Lögberg - 20.01.1944, Blaðsíða 3

LÖGBERG, FIMTUDAGINN 20. JANÚAR 1944.
3
Útdráttur úr fréttaskýrslu upplýsinga
ráðuneytisins á Íslandi
Okt. 1943.
H úsaleiguvísi talan.
Húsaleiguvísitalan, miðuð við
hækkun viðhaldskostnaðar húsa
í Reykjavík, 1. sept. þ. á. í sam-
anburði við 1. ársfjorðung 1939,
reyndist 135, og gildir sú vísi-
tala frá októberbyrjun til des-
emberloka.
Samkvæmt lögum um húsa-
leigu frá 7. apríl 1943 skal Kaup-
lagsnefnd með aðstoð Hagstof-
unnar, reikna út húsaleiguvísi-
tölu fjórum sinnum á ári, miðað
við hækkun viðhaldskostnaðar
1. marz, 1. júní, 1. sept. og 1.
des. í samanburði við 1. árs-
fjórðung 1939, en samkvæmt á-
kvörðún félagsmálaráðherra
telst viðhaldskostnaður hafa
numið 15% af húsaleigunni 1939.
Fiskaflinn.
Fiskaflinn á öllu landinu frá
áramótum til ágústloka er álíka
og hann var á sama tíma í fyrra.
Er frá því skýrt í nýútkomnum
Hagtíðindum.
Isaður fiskur settur í útflutn-
ingsskip var frá áramótum til
ágústloka 77.717 lestir, en var í
fyrra á sama tíma 84,015 lestir.
Afli fiskiskipa útfluttur af þeim
nam jan.—ágúst 46.364 lestum,
en á sama tíma í fyrra 44.434.
Fiskuir til frystingar var á
þessu sama tímabili 27.089, en
21.560 lestir í fyrra. Fiskur í
herslu 1183 lestir á móti 879 í
fyrra. Fiskur í niðursuðu 103 á
móti 184 lestum í fyrra.
Aftur á móti hefir sótavatns-
framleiðslunni hrakað úr 80,210
lítrum 1938 í 56,656 lítra árið
1942.
Búpeningur.
Árið 1941 voru 39,778 naut-
gripir á landinu, en 41,759 árið
1942. Hross voru hér 57.968 árið
1941, en 61.537 árið 1942. Sauð-
fjáreign landsmanna nam árið
1941 637,067, en var 649,629 árið
eftir. Geitfé var samtals 1568
fyrra árið en 1481 hið seinna.
Svínum fjölgaði úr 593 í 780 á
sama tíma, en hænsni voru fyrra
árið 67,586, en 67,452 síðara árið.
1000 endur voru á landinu 1941
og 903 árið eftir, gæsum fækk-
aði á þessu ári úr 772 í 717.
Skólamál
Eins og kunnugt er hefja flest-
ir skólar kennslu sína í byrjun
októbermánaðar. Aðsókn er
gífurleg og verða flestir skólar
að neita mörgum um kennslu
sem hafa sótt um skólavist. 1
Kvennaskólann í Reykjavík
verða 160—170 námsmeyjar; í
Gagnfræðaskóla Reykvíkinga
verða 561 nemandi; í Verzlunar-
skólanum á 4. hundrað; í Stýri-
mannaskólanum um 70; í Mennta
skólanum á Akureyri verða rúm
lega 300 nemendur og barna-
skólinn þar mun starfa í 29
deildum með hátt á 8. hundrað
börnum.
Símamál.
Saltfiskur.
Á þessu sama tímabili var afl-
að í salt 2,724 lestir á móti 9,168
í fyrra, en tunnusaltaður fiskur
var í ágústlok 312 lestir á móti
2,947 í fyrra.
Síld.
Frá áramótum og til ágúst-
loka var búið að afla hér við
land samtals 136,763 lestir af
síld á móti 143.500 á sama tíma
í fyrra.
V erzlunarj öfnuðurinn.
Samkvæmt bráðabirgðayfirliti
Hagstofu íslands hefir verzlun-
arjöfnuðurinn í sept. verið óhag-
stæður um kr. 4,6 miljónir.
Flutt var inn yfir 23,8 milj. kr.,
en útflutningsverðmæti nam
19,2 milj.
Frá síðustu áramótum hefir
verzlunarjöfnuðurinn verið ó-
hagstæður um samtals 4,7 milj.
Hefir verið flutt inn, jan.—
sept. fyrir krónur 178,9 milj.
en útflutningurinn á sama tíma
numið 174,2 milj.
1 sept. í fyrra var verzlunar-
jöfnuðurinn hagstæður um rúm-
ar 10 miljónir. Þá fluttum við
út fyrir kr. 27,4 miljónir, en inn-
flutningurinn nam þá 16,2 milj.
krónum.
