Lögberg - 20.01.1944, Blaðsíða 1

PHONES 86 311
Seven Lines
:uvú^«
1 '•rt.O^' ^ For Belter
Cot- v' Dry Cleaning
and Laundry
57 ÁRGANGUR
LÖGBERG, FIMTUDAGINN 20. JANÚAR 1944.
NÚMER 3
Ægilegur landskjálfti veldur feiknum
miklum í Argentínu
Síðastliðinn laugardag mátti
svo heita, að landskjálfti jafn-
aði við jörðu borgina San Juan
í Argentínu, sem liggur hátt
uppi í Andesfjöllunum; eitthvað
um 90 af hundraði húsa í borg-
þessari hrundu til grunna; að
minsta kosti 10.000 manns létu
lífið, hátt á 5. þúsund sættu
meiri eða minni örkumlun, en
um 20.000 eru sagðir týndir. Og
þótt Argentína hafi að vísu eigi
farið varhluta af landskj álftum
áður, mun þetta þó vera lang-
alvarlegasta tilfellið slíkrar teg-
BLAÐAÚTGEF ANDI
HEIÐRAÐUR MEÐ
FJÖLMENNU SAMSÆTI
Síðastliðið mánudagskvöld var
haldið fjölmennt og virðulegt
samsæti á St. Regis hótelinu hér
í borginni fyrir Mr. P. M. Dahl,
útgefanda tveggja norrænna
blaða, Norröna og Svenska Cana
da Tidningen. Til mannfagnaðar
þessa var stofnað fyrir atbeina
The Viking Club og stýrði því
Mr. J. T. Jónasson, forseti þess
félagsskapar, og fórst honum
veizliístjórn hið prýðilegasta úr
hendi. Samsætið var haldið í til-
efni af 75 ára afmæli Mr. Dahl.
Hann hefir verið eljumaður mik-
ill um dagana, og siglt sinn sjó
eins og víkingur, þótt vitan-
legt sé að á jafn langri lífsleið
gefi endrum og eins á bátinn.
Fyrir minni afmælisbarnsins
mælti W. J. Lindal héraðsrettar-
dómari; var ræða hans alllöng,
en flutt af mikilli ' mælsku.
Ræðismaður Svía, Mr. H. P. A.
Hermanson, mælti fyrir minni
frú Dahl, og afhenti henni í lok
máls síns forkunnarfagran
blómvönd.
Stutt ávörp fluttu heiðursgest-
inum, Mr. Carl T. Kummer,
ræðismaður Norðmanna, Mr.
John A. Gustafson, Mr. Grettir
L. Johannson, ræðismaður Dan-
merkur og íslands, Einar P.
Jónsson og Mr. H. A. Brodahl.
Mikið var um söng í samkvæmi
þessu, er þótti hin bezta skemt-
un; einkum nutu veizlugestir
mikillar ánægju af einsöngvum
Mr. Pétur G. Magnús með að-
stoð Gunnars Erlendssonar.
í samkvæmislok flutti Mr.
Lahl langt mál, um leið og hann
þakkaði veizlugestum og Viking
Club þann heiður, er sér og frú
sinni hefði verið sýndur með
]afn fjölmennum mannfagnaði
°g hér var raun á.
•
FRA RÚSSLANDI
Samkvæmt nýjustu fregnum
hafa Rússar sniðið í sundur járn-
brautina milli Leningrad og
Odessa, og gert Þjóðverjum með
því afar örðugt fyrir um flutn-
mga á þessum vettvangi stríðs-
sóknarinnar, auk þess sem þeir
hafa veitt Nazistum einn áverk-
ann öðrum meiri í Úkraníu.
VILL LÁTA HENGJA
FORKÓLFA NAZISTA.
James W. Gerard, fyrrum
sendiherra Bandaríkjastjórnar á
Lýzkalandi, gerir það að uppá-
stungu sinni í nýlegri blaða-
grein, að forkólfar hinna þýzku
Nazista, sem í langflestum til-
fellum séu prússneskir yfirgangs
seggir, verði hengdir á hæzta
undar í sögu þjóðarinnar; öll
símasambönd við San Juan slitn
uðu svo að segja í einu vitfangi,
en vatnsveitu- og ljósakerfi borg
arinnar ónýttist jafnframt með
öllu.
