Lögberg - 04.01.1945, Blaðsíða 7

LÖGBERG, FIMTUDAGINN, 4. JANÚAR, 1945
7

Y ngstu
lesendurnir
En ekki kemur Hjaltalín með | smekk á því syiði. Friðrik var
hripið. I góður drengur, gestrisinn, höfð-
ingi heim að sækja. í því efni
ísland
Stúlkur og drengir:
Fyrir jólin var eg búin að
segja ykkur dálítið um ísland —
um stærð þess, legu, loftslag og
hvernig landið fékk nafn sitt.
Eg vona að þið hafið klipt þessa
kafla úr blaðinu og límt í
“scrap” bækurnar ykkar og að
þið hafið lesið þá vandlega því
nú ætla eg að gefa ykkur stutt
próf. Takið blýant og blað og
svarið eftirfarandi spurningum.
Spurningar.
1. Skrifið nöfnin
eyjunum
á fjórum
í Norður
stærstu
Atlantshafinu.
2. Hvað er ísland margar fer-
mílur á stærð?
3. ísland er hér um bil tvisvar
sinnum stærra en eitt Canada
fylkið. Hvaða fylki er það?
4. í hvaða átt er ísland frá
Bretlandi? Frá Grænlandi?
5. Hvort þessara landa, Bret-
land eða Grænland, er nær ís-
landi?
6. Hvar liggur Norðurskauts-
baugurinn um Island?
7. Hvar liggur Norðurskauts-
baugurinn um Canada?
8. Hvort er hlýtt eða kalt a
íslandi í samanburði við hnatt-
stöðuna?
9. Hverju er það aðallega að
þakka að veturnir eru mildir á
íslandi?
10. Einstaka ár, koma vondir
gestir til Islands með íshafs-
straumnum. Hverjir eru þeir?
11. Hvort er þurviðrasamt eða
votviðrasamt á íslandi?
12. Hvað hét maðurinn, sem
gaf Islandi þetta kalda nafn?
13. Hvaðan kom hann?
14. Hvað eru margar aldir síð-
an?
15. Hvers vegna datt honum í
hug nafnið Island?
Svörin við þessum spurning-
um eru á áttundu blaðsíðunni.
Ef að þið hafið 12 eða fleiri rétt
svör, þá kunnið þið vel. Ef að
þið hafið 9 til 12 svör rétt, þá
kunnið þið sæmilega en ef þið
hafið færri en 9 rétt svör, þá
verðið þið að herða ykkur og
læra betur.
Oorðasafn. *
stærð — size
lega — position
loftslag — climate
klipt — cut
límt — pasted
próf — quiz test
blýant — pencil
eftirfylgjandi — following
spurningar — questions
fermíla — square miles
tvisvar sinnum — twice
fylki — province
átt — direction
nær — nearer
norðurskautsbaugurinn — arctic
circle
samanburði — comparison,
collation
aðallega — mainly, chiefly
einstaka — exceptional, occurr-
ing now and then
vondir — bad
Íshafsstraumur — Arctic current
þurviðrasamt — dry weather
votviðrasamt — rainy weather
aldir — centuries
hversvegna — why
datt í hug — to think of
sæmilega — fair
að herða sig — to work harder.
Skrifið mér og látið mig vita
hvernig ykkur gekk við prófið.
Huldukona.
“Seint kemur hann”, o. s. frv.
hafa sumir. Þá er og önnur vísa
alkunn. Hún er þó ekki stök,
heldur úr smákvæði, sem mun
hafa verið kveðið þegar Alþingi
hafði til umræðu hafnargerð í
Þorlákshöfn, sem Hjaltalín virð-
ist hafa lagst á móti:
1 tunglinu er helmingi tryggari
höfn
og tilvalið uppsátur — veðrin
svo jöfn.
Á loftferðum mínum eg þekti
mig þar
þegar á Hripinu eg formaður
var.
Sumir ætla að Hripið hafi ver
ið prammi sá, er kalksteinn var
fluttur á til Reykjavíkur meðan
unnin var náman í Esjunni, en
Hjaltalín var forgöngumaður
þess fyrirtækis. Aðrir neita þó
þeirri skýringu. Ef einhver gæti
leyst gátuna til fulls, væri vel
gert af þeim hinum sama að
senda Fálkanum nokkrar línur.
Dr. Jón Stefánsson væri manna
líklegastur til að vita fulla grein
á þessu máli.
