Lögberg - 09.04.1942, Blaðsíða 7

LÖGBERG, FIMTUDAGINN 9. APRÍL, 1942
n
''vvvrVYvyvyvw?y»wwvvTVVY¥vvvVTy?yyvvvvwVTYfy
\^EF
ERZLUNARSKOLA
NÁMSSKEIÐ
Það borgar sig fyrir yður
að leita upplýsinga á
skrifátofu Lögbergs, við-
víkjandi námsskeiðum
við beztu verzlunarskól-
ana í Winnipeg . . .
Veitið þessu athygli f
nú þegar.
XMM‘.*M*.*M*AM*>AVAA‘AWMMW.A*AAA*AW.W.-
Tötralegi
arengurinn
Jón Guðmundsson þýddi
(Frá “Nemó” á Giinli)
(Framhald)
Fimti júní, fæðingardagur
konungsins af Hannóver
Þá réðust þýzkir hermenn á
Dýbel í hátíðabrigði. Framan ai
orustunni leit svo út sem þeim
myndi takast að tæma bikar
gleðinnar, en er fram í sótti fór
Dan að langa til að halda tylli-
dag líka, og eins og mönnum er
kunnugt fengu óvinir vorir þýzk-
an siðferðislegan ósigur, eður
með öðrum oríum, þeir fóru
sneypuför.
Meðan Danir fögnuðu yfir
fréttunum af orustunni við
Dýbel, endurómuðu stunur
særðra manna í sölum Ágústín-
horgarhallar. Vagnarnir komu
hver eftir annan fullir af særð-
um mönnum. Sá er eigi hefiv
slíkt séð getur enga hugmynd
gjört sér um hve erfið staða
læknisins er á öðrum eins tím-
um. Stundum verður hann að
vera strangur og ósvegjanlegur,
stundum mildlur og huggunarrík-
Ur> en ætíð með köldu blóði.
Stundum verður hann að neyta
ullrar líkamlegrar orku við ýms-
ar læknisaðferðir, og áður svita-
droparnir hafa þornað á enni
hans, verður hann að hagræða
sJÚklingunum eins lipurlega og
hhnn hefði meyjar hendur. Hann
lær aldrei hvíld; hann verður
stöðugt að íara frá einum til
annars, og hinn næsti bíður eftir
houum með óþolinmæði. Það er
því undir slíkum kringumstæð-
um eigi undarlegt, þó það þætti
lengur í mér, er var stud. med.,
°g hafði þá verið á fótum í
nokkra daga. Eg hjálpaði alls-
staðar til er eg gat, en því miður
náði þrek mitt skamt, og undii
kvöld sagði Dr. H. er hafði lækn-
að mig mér að fara niður í her-
hergi sitt, þar var kaldiur matur
°g portvin á borðinu, á þvi
sagði hann mér að styrkja mig
°8 leggjast síðan til hyíldar. Eg
fór þangað ofan, drakk eitt glas
af víni og settist á legubekkinn.
Eg hafði náttúrlega verið mjög
hræddur um S. liðsforingja i
orustunni, þó var mér orðið hug-
arhægra fyrir það, að særður
undirforingi úr sveit hans sagði
mér að liðsforinginn með sveit
sinni hefði átt hörð vopnavið-
skifti og beðið töluverðan mann-
skaða, en litlu eftir að hann
særðist kvað hann aðra deild
hafa leyst S. af vígvellinum, og
l>á hafði hann átt að fara til
varaliðsins.
Það var komið um miðnætti,
vr eg vaknaði. Ljósið frá lamp-
anum skein niður á borðið með
matnum, og eg var orðinn hungr-
aður. Eg settist við borðið og
ætlaði einmitt að fara að snæða,
er Dr. H. kom inn. Hann var
skelfing þreytulegur að sjá. “Þér
eruð þreyttur, og hafið reynt of
mikið á yður, kæri Doktor,”
sagði eg. — “Já, dauðþreyttur,”
sagði hann —en líkaminn myndi
endast betur, ef sálin 1 iði eigi
annað eins af því að horfa á alla
þessa eymd og volæði. Nú í þessu
feugum vér einn af hinum
hraustustu liðsforingjum, Cap-
lain S. úr — herdeild. Hann
hefir fengið lag af sprengikúlu-
hroti í brjóstið.
