Lögberg - 20.05.1943, Blaðsíða 5

LÖGBERG. FIMTUDAGJNN 20. MAÍ 1943.
5
síðar tvær hinna snjöllustu skáld
sagna, sem heimsbókmenntirnar
hafa að bjóða, skáldsögur, sem
aldrei munu fyrnast — Stríð og
friður og Önnu Karenínu.
Tolstoy er nú mun frægari
utan Rússaveldis en nokkur
keisara þeirra, sem ráðið hafa
yfir þessu myrka og blóði
storkna stórveldi. En varð hann
hamingjusamur af því að rita
þessar frægu skáldsögur sínar?
Já, um nokkurt skeið að minsta
kosti. Síðar fannst honum lítið
til þess koma að hafa fært þær
í letur og ákvað að helga sig
því, það sem eftir væri ævinn-
ar, að rita bæklinga, boða frið
og kærleik og afnám skortsins.
Bæklingar þessir voru prentað-
ir í ódýrum útgáfum og seldir
við lágu verði. Á fjórum árum
seldust tólf miljónir eintaka af
bæklingum þessum.
Eg kynntist yngstu dóttur
Tolstoys í París. Hún var einka-
ritari hans síðustu ár ævi hans,
og hún var hjá honum, er hann
dó.
Hún býr nú á bóndabýli
skammt frá Newton Square í
Pennsylvaníu. Af henni frædd-
ist eg mjög um Tolstoy. Síðar
hefir hún ritað bók um föður
sinn, Harmsögu Tolsíoys.
Sannlega var ævisaga Tolstoys
harmsaga. Því olli hjónaband
hans fyrst og fremst. Kona hans
unni munaði og viðhöfn, en
hann fyrirleit slíkt. Hún hafði
velþóknun á frægð og hylli, en
slíkt taldi hann sér einskis virði.
Hún þráði auðæfi, en hann að-
hylltist þá skoðun, að auðsöfn-
un væri synd. Hún trúði því,
að bezt færi á því að stjórnað
væri með valdi, en hann vildi
láta stjórna með kærleik.
Auk alls þessa var hún af-
brýðisöm, svo að nálgaðist brjál
semi, og vanstillt á skapsmun-
um úr. hófi fram. Hún hafði við-
bjóð á vinum hans. Hún rak
meira að segja dóttur sína á
dyr, ruddist því næst inn í her-
bergi Tolstoys, þreif byssu og
skaut á mynd af stúlkunni, sem
hékk þar á veggnum.
Með athæfi sínu gerði hún
heimili hans að kvalastað, eins
og hann komst sjálfur að orði,
og olli því, að honum varð lífið
óbærilegt.
Þegar hann andmælti henni
ætlaði hún að trýllast, kastaði
sér á gólfið, bar flösku með
ópíum að vörum sér og kvaðst
mundi fremja sjálfsmorð.
Þau lifðu saman í hjónabandi
í nær hálfa öld. Stundum kraup
, S/ar/ yourPOSFHAS'PÍAATStnowwiih
THE COCKSHUTT
WAR SAVIIMGS PLAN
• Býli þitt ... framtíð þín ...
er virði átaka, virði sparnað-
ar. Slíkar eru ástæðurnar fyr-
ir Cockshutt Stríðssparnaðar-
kerfi, og Cockshutt skipulagn-
ingu um verndun verkfæra.
Með þessu getur þú sparað
fyrir verkfæri, sem þú þarft,
er stjórnarskömtun lýkur, og
haldið núverandi verkfærum
í lagi. v
Þannig er framkvœmdin
1 pér kaupið stríðssparn-
aCar skírteini hjá, næsta
viðurkendum Cockshutt um
boðsmanni . . . of? næst . ..
2 Gerir Þú kaupsamning
við umboðsmanninn og
skírteinin verða skrásett og
geymd hjá Cockshutt Plow
félaginu, og andvirði þeirra
tekið sem afborgun af verk
færum eftir stríðið, eða
verkfæri nær sem er, sem
talin eru óhjákvæmileg.
2 Skírteini ykkar eru inn-
leysanleg með skömmum
fyrirvara, ef sjúkdóm eða
annan vanda ber að hönd-
um.