Stjórn Argentínu sendi þegar
fjölda lækna og hjúkrunar-
kvenna til hinna áminstu borg-
arrústa, auk allmikils herstyrks
til þess að reyna að halda uppi
reglu. Þessu jafnframt hefir
stjórn landsins efnt til almennra
fjársamskota til þess að bæta úr
brýnustu þörfinni.
gálga að stríðinu loknu; að taka
þá í sátt komi ekki til nokkurra
mála, því slíkir kumpánar rjúfi
alla eiða og gangi jafnan á bak
orða sinna.
FULLVELDISAFMÆLISINS
MINNST MEÐ ÚTVARPS-
RÆÐU OG SÖNG I NEW YORK
Tuttugu og fimm ára afmælis
fullveldis íslands var minnst 30.
nóv. með sérstöku útvarpi frá
stöðinni WNYC (The Municipal
Radio Station) í New York.
Flutti frú Kristín Thoroddsen,
fréttaritari “Morgunblaðsins” i
Reykjavík, ítarlega ræðu um Is-
land, en Guðmundur Kristjáns-
son ópersusöngvari, er átti hlut
að útvarpi þessu, söng eftirfar-
andi íslenzk lög: “Draumaland-
ið” eftir Sigfús Einarsson, “Svan
urinn minn syngur”, “Heimir” og
“Þú eina hjartans yndið mitt”
eftir Kaldalóns, “Máninn líður”
eftir Jón Leifs, “Kvöldsöngur”
eftir Hallgrím Helgason og að
lokum “Ó, Guð vors lands” eftir
Sveinbjörn Sveinbjörnsson.
Þótti útvarp þetta vel takast
og hafa verið þátttakendum og
íslandi til sæmdar.
SILFURBRÚÐKAUP.
Þann 18. desember síðastlið-
inn, áttu þau Mr. og Mrs. Kam-
bius Finnsson, Ste. D. Bess-
borugh Apts., hér í borginni
aldarfjórðungs hjúskaparafmæli;
var þeim í tilefni af þessum
merka áfanga í lífi þeirra, haldið
virðulegt samsæti á heimili
Mr. og Mrs. W. S. Jónasson, 169
Hazeldell Avenue í East Kildon-
an, er um 40 manns tóku þátt í.
Var þeim Finnsson-hjónum af-
hentur vandaður silfurborðbún-
aður til minja um atburðinn.
Veitingar voru hinar ríkmann-
legustu, auk þess sem veizlugest-
ir skemtu sér hið bezta við sam-
ræður og söng.
Utanbæjargestir voru Mr. og
Mrs. Edgar Kaiden frá Penn,
N. Dak., Mrs. J. Thorsteinsson
frá Tantallon, Sask., og Mrs.
Jónína Johnson frá Church-
bridge, Sask.
CHURCHILL
KOMINN HEIM.
Samkvæmt fregnum frá
London á mánudaginn, er Churc
hill forsætisráðherra kominn
heim úr austurvegi, og búinn að
ná sér að fullu eftir langa legu
í lungnabólgu; vakti heimkoma
hans óhemju fögnuð með brezku
þjóðinni; var það hið fyrsta verk
forsætisráðherrans eftir heim-
komuna, að hann mvndi í þing-
inu gera yfirlýsingu við fyrstu
hentugleika viðvíkjandi stríðs-
sókn sameinuðu þjóðanna á
Italíu, og lýsa stríðsviðhorfinu
yfirleitt.
FRÁ SENDIRÁÐI ÍSLANDS
í WASHINGTON.
Hr. Éinar P. Jónsson,
695 Sargent Ave.,
Winnipeg, Man.,
Canada.
Sendiráðinu hefur borist svo-
hljóðandi tilkynning frá utan-
ríkisráðuneytinu í Reykjavík:
“Reglulegt Alþingi samankom
10. jan. ríkisstjórnin hefir fram-
lagt frumvarp lýðveldisstjórnar-
skrár og þingsályktunartillögu
brottfall sambandslaga en trygg
ir döpskum ríkisborgurum fyrst
um sinn jafnrétti.”
