Lögberg - 13.11.1941, Blaðsíða 1

PHONE 86 311
Seven Lines
d
^iau*ld?,-c1 -a^d Serv
, ?&** '
Cot-
Serviee
and
Satisfaction
PHONE 86 311
Seven Lines
•?s
A
d
““1\6 ““

Cot •
Y\0'
For Better
Dry Cleaning
and Laundry
í4. AEGANGUR
LÖGBERG, FIMTUDAGINN
NÓVEMBER, 1941
NÚMER 46
Bretár stórsigra á hafinu
Undanfarinn vikutíma hafa
Bretar sökt í Miðjarðarhafinu
nítján ítölskum vöru- og her-
flutningáskipum, ásamt þrem
tundurspillum; voru skip þessi
öll á Jeið til Libyu með fjölda
ítalskra hermanna, vopn og vist-
ir; einkum voru það brezkir kaf-
bátar, er mikið létu til sín taka
i þessari viðureign, þó brezk
beitiskip og orustuflugvélar
kæmi þar einnig frækilega við
sögu. Er fregnir um þessa miklu
sigra urðu heyrinkunnar, kvað
Churchill forsætisráðherra það
deginum ljósara, að þegar i
krappan kæmi, væri Bretar enn
sínir eigin herrar í Miðjarðar-
hafinu, og léti enga segja sér
fyrir verkum.
Skœð loftárás og
biljón dala lán
Þótt enn sem komið er sé ekki
hægt fyrir Breta að verða við
beiðni Sóvíet-rikjanna um mynd-
un annara vígstöðva, er þó ekki
hægt að segja að bandamenn
hafi daufheyrst við áskorun
Stalins. S.l. föstudag hófu Bret-
ar stórkostlegar loftársir á meg-
inlandið; mörg hundruð flugvél-
ar, þær stærstu og hraðfleygustu,
vörpuðu sprengjum á vígi og
vopnabúr óvinanna. Berlin hlaut
refsingu í margar klstundir og
þar að auk Cologne og Mann-
heim. Þetta mun vera sú stærsta
og skæðasta loftárás af hálfu
Breta siðan stríðið hófst, enda
segir ChurchiU að nú séu Bret-
ar búnir að afla sér lofthers,
sem sé jafnvígur hinum þýzka
og sennilega betri. Bretar töp-
uðp 37 flugvélum í árás þessari
og 200 flugmönnum. Álitið er
að margar þessar flugvélar hati
orðið að nauðlenda sökum þess
að veðrið breyttist skyndilega til
hins verra og klakaskel myndað-
ist á vængjum flugvélanna.
Roosevelt forseti lét heldur
ekki standa á sér. Þann 7. þ. m.
veittu Bandaríkin Sóvíet-ríkjun-
um biljón dollara lán til þess að
kaupa hergögn og aðrar nauð-
synjar. I bréfi sinu til Stalins
gat Roosevelt þess að engra vaxta
yrði krafist af láni þessu og ekki
yrði ætlast til endurgjalds fyr en
5 árum eftir að stríðinu væri
lokið.
-------V--------
Neðansjávarbátar
í námunda við
Newfoundland
Flotamálaráðherra Angus Mc-
Donald tilkynti s.l. miðvikudag,
að neðansjávarbátar hefðu séðst
í námunda við Newfoundland;
svo nálægt, að hægt hefir verið
að eygja suma frá landi. Herskip
vor og flugvélar sækja að þeim
með sprengjum og öðrum eyði-
leggingartækjum hvar sem þeir
finnast og telur ráðherranu
sennilegt að lánast hafi að
koma einum, ef til viU, fleirum
fyrir kattarnef. Talið er að
féndur þessir haldi sig nálægt
höfnum landsins til þess að afla
sér upplýsinga um skijiaferðir og
útvarpi siðan upplýsingum til
árásarskipa sinna.
-------V--------
Heilsufar canadiskrar
œsku
f skýrslu þeirri, sem Thorson
ráðherra lagði fyrir þingið s.I.
miðvikudag kunngerði hann að
aðeins 56 af hundraði þeirra
manna, sem kallaðir hefðu verið
í herinn, væri hæfir til herþjón-
ustu; hinum var hafnað sökum
heilsubrests. Kvað Mr. Thorson
þetta sanna að heilsufar cana-
diskrar æsku væri ekki eins gott
og búast mætti við hjá ungri og
framgjarnri þjóð.