Sparnaður fyrir ný Cocks-
hutt áhöld er skynsamlegur.
Cockshutl Stríðssparnaðarkerf
ið, gerir þetta auðvelt ... arð-
vænlegt og þjóðræknislegt.
Dollararnir, sem þér þannig
sparið, vinna þrefalt skyldu-
verk. Þeir stuðla að sigri ...
þeir bera góða ávexti ... og
þeir byggja upp sjóð, sem
verja má að nokkru til nýrra
áhaldakaupa, er stjórnarskömt
un léttir af. Og ... ef þér
leggið fé í þetta nýja fyrir-
komulag ... og verkfærin eru
smíðuð hjá Cockshutt ... njót-
ið þér forgangs um afgreiðslu.
Cockshutt Stríðssparnaðar
skipulagningin, er ein Cocks-
hutt ívilnunin enn í garð
canadiskra bænda; hún er
gerð að frumkvæði Cockshutt
í samsíarfi við Alþjóðarfjár-
hagsnefndina, ykkur til hags-
muna, og til þess að stuðla að
sigri.
GÆTIÐ NOVERANDI VERFÆRA YÐAR
Komið áhöldum yð
ar í fyrsta flokks
ástand nú þegar.
Bæklingur um
Cockshutt aðferð
til verndunar verk
færum, kennir yð-
ur þetta.
Þessi einfalda að-
ferð sýnir hvernig
koma megi verk
færum í gott horf
í frístundum, með
nýjum Cockshutt
pöntunum, olíu og
smurningu. Fáið
eintak hjá umboðs
manninum. Hann
er ávalt til taks
viðvíkjandi pönt-
un, afgreiðslu og
upplýsingum.
«*f
COCKSHUTT
PLOW COMPANY LIMITED
BRANTFORD, ONTARIO
SMITHS FALLS • WINNIPCG • REGINA
SASKATOON • CALGARY • EDMONTON
COCKSHUTT PLOW OUEBEC LIMITED. MONTREAL. OUEBEC
COCKSHUTT PLOW MARITIME LIMITED. TRURO, N S
1 839 - Forusta í meir en öld - 1 943
hún við hlið hans og bað hann.
að lesa sér það, sem hann hafði
ritað um hana í dagbók sína
fyrir fjörutíu og átta árum,
þegar þau voru bæði viti sínu
fjær af ást hvort til annars.
Þegar hann las um þessa fögru
hamingjudaga, sem nú voru
horfnir að eilífu, gátu þau eigi
varizt gráti.
Þar kom að lokum, er hann
var áttatíu og tveggja ára að
aldri, að hann gat ekki um-
borið óhamingju heimilislífs síns
lengur. Hann flýði því frá konu
sinni aðfaranótt hins 21. dags
októbermánaðar árið 1910 —
flýði út í myrkrið og kuldann
og vissi eigi, hvert halda skyldi.
Ellefu dögum síðar lézt hann
úr lungnabólgu á járnbrautar-
stöð: — Guð mun ráðstafa öllu
vel, mælti hann. Síðustu orðin,
sem hann mælti,. voru: — Að
leita — ávalt að leita.
Tíminn 2. marz.
Lífræn eða vélræn
stjórnarvöld
Efiir Ernesi Nash
Þýii úr Free World
Jónbjörn Gíslason.
Þegar stjórnarvöld flækja sig
og fjötra í svo víðáttumikla og
vafningasömu fyrirkomulagi að
öll stafrófsröðin megnar ekki að
greina og gefa rétt nöfn, öll-
um viðkomandi skrifstofum og
stjórnarvélasmiðjum, kemur í
huga manns setning, sem ein-
hver sagði endur fyrir löngu,
að því umsvifaminni sem stjórn-
arvöldin væru, því betri reynd-
ust þau. Þessi “einhver” var
kínverskui' spekingur löngu lið-
inna tíma.
Kína er sífelt að færast nær
vestrinu. Það er því ekki ótíma-
bært að vera viðbúinn mála-
miðlun á mismunandi túlkun á
stjórnarhugmyndum að austan
og vestan. Andi hinna gömlu
kínversku erfikenninga felur í
sér úrlausn á mörgum ráðgát-
um vestrænnar menningar og
þjóðmála.