Fálkinn.
var eiginkona hans honum full-
komlega samhent, og heimilis-
fólkið alt. Var þar gott að koma
ávalt, og ekki þurfti að óttast
að umkvörtunarsemi hins heilsu-
bilaða húsföður yrði manni til
ama þar. Því það kom aldrei fyr-
ir að hann mælti eitt einasta slíkt
umkvörtunarorð. Stillingin og
traustið til Guðs virtist altaf það
sterkasta.
Friðrik sál. var jarðsunginn
frá heimili sínu og kirkju Vída-
iíns safnaðar, sem hann með
fjölskyldu sinni hafði tilheyrt um
langt skeið. Meðal annara söngva,
sem þar voru sungnir, söng Mrs.
Sigmar sálminn eftir föður sinn:
“Drottinn, ó Drottinn vor, Dag-
arnir líða. Alt er að breytast, en
aldrei þá.” Það var einn af mörg-
um sálmum, sem Friðrik sál. elsk
aði. Séra H. Sigmar jarðsöng hinn
látna í grafreitnum við kirkjuna.
Athöfn þessi fór fram 17. nóv.
langa og stranga sjúkdómsstríð
var hún stilt og hugprúð, og fékk
þann vitnisburð að hún hefði
fundið styrk og skjól í faðmi
Drottins síns, er veitti henni
möguleika til slíkrar hugprýði á
þessari löngu leið er hún bar
svo þunga sjúkdómsbyrði.
Fimtudaginn 23. nóv. urðu þau
hjónin Höskuldur og Guðrún
Einarson, er búa vestur af Ey-
ford kirkju, fyrir þeirri sáru
sorg að missa yrigri dóttur sína,
Elizabeth Stephanie, sem fædd
var 16. október 1942, Stúlkan
litla veiktist næsta snögglega og
var flutt á sjúkrahúsið í Grafton
N.-D., en andaðist þar morgun-
inn eftir að hún kom þangað.
Jarðarförin fór fram frá heim-
ili foreldranna og Gardar kirkju,
sunnudaginn 26. nóvember. Frá
Upham komu Stefán Einarson og
börn hans fjögur til að vera við-
stödd útförina, er Stefán faðir
Höskuldar. Margir fylgdu stúlk-
Eg er bara vantrúarmaður
Eg trúi á frelsisins friðland,
á föðurlands velferð og þrótt,
á blómríki anda og eðlis,
að endingu friðsama nótt.
Eg trúi á sólríki sálar,
á sannleikans lífgandi mátt,
á rétt alls, sem langar að lifa,
á líf sem að unir í sátt.
Eg trúi á bláskýja bólstra,
á blikandi sólaroða glit,
á sólklædda vinblíðu vorsins,
á vindarins hressandi þyt.
Eg trúi á sigurmátt sólar, —
á sigur þess góða í mér,
á ást til þess gagnlega, góða,
sem gleðina og hrygðina ber.
S. B. Benedictsson.
HJALTALÍN OG HRIPIÐ
Jón landlæknir Hjaltalín mun
ávalt verða talinn á meðal stór-
menna á nítjándu öld og ber
margt til þess. Meðfædd glæsi-
menska og höfðingsbragð gerðu
hann að sjálfkjörnum forustu-
manni, menntun hans bar af
því, sem um íslenzka embættis-
menn tíðkaðist, hann hafði kynst
ýmsum þjóðum og fengið á sig
heimsborgarasnið, hann var skör
ungur að allri gerð, þjóðrækinn
svo sem best mátti verða, hug-
kvæmur og áhugasamur um öll
framfaramál. Sá tími hlýtur að
koma, að sögu hans verði ^erð
betri skil en ennþá er orðið.
Hjaltalín kynti sér vatnslækn-
ingar á Þýzkalandi og innleiddi
þær í Danmörku (stofnaði
Klampenborg). Til er enn (í eign
Kristins prófasts Daníelssonar)
ensk biblía, sem Grímur Thom-
sen hefir gefið honum og ritað á
(vitanlega á grísku) upphafsorð-
in. “Bezt er vatnið”, í Fyrstu
ólympisku drápunni, eftir Pind-
ar. Vafalaust hafa þeirra glett-
ingar verið fleiri og vinir hafa
þeir sjálfsagt verið.
Eitt er það í sögu Jóns Hjalta-
líns, sem mig hefir lengi langað
til að vita skil á, en með engu
móti tekist að fá fulla fræðslu
um, enda mun flestum þykja
efnið lítilsvert, og þeim mönn-
um fer nú fækkandi, sem kynni
höfðu af Hjaltalín svo teljandi
væri. Hvað er Hripið, sem nafn
hans var svo oft tengt við, og
er enn tengt við í nokkrum vís-
um, sem lifa á vörum manna?