Þetta tilkynnist yður hér með.
Virðingarfyllst,
Thor Thors.
I herþjónustu
Samkvæmt tilkynningu hern-
aðarvaldanna, innritaðist Miss
Marie Gladys Oddson í cana-
diska kvenherinn þann 31. des.
síðastliðinn. Miss Oddson er
dóttir þeirra Mr. og Mrs. Torfi
Oddson, 801 Ellice Avenue hér í
borginni, en fædd í Ottawa; áður
en hún gekk í herinn, var hún
í þjónustu fylkisstjórans í Mani-
toba.
Daniel S. Thordarson frá Hove,
Man., innritaðist í herinn í febr,-
mánuði 1940, og fór austur um
haf í ágúst-mánuði það sama ár.
Hann er 39 ára að aldri. Kona
Daniels heitir Fjóla, og er heimili
þeirra að 388 Ottawa Ave.
NÝÁRSKVEÐJUR TIL
VESTUR-ISLENDINGA.
í bréfi, sem hr. Ásmundi P.
Jóhannssyni barst þann 17. þ. m.,
en auðsjáanlega átti að réttu
lagi að vera komið hingað fyrir
jólin frá hr. Árna G. Eylands,
forseta Þjóðræknisfélagsins á ís-
landi, eru hátíðakveðjur, sem nú
verða einungis nýárskveðjur, til
hinna mörgu vina Árna og frúar
hans meðal íslendinga.
Samkvæmt tilmælum hr. Ey-
lands, birtir Lögberg með mikilli
ánægju kveðju þeirra hjóna.
Stalingrad
Þá bardaginn frægi um Stalingrad stóð,
það stendur mér enn fyrir hugskotssjónum,
hve Húnunum mætti þar harðsnúin bjóð
með hugdjörfum foringja og traustum þjónum.
En mörg var þar hetjan, sem helveginn tróð
svo heimt yrði borgin úr rándýrsklónum.
Já bardaginn sá, er um Stalingrad stóð
hann stendur mér enn fyrir hugskotssjónum. »
NÝTT ELLIHEIMILI
Stefán Jónsson klæðskera-
meistari á Akureyri hefur reist
og gefið í Skjaldarvík við Eyja-
fjörð myndarlegt hús sem elli-
heimili fyrir aldrað fólk. Á neðri
hæð hússins eru sjö vistarmanna
herbergi, vinnustofa, geymsla,
miðstöðvarherbergi, baðherbergi
og salerni, en á efri hæð eru
sextán vistarmannaherbergi, stór
dagstofa, eldhús snyrtistofa og
íbúð umsjónarmanns. Við vígslu
Elliheimilisins töluðu sóknar-
presturinn séra Sigurður Stef-
ánsson að Möðruvöllum í Hörgár
dal og Ólafur Ólafsson kristin-
boði, en kirkjukór Akureyrar
söng undir stjórn Jakobs
Tryggvasonar organleikara.
Fréttaskýrsla, 15. nóv.
EISENHOWER I LONDON
Gen.Eisenhower er nýkominn
til London í þeim tilgangi að
undirbúa innrás á meginland
Norðurálfunnar að vestanverðu,
að því er nýjustu fregnir herma;
þykir nú líklegt að slíkrar inn-
rásar verði ekki langt að bíða.
Miss Louise Jóna Sigurðson,
hjúkrunarkona, hefir hlotið
Lieutenantstign í canadiska hern
um; hún er útskrifuð með hárri
einkunn af St. Josephs spítalan-
um.
Miss Sigurðson er dóttir þeirra
Mr. og Mrs. Sigurbjörn Sigurð-
son, 98 Lenore St. í Winnipeg.
•
SAMBAND ISLANDS
OG DANMERKUR.