í jan.—sept. í fyrra fluttum
við inn fyrir kr. 166,5 miljónir
°g út á sama tímabili fyrir 164,4
miljónir króna.
Bruggun áfengs öls.
Hér á landi voru árið 1942
bruggaðir 209,171 lítrar áfengs
öls, en árið áður voru bruggaðir
189.329 lítrar af áfengu öli hér
a landi. Þessar tölur eru birtar
í síðustu Hagtíðindum. Eins og
kunnugt er það Ölgerðin Egill
Skallagrímsson, sem bruggar
afengt öl fyrir setuliðið brezka,
en ekkert er selt á innlendum
rnarkaði. Nýrri skýrslur en frá
1942 liggja ekki fyrir.
Framleiðsla óáfengs öls og
gosdrykkja hefir farið mikið í
vöxt hér á landi undanfarin ár.
1938 voru bruggaðir 196,215 lítr-
ar af óáfengu öli hér á landi, en
1942 voru bruggaðir 1,347.485
b'trar óáfengs öls,
Aftur á móti hefir sódavatns-
282,591 lítrar af gosdrykkjum
bér á landi en 1942 samtals
1 »234.901 lítrar.
Árið 1936 var komið á ein,-
földum fjölsíma milli Reykja-
víkur og Akureyrar en 1942 var
hann 3-faldaður. 1941 var kom-
ið á einföldum fjölsíma milli
Reykjavíkur og Seyðisfjarðar
og honum aftur breytt 1943 í 3-
faldan fjölsíma milli Reykjavík-
ur og Reyðarfjarðar, enda er nú
Reyðarfjörður orðin aðalskipti-
stöð fyrir Austfirði. Lokast því
fjölsímahringurinn um landið
með hinum nýja fjölsíma milli
Akureyrar og Reyðarfjarðar. En
nú hægt að tala kringum land
við mann í næsta húsi við sig í
Reykjavík (ca. 1400 km.) Svo
miklu betur heyrist á fjölsím-
anum heldur en á venjulegri
símalínu með venjulegum síma
búnaði. Fjölsímarnir, eru tæki
til þess gerð, að geta haft sam-
tímis fleiri en eitt talsamband
á einni og sömu talsímalínu.
Er þetta gert með því að nota
á sömu vírunum mismunandi
háa sveiflutíðni. Til þess að þetta
megi takast, verður víralínan
(stofnlínan) að vera úr eir og
hafa vissa eiginleika Mega t. d.
ekki vera á henni neinir sæ-
símar eða jarðsímar svo nokkru
nemi, því gegnum þá komast
ekki rafstraumar með hárri
sveiflutíðni.
Fyrsti fjölsíminn, sem komið
var á hér á landi, var 1932 milli
Reykjavíkur og Borðeyrar. Síð-
an hafa fjölsímar verið settir
milli Reykjavíkur og Borgar-
ness og Reykjavíkur og ísafjarð-
ar auk þeirra, sem áður voru
nefndir. Eru það allt einfaldir
fjölsímar.
Með þesum fjölsimum hefur
símasambandið milli Reykjavík-
ur og hinna einstöku landshluta
verið bætt stórkostlega. Milli
Reykjavíkur og Austfjarða er
umbótin svo mikil, að menn
átta sig tæplega á því í fyrstu
halda að þeir séu að tala við
mann í næsta húsi. Til þess að
koma þessu á, varð að reisa ný
hús á Reyðarfirði og Höfn í
Hornafirði og setja þar aðra
stöðvarstjóra með sérmenntun.
Á þessu sumri hefur verið
lagður jarðsími yfir Fjarðar-
heiði milli Seyðisfjarðar og
Egilsstaða og um Fagradal milli
Egilsstaða og Reyðarfjarðar og
eru þetta samtals um 60 km.
Að vísu verður ekki hægt að
ljúka í haust alveg við jarðsím-
ann til Reyðarfjarðar öðruvísi
en með bráðabirgðastreng, en úr
því verður væntanlega bætt
næsta sumar. Þegar þessu verki
er lokið, verður mjög greið af-
rás fyrir símtölin frá Reyðar-
firði til hinna ýmsu staða á
Austfjörðum.
Aðrar framkvæmair landssím-
ans á þessu ári eru aðallega
fólgnar í viðhaldi landssímanna
og lagningu notenda síma til
nokkurra sveitabæja, þó það sé
af. skornum skammti meir en
æskilegt hefði verið, og veldur
þar um efnisskortur, |em stöð-
