Lögberg - 04.10.1945, Blaðsíða 3

LÖGBERG, FIMTUDAGINN 4. OKTÓBER, 1945
3
Frá sjónarmiði Íslenzks
nemanda í Vesturheimi
Eftir Pétur Pétursson frá Mýrdal
Við íslendingarnir að heiman,
sem erum hér vestra við nám,
erum nú orðnir allmargir. Aðal-
ástæðan til þessa straums er auð-
vitað sú, að tæplega er um aðra
leið að ræða til náms erlendis,
en iðulega þurfum við að sækja
ýmsa sérmenntun til annarra
landa og þá sérstaklega nýjung-
ar á sviði tækninnar, en þar
standa Ameríkumenn einmitt
mjög framarlega.
Peningaflóðið í okkar landi er
nú meira en áður hefur þekkzt
og af þeim mokstri leiðir m. a.
það, að hingað slæðist fólk, sem
ekki ætti að hugsa til utanferða,
ýmissa ástæðna vegna. Stundum
gefst það upp í náminu og fer
síðan heim, eftir að hafa eytt
bæði peningum og tíma og segir
vandamönnum, að það hafi ekki
fengið skóla í samræmi við áhuga
mál sín. Við þetta fólk miða eg
ekki, þegar eg segi frá sjónar-
miði íslenzkra nemenda hér.
Margir heima hafa mjög rang-
ar hugmyndir um nám okkar
hér, hald^ að skólarnir geri litl-
ar kröfur og að við eyðum tím-
anum til lítils. Sannleikurinn er
sá, að svo framarlega sem við
viljum ekki verða sjálfum okk-
ur og þjóð okkar til minnkun-
ar, verðum við að vinna eins
mikið og við getum, til að full-
nægja kröfum skólanna. Þeir,
sem hafa stundað nám í Dan-
mörku eða annars staðar erlend-
is, munu kannast við, hvaða
vinna liggur í því að komast
svo vel niður í því máli, sem
numið er á, að full not verði að
kennslunni.
Nú vill svo við brenna stöku
sinnum, að hingað koma íslend-
ingar til náms með mjög tak-
markaða kunnáttu í enskri
tungu. Erfiðleikar þeirra í nám-
inu verða auðvitað margfalt
meiri en hinna, er betri tök hafa
á tungunni, og verða þeir oft
að byrja á því, að eyða allmikl-
um tíma í nám, sem þeir hefðu
að miklu leyti getað lokið í tóm-
stundum sínum, áður en þeir
fóru að heiman. Þeir, sem ætla
sér að nema á erlendum tungum,
þurfa að gera sér fyllilega ljóst,
hver kunnátta þeirra er í mál-
inu, og haga utanförum sínum
eftir því.
Þegar við komum hingað til
Bandaríkjanna, er hraðinn og
tæknin meiri en við höfum gert
okkur í hugarlund. Við sjáum
alls staðar eitthvað nýtt, og við
öðlumst tækifæri til að nema,
hvar sem við förum og hvert
sem við lítum. Ef við höfum
augun opin fyrir slíku,. reynum
við að læra allt, sem við teljum,
að koma megi að gagni heima —
og tími okkar líður, svo að segja
án þess að dagarnir finnist.
Skemmtanalífið er eitt mesta
vandamál sumra okkar. Auðvit-
að þurfum við, eins og annað
ungt fólk, að skemmta okkur,
það er að segja hæfilega mikið.
Næturklúbbarnir eru freistandi,
en mjög dýrir, og mörg okkar
hafa ekki of mikla peninga. ís-
lendingarnir reyna því að halda
sérstakar skemmtanir, “landa-
messur” svokallaðar, og stilla
kostnaðinum í hóf, svo sem unnt
er, enda þótt hann geti stundum
orðið allmikill hjá sumum. Heil-
brigð skynsemi og íslenzkur á-
hugi ræður samt oft í skemmt-
analífinu sem öðru, og sum okk-
ar láta sér nægja að fara í bíó,
skoða listasöfn sýningar o. s.
frv., því að alltaf virðist vera
nóg nýtt til að sjá í hinum “nýja
heimi.”
Þegar við erum komin langt
áleiðis með nám okkar, förum
við að hugsa til heimferðar og
um leið að hugsa um það, hvort
við munum fá að starfa heima
að þeim málum, sem við höfurn
mestan áhuga á og höfum lagt
mesta áherzlu á að kynna okk-
ur. Það hefur komið fyrir, að
duglegir og mjög vel menntað-
ir fslendingar hafa kosið að
starfa í öðrum löndum, ekki af
því að þeir vilji ekki fara heim
og vinna fyrir þjóð sína, heldur
vegna hins, að þeir óttast, að
störf þeirra verði ekki metin að
verðleikum né að þeim verði
gefnar frjálsar hendúr til að
starfa, eins og þeir álíta happa-
drýgst. Þetta þarf að koma í
veg fyrir með því að veita hinu
unga fólki tækifæri til að sýna,
hvað það hefur lært og hvað það
getur gert, þegar það kemur
heim aftur.
Við gerum okkur ljóst, að við
erum að eyða dýrmætasta tíma
ævinnar og allmiklu fjármagni.
Það, sem við gerum ráð fyrir að
fá í staðinn, er kunnátta á ýms-
um sviðum og gagnger þekking í
þeirri sérgrein. sem við höfum
valið okkur að lífsstarfi.