I
Tunglskin
Hann lá nábleikur i rúminu
°g með aftur augun. Þetta var
þriðja nóttin, er eg vakti hjá
1 >'mi hans, en á daginn var
sjúkravörður hjá honum í minn
slað. Hann var ennþá meðvit-
undárlaus, en hann var þó lif-
andi, og á meðan lífið varir von-
ar maður. Eg hafði skýrt lækn-
nnini H. og yfirlækninum frú
sambandi því, er eg var í við
liðsforingjann, fékk eg því fyrir
milligöngu H. læknis dálítið her-
hergi til Ihúðar, er var öðru
megin við ganginn, en gagnvart
herbergi því er liðsforinginn lá i,
Klukltan var nærri 10 um kvöld-
ið og eg átti að fara inn, til liðs-
foringjans að vaka yfir honum
ujn nóttina. Yfirlæknirinn hafði
sagt mér, að hann byggist við
sjúkdómsbreytingu hina næstu
nótt, og boðið mér að láta sig
vita undir eins og einhver hreyt-
ing kæmi í ljós. Eg hafði opnað
gluggann er vissi út að hallar-
garðinum, og andaði að mér
hinu hressandi kvöldlofti. Tungl-
ið helti geislum sínum á toppa
hinna tignarlegu kastaníu og
linditrjáa.. —■ En eg var að
hugsa um Elnu. Hvar skyldi
hún vera? Skyldi hún vera á
leiðinni frá ítalíu? Eða komin
til “agentsins.” Eg hafði verið
að draga að skrifa henni til við-
víkjandi sjúkdómi föður henn-
ar, því eg hjóst við að hann
mundi breytast, enda viidi eg
eigi vekja von hjá henni, sem
var farin að dofna hjá mér sjáll'-
um. í skýrslunum hafði staðið:
“Sár til ólífis.” Það var kveðj-
an, sem beið aumingja stúlkunn-
ar, er hún kæmi heim til Dan-
merkur.
Eg bað innilega til Guðs að
lofa oss að halda þessum elsku-
lega föður og velgerðarinanni
lengur hjá oss, og ef það væri
hans óbifanlegur vilji að taka
hann til sdn, að hánn veitti þá
Elnu styrk til að bera missirinn.
Það andaði vindblær inn í
herbergið af þvi að dyrunum var
lokið upji; var það H. læknir, en
gekk inn með stúlku háa vexti
við hönd sér. “Hérna er Smith
stúdent,” sagði hann síðan við
ungfrúna og tók í hendina á
henni og hvíslaði: “Verið nú
hughraust kæra ungfrú eins og
þér hafið lofað.” Ei'tir það
hneigði hann sig og gekk út.
Hún brá blæjunni frá andliti sér
og skein þá tunglið á hið yndis-
lega en þó föla andlit — og þá sá
eg að eg stóð frammi fyrir Elnu.
Sólskin
Við bæði höfum staðið við
sjúkrabeð föður hennar. Hún
hafði kropið við rúm lians og
beðið fyrir honum. Hún hafði
kyst hina fölu hönd hans, og
gengið síðan hljóðlega út úr
herherginu, hún hafði verið hug-
hraust alt til þessa eftir loforði
sínu við H. lækni. — En þegar
við komum aftur d herbergi mitt,
misti hún j>á miklu hugprýði er
hún hafði sýnt og fór að gráta.
“Hann deyr! Hann deyr!” Guð
hjálpi mér, að missa svo ást-
kæran föður,” sagði hún með
miklum ekka. “Hans, nú verð-
um við hráðum einmana í heim-
inum. ó! Þér vitið eigi hvað
faðir minn hefir elskað yður.
ó! Ástkæri Hans! Vertu nú at-
hvarf mitt og bróðir minn!” —
Um leið vafði hún höndununi
utan um hálsinn á mér og kysti
mig.