Maxitn Litvinoff
Fyrverandi utanríkismálaráð-
herra Sóvíet-ríkjanna hefir nú
verið skipaður sendiherra ti!
Bandaríkjanna. Litvinoff var
sviftur embætti sinu í mai 1939,
stuttu áður en Rússar og Þjóð-
verjar undirskrifuðu hinn ill-
ræmda samning sinn, og V. M.
Molotov tók þá við störfum hans.
Síðan Þjóðverjar réðust á Rússa
hefir Litvinoff risið úr ónáð'og
hefir tekið mikinn þátt í sam-
komulagsleit Rússa við Breta og
Bandaríkjamenn.
Maxim Litvinoff skipar nú
volduga og þýðingarmikla stöðu,
og er það maklegt, því í stjórn-
málaferli sínum hefir hann sýnt
að hann er ekki einungis mikil-
hæfur maður, heldur einlægur
stuðningsmaður þeirra hugsjóna
sem alþjóðabandalagið var bygt
á. Hann var einn af þeim fáu
stjórnmálamönnum heimsins,
sem reyndist þeim hugsjónum
trúr á hinum örlagaríku árum á
undan núverandi styrjöld. Það
var fyrir Litvinoffs tilstilli að
Sóvíet-ríkin gengu í Þjóðabanda-
lagið 1934. Hann harðist hart
(fyrir réttækri afvopnun allra
þjóða; hann greiddi atkvæði
gegn því að olíusölubannið gegn
ítalíu i stríðinu við Ethiópiu,
væri afnumið; hann var eindreg-
ið á móti banninu á hergagna-
sölu til lýðræðisstjórnarinnar á
Spáni; hann lofaði fyrir hönd
stjórnar sinnar að Sóviet-ríkin
skyldu fara í strið til verndar
Czechoslóvakíu, ef að Frakkland
héldi varnarsamninga sína við
það land. Margar fleiri tillögur,
sem stefndu i þá átt að tryggja
friðinn, voru lagðar fram af
Litvinoff en þær voru ekki tekn-
ar tilgreina af fulltrúum stór-
veldanna og þegar hann gat engu
áorkað i þessum málum, tapaði
hann áliti heima fyrir og svo
stöðu sinni. Þessi ægilega styrj-
öld hefir nú opnað augu margra.
á þeirri nauðsyn að hugsjónir
Þjóðabandalagsins verði að ræt-
ast ef mannkynið eigi að öðlast
langvarandi frið. f lok þessa
stríðs mun áhrifa Litvinoffs
sennilega gæta betur en áður,
og er þá vel.
--------V--------
Canadastjórn skipar
sendiherra til Astralíu
Á fimtudaginn i vikunni sem
leið tilkynti King forsætisráð-
herra það í sambandsþinginu, að
hann hefði skipað Major-General
Victor W. Odlum til sendiherra
í Ástralíu; verður hann fyrsti
sendiherra canadisku þjóðarinn-
ar, er til Ástralíu fer þeirra er-
inda; hann hefir lengi verið bú-
settur í Vancouver, og þykir
hinn mesti áhrifamaður.
--------V--------
Finnar berjaál áfram
Fyrir nokkru skoraði Banda-
ríkjastjórn á Finna, að semja
frið við Rússa tafarlaust. Nú
hefir stjórn Finnlands lýst yfir
því, að henni komi ekki til hugar
að hætta að berjast fyrst um
sinn.
Stalin vongóður
Þrátt fyrir hamslausar árásir
óvinanna á varnarlínur Rússa í
40 til 50 milna fjarlægð frá
Moskva, var hin árlega minning-
arathöfn Bolshevika . byltingar-
innar haldin á Rauða torginu 7.
nóv. f útvarjisræðu sinni kvað
Stalin feykilegt mannfall hafa
orðið i liði Þjóðverja, siðan á-
rásin á Rússland hófst — 4V2
iniljón manns drepnir, særðir og
teknir til fanga. Spáði hann því
að innan árs myndi Þýzkalund
Hitlers springa í loft upp undan
þunga glæpa sinna. Hann hélt
því fram að Hess hefði flogið ti!
