Lögberg - 09.04.1942, Blaðsíða 5

LÖGBERG. FIMTUDAGINN 9. .APRÍL. 1942
5
atómrannsóknum geri vísinduni
og mannkyni meira gagn en
nokkrir aðrir, sem hingað til
hafa lifað. Ef mennirnir i
heimsku sinni nota ekki hina
nýju þekkingu tli þess að eyði-
leggja sjátfa sig í þ%i styrjald-
ar Ragnarökkri sem yrði voða-
legast allra styrjalda.
—(Lesb. Mbl.).
Dánarfregn
Mrs. R e g i n a Vilhelmina
Schaldemose Skúlason, andaðist
að heimili Skúla sonar síns, og
Guðrúnar dóttur hans, i River-
ton, Man., eftir istutta legu, þann
23. marz, árdegis. Hún var
fædd 24. okt. 1844, og voru for-
eldrar ihennar Jóhann Schalde-
rnose, og Guðrún kona hans, bú-
andi á Nýlendi í Skagafjarðar-
sýslu. Var faðir ihennar dansk-
ur að ætt, en móðir hennar mun
hafa verið ættuð úr Skagafirði.
Hún ólst upp hjá foreldrum sín-
um en giftist 22 ára að aldri
Sigfútsi Skúlasyni úr sama hér-
aði, árið 1866. Þau settust að
á eignarjörð hans, Axlarhaga, og
bjuggu þar allan sinn búskap á
íslandi. Þau eignuðust 8 börn,
en 3 náðu fullorðins aldri. Karl
sonur þeirra dó á fslandi full-
þroska maður. Regína og Sig-
fús maður hennar fluttu vestur
um haf árið 1884, og ásamt þeim
börn þeirra tvö: Ingibjörg og
Skúli. Um istutta stund dvöldu
þau í Winnipeg, en fluttu þá til
Mountain, N. Dak., og bjuggu
þar í mörg ár. Þaðan fluttu þau
til Galiento, Man., þar dó Sigfús
inaður hennar 1917. Árið 1920
fluttist ihún, á'samt Skúla syni
sínum og Guðrúnu dóttur hans,
til Riverton, Man., naut hún
elsku og umönnunar þeirra, og
hagkvæmrar ihjúkrunar sonar-
dóttur isinnar. Að því fráteknu
að heyrn Ihennar sljáfgaðist sið-
ari ár, naut hún sæmilegrar
heilsu, var mjög tápmikil og
hraust að upplagi. Til hinztu
stunda gat hún lesið sér til á-
nægju og dægrastyttingar. Hafði
hún alla æfi verið mjög bókelsk.
Hun fylgdist furðu vel með öllu
bvi er daglega bar við, og naut
sin einkar vel með tilliti til Jiess
hve háöldruð hún var. Mun hún
hafa verið ein elzta manneskja
islenzk í norðurbygðum Nýja ís-
'onds. Að sögn þeirra, er bezt
Þektu hana, var hún glaðlynd
eðlisfari og tók straumhvörf-
um Mfsins með jafnaðargeði.
Hún átti trygga lund og einlæga
bingun til að gleðja aðra. Byrði
langrar æfi bar hún með þreki
°8 þolinmæði, og djúpu trausli
l,I hans, sem öllu stjórnar. Átti
hún hlý ítök í margra hugum.
Gtför hennar fór fram þann
marz, fór athöfnin fram frá
heimili hinnar látnu og frá
þi^kju Bræðrasafnaðar, í River-
tn» undir stjórn sóknarprestsins,
séra B. A. Rjarnasonar. Sá, er
iinur þessar ritar mælti einnig
kveðjuorð.