Heita má að hvert mannsbarn
kunni þessa vísu:
Hættu að gráta Mangi minn,
á morgun kemur skipið;
færir þér hann faðir þinn
fíkjurnar og sykurinn.
Mannalát í North Dakota
(Frh. af hls. 2)
hins látna og ættingja hans.
Söngurinn var allur hinn vand-
aðasti og í samræmi við óskir
þeirra, sem næstir hinum látna
stóðu. Séra H. Sigmar jarðsöng.
Miðvikudaginn 15. nóvember,
andaðist Friðrik Valdimar Erlend
son á heimili sínu í grend við
Hensel, N.-D. Friðrik sál. var
mjög farinn að heilsu. Fyrir -4
árum hafði hann veikst hastar-
lega af svefnsýkinni, og þó hann
næði allmiklum bata um nokk-
urra ára skeið, var hann frá-
bærilega heilsutæpur mörg síð-
ustu árin; þó hann bæri þann
heilsubrest og sj úkdómsbyrðina
alla með ógleymanlegri stillingu
og eftirtektarverðu trúartrausti.
Friðrik fæddist á Akureyri 16.
september 1885 og kom til Amer-
iku barn að aldri með foreldrum
sínum, Jóhanni Eriendson og
Sigurbjörgu Guðlaugsdóttur.
Átti hann ávalt heima síðan í
Norður Dakota, og lang lengst í
grend við Hensel. Af 7 systkin-
um hans lifa nú aðeins 3 bræð-
ur. Jakob, Eggert og Tryggvi.
Hefir Tryggvi ávalt síðan að
heilsa Friðriks bilaði, verið á
heimilinu, og þa'nnig aðstoðað
fjölskylduna að halda búinu við
og reka búskapinn.
Hinn 27. nóvember 1919, giftist
Friðrik eftirlifandi eiginkonu
sinni, Halldóru Guðmundsdóttur
Johnson. Eignuðust þau hjón
þrjú börn, Rósu, Friðrik og
Jóhann. Er dóttir hans nú gift
og á eitt barn. Býr hún í Seattle
en drengirnir heima.
Friðrik sál. var fríður sýnum
og karlmannlegur. Mun hann og
hafa verið mesti dugnaðarmað-
ur meðan heilsa hans var góð.
Hann var líka sérlega bókhneigð-
ur maður og las mikið, meðan
hann gat. Hann hafði sérlega
mikla ánægju af fallegum bók-
um, bæði frá innra og ytra sjón-
armiði. Hafði hann numið bók-
band af föður sínum, og batt
bækur um langt skeið eftir að
heilsa hans bilaði; og var smekk-
maður í því efni, sem öðru.
Friðrik var bæði ljóðelskur og
söngelskur með afbrigðum. Æði
löngu fyrir fráfall hans hafði
hann sjálfur tekið til alla þá
sálma, sem syngja skyldi við
útför hans. Voru það alt inni-
legir trúarsálmar, sem ekki var
undrunarefni, því hann var á-
valt hjartanlega einlægur trú-
maður og sterkur í trausti sínu
til Drottins. En' hinir tilteknu
sálmar voru og líka listrænir frá
sjónarmiði skáldskaparins séð.
Og yfirleitt voru sálmalögin
sérstaklega falleg, því ekki skorti
Sophia Florence Austfjörd, and
aðist á heimili stjúpmóður sinn-
ar, Mrs. Björn J. Austfjörd í
Hensel, N.-D., mánudaginn 20.
nóvember. Hafði hún mjög lengi
verið ákaflega heilsutæp, og
mörg síðustu árin rúmföst og
þjáð. .
Sophia fæddist nærri Hensel,
N.-D. 29. sept. 1894. Mest af æf-
inni átti hún heimili í Hensel,
og kendi um skeið á skólum þar
í grendinni. Bæði foreldri henn-
ar eru nú látin. Voru þau Björn
J. Austfjörð, sem dó árið 1941,
og Halldóra V. Austfjörd, sem
lézt 1916. Þeir sem eftir lifa a£
hinum nánustu eru: Mrs. B. J
Austfjörd stjúpmóðir hennah,
sem stundaði hana og annaðist
síðustu árin; Mrs. Jónína Schafer
og Mrs. P. Erlendson alsystir
hennar. Og Dora Austfjörd, Mrs.
M. H. Hjálmarson, Mrs. C.
Hjálmarson og Miss Margaret
Austfjörd, hálfsystir hennar. Enn
fremur albróðir hennar H. B.
