldarfjórðungsafmæli
Jóns Sigurðssonar
félagsins
Eftir Gnðrúnu H FinnsdÓftur.
Tuttugasta marz núna í vor,
átti Jóns Sigurðssonar félagið
I.O.D.E. aldarfjórðungs afmæli,
sem var haldið hátíðlegt með
afar fjölmennri samkomu og af-
mælisveizlu í Sambandskirkjunni
í Winnipeg.. Félaginu bárust
heillaóskir og afmælisgjafir. Ein
bezta afmælisgjöfin það kvöld,
var söngur hinnar ágætu söng-
konu Maríu Markan, sem syngur
ekki einungis eftir listarinnar
reglum, heldur líka með skap-
andi krafti listrænnar sálar. Er
það auðheyrt, hvort heldur hún
syngur hin ljúfustu vögguljóð,
eða magni þrungna óperusöngva.
Um annað, er var þar til skemt-
unar fjölyrði eg ekki, því bæði
íslenzku vikublöðin fluttu greini-
legar umgetningar um þessa
samkomu.
Mrs. J. B. Skaptason, forseti
Jóns Sigurðssonar félagsins,
stjórnaði samkomunni og mun
öllum, er þar voru staddir, hafa
verið það sérstakt ánægjuefni,
að sjá hana í forsetastólnum
þetta kvöld, þvi frá byrjun fé-
lagsins h'efir hún verið lífið og
sálin í starfsemi þess. Var hún
upphafsmaður og aðal stofnandi
félagsins og forseti þess hefir
hún verið að öllu samantöldu i
tólf ár. Hafa áhrif hennar verið
heillarik og kastað virðulegum
brag yfir félagið, enda má svo að
orði kveða, að hún hafi alið það
upp með móðurlegri umhyggju.
Jóns Sigurðssonar félagið var
stofnað og *er starfrækt af is-
lenzkum konum hér í borginni.
Starfsvið þess hefir verið meðal
fslendinga og vinna þess liefir
verið til styrktar íslenzku fólki.
Sé starf félagsins athugað frá
þjóðræknislegu sjónarmiði, hefir
það lagt sinn skerf til þeirra
mála og það eigi lítinn.
Að vísu hefir það verið þyrnir
í augum sumra íslendinga, að
vita Jóns Sigurðssonar félagið
standa i sambandi við hið öfluga
canadiska Kvennasamband I.O.
D.E. Var það félag upphaflega
stofnað í Austur-Canada, en á
Velmetin gullbrúðhjón
Mr. og Mrs. Guðjón Ingimundsson
Á miðvikudaginn jiann 7. þ. m., áttu þau sæmdarhjónin
Mr. og Mrs. Guðjón Ingimundsson að 812 Jessie Ave. hér
i borg, gullbrúðkaup; í tilefni af þessum merka áfanga i
æfi þeirra, söfnuðust saman á heimilinu þá um daginn börn
þeirra og barnabörn til þess að votta þeim ást sína og virð-
ingu, og sæma þau minjagjöfum.
Guðjón Ingimundsson er ættaður úr Vestmannaeyjum,
en kona hans, Guðbjörg Bernhardsdóttir, ættuð úr Flóa-
mannahrepp í Árnessýslu; þau giftust 7. mai 1891, og flutt-
ust skömmu síðar til Vesturheims, og hafa langvistum dvai-
ið í Winnipeg, þar sem Guðjón hefir stundað trésmíði.
Þau Guðjón og frú Guðbjörg njóta hvarvetna hvlli og
trausts, enda hafa þau með velvild sinni og drengskap stráð
ljósgeislum á veg samferðamanna sinna. Lögberg flytur
þeim innilegar árnaðaróskir í tilefni af gullbrúðkaupinu.
Þjóðverjar veita
frönskum herföngum
heimfararleyfi
Símað er frá Vichy á Frakk-
landi þann 19. þ. m., að Þjóð-
verjar hafi veitt 100,000 frönsk-
um herföngum heimfararleyfi,
að undangengnum samningum
um nánara samstarf milli
Frakka og Þjóðverja, er þeir
Hitler og Darlan aðmíráll hinn
franski stóðu að.
nú deildir hér í landi frá hafi til
hafs, heima á Bretlandi og suður
í Bandarikjum. Markmið þessa
félags er fyrst og fremst að
styðja og styrkja sambandið
milli Canada og Bretlands. Auk
þess lætur það sig varða ýms vel-
ferðarmál innan þjóðfélagsins,
eins og t. d. fræðslu- og upp-
eldismál, líknar og hjúkrunar-
starfsemi, o. fl. Meðan á fyrra
striðinu stóð, vann I.O.D.E. fé-
lagið feiknin öll í sambandi við
að styrkja sjúkrahús hermanna
og bar mjög fyrir brjósti velferð-
armál þeirra, bæði heima fyrir
og á vigstöðvunum. í þeim mál-
um stendur I.O.D.E. félagið í
beinu sambandi við Rauðakross-
félagið og einnig á vissum svið-
um við stjórnarvöldin _og var
þessvegna á ýmsan hátt kunn-
ugra um hvernig hentugast var
að haga til hjálparstarfsemi við-
víkjandi striðinu.
Það liggja æfinlega orsakir til
allra hluta, svo var um stofnun
Jóns Sigurðssonar félagsins og
samband þess við I.O.D.E. fé-
lagið.