Kínverjinn mundil brosa að
hinni sífelt vaxandi ábyrgð á
okkar hávaðasömu og hjáróma
stjórnarvél, en undir engum
kringumstæðum gæti honum
fallið í geð hið banvæna ábyrgð-
arleysi í stofnun er virðist vera
fullskipuð skynberandi mönn-
um, en svo sorglega sneidd öll-
um virðuleika. Kínverjar meta
ætíð að nokkru, niðurstöðu hvers
viðfangsefnis, eftir þeirri smekk
vísi er kemur fram í meðferð
málanna. Gömul kínversk erfi-
kenning, leggur enga áherzlu á
hið ytra form og línur, heldur
á hið raunverulega gildi manna
og málefna. Frá þeirra sjónar-
miði er ætíð til rétt úrlausn á
hverju vandamáli, svo framar-
lega sem forystumaðurinn sé
réttilega valinn.
Hæfur maður getur gjört líf-
ið fagurt og göfugt, jafnvel und-
ir ranglátum lagaboðum; illa
valinn maður getur það ekki
við bestu skilyrði laga og rétt-
arfars. Slík eru kínversk fræði,
sönnuð og staðfest með alda
gamalli reynslu. Virðuleiki og
mannkostir eru ríkjandi grund-
vallarsetningar fyrir vali trún-
aðarmanna þjóðarinnar.
Athugið hve andrúmsloft smá-
mennskunnar umlykur gestinn,
hvers skykkjulaf hefir verið
einkennt af móttökumanni
stjórnarinnar, er veitir honum
óhindrað áframhald gegnum
óteljandi göng til stjórnarskrif-
sto£u er inniheldur einstakling
er 'virðist tilheyra umhverfinu.
annaðhvort fyrir tilviljun eða
slys.
Hjá kínverjum er það hið
ytra og innra sanna manngildi,
sem veitt er athygli, mannúð
og siðferði fyrst og síðast. Þeir
krefjast að opinber starfsmaður
ræki köllun sína sem skynsemi
gædd vera, en ekki sem óper-
sónulegur einstaklingur, eða
sálarlaus vél. Hvorki ytri heið-
ursmerki eða torskyldar hug-
myndir ná hylli kínverja, ef
slíkt er ekki byggt á persónu-
legri, mannúðlegri og borgara-
legri staðfestingu.
Rannsóknir á hinni heim-
spekilegu hlið kínverskra stjórn-
mála, vísar óhjákvæmilega veg-
inn til hins elsta pólitíska vís-
indamanns kínverja — Konfú-
síusar. Hans kenning var að
hið persónulega manngildi yfir-
skygði algjörlega athöfn ein-
staklingsins og að vald áhrifa-
anna væri voldugasta afl at-
hafnanna. Vélin gæti aðeins
túlkað en ekki skapað þau á-
hrif. Konfúsíus lagði áherslu-
þunga á hinn öfluga skapandi
kraft, er felst í sarpstarfi, sam-
fara trúnni og traustinu á mann-
legt eðli og upplag.
Sjálfstraust, byggt á hreinleik
hins innra manns, samfara
trúnni og traustinu á náung-
ann, er grunnmúr heilbrigðs
borgaralegs þjóðfélags, er svo
myndar hina sönnu þjóðfélags
undirstöðu.
Hver sem óskar breyttra og
betri ytri lífsskilyrða, verður að
byrja á því að bæta sinn innri
mann. Allar hugsanir verða
fyrst og fremst að metast og
skiljast af hjartanu. Mannkynið
verður aðeins metið eftir ávöxt-
unum af hugarfari þess. Ásig-
komulag heimsins mótast eftir
sálarlífi mannanna. Á þessum
undirstöðukenningum hvíldi kín
versk menning í samfleytt fjög-
ur þúsund ár; hið besta sam-
ræmda þjóðfélag sem þekkst
hefir.
Konfúsíus vekur athygli á, að
hin sanna lýðveldishugsjón
felist ekki í fast eða laust
bundnu stjórnarformi, heldur
í yfirlýstri viðurkenningu á
trúmennsku einstaklingsins,
gagnvart sjálfum sér og náung-
anum. Siðfræði einstaklingsins
mótar lýðveldismanninn. Ein
elsta kennisetning kínverkskrar
stjórnvisku er sú, að aðalrætur
ríkisins liggja inn að hjarta ein-
staklingsins.