ugt verður tilfinnanlegri. Þó hef-
ur verið hafin bygging nýs póst-
og símahúss á Akureyri og
birgðahús í Reykjavík.
Hin fjárhagslega afkoma
landssímans á síðastliðnu ári, fór
þannig, að tekjurnar urðu 7.544,-
000 og útgjöldin samtals kr.
8.412.000 eða 868.000 króna halli.
Þess ber þó að gæta, að af gjalda-
upphæðinni eru kr. 1.140.000
eignaaukning.
Komið hefir verið upp sjálf-
virku hlustunartæki á Sauða-
nesi fyrir bátatalstöðina á Siglu-
firði, en slík hlustunar “eyru”
er nauðsynlegt að hafa utan við
bæina vegna margvíslegra trufl-
ana í bæjunum.
Lagður var jarðstrengur upp
fjallið fyrir ofan Siglufjörð og
niður að Sauðanesi. Verkið var
hafið 1939 og því lokið í ágúst
s. 1. sumar.
Samskonar “eyra” er ráðgert
að setja upp í Vestmannaeyjum
og ísafirði.
Þá er og unnið að því að koma
á beinu ritsímasambandi milli
Reykjavíkur og London, en áður
var það frá Seyðisfirði til Shet-
landseyja.
Samtíningur.
Leikfélag Reykjavíkur sýnir
nú Lénharð fógeta eftir Einar
Kvaran.
í vinnuhælissjóð berklasjúkl-
inga hafa alls safnast 280 þús.
kr. I söfnun hinn 3. okt. með
merkjasölu mun hafa komið inn
viðbót um 70 þús. kr.
Skúli Skúlason blaðamaður
átti hinn 1. okt. 25 ára blaða-
mannaafmæli. Blaðamenn í
Reykjavík héldu honum heiðurs-
samsæti þá um kvöldið.
Málshöfðun hefur verið fyrir-
skipuð í Vestmannaeyjum gegn
þremur mönnum vegna hínna
hryggilegu viðburða þar í sum-
ar er tíu manns biðu bana af
áfengiseitrun.
Sigurjón Á. Ólafsson hefur
tekið sæti á Alþingi f. h. Al-
þýðuflokksins í fjarveru Stefáns
Jóh. Stefánssonar, sem er á fiski
málaráðstefnu í' London.
Alþýðuflokkurinn hefur ráðið
Helga Hannesson bæjarfulltrúa
á Isafirði sem framkvæmdar-
stjóra sinn.
Á Kópaskeri varð mikill elds-
voði hinn 10. okt. Brunnu þar
vörugeymsluhús, vöruforði og
skrifstofuhús Kaupfélags Norð-
ur-Þingeyinga. Ennfremur
brunnu þarna föt, peningar og
önnur gögn um 30 verkamanna
sem unnu þar við sláturhúsið.
•
Páll ísólfsson tónskáld og
organisti varð fimmtugur 12.
okt. í tilefni af því var Alþingis-
hátíðarkantata hans flutt í Frí-
kirkjunni í Reykjavík.
Við merkjasölu Blindravina-
félagsins 9. okt. í Reykjavík
söfnuðust um 7 þús. kr.
Halldóra Bjarnadóttir, hin
merki skólafrömuður og stofn-
andi og ritstjóri tímaritsins
Hlínar, sem nú er orðið 26 ára
gamalt, varð sjötug hinn 14. okt.
Bókin Þrúgur reiðinnar (The
Grapes of wrath) eftir ameríska
skáldið John Steinbeck er kom-
in út í íslenzkri þýðingu.
Noregssöfnunin er nú komin
yfir 800 þús. kr.
Sovietsöfnunin hefur alls num-
ið 155 þús. kr.
Færeyingar hafa nýlega með
samþykkt lögþings síns ákveðið
að gefa 10 þús. krónur til Nýja
stúdentagarðsins.
Bókaforlag Þorsteins M. Jóns-
sonar á Akureyri hefur gefið út
öll kvæði Davíðs Stefánssonar
frá Fagraskógi.
Embætti, sýslanir o. fl.
Hinn 5. okt. 1943 var Ólafur
Tryggvason, cand. med. and
chir., settur til þess að gegna
héraðslæknisembættinu í Síðu-
héraði frá 1. s. m. að telja, unz
öðruvísi verður ákveðið.
Sama dag var séra Sigurbjörn
Einarsson settur til þess að gegna
um stundarsakir kennslustörf-
um í guðfræðideild Háskóla ís-
lands.
Nokkur mannalát.
Sigríður Sveinsdóttir, húsfrú
frá Svalbarðseyri.
Hákon Jensson Waage, Rvík.
Jóhanna Guðmundsdóttir,
húsfrú. Hringbraut 159 Rvík.
Guðrún Eyjólfsdóttir frá
Snorrastöðum.