Austfjörd, sem er sjóliðsmaður
í her Bandaríkjanna.
Sophia sál. var greind stúlka
og vel að sér, en vegna hins
mikla veikindastríðs er svo lengi
og þungt hvíldi á henni, naut
hún hvorki sinna andlegu né
líkamlegu krafta nema svo stutta
stund. Hún bar þó krossinn með
stilling og hugprýði. Hún naut
og kærleiksríkrar umhyggju
sinna nánustu í sínu sára stríði,
og vinsemdar og góðsemi ýmissa,
sem hana þektu og lærðu að
meta hana.
Jarðarförin fór fram frá út-
fararstofunni í Cavalier og frá
Vídalíns kirkju föstudaginn 24.
nóv. Við útförina söng Mrs. Thos
Jordan í Hensel einsöng. Séra H.
Sigmar jarðsöng.
unni litlu til grafar, og fann
fólk sárt til með hinum sorg-
mæddu foreldrum er urðu að
þola svona sára reynzlu. Séra
H. Sigmar jarðsöng.
Eins og getið var um í dánar-
fregn um Eið Johnson er andað-
ist af slysi í Selkirk, Man., 15. *
nóvember, var líkið flutt til Hall-
son, N.-D., þar sem hinn látni
hafði áður átt heima. Þar fór
fram útfararathöfn í Hallson
kirkju, sem séra H. Sigmar
stýrði. Var hinn látni svo jarð-
sunginn af séra H. Sigmar í eystri
grafreitnum í grend við Hallson,
N.-D. En áður höfðu verið út-
fararathafnir bæði á heimili hins
látna og 1 kirkju Selkirk safn-
aðar, sem heimapresturinn þar,
séra Sigurður Ólafsson stýrði.
Og þar sem séra Sigurður birt'
dánarfregn í Lögbergi, gjörist
ekki þörf að minnast frekar á
það dauðsfall og þær útfarar-
athafnir hér.
THE ROYAL BANK OF CANADA
General Statement, 30ih November, 1944
LIABILITIES
Capital stock paid up
Reserve fund .........................
Balance of profits carried forward as per Profit and
Loss Account
$ 20,000,000.00
4,247,671.56
$ 35,000,000.00
Dividends unclaimed
Dividend No. 229 (at 6';í,
December, 1944 ..........
per annum), payable lst
$ 24,247,671.56
50,575.46
525,000.00
Deposits by and balances due to Dominion Govern-
ment
Deposits by and balances due to Provincial Govern-
ments
Deposits by the public not bearing interest
Deposits by the public bearing interest, including
interest accrued to date of statement ...............
Deposits by and balanees due to other chartered banks
banks in Canada
Deposits by and balances due to banks and banking
correspondents elsewhere than in Canada ................
Notes pf the bank in circulation
Acceptances and letters of credit outstanding
Liabilities to the public not included under the fore-
going heads ...................................
ASSETS
Gold and subsidiary coin held in Canada
Gold and subsidiary coin held elsewhere
Notes of Bank of Canada
Deposits with Bank of Canada
Government and bank notes other than Canadian
$232,148,156.00
21,453.136.10
807,245,414.46
592,851,469.10
3,161.92
23,183,358.61
24,823,247.02
$ 59,823,247.02
1,676,884,696.19
9,580,371.66
42,347,097.19
1,616,390.59
$1,790,251,802.65
$ 1,775,041.40
1,402.082.55
36,421,787.75
105,209,611.49
79,047,151.39
Notes of and cheques on other banks $ 75,260,199.08
Deposits with and balances due by other chartered •
banks in Canada .............. 6.674.81
Due by banks and banking correspondents elsewhere
than in Canada % 78,630,240.06
$ 223.855,674.58
Dominion Government direct and guaranteed sccurities
maturing within two years, not exceeding market
value .............................................
Other Domínion Government direct and guaranteed
securities, not exceeding market value ...........
Provincial Government direct and guaranteed securities
maturing within two years, not exceeding market
value .............................................
Other Provincial Government direct and guaranteed
securities, not exceeding market value
Canadian municipal securities, not exceeding market
value ............................................
Public securities other than Canadian, not exceeding
market value
Other bonds, debentures and stocks, not exceeding
market value ................
Call and short (not exceeding 30 days) loans in Canada
on stocks, debentures, bonds and other securities of
a sufficient marketable value to cover
Call and short (not exceeding 30 days) loans elsewhere
than in Canada on stocks. debentures, bonds and
other securities of a sufficient marketable value to
cover ..............................................