Meistarinn setur fram þrjár
grundvallarreglur í sjö ákveðn-
um boðorðum. Grundvallarregl-
urnar eru þessar:
1. Sjálfsræktun í dygðugu
líferni.
2. Trygging vináttu og bræðra
lags við náungann.
3. Hæfni mannkynsins í heild
til fullkomnunar og ágætis.
Hin sjö boðorð hljóða svo:
1. Rannsókn hlutanna á rétt-
an máta til aukinnar þekkingar
2. Einlægni í hugarfari.
3. Hreinar hugrenningar.
4. Ræktun líkamans.
5. Stjórn fjölskyldunnar.
6. Stjórnsemi í þjóðmálum.
7. Kyrrandi og betrandi áhrif
á heiminn í heild með uppfyll-
ingu fyrstu grundvallarreglu.
Þessum sjö boðorðum er hægt
að fullnægja, en aðeins með því
að taka þau í réttri röð. Sér-
staklega er lögð djúp áherzla
á fjórða boðorðið um ræktun
eigin persónu, þar segir svo:
“Frá keisaranum niður til lítil-
mótlegasta þegnsins, verður að
álíta þetta boðorð upphaf alls
manndóms.”
Frh.,
Wartime Prices and
Trade Board
Aukaskamturinn af sykri sem
fæst til niðursuðu ávaxta hefir
nú verið ákveðinn, samkvæmt
tilkynningu frá John C. Ross,
embættismanni W. P. & T. B.
Það munar kannske pundi hér
og þar, en í flestum tilfellum
verður skamturinn í kring um
líu pund á mann. Hann sagði
ennfremur, að hann vissi að
mörgúm mundi þykja þetta lít-
ið, en það væri með þetta eins
og margt annað, fólk sem væri
samvizkusamt og sanngjarnt
yrði að líða fyrir þá sem væru
of heimtufrekir og ósanngjarnir.
í fyrrasumar hefði verið notað
til niðursuðu í öllu landinu, um
hundrað miljón pund af sykri.
Nú hefði verið beðið um 209
miljón pund. Það væri mjög
ólíklegt að alla þessa upphæð
hefði átt að nota einungis til
niðursuðu aldina, skömtunar-
deild W. P. & T. B. hefði því
ákveðið að halda sér við upp-
hæðina sem notuð var í fyrra
og sem var að jafnaði um tíu
pund á mann.
* * *
Allmargir sykur umsóknar-
miðar voru sendir af utanbæjar-
fólki á Winnipeg skrifstofu
“Local R2tion Board”. Þessir
miðar hafa. allir verið endur-
sendir á rétta staði, að undan-
skildum þeim miðum sem ekki
voru rétt fyltir út og voru
sendir eigendum aftur til leið-
réttingar.
Spurningar og svör.
Spurt. Mega verzlanir, sem
nota sendisveina á reiðhjólum,
senda heim pantanir sem kosta
minna en einn dollar?
Svar. Já. Það má senda ýmsar
tegundir af mat, svo sem kjöt
eða fisk (ekki í dósum samt),
ávexti og garðmat, bakaravörur,
mjólkurvörur, egg, svínafeiti og
steikarfeiti og ýmislegt annað
sem er annaðhvort of þungt eða
fyrirferðarmikið til þess að bera
heim, eins óg poka af kartöfl-
um t. d.
Spurt. Fær hver maður á
heimilinu eitt pund af sykri til
þess að hafa með “rhubarb”?
Svar. Já. Það fæst eitt pund
á mann. Það var ákveðið að
leyfa fólki að nota bláa vara-
seðil númer eitt úr hverri skömt
unarseðlabók til þess að kaupa
sykur til að hafa með “rhubarb”.
Þessir seðlar falla úr gildi síð-
asta maí. Ekki má nota nema
einn seðil úr hverri bók.
Spurt. Eg er bóndi, og þarfn-
ast ýmissa smáverkfæra. Má
kaupa þess ^tonar án þess að fá
sérstakt leyfi?
Svar. Já. Smáverkfæri fást án
leyfis, en engar dælur eða dælu-
vélar (pumps) af nokkurri teg-
und, fást án sérstaks leyfis.