Solveig Unadóttir húsfrú
Brekkustíg 7, Rvík.
Ágústa Guðmundsdóttir, Vík
í Mýrdal.
Kristín Arnoddsdóttir, húsfrú,
Reykjavík.
Sigurður Magnússon, rafvirki,
Reykjavík.
Þuríður Kolbeinsdóttir, hús-
frú Reykjavík.
Fé fennir norðanlands
I norðangarði þeim, sem gekk
yfir s. 1. föstudagsnótt kyngdi
svo niður snjó, að fé fennti all-
víða á Norðurlandi, einkum í
Húnaþingi. Nokkur brögð munu
og hafa verði að því, að fé hafi
farizt hér í Eyjafjarðar- og Þing-
eyjarsýslum í óveðrinu, þótt ekki
sé það mál fullkunnugt enn.
Sögur, sem ganga manna í milli
um mikið tjón á hrossum í
Skagafirði, munu ekki hafa við
rök að styðjast. Mikil hey eru
ennþá úti um allt Norðurland
og horfir óvænlega um að nokk-
uð nýtist af þeim. Fari svo, sem
nú horfir, má telja víst, að
bændur verði að fækka fé til
muna. Garðávextir eru víðast
óuppteknir, uppskeran er mjög
rýr hér um slóðir og illt útlit
með að henni verði náð allri.
Elstu menn telja, að það sum-
ar, sem nú er bráðum á enda
kljáð, sé það versta, er þeir
muna eftir, jafnvel verra en hið
alræmda mislingasumar 1882,
því að þá hafi þó skift um til hins
betra með tíðarfar nálægt höfuð-
degi. Fór þó svo að lokum þá, að
hey öll hirtust að haustinu, en
nú eru litlar horfur á að svo
verði. Hvað sem þessum saman-
burði líður, mun sumarið 1943
lengi í minnum haft.
Dagur, 30. sept.
Framræsla og áveita
Svarfaðardalsengja
fyrirhuguð
Vélasjóður ríkisins lánar stór-
virka skurðgröfu til framkvæmd-
anna.
Undanfarna daga hefir verið
unnið að því, að setja saman og
flytja nýja ameríska skurðgröfu
frá Dalvík fram í Skáldalækjar-
engjar í Svarfaðardal, en þar
eru fyrirhugaðar allmiklar fram-
ræslu og áveituframkvæmdir á
næstunni. Árni G. Eylands, for-
stjóri, hefir eftirlit með væntan-
legum framkvæmdum f. h. véla-
sjóðs.
Skurðgrafan er nú komin
fram á Skáldalækjarengi, en þar
er fyrirhugað, að hefja skurð-
gröftinn. Skurðstærðið mun
liggja frá Svarfaðardalsá, gegnt
Skáldalæk, fram Sökkuengi í
Saurbæjartjörn og þaðan um
Ölduhrygg og Hánefsstaðaengi í
ána fram undir Völlum. Verður
skurðurinn hvort tveggja í senn
áveitu- og framræsluskurður. Fé
lag bænda á þessum slóðum
stendur að verkinu með aðstoð
vélasjóðs.
Vegna hins erfiða tíðarfars er
ekki gert ráð fyrir, að verkið
hefjist fyrr en að vori.
Þessi skurðgrafa er hin önnur,
sem kemur hingað í héraðið fyrir
tilverknað áveitufélaga bænda
og Vélasjóðs ríkisins. Hin fyrri
hefir tvö undanfarin sumur unn-
ið á Staðarbyggðarmýrum og
hefir áður verið greint ýtárlega
frá þeim framkvæmdum hér í
blaðinu. Því verki mun vart
verða lokið fyrr en næsta haust,
en þó er þegar sjáanlegur mikill
árangur á þeim hluta Staðar-
byggðarmýra, sem þegar nýtur
skurðsins.
Verður e. t. v. greint nánar
frá því innan skams.
Dagur, 30. sept.
Business and Professional Cards
Drummondville CottonCo. LTD. 55 Arthur St., Winnipeg Phone 21020 Manufacturers of BLUENOSE Fish Nets and Sein Twines H. L. HANNESSON, Branch Mgr. MANITOBA FISHERIES WINNIPEG, MAN. T. Bercovitch, framkv.stj. Verzla í he’.ldsölu með nýjan og frosinn fisk. 303 OWENA ST. Skrifstofusfmi 25 355 Heimasími 65 463
iTleifets Stuxllos £id. (aryesl PMoycanfuc OiganijaiwfTín Canada •224 Notre Dame-
Blóm stundvíslega afgreidd THE ROSERY ltd. Stofnað 1905 427 Portage Ave. Winnipeg.