S. ólafsson.
Dánarfregn
Guðbjörg Thordarson, ættuð
lrá ^kirk, Man., andaðist þann
i marz á St. Boniface sjúkra-
hfisinu í Winnipeg, eftir stutta
egu þar. Hún var fædd í Þórs-
kofn á Færeyjum 29. júlí 1883;
?°ru freldrar hennar Matthías
fhordarson skipstjóri, ættaður
ra Austmannsdal í Arnarfirði
u8 fyrri kona hans, Thora
■ norradóttir, ættuð úr Reykja-
'rik. Siðar fluttist hún, ásamt
oreldrum sinum til fslands;
f valdi Mattihias þá um hríð, og
endi Jiar stýrimannafræði. Árið
Hutti hann til Canada, sett-
'st hann strax að í Selkirk, og
“ ll f,ar heima þaðan af. Var
<>nn sennilega einn allra víð-
orlasti íslendingur, er til þessa
ands hefir komið til langdvalar.
a«i hngi verið i’ siglingum,
? al annars farið 14 sinnum
J ir Miðjarðarlínu. Lauk hami
UlJög Iofsamlegum prófum i sjó-
mannafræði og þar að lútandi
ifræðum í Danmörku. Fyrsta
prófi þar lauk hann 1877; stund-
aði nám við æðri sjómannaskóla,
og liauk loks fullnaðarprófi það-
an, árið 1881, með bezta vitnis-
burði; mun hann hafa verið
einn af allra fyrstu íslendinguin
er slíkt próf intu af hendi, á
síðari tímum. Markús frændi
hans Bjarnason, síðar stýri-
mannaskólastjóri, mun hafa tek-
ið próf um líkt leyti. Tveim ár-
um eftir hingað komu sína misti
Matthías konu sína, frá dætrum
þeirra ungum. Um 1890 kvænt-
ist hann Ingibjörgu Jónsdóttui
ifrá Hnjúkum á Ásum í Húna-
vatnssýslu; gekk hún dætrum
hans i góðrar móður stað, ann-
ast og Aðalbjörg, dóttir Matthí-
asar, um fósturmóður sína með
stakri snild, — í elli hennar.
Guðbjörg var að sögn kunn-
ugra mjög glæsileg og vel gefin,
og átti mikla hæfitegleika að
vöggugjöf. Ungþroska fór hún
að heiman, dvaldi um hríð í
Winnipeg; síðar átti hún heima
í N. Dakota, um 9 ára bil. Um
mörg síðari æfiár átti hún heima
d Argylebygð, í grend við Baldur,
Man. Hún var af kunnugum
talin mikil og dugandi starfs-
kona, og vann -jafnan í annara
þjónustu. Hún eignaðist einn
son, Stefán Baldur að nafni, er
nú dvelur vestur á Kyrrahafs-
ströndt Tvær systur hennar eru
á lífi: Súsanna Maria, gift Jóni
Sigmundssyni á ísafirði á ís-
landi og Aðalbjörg, heima með
fóstru sinni, í Selkirk, fyr-
nefnd. Útför Guðbjargar fór
fram þann 20. marz, frá kirkju
Selkirksafnðaar, að mörgu fólki
viðstöddu. Sóknarprestur túlk-
aði kveðjuorð.
S. ólafsson.
Æfiminning
Þann 6. maí síðastliðinn and-
aðist að heimili sínu við Wapah,
Man., bóndinn Sumarliði Brand-
son. Hafði hann ufn nokkurn
tíma kent sjúkdóms þess’a er dró
hann snögglega til dauða (hjarta-
bilunar).
Sumarliði heit. var fæddur 6.
mai 1872 1 ólafsvík, í Snæfells-
nessýslu og dvaldi hann þar eða
á þeim slóðum meðan hann var
á íslandi. Foreldrar hans voru
Brandur Guðmundsson og Guð-
rún Sigurðardóttir, og bjuggu
þau í ólafsvík.
Aðalatvinnuvegur Sumarliða
heitins, heima á fslandi var sjó-
sókn.