Bretlands í þeirri von að geta
sameinað öll ríki heimsins gegn
Soviet-ríkjunum en í stað þess
hefði skapast voldugt ríkjasam-
band gegn Þýzkalandi. Stalin lét
í ljósi ákveðna ósk þess að
Bandamenn sínir sæi sér fa>rl
að mynda aðrar vígstöðvar það
fyrsta, og draga þannig úr krafti
óvinanna á austurvigstöðvunum.
------V------
Goðafoss
Frá New York kemur sú fregn,
að Goðafoss hafi hafnað sig þar
s.l. föstudag með 31 farþega.
Hann var í sömu skipafylgd og
beitiskipið Reuben James, sem
óvinirnir söktu s.l. viku. Skipin
voru 16 daga á leiðinni og far-
þegar sögðu Norður-Atlantshafið,
sem er undir gæzlu Bandaríkja
skipa, krökt af neðansjávarbát-
um; urðu því skipin að tartr
1000 milur úr leið. Einn Banda-
ríkja fréttaritari, sem kom á
Goðafossi kvað fréttaskoðun
Bandarikjamanna jafnvel strang-
ari en þá brezku, og væri ill-
mögulegt að senda nokkrar frétl-
ir frá íslandi.
-------V------—
Vinnur Fyrstu verðlaun
Þann 27. október síðastliðinn,
stofnuðu Manitoba Hairdnessers
til “Hair Style” sýningar á Marl-
borough hótelinu hér i borginni,
og vann þar fyrstu verðlaun
fyrir fegurðarsmekk í hársnyrt-
ingu, Miss Herdís Eyjólfson, ætt-
uð úr íslendingabygðunum við
Manitobavatn; verðlaunin voru
silfurbolli. Miss Eyjólfson starf-
íækir i félagi við Lillian systur
sína, Lil’s Beauty Shop, 802
Ellice Avenue.
-t~3J>EC3-«»
Rev. Stanley Knowles
Mr. Knowles býður sig fram til
bæjarstjórnar serru fulltrúaefni
fyrir 2. kjördeild við næstu bæj-
arstjórnarkosningar, sem fram
fara þann 28. þ. m. Hann verð-
ur i kjöri undir merkjum C.C.F.
flokksins, sem nú stendur í
kosningasambandi við hinn ó-
háða verkamannaflokk. Mr.
Knowles leitar kosningar til eins
árs, eða fyrir þann tíma, sem
C. Rhodes Smith átti eftir af
kjörtimabili sínu í bæjarstjórn.
Úr borg og bygð
Mrs. J. K. Jónasson óðalsbóndi
frá Vogar, er nýlega kominn til
borgarinnar til vetursetu, og
verður heimilisfang hans að 560
Agnes Street. Mr. Jónasson. þó
nokkuð sé kominn á efri ár, er
enn glaður og gunnreifur sem
ungur væri. Lögberg býður hann
velkominn í borgina.
•f •♦• >
VEITIÐ ATHYGLl !
Ársfundi Fyrsta lúterska safn-
aðar, sem auglýst var að haldinn
yrði 28. þ. m., hefir verið frestað
til föstudagskvöldsins, klukkan
7.30 stundvíslega, 3. desemher,
1941, í kirkju safnaðarins.
Fyrir hönd safnaðarfulltrúanna
G. L. Johannson,
skrifari.
•f -f -f
Frú Hlaðgerður Thorlakson,
ekkja Thorsteins Thorlaksonar
fasteignasala, lézt á heimili dótl-
ur sinnar, Mrs. Einar Thor-
steinsson í Leslie, Sask., á mánu-
daginn var, 77 ára að aldri;
inrk kona og mikilhæf. útför
hennar fer fram frá Fyrstu lút-
ersku kirkju á laugardaginn
kemur, þann 15. þ. m.
-f -f -f
Mr. Oddur Allan Oddson,
lagði af stað héðan úr borg á
föstudaginn var áleiðis til Chi-
cago, 111., þar sem l'aðir hans,
Oddur H. Oddson byggingameist-
ari á heima. Oddur Allan er
’iæddúr i grend við Lundár, en
heíir nú fengið fnlt leyfi til
framtíðardvalar í Bandaríkjun-
um, þar sem hann mun starfa í
félagi við föður sinn.