í þessu bili kom þjónustu-
sveinn H. dloktors inn með bakka
i hendinni, með kaldan mat, te
og vínflösku — hann setti hann
á borðið, og sagðist koma að
vörmu spori með legubekk, og
bað mig að láta sig vita, ef ung-
frúin þyrfti einhvers við. öli
þessi gestrisni og umhyggja er
okkur var sýnd af Dr. H. mun-
um vér aldrei gleyma, þessi mað-
ur er sýndist svo kaldur, næst-
um önugur, er með hið mann-
úðlegasta hjarta.
Eg var nú kominn aftur til
liðsforingjans. Elna hafði óskað
að fá að halda til í herbergi
mínu hina næstu nótt, þar vér
höfðum húist við breytingu á
sjúkdómnum, og hafði eg lofað
að sækja hana ef nokkur breyt-
ing yrði, svo frámarlsga að lækn-
irinn leyfði það.
Það^ var snemma morguns, og
og í austrinu sté morgunroðinn
upp á himininn. Eg heyrði
liðsforingjann andvarpa, og tók
samstundis i klukkustrenginn og
gekk ineð hægð að rúminu.
Hann hafði opnað augun, og
horfði upp í loítið, en lokað
þeim aftur óðara. Sjúkravörð-
urinn kom inn, og sendi eg
hann strax til baka eftir y-fir-
lækninum og Dr. H.-----------
“Ástkæra Elna; Eg” . . . Hún
stóð samstundis upp af stólnunr
sem hún hafði setið á, gekk að
móti mér og sagði: “ó, guð
hjálpi mér! Hvað hefir skeð,
Hans?” — “Gott, vér skulum
vona til guðs. Faðir þinn sefur
rólega, með fullri meðvitund,
hann þekti mig undir eins og
brosti þegar eg sagði honum að
þú værir kominn og værir með
góðri heilsu.” —
Sólin rann upp og sendi oss
ljóma sinn í gegnum hallar-
garðinn.
Gamlar endurminningar
“Skjótið,” skipaði Vilhjálmur
— þið munið víst eftir einkasyni
“agentsins” — um leið og hann
gægðist með höfuðið i gegnum
skíðgarðshliðið. “Já,” svaraði
óli smiður, er þátt hafði tekið í
ófriðnum, og verið undirforingi
fallhyssudeildar, en i dag skar
“agentinn” ekki upp á neglurnar
á sér, og gjörði hann að foringja
yfir fallbyssugörðunum, er búið
var að byggja á ökrum “agents-
ins.” Hið konunglega skotfélag
hafði góðfúslega lánað “agent-
inum” þrjár litlar fallbyssur. Þá
heyrðist hvellurinn og Sims
gamla, er var orðin heyrnarlaus
eins og trédrumbur siðan við
töluðum um hana síðast rétti
sig við í hægindastólnum, er
“agentinn” hafði gefði henni og
sagði: “Komið þið inn.”
úti á akrinum var mikill
flokkur af smælingjum bæjarins,
Jiar voru handverksdrengir,
vinnumenn og vinnukonur, því
inni í garði “agentsins” heyrðist
söngur og hljóðfærasláttur, þá
var hrópað “húrra!” og haldnar
ræður i skemtihúsinu, er var
uppljómað af ótölulegum ljós-
um, og fallbyssugarðurinn hans
óla var þar líka. Tréskúrinn
gamli með gatinu, sem eg gægð-
ist um forðum, var eigi lengur
til, en þeir er fimastir voru,
klifruðu upp skíðgarðinn, en
svona hversdagslega þótti “agent-
inum” ekki sérlega vænt um
það, en í dag hirti enginn um
slíka hluti. Jensen skósmiður
hafði sótt stiga og reist hann upji
við skíðgarðinn. Hann ætlaði
einmitt að fara að klifra upp
stigann er kona hans hljóp i
kapp við hann. “Æ,” kallaði
hún, “en hvað þetta eru fallegar
ljósakrónur, en J>essi fallegu ein-
kennisföt, Jensen.” — “Lof mér
að sjá,” kallaði Jensen, og ætlaði
að fara að klifra upp á bakið á
inaddömunni, sem var dável í
skinn komin; þegar hún fann
það, hristi hún sig og skók, og
sló fótunum á víxl aftur undan
sér, og sagði með þeim mál-
róm, er eigi varð nemá á einn
veg skilinn: “Guð hjálpi mér,
Jensen, getur þú eigi unt kon-
unni þinni þessarar ánægju, eg
skal segja þér það á eftir.