G. F. Jonasson, Pres. & Man. Dir. S. M. Backman, Sec. Treas. Keystone Fisheries Limited 325 Main St. Wholesale Distributors of FRESH AND FROZEN FISH CANADIAN FISH PRODUCERS, LTD. J. H. Page, Managing Director Wholesale Distribu tors of Fresh and Frozen Fish. , 311 Chambers St. Office Phone 86 651. Res Phone 73 917.

H. A. BERGMAN, K.C. islenzkur lögfrœðingur • Skrifstofa: Room 811 McArthur Building, Portage Ave. P.O. Box 165« Phones 95 052 og 39 043 Office Phone Res. Phone 88 033 72 409 Dr. L. A. Sigurdson 166 MEDICAL ARTS BLDG. Office Hours: 4 p.m.—6 p.m. and by appointment

EYOLFSON’S DRUG PARK RIVER, N.D. tslenzkur lyfsali F61k getur pantað meðul og annað með p6sti. Fljót afgreiðsla. ANDREWS, ANDREWS THORVALDSON AND EGGERTSON Lögfrœöingar 209 Bank of Nova Scotla Bldg. Portage og Garry St. Sími 98 291

J. J. SWANSON & CO. LIMITED 308 AVENUE BLDG., WPG. DR. A. V. JOHNSON Dentlst
Fasteignasalar. Leigja hös. Út- vega peningalán og eldsábyrgð. bifreiðaábyrgð, o. s. frv. Phone 26 821 606 SOMERSET BLDG. Telephone 88 124 , Home Telephone 202 398
DR. B. J. BRANDSON 308 Medical Arts Bldg Cor. Graham og Kennedy Sts. Phone 21 834—Office tímar 3-4.30 • Heimili: 214 WAVERLEY ST. Phone 403 288 Winnipeg, Manitoba DRS. H. R. and H. W. TWEED Tannlæknar • 406 TORONTO GEN. TRCSTS BUILDING Cor. Portage Ave. og Smlth St. PHONE 26 545 WINNIPEO

Legsteinar sem skara framúr ÍTrvals blágrýti og Manitoba marmari Skrifiö eftir veröskrd GILLIS QUARRIES, LTD. 1400 SPRUCE ST. Wlnnipeg, Man. A. S. BARDAL 848 SHERBROOK ST. Selur llkkistur og annast um út- farir. Allur útbúnaður sá beztl. Ennfremur selur hann allskonar minnisvarða og legsteina. Skrifstofu talslmi 86 607 Heimllis talslml 501 562

DR. A. BLONDAL Physician & Surgeon «02 MEDICAL ARTS BLDG. Slmi 22 296 Heimili: 108 Chataway Slmi 61 023 DR. ROBERT BLACK Sérfræðingur I eyrna, augna, nef og hálssjúkdðmum 416 Medical Arts Bldg. Cor. Graham & Kennedy Viðtalstlmi — 11 til 1 og 2 tll 5 Skrlfstofuslmi 22 251 Heimilisslmi 401 991

Frá vini Dr. S. J. Johannesson 215 RUBY STREET (Beint suður af Banning) Talslmi 30 877
< VÍCtalstími 3—5 e. h.

Sr
V

GUNDRY & PYMORE LTD.
British Quality — Pish Netting
60 VICTORIA STREET
Phone 98 211
Winnipeg
Manager, T. R. THORVALDSON
Your patronage will be
appreciated
v