-f -f -f
BAZAAR ELDRA
IÍVENFÉLA GSINS
Hið eldra kvenfélag Fyrsta lút-
erska safnaðar efnir til útsölu á
ýmiskonar heimaunnum varn-
ingi í samkomusal kirkjunnar á
laugardaginn þann 15. þ. m.
Verður þar einnig til sölu heima-
tilbúinn matur af ýmsum teg-
undum, sætindi, kaffi og þar til
heyrandi brauðtegundir. Skemti-
skrá fjölbreytt, að kveldi; þar á
meðal íslenzkar hljómplötur.
Sala þessi hefst kl. 2.30 e. h.
og stendur yfir fram undir mið-
nætti.
-f -f -f
Mr. J. J. Bíldfell ætlar hinn
19. þ. m. að flytja erindi um dvöl
sína norður i Eskimóalöndum,
eins og áður hefir verið getið um
hér i blaðinu. Mun hann þó sér
staklega ætla sér að segja frá
komu sinni til Grænlands og því
sem hann þar sá og varð vísari
um um hinar fornu íslendinga-
bygðir þar í landi, en á þeim
slóðuin dvaldi hann um stund.
Mun marga fýsa að heyra það
sem Mr. Bíldfell hefir að segja
frá þeim hluta Grænlands þar
sein íslendingar námu land og
þótt segja megi, að það landnám
hafi mishepnast, þá var það þó
merkilegt fyrir margra hluta
sakir, og frá Grænlandi var gerð
fyrsta tilraun hvítra manna til
landnáms í Ameríku. Mikið
hefir verið reynt að komast eftir
þvi, hvað varð um hið norræna
fólk, sem forðum bjó á vestur-
strönd Grænlands, en sem nú er
löngu horfið og enginn veit með
vissu* hvað um hefir orðið. En
þó aldrei verði hægt að komast
eftir því með vissu, þá stendur
þetta mál svo nærri hugúm fs-
lendinga, að þeir vilja ávalt
hlusta á allar sennilegar tilgát-
ur því viðvikjandi.
Mr. Bildfell hefir lika töluvert
af hreyfimyndum þarna úr
norðrinu, sem hann ætlar að
Sumarkvöld
Að skógarbaki sigur sólin niður
Og' sveipast húmi litli bærinn minn.
En blærinn svali, og kvöldsins kyrð og friður
Mér kveðju dagsins bera í húsið inn.
Um stund eg gleymi öllum önnum dagsins
Og uni sæll við kvöldsins djúpa frið.
Minn andi hlandast anda sólarlagsins.
Eg opnast lít in hærri og fegri svið.
Og sál min teigar mátt hins milda og hreina
Sem merkur hlómið kvöldsins daggar skál.
Mitt hjarta snertir aflið sterka, eina.
Minn andi heyrir Drottins kærleiks mál.
Af kærleik hans, eg steytti ei fót á steinum
Við starf og glaum hins liðna vinnudags.
Af miskunn hans eg klæðist kufli hreinum
Við kristniboð hins fagra sólarlags.
Eg fel minn anda föðurhöndum þínum,
Þú friðar Guð og Drottin sannleikans,
Til kærleiks þíns eg beini bænum mínum
Með barnsins trausti í nafni frelsarans.
Eg sofna vært, og sef í skjóli þínu
Unz sólarljósið berst um gluggann inn,
Það grandar engin hætta húsi mínu,
Ef höndin þín er næturvörður minn.
Kfistján Pálsson.
Þakklátlega tileinkað séra Rúnólfi Marteinssyni. sem um
eitt skeið var sunnudagaskólakennari minn. — K. P.
Ráðuneyti Hermanns
Jónssonar biðst lausnar
í annað sinn
Tilkynt var i fyrri viku, að
ráðueyti Hermanns Jónassonar
hefði afhent ríkisstjóra íslands
lausnarbeiðni sína i annað sinn
vegna dýrtíðarmálanna cins og
i fyrra skiftið; hvernig úr ræðsl
um stjórnarmyndun, er enn eigi
\4tað; mælt er, að stjórnin hafi
viljað hrinda í framkvæmd lög-
skipuðu hámarksverði á lífs-
nauðsynjum, en að verkalýðsfé-
lögin hafi stranglega mótmælt
slíku valdboði, og þótt það bera
á sér einræðisblæ.