í sama bili brast stigarimin í
sundur, svo maddama Jensen
ireið klofvega utan yfir báða
stiga-kjálkana, og rann svo nið-
ur eftir, en til allrar heppni stað-
næmdist hún á miðri leið, af þvi
að hún var svo feit.
“Húrra fyrir maddömu Jen-
sen,” æptu handverksdrengirnir,
og einhver, sem fyndnastur var,
sagði: “Skjótið!” — Þá skaut
óli af fallbyssunni, og Sims
gainla sagði: “Komið þið inn,”
en piltur nokkur er var að læra
skósmíði af Jensen sagði: “En
sá heiður fyrir konuna hans
húsbónda iníns.”
Það var sannarlega fjörugt úti
á akrinum, og ef annað eins
hefði komið ifyrir á þeim dögum
er eg var á gægjum við gatið,
þá . . .
Nú sat eg sjálfur við háborðið
á milli liðsforingjans og Elnu.
Fyrir öðrum enda þess sat Anna
dóttir “agentsins” í brúðar-
skrauti og við hlið hennar sat
hinn sæli brúðgumi hennar,
herra Eiríksen bókhaldari
“agentsins.” í stóra og skraut-
lega skemtihúsinu var borðið
hlaðið hinum ágætustu vistum.
óinurinn af söngnum og hljóð-
færaslættinum barst inn til vor,
og inni freyddi kampavínið og
glösin hljómuðu, og enginn var
þó glaðari en eg er liðsforing-
inn stóð upp og óskaði nýtrúlof-
uðu persónunum til hamingju,
Elnu dóttur sinni og herra Smith
stud. med.
Sjáðu nú, lesari góður, nu
veiztu J>að, og J>ig myndi ekki
hafa furðað þó þú, eftir að upp
var staðið, og gestirnir höfðu
dreift sér — hefðir heyrt ungan
mann, er sat á bakkanum niður
við tjörnina, hvísla að ungri og
fríðri stúlku, er sat við hlið
hans: “Já, Elna, hamingju mína
hefði eg sótt þarna niður í
tjörnina.” Þá heyrðist aftur,
eins og það leiddi af sjálfu sér:
“Þey” —
Nú hefi eg eigi meira að segja
þér, nema þú viljir vita hvað
fólk sagði, og hvernig það fór.
Fólk sagði: “Þó Doktor Smith
eigi fullorðin börn, elskar hann
þó konuna sina eins mikið og þó
hann hefði trúlofast henni i
gær.” Þá sögðu aðrir: “Jú,
hún er líka allra laglegasta
kona.”—
Og hvernig fór það? Jú, lesari
góður, við konan mín biðjuni
guð að gefa okkur náð sina og
blessun alt til enda, því þá fer
alt vel.
— (Romantik og Historie).