Nokkrir menn hafa gefið út
pésa er þeir nefna “Ástandið í
Sjálfstæðismálinu”, og á að
skýra viðhorf þeirra, sem vilja
ekki skilnað við Dani fyrr en
þjóðirnar hafa haft tækifæri til
þess að talast við. Meðal þeirra
sem rita í bæklinginn er dr. Sig.
Nordal, Þorst. Þorsteinsson hag-
stofustjóri, Jóhann Sæmundsson
yfirlæknir, Klemens Tryggva-
son cand polit. og Pálmi Hannes-
son rektor.
Áður hafði komið út ræða
er Bjarni Benediktsson borgar-
stjóri flutti á Landsfundi sjálf-
stæðismanna á Þingvöllum í
júnímánuði s. 1. og túlkar sjónar-
mið þeirra er vilja stofna lýð-
veldi á íslandi eigi síðar en 17.
júní 1944.
Fréttaskýrsla, 15. nóv.
Siglingavísur
Ærið kátur Kári er
kynja látum meður,
ramman hlátur hefja fer,.
hrönn á bátinn veður.
Helzt ógreið er höldum leið
hvals um breiða ögur.
Brýtur á skeið og boðar neyð
báruheiða-lögur.
Náttúrulýsing
Grænir runnar, grundin, hlíð,
grónir lyngi hólar,
loftið blátt og fjöllin fríð,
faðmað geislum sólar.
T œkif œris vísur
Rósir fella blöðin bleik,
blikna lauf á runni.
Hvers eins spor að loknum leik
liggja að sama brunni.
Hvernig sem að lán og líf
leikur á einu hjari,
altaf hafa vín og víf
verið mér huggari.
Snæbjörn G. Jónsson.
Nú heldur hún velli sú hugrakka þjóð,
svo hætta er minni af rándýrsklónum,
því dáum vér hetjunnar heilaga móð,
sem hulinn var flestra manna sjónum,
er leggur í sölurnar líf sitt og blóð,
svo leitun mun verða á trúrri þjónum.
Já, heiður á skilinn sú hugrakka þjóð,
ef heimurinn frelsast úr rándýrsklónum.
Hjörtur Brandson.
Mannsandinn
Hugann lengi hafði eg bundið
hærri sýn, og getað fundið
leið, yfir dimma, djúpa sundið,
djúp, sem lítið kannað var.
Þegar röðuls geislar glóðu,
gullnu lífsins ari hlóðu;
englar vors á verði stóðu —
verðir lífsins alstaðar.
Sól og vor og sannleiks geislar
sýnir birtu alstaðar. —
Urður og Skuld og — Eg var þar.
Þegar bárur hugar, háar
himni móti, stórar, smáar,
risu hægt, en risu hærra,
reginleið, er tíminn bar.
Glóði ljós í guðasölum,
glitraði á hallar svölum;
mótuðust í mannlífs dölum,
munar-heima spurningar.
Mótuðu fagrar myndir orða —
manndóms vizku spurningar —
óðs og sögn — Eg var þar.
Titraði blítt á tímans öldum
töframál, er þúsundföldum
tónahreimi heiminn fylti
hér og þar, og alstaðar.
Urðarheimur — láð og lögur,
lofts og skýja, nes og gjögur;
óskapnaðar undrin fögur —
ómuðu dular-raddirnar.
Óskapnaðar hugar-heimur
hreyfir fögru raddirnar —
ástar-raddir — Eg var þar.
Skuld er mannsins munar-draumur;
myndasafn og þögull glaumur;
eilíf stærð, sem aldrei fæðist — •
eilífleikans skýjafar.
Forlaganna faðir og móðir,
framstreymis er rennur slóðir;
sjálfsorkunnar systir og bróðir —
sólbros þess, sem er og var —
Bergmál alls — og eg er þar.
Þegar fram með friðar-ströndum,
frelsis-dreki, seglum þöndum
tekur höfn í ljóssins löndum,
lífsins straumar mætast þar.
Þar, sem friðar blikar boði
bróðurandans morgunroði,
hvar ei framar, rúnir rista
refsinorni heimskunnar.
Hvar ei framar rúnir rista
risar dauðrar menningar —
dauðra alda — Eg verð þar.
S. B. Benediktsson.