Þann 19. des. 1904, giftist
hann Guðfinnu Haraldsdóttur, og
lifir hún mann sinn, og heldur
áfram búi þeirra með börnum
sínum. Þeim hjónum varð 9
barna auðið, og eru 7 á lífi.
Ðlzti sonur þeirra Guðbrandur,
er dáinn fyrir mörgum árum.
Haraldur er giftur hérlendri
konu, og býr i nágrenni við
móður sína. óli Kristinn, dáinn,
lét eftir sig konu og tvö ungbörn.
Ingvi Magn'ús, fyrirvinna hjá
móður sinni. Guðfinnur Sumar-
liði, giftur hérlendri konu, býr
4 nágrenni við móður sína. Frið-
jón, Sesselja, Ágúst Júlíus og
Huldu-Guðbrandur, öll í heima-
húsuni.
Vesitur um haf komu þau
hjón árið 1911. Dvöldu í Win-
nipeg hálft annað ár, en fluttust
þá til Reykjavfkur-bygðar vestan
Manitobavatns, liar sem Sumar-
liði heit. nokkru síðar nam land.
Árið 1924 skiftu þau enn um bú-
stað og keyptu land sunnarlega í
Wapah-bygð, er það suður frá
Reykjavík, liggur þar inn á milli
vatna og er erfitt pláss til allra
aðflutninga. Kom nú sjómensk-
an lrá gamla landinu Sumarliða
heit. að góðu haldi, því í mörg
ár flutti hann að sér og frá yfir
Manitobavatn, sem þar mun vera
um 5 niílur á breiddd. Ferðaðist
hann á róðrarbát, en þurfti að
vera á ákveðnum táma að austan
til að mæta rjómaflutningsbil.
Hann mun sjaldan eða aldrei
hafa mist ferð eða verið of seinn,
hvernig sem veður var, og
mundu ekki allir leika það eftir.
Geymið peningana á
öruggum stað
Stofnið spari-innstæðu við Royal Bank of
Canada, og sparið mánaðarlega. Peningar
yðar eru öruggir (trygðir með öllum eignum
bankans, sem nema $950,000,000). — Þeir
geta hvorki týnst né orðið stolið, og þér get-ð
notað þá, er þér þarfnist. Það borgar sig
að spara.
THE ROYAL BANK
OF CANADA
-== Total Assets $950,000,000 —
Hann átti marga þá kosti, sem
við íslendingar teljuin okkar
þjóðareinkenni. Hann var gest-
risinn, vinfastur og fylgdi þeim
málum sem honum þóttu rétt
vera af einlægni og áhuga, fram-
úrskarandi trúverðugur og á-
byggilegur. Að standa í skilum
á rélttum tíma í smáu og stóru,
var hans sterkasta lífsregla.
Þau hjón komu hér vestur
eignalaus, en þrátt fyrir mikla
ómegð tókst þeim með dugnaði,
hagsýni og sparsemi, að komast
svo í gegnum erfiðleikanp sem
oft voru miklir, að þau voru
komin í vel sjálfstæðar kringum-
stæður, enda voru þau samhenl
í þeirri viðleitni að vera sjálf-
stæð og ekki upp á aðra komin.
Blessuð sé minning hans.
J. Ii. J.
(Blöðin á fslandi eru vinsarn-
legast beðin að birta þessa æl'i-
minningu).
V orvísur
lil Víglundar Vigfússonar
(Þessar fallegu vísur bauð höf-
undur og sá, sem þær eru ortar
til, Lögbergi til birtingar, og er
þeim báðum hér með þakkað.
—Iiitstj.).
Vorið kallar: komið út,
kurrar valla blærinn,
fjöllin halla hvítum strát,
horfinn allur snærinn!
Kyrrist Rán á klettaströnd,
— klakans hlána leifar —
Blik við mánans. roðarönd
rósafána veifar. —
Lyftist vallar liljublað
leyst úr mjalla spjörum.