-------V--------
Japan sendir erindreka
til Bandaríkja
Stjórn Japana hefir sent einn
sinn þaulæfðasta mann á sviði
utanríkismálanna á fund Roose-
velts forseta til þess að skýra
fyrir honum til fullnustu kröfur
japönsku þjóðarinnar um aukið
olnbogarúm í Asíu. Samkomu-
lagshorfur milli Bandaríkjanna
og Japan, sýnast alt annað en
friðvænlegar, þó vonandi sé að
giptusamlega ráðist fram úr. Mr.
Churchill hefir gert stjórn Jap-
ana aðvart um það að svo fremi
sem Japanir ráðist inn á amerisk
áhrifasvið, segi Bretar þeim um-
svifalaust stríð á hendur.
-------V--------
Mayor La Guardia
Hinn örgeðja en vinsæli Mayor
La Guardia, var endurkosinn 5.
nóvember sem borgarstjóri New
York borgar; ,er þetta nú í þriðja
sinn sem hann hefir verið kosinn
til þess að skipa þessa ábyrgðar-
miklu stöðu.
sýna í sambandi við erindi sitt.
Það má reiða sig á, að þeir sem
samkomuna sækja, og þeir verða
vafalaust margir, fá þar mikinn
fróðleik og einnig góða skemtun.
Verður þar einnig skemt með
söng.
Eldra kvenfélag Fyrsta lút-
erska safnaðar stendur fyrir
samkomunni og veitir öllum
kaffi sem þar koma, að eriudinu
loknu og það verður flutt í sam-
komusal Fyrstu lútersku kirkju
á miðvikudagskveldið hinn 19.
þ. m. og byrjar kl. 8.15. Aðgang-
ur 25 cents.
Kveðjusamsœti
Ragnars H. Ragnar
Síðastliðið mánudagskvöld var
haldið veglegt kveðjusamsæti til
heiðurs Ragnari H. Ragnar, sem
nú hráðlega er á förum til
Bandaríkjanna til framtíðardval-
ar. Samsæti þetta var í alla
staði hið ánægjulegasta og tóku
þar margir til máls og töluðu
hlýjum þakklætis og kveðjuorð-
um til heiðursgestsins. Karlakór-
inn söng nokkur lög á milli ræð-
anna, öllum til skemtunar. Sam-
sætið fór fram í St. Charles hótel-
inu, og var þar framreidd hin
bezta máltið. Þarna var fjöl-
menni, sem vildi sýna Mr. Ragn-
ar, að hans starf í söngfræðslu-
málum og þjóðræknismálum á
meðal vor Islendinga er metið
vel og viðurkent.
Veizlustjórn hafði með hönd-
um Soffonías Thorkelsson, verk-
smiðjueigandi, og fórst það með
prýði og lipurð.
--------y--------
Island lýst mikilvœg
hernaðarstöð
Flotamálaráðherra Bandaríkj-
anna, Frank Knox, lýsti yfir því
í vikunni sem leið, að Bandarik-
in væri nú að koma sér upp á
íslandi fullkominni, nýtizku her-
naðarstöð, einnl þeirri allra mik-
ilvægustu, er þau um þessar
mundir réði yfir.
--------y--------
Meighen þögull
Senator Meighen er enn næsta
þögull um það, hvort hann muni
taka að sér forustu íhaldsflokks-
ins eða ekki; en víst þykir að
hann kveði upp úr um næstu
helgi á annanhvorn veg.
Skipsskaði
Lengi hefir verið óttast um
línuveiðarann “Jarlinn” og nú
þykir öll von úti um að hann sé
ofansjávar.
Skipið fór frá ísafirði með
fisk 21. ágúst, kom það við i
Vestmannaeyjum og fór þaðan
23. sama mánaðar.
1. september seldi “Jarlinn”
afla sinn í Fleetwood og fór
þaðan 3. september. Síðan hefir
ekkert til skipsins spurst — og
eru nú liðnir 20 dagar síðan það
fór frá Fleetwood.
Ellefu nvanns voru á skipinu.
—(Alþbl. 23. sept.).