Current loans and discounts in Canada, not otherwise
included, estimated loss provided for
Current loans and discounts elsewhere than in Canada
not otherwise included, estimated loss provided for
Loans to provincial governments
Loans to eities, towns, municipalities and school
districts .........................................
Non-current loans, estimated loss provided for .......
153,897,113.95
438,082,169.89
299,945,251.15
43.459,453.93
28,545,560.60
16,754,325.72
81,310,288.45
27,493,292.52
25,885.985.74
38,620.089.00
$1,377.849,205.53
Nanna Árnason, dóttir Jóna-
tans Árnasonar og konu hans,
sem andaðist fyrir nokkrum ár-
um; misti heilsuna fyrir mörg-
um árum, og var í sjúkrahúsinu
í Grafton rúmföst um 10 ára
skeið. Hún andaðist þar á sjúkra-
húsinu 22. nóv. og var jarðsung-
in frá útfararstofu í Grafton og
Vídalíns kirkju, laugardaginn 25
nóv., og lögð til hvíldar í reit
Árnason fjölskyldunnar í Vída-
líns grafreitnum. Útförinni stýrði
Rev. John Strand prestur Norsku
fríkirkjunnar í Grafton, N.-D.,
flutti hann einnig útfararræðu
við athöfnina í kirkjunni.
Auk föður síns, Jónatans Árna-
sonar, sem býr í grend við Akra,
N.-D., eftirlætur Nanna sál. 8
systur, sem allar eru giftar, og
einn bróðir, sem einnig er gift-
ur.
Nanna sál. nam hjúkrunar-
fræði og auðnaðist að ljúka því
námi áður en heilsa hennar bil
aði svo átakanlega. Námið hafði
henni gengið ágætlega, og var
mikilsmetin hjúkrunarkona. Hún
var vel gefin eins og hún átti
kyn til, lífsglöð og þróttmikil og
sérlega vinsæl. í gegnum hið
$261,024,287.72
79,117,470.17
2,109,729.68
8,815,745.35
585,143.08
Liabilities of customers under acceptance and letters of credit as
per contra .........
Real estate and other bank premises
Mortgages on real estate sold by the bank
Bank premises at not more than cost, less amounts, if any, written off
Deposit with the Minister of Finance for the security of note circula-
tion
Shares of and loans to controlied companies
Other assets not included under the foregoing heads
351,652,376.00
42,347,097.19
976,301.49
510,250.57
12,276,453.77
625.000.00
2.987,786.72
1,027,331.38
$1.790.251,802 65
M. W. WILSON, S. G. DOBSON,
President. General Manager.
AUDITORS’ REPORT
TO THE SHAREHOLDERS, THE ROYAL BANK OF CANADA:
We have examined the above Statement of Liabilities and Assets as at 30th
November, 1944. with the books and accounts of The Royal Bank of Canada at Head
Office and with the certified returns from the branches. We have checked the cash
and the securities representing the Bank’s investments held at the Head Office at the
close of the fiscal year, and at various dates during the year have also checked the
cash and investment securities at several of the important branches.
We have obtained all the information and explanations that we have required,
and in our opinion the transactions of the Bank, which have come under our notice,
have been within the powers of the bank. The above statement is in our opinion
properly drawn up so as to diselose the true condition of the Bank as at 30th
November, 1944, and is as shown by the books of the Bank.
M. OGDEN HASKELL, C.A.,
of Haskell, Elderkin & Co.
GUY, E. HOULT, C.A..
of P. S. Ross & Sons
Montreal, Canada, December 22, 1944.
PROFIT AND LOSS ACCOUNT
Balance of Profit and Loss Account, 30th November,
1943 $ 3,815,487.77
Profits for the year ended 30th November, 1944, after
providing $2,127,214.86 for Dominion Government
taxes and after making appropriations to Cori-
tingency Reserves, out of which reserves provision
for all bad and doubtful debts has been made
I
Auditors.
3,812,183.79
$ 7,627,671.56
APPROPRIATED AS FOLLOWS:
Dividend No. 226 at 6% per annum
Dividend No. 227 at 6"< per annum
Dividend No. 228 at 67c per annum
Dividend No. 229 at 6% per annujn
Contribution to the Pension Fund Society
Appropriation for Bank Premises
Balance of Profit and Loss carried forward
525,000.00
525,000.00
525,000.00
!fe5,000.00
2.100,000.00
880,000.00
400,000.00
4.247,671.56
7.627.671.56
M. W. WILSON,
President.
Montreal, December 22, 1944.
G. DOBSON,
General Manager.