Vorið hallast vengi að,
vetur karl á föruim.
Lifna móar, flár og fit,
flesjur gróa víðar,
blaða frjóar bregða lit
birkiskógar hliðar. —
Tinir í klettum kindafans
kjarnarétti, stundum —-
Hrossin léttum loga dans
leika á sléttum grundum.
Hamrasali ihljómar við:
hó og smalasöngur,
gljúfrafali og giljanið
glymur dalur þröngur.
Falla hvast úf hamragjá
hvdtra vasta bungur.
Endurkastast klettum frá
kliður rasta þungur.
Þröstur hrimar hreiðri hjá
hræðslu svima sleginn,
svifinn himinsölum frá
sólarbrimi þveginn.
Vorið bannar værðum drótt
— vors eru annir seimur,
vorið sannan vekur þrótt,
vor er annar heimur.
Undir glæðum ársólar
endurfæðast grundir,
æska bæði og elli þar
eiga næðis stundir. —
Villir sjónir tibrá tær,
túnin blómum vefjast,
stillir tóna fossinn, fjær
fuglarómar hefjast.
Andinn getur færst á flug,
þó fylgsnið hangi inni.
Vaki þér islenzkt vor í hug,
vinur, i fjarlægðinni.
Páll á Hjálmsstöðum.
GUNNLAUG AND
HELGA THE FAIR
(Synopsis of “Gunnlaugs Saga
Ormstungu,” Engl. Transl. “Three
Northem Love Stories,” Magnuss.
K & M. W.)
Time: 983-1008 A.D.
Chief Cháracters:—
Thorsteinn Egilson, at Borg,
Father of Helga the Fair.
Jofrid, his wife, Helga’s mother.
Helga the Fair.
Gunnlaug, poet. warrior, loves
Helga and is loved by her.
Hrafn (Raven), poet, warrior,
loves Helga and becomes her hus-
band.
Thorsteinn Egilson, a noble man
by birth and a gentleman by nature,
had a dream before Helga was born
which seemed to prophesy that she
was to be the cause of much strife
and bloodshed. He has to ride to Al-
thing before she is born and orders
his wife to have the child exposed,
if a girl, which surprises and pains
her as the custom was not general
and always condemned.
When the beautiful girl-child is
born she sends her secretly to
Thorsteinn’s sister in another part
of the country where she is brought
up till she is six years old.
At that time Thorsteinn is there
on a visit and greatly admires the
exceptionally beautiful child, where-
upon his sister tells him Helga is
his own daughter. Thorsteinn brings
her home and loves her dearly.
Gunnlaug, the son of Illugi, the
Black, one of the richest and
noblest men in Borgfjord, was a
well-favoured youth and a great
poet. He was also wilful and ambi-
tious, for when only twelve he
wants to go abroad to seek fame and
fortune as was the custom of rich
men’s sons in those days, but his
father forbid him, owing to his
youth and headstrong nature.
Greatly incensed he leaves home
and goes to Thorsteinn Egilsson who
receives him kindly and invites him
to stay when he pleases. For the
next six years he stays there almost
as much as at home. He learns law
from Thorsteinn and plays chess
with Helga the Fair. Though young
they fall in love with one another.
Hrafn, the son of Onund is a popu-
lar young man in the same district.
He is also a poet and warrior. He
goes abroad to seek his fortune.
When Gunnlaug is eighteen his
father permits him to go abroad,
buys a share in a ship for him and
furnishes him with the necessary
equipment.
Before Gunnlaug goes he man-
ages to secure the promise of Thor-
steinn that Helga will wait for him
for three years. If he comes back
within three years and Thorsteinn
then approves of him, he will give
his consent to their marriage.
First Gunnlaug visited the court
of Eric, Earl of Norway, and so of-
fends him with his too ready tongue
that he has to le'ave immediately
and spends that winter with Ethel-
red, King of Ehgland, as his court
poet.