Spurt. Eg ætla að gifta mig í
sumar og ætla að hafa tvær brúð
armeyjar. Mega þær vera í síð-
um kjólum?
Svar. Nei. ( Brúðurin má vera
í síðum giftingarkjól ef hann er
hvítur eða “cream”, en brúðar-
meyjarnar verða að vera í 'stutt-
um eftirmiðdagskjólum.
Spurt. Hvernig fæst kjöt
handa húsdýrum þegar skömt-
unin gengur í gildi?
Svar. Þeir sem eiga uppá-
halds hunda eða ketti verða að
leggja þeim til kjöt úr eigin
skamti. Það eru samt til ýms-
ar tegundir af tilbúnum hús-
dýramat sem hægt er að kaupa
í flestum verzlunum. Dýravernd
unarfélagið getur gefið allar
upplýsingar þessu viðvikjandi.
Skrifið til S.P.C.A. (Society for
Prevention of Cruelty of Ani-
mals).
Spurt. Við höfum nú búið þrjá
mánuði í leigðri íbúð og höfum
enn ekki fengið nokkuð prentað
“form” frá húsráðanda þar sem
leiguskilmálarnir eru teknir
fram.
Svar. Ef þú vilt tilkynna
næstu skrifstofu W. P. & T. B.
þá verður séð um að þetta verði
leiðrétt sem fyrst.
Spurningum á íslenzku svarað
á íslenzku af Mrs. Albert
Wathne, 700 Banning St. Wpg.
Vestur-Islendingur ílyt-
ur fyrirlestra um list
Vestur-íslendingurinn Hjör-
varður Árnason flutti í gær-
kvöldi í Háskólanum fyrsta fyr-
irlestur sinn um list. Hátíðar-
salurinn var troðfullur og var
fyrirlestrinum prýðilega tekið.
Hjörvarður flytur alls þrjá
fyrirlestra við Háskólann, hinn
fyrsta í gær, og var hann kall-
aður: “Looking at paintings,”
en hinir verða um franska
málaralist og ameríska málara-
list.
Með fyrirlestrinum voru
sýndar skiíggamy.ndir af um
30 málverkum og öðrum lista-
verkum og skýrði Hjörvarður
þær afar vel og fléttaði skýr-
ingar inn í mál sitt.
Hjörvarður Árnason er af al-
íslenzku bergi brotinn, en for-
eldrar hans fluttust vestur um
haf ung. Hann stundaði nám
sitt í Chicago og síðar við Prin-
ceton háskóla. Var hann um
skeið kennari í listasögu við
Northwestern-háskólann. en
vann síðar við frægt málverka-
safn í New-York.
Hjörvarður hafði mjög gott
vald á verkefni sínu og er hinn
mesti fengur fyrir íslenzka list-
unnendur að heyra fyrirlestra
lians.
Alþbl. 24. marz.
SPRING and SUMMER
CLASSES
THE DEMAND FOR OFFICE HELP FOR MILITARY
AND INDUSTRIAL OFFICES IS SO PRESSING THAT
WE HAVE INTRODUCED SPECIAL SPRING AND
SUMMER
WAR EMERCÍENCY COURSES
You mav study individual subjects or groups of
subjects from the following; Shorthand, Typewriting,
Bookkeeping,, Comptometer, Correspondence, Spelling,
Arithmetic, Penmanship, Dictaphone, Elliott Fisher or
Telephone Switchboard.
IT IS PLEASANT STUDYING IN OUR
AIR-COOLED, AIR-CONDITIONED
CLASSROOMS
The “SUCCESS’I is the only air-conditioned, air-
cooled private Commercial College in Winnipeg.
Educational Admittance Standard
To our day classes we admit only students of Grade
XI, Grade XII, and University standing, a policv to
which_ we strictly adhere. For evening classes we have
no educational admittance standard.
You may enroll at any time in Day or Evening
Classes, which will continue throughout the
summer without interruption.
TELEPHONE 25 843
CALL OR WRITE FOR OUR FREE
40-PAGE PROSPECTUS.
S U C C E S S
BUSINESS COLLEGE
Portage Ave. ai Edmonion St.
WINNIPEG.