Fáein orð í bróðerni
Eg las ekki alls fyrir löngu í
íslenzku blöðunum ræðustúf, er
hinn nýskipaði, iisilenzki dómari
Jiér í Canada flutti, og er þar
komist að orði eitthvað á þessa
leið, að það eina, sem Austur-
íslendingar geti nú verið stoltir
af, sé það, að þeir séu skyldir
Vestur-íslendingum, og- það sé
þá sérstaklega fyrir J>að, hvað
mikið J>eir leggi á sig fyrii
stríðsþarfir og fyrir þær lýð-
ræðishugsjónir, sem barist er
fyrir. Ekki skal eg gjöra lítið
úr þeirri fórn, sem ihinir ungu
íslendingar hafa sýnt, er boðið
hafa sig fram til herþjónustu
eða svarað herkalli, þeir eiga ó-
skiftan heiður og þakklæti allra
fyrir sína fórnfærslu, og hjarta
mitt og hugur ,og hjarta og hug-
ur allra sannra tslendinga fylgir
þeim, og hrein ósk vor að þeir
megi heilir heim koma aftur með
heiðri úr þessum grimma hild-
arleik. En skörin færist upp i
bekkinn þegar á að fara að
krýna fslendinga heiðri fyrir það
að þeir séu að tæma vasa sína til
striðsþarfa. Vissulega hafa þeir
keypt eitthvað af sigurlánsbréf-
um gegn helmingi hærri vöxtuin
en bankarnir borga, og sem þeir
geta selt aftur á hvaða stund og
degi, sem er, og má því heita
sama og taka úr einum vasa og
láta í annan. Þeir hafa keypt
eitthvað af “War Savings Cer-
tificates” sem gefa svipaða vöxtu
og sigurlánsbréfin/ en sem ekki
er eins auðvelt að snúa í pen-
inga að svo stöddu, þau eru
gefin út til 7% árs og ganga ekki
mannsali. fslendingar hafa líkn
sennilega látið eitthvað af mörk-
um í hina ýmsu stríðssjóði, en
eftir því sem að eg þekki fslend-
inga, þá er eg fullviss um það,
að þar ihefir enginn tekið nærri
sér og flestir ef ekki allir standa
jafnviigir eftir sem áður fyrir
centin sem þeir létu. Þeir hafa,
eins og aðrir borgarar landsins,
orðið að borga herskatt, en auk-
in atvinna og velmegun í land-
inu hefir meir en vegið upp á
móti því í öllum eða flestum til-
fellum, og óihætt má fullyrða
það, að ísl. hefir liðið eins vel
hér í þessu landi siðan stríðið
byrjaði sem áður, nema betur
sé, því alt að þessu hafa menn
hér tæpast vitað af þvi, að þjóð-
in stendur í stríði, og í framlög-
um til stríðsþarfa, held eg þeir
hafi hvergi staðið hérlendum
eða öðrum þjóðflokkum í neinn
tilliti framar. Á þessum tímum
megum vér íslendingar hér, eins
og aðrir borgarar þessa land's.
vera þakklátir fyrir hlutskifti
okkar, en við megum ekki falla
í þá niðurlægingu að telja okkur
trú um það, að við séum að
gjöra skyldu okkar eða jafnvel
meir en það. Það er veraldar-
strið, það er barist upp á !íf og
dauða, í veði eru hugsjónir lýð-
ræðis og mannréttinda, sem við
höfum notið um langan aldur,
og sem að minsta kosti flestir
tslendingar kunna að meta.*)
Það er ekki of mikið lagt í söl-
urnar þó við færum ofurlítið
meiri peningafórnir en við höf-
um þegar gjört, og það án þess
að miklast af því. Austur-fs-
lendingar þurfa ekkert sérstak-
lega að vera istoltir af þvi að
vera skyldir okkur vegna stríðs-
málanna, né af öðrum ástæðum.
Austur- og Vestur-íslendingar
eru bræður og systur, blóðið
rennur til skyldunnar, okkur
þykir vænt hverjum um aðra af
því við erum samlandar, en ekki
af því að við séum öllum öðrum
fremri. íslendingar beggja meg-
in hafsins hafa gjört sér margt
tiil sóma, það er margt í fari
landans, sem er lofsvert (þó
manni finnist stundum dauðinn
vera í lestinni) en við eigum
bæði austan hafs og vestan of
mikið af þjóðernishroka, of lítið
af þakklátum huga og lotningu,
of mikið af sjálfshóli. Það hefir
nú náð hámarki. Það ríður um
þverbak, nú á þessum síðustu
og verstu tíinum og verður okk-
ur að falli í þjóðræknisbarátt-
unni íhér vestra, ef ekki verður
séð við i tima.
G. J. Oleson.
*)pð eru ekki allir ísl. I þvi númeri.
—Mamma, hvað þýðir erotik?
—Elsku barn, það hefi eg ekki
haft tíma til að hugsa um. Eg
hefi orðið að eyða ölluin tíman-
um í það að koma upp ellefu
börnum.
Sd print1146
vince lAö
symmetry- workroaMhip a"-!
£££ - — se'"“
arguments.
tu fc> ~
,eed o£ printittg call ■

N E 86 327