Next summer he visited the King
of Ireland and the Earl of Orkney.
Both of these he presented with a
poem and was lavishly rewarded
with honour and riches.
Next winter he spent with Sigurd
Earl in Sweden. While there he
has a chance to make his peace with
Eric of Norway, who invites him to
visit his court.
Next he goes to King Olaf of
Sweden, where he meets Hrafn
whom he offends because of his un-
governable pride, and when Hrafn
goes to Iceland next summer they
part enemies. Next winter Hrafn
is in Iceland while Gunnlaug is
with King Ethelred in England.
The following spring Gunnlaug
asks King Ethelred’s permission to
go to Iceland, but the King was
fearing an invasion of Canute, King
of the Danes, and would not
let him go, so he is compelled to
spend the winter and part of next
summer there.
In the meantime Hrafn had asked
Thorsteinn for the hand of Helga
the Fair, claiming that the promise
he had given Gunnlaug was void
seeing that three winters had pass-
ed, also hinting that Gunnlaug had
lost interest which he knew to be
untrue.
Thorsteinn was loath to break his
promise to Gunnlaug but promised
Hrafn a final answer at Althing
next summer.
Gunnlaug not having arrived then
he promised Hrafn the hand ot
Helga in marriage on the first day
of winter if Gunnlaug had not ar-
rived before.
Gunnlaug was on the last ship
to leave for Iceland that summer
and arrived home the night that
Helga the Fair was given in marriage
to Hrafn, a sad and drooping bride.
When she hears that Gunnlaug has
arrived she goes back to her father.
Gunnlaug and Helga met at the
marriage feast of a friend. Gives
her then a gold embroidered mantle,
a present from King Ethelred.
Next summer at Althing Gimn-
laug challenges Hrafn to Halmganga
(duel). They fought but were sep-
arated by their friends. Then again
Gunnlaug saw and spoke to Helga.
Later the same summer Hrafn
visited Gunnlaug at his home and
challenged him to a duel to be
fought abroad. This Gunnlaug ac-
cepts and they both went a’oroad
that summer.
Eric, Earl of Norway, forbade
them to fight a duel in his kingdom,.
so Gunnlaug followed Hrafn to
Sweden, where they and their fol-
lowers fought till all had fallen ex-
cept Hrafn and Gunnlaug. Hrafn
was wounded, while Gunnlaug was
not. Hrafn asked Gunnlaug for a
drink which Gunnlaug brought him
in his helmet. In spite of his pro-
mise not to betray him Hrafn dealt
Gunnlaug a cruel blow on the head
from which wound he died after
first killing Hrafn.
Thorsteinn gave Helga again in
marriage to a wealthy landowner
named Thorkell. They lived to-
gether for a few years. Her death
occurred one evening as she was
sitting at the hearth with her hus-
band. She had ordered the mantle
given her by Gunnlaug to be
brought to her as it often was her
custom to sit and look at it. After
spreading it on her knees and look-
ing at it for awhile she fell back
in her husband’s arms and died.
—RAGNHILDUR GUTTORMSSON.
Opportunity . . .
Are YOU making
the most of yours?
t
Attendance ,at the MANITOBA day school or evening
classes will help YOU to obtain gainful employment or pro-
motion.
THE DEMAND FOR TRAINED OFFICE HELP NOW
EXCEEDS THE SUPPLY
and the demand is steadily increasing.
Why not make the most of this opportunity? Write, call
or telephone for a copy of our prospectus giving full ihfor-
mation.
Day and Evening
Classes
Evenings:
Mondays and
Thursdays
7.30 to 10 p.m.
01
flniTOBfl
commeRcmL
COLLCGC

Premises giving
the most spacious
accommodation
per student in
Western Canada.
Originaters of Grade XI Admission Standard
334 PORTAGE AVE.
ENTRANCE 4TH DOOR
WEST OF EATON’S
Phone 2 65 65