Mrs. J. B. Skaptason hafði
kynst starfi þessa félags og ver-
ið um tíma meðlimur í Grtedstone
I.O.D.E. deildinni hér i Winni-
peg. Hún var sjálf hermanns-
kona og gaf því sérstakan gaum
allri hjálparstarfsemi félagsins f
sambandi við striðið. Hún færði
það í tal við nokkrar vinkonur
sínar, að þær ættu að ganga i
Gladstone deildina. Mrs. Guð-
mundur Simmons, tengdasystir
Mrs. Skaptason, varð fyrir svör-
um; kvaðst hún ekki viljug til
þess að ganga í enskt félag, en
bætti svo við: Gætum við ekki
myndað samskonar islenzkt 'fé-
lag? — Þar með féll talið niður.
En Mrs. Skaptason hugsaði nú
um það fram og aftur hvort það
mundi verða mögulegt undir
kringumstæðunum, að stofna
I.O.D.E. deild með'al íslendinga.
Þar kom þó að, að hún boðaði
til fundar á heimili sinu 20.
inarz 1916. Á fundinum mættu
erindrekar frá ölluin íslenzku
kirkjunum, sem þá voru i Wiu-
nipeg. Mrs. Colin H. Campbell
raætti fyrir hönd I.O.D.E. félags-
ins, hefir hún gtngist fyrir út-
breiðslu þessa félags hér í Mani-
toba. Málið var svo rætt fram
og aftur og félagsstofnunin fékk
góðar undirtektir. Sýndist þeim
konum, er þarna voru staddar
að með svona löguðum félags-
samtökum, yrði íslenzkum kon-
um hægra um hönd og þátttakan
yrði almennari, í því að hlynna
að islenzkum hermönnum bæði
á vigstöðvunum og heima fyrir.
Sömuleiðis virtist konunum að
öll líknarstarfsemi, sem íslenzk-
ar konur höfðu með höndum í
þarfir striðsins, yrði með þessu
móti meira skipulögð. — Svo
Jóns Sigurðssonar félagið var
stofnað. Með því að velja sér
það virðulega nafn, setti félagið
markið hátt, og tók sér líka á
herðar ábyrgð gagnvart íslenzku
þjóðerni. Á þeim dimmu dög-
um var það andlegur styrkur að
hugsa um þann mann, sem aldrei
hopaði á hæl í baráttunni fyrir
frelsi og þroska íslenzku þjóðar-
innar. Sameinaðar ætluðu ís-
lenzku konurnar sér að vinna
innan þessa félags að ýmiskonar
mannúðar og menningar mál-
efnum. Eins og eg tók fram
áður, voru stofnendur félgasins
konur úr andstæðum féiögum, út
af fyrir sig var það hálfgjört
kraftaverk að þær tóku þarna
hönduin saman og hafa ætið
unnið síðan innan þessa félags
með friði og vinsemd að öllum
félagsmálum. Margar þær kon-
ur, er þarna mættust, höfðu svo
að segja aldrei talast við eða
kært sig um að kynnast. Þannig
urðu sameiginleg áhugamál ís-
lenzkra kvenna, til þess að brjóta
skörð i ófriðarmúrana. Þjóð-
ræknisfélagið, sem hefir unnið
að því að sameina starfskrafta
fslendinga á ýmsum sviðum, var
stofnað 3 árum siðar. En þá
voru íslenzku konurnar orðnar
samvinnuvanar, vinátta og kunn-
ingsskapur hafði myndast milli
þeirra og þrifist innan Jóns Sig-
urðssonar félagsins.
Á stofnfundinum var Mrs. J.
B. Skaptason kosin forseti fé-
lagsins. Aðrir forsetar hafa ver-
ið: Mrs. .1. Carson, Mrs. Sigfús
Brynjólfsson, Mrs. J. Thorpe og
Mrs. Þorsteinn Borgfjörð. Allar
þessar konur hafa veitt félaginu
prýðilega forstöðu, enda var hér
um atkvæðamiklar konur að
ræða, sem voru þeim gáfum
gæddar að þær voru færar um
að stjórna umsvifamiklum fé-
lagsskap. Frá byrjun félagsins
hafa verið kjörnir heiðursfor-
setar þessar konur: Frú Lára
Bjarnason, Mrs. Sigtryggur Jón-
asson, Mrs. B. J. Brandson, Mrs.
F. J. Bergmann, Mrs. B. B. Jóns-
son, Mrs. Rögnvaldur Pétursson
og Mrs. Skapti Brynjólfsson.
Hafa þær allar átt og eiga ítök
i hjörtum íslendinga og hafa
þær stutt félagið með ráði og
dáð.—
Sama má segja um allar þær
(Framh. á bls. 5)
I>ý:kir loftvargar liafa unnið hin ægilegustu spellvirki vitl
um Norðurálfuna; molað tit agna skóta, kirkjur og sjúkra-
Juis, og engu hlíft; þessum eiturnöðrum tortímingarinnar,
hafa brezki-r flugkappar veitt liinar þyngstu búsifjar, eins
og ráða má af myndinni hér að ofan, þar sem sýndar ern
lcifar af þýzkri sprengjuflugvél, sem skotin var niður í
grend við London.i