Við viljum, að íslenzka þjóðin
fylgist með straumi tímans,
hvort heldur er á sviði lista,
tækni eða annars, en þjóðin get-
ur ekki fylgzt með menningu
samtíðarinnar, nema hinir yngri,
sem taka eiga við, fari utan og
afli sér hennar.
Sjónarmið okkar eru sennilega
eins mörg og við erum mörg
hérna vestra. En eitt sjónarmið
höfum við þó ef til vill sam-
eiginlegt, og það er, að við get-
um komið áhugamálum okkar á
framfæri meðal almenmngs og
geturn sýnt, að þau miði til heilla
bæði landi og lýð.
Ameríkumenn vilja miðla
okkur af nægtabrunni tækni
sinnar og menningar með því að
veita okkur tækifæri til að nema
hér, og okkur ber skvlda til að
nota þetta tækifæri sem allra
bezt.
Mættu sem flestir íslendingar
sækja menntun og menningu til
Vesturheims.
Samtíðin.
Bæjarrústir grafnar upp
á Hrunamannaafrétti
Undanfarna 10 daga hafa ver-
ið gerðar rannsóknir á merki-
legum miðaldabæ á Hrunamanna
afrétti. Var Kristján Eldjárn
magister fyrir rannsóknunum, en
með honum unnu þeir dr. Jón
Jóhannesson dósent, Magnús G.
Jónsson mentaskólakennari og
Bjarni Vilhjálmsson eand. mag.
Allir þessir menn unnu kaup-
laust, sem sj álfboðaliðar og þess
vegna var kleift að fara förina,
en Þjóðminjasafnið stóð straum
af öðrum kostnaði, enda var
rannsóknin gerð að áeggjan Þjóð
minjavarðar.
‘Blaðið hefir haft tal af Krist-
jáni Eldjárn og segir, hann svo:
— Bær sá, sem við rannsök-
uðum heitir Þórarinsstaðir og er
á Hrunamannaaafrétt um 30 km
frá efsta bæ í Hrunamanna-
hreppi, Tungufelli. Bærinn er
talinn með mörgum öðrum eyði-
býlum í Jarðabók Árna Magnús-
sonar, þó að raunar sé óvíst,
hvort nokkurn tíma hafi verið
nema tveir bæir, Laugar og Þór-
arinsstaðir, á þessum slóðum.
Þorsteinn skáld Erlingsson athug
aði þessa eyðibæi rétt fyrir alda-
mótin, en nú rannsökuðum við
bæinn á Þórarinsstöðum eins
vandlega og kostur var á. Rústir
þær, sem við fundum voru af
skála, stofu, búri, fjósi, hlöðu og
hesthúsi, og verður ekki annað
sagt en að vel hafi verið hýst
á Þórarinsstöðum, auk þess sem
rústirnar hafa varðveitst furðu
vel, því að þær hafa snemma
fylst af vikri" og mold, sem varið
hafa veggina hruni. I skála voru
svefnbálkar meðíram báðum
langveggjum og eldstæði á miðju
gólfi, eins og títt var til forna.
Tveir stórir skyrsáir höfðu verið
ríiðurgrafnir í búrgólfið, líkt og
í Stöng. Fjósið var tvístæðufjós
fyrir 12 nautgripi. Var flórinn
hellulagður fram úr dyrum og
hellur reistar á rönd milli bása.
Bak við fjósið var heyhlaða. í
stofu voru bekkir meðfram báð-
um langveggjum og hlóðir í
horni. f öðru horni voru margir
kljásteinar, og mun vefstóll hafa
staðið þar. Nálægt bænum var
hesthús og fjárhús, sem tekið
hefir um 70 fjár á jötu. öll hafa
hús þessi verið vel gerð og
snyrtileg og minna að mörgu
leyti á bæinn í Stöng, nema hvað
alt er stærra og höfðinglegra
þar. En Þórarinsstaðabærinn er
engu síður merkilegur fyrir sögu
íslenzkra bæja og má telja ár-
angurinn af rannsókn hans mjög
góðan. Dr. Sigurður Þórarinsson
telur, að bærinn muni hafa eyðst
í Heklugosi árið 1300, sama ár
og Þjórsárdalur. VirðLst mér
kenning hans sennileg, en eng-
ir munir fundust í rústunum,
sem af mætti ráða aldur bæj-
arins.
Fleiri rannsóknir þyrfti að
gera á Hrunamannaafrétti, t. d.
Laugum. En það verður að bíða
síns tíma.
Eg vil að lokum nota tækifær-
ið til að þakka félögum mínum
fyrir áhuga sinn á rannsókninni
og einstæðan dugnað við mokst-
urinn. Það er ekki víst, að allir
geri sér ljóst, hve miikð púl það
er, og grafa upp fornleifar af
þessu tagi. En þetta hafa þeir
nú gert með miklu.m skörungs-
skap, auk þess sem þeir eru
vafalaust lærðustu verkamenn,
sem nokkur maður hefir haft í
þjónustu sinni á þessu landi.
Mbl. 29. ágúst.
Borgið LÖGBERG
TRAINING
for BUSINESS
You may register at the MANITOBA at
any time as classes are now open in both
Day School and Night School.
You may choose a course that will fit you
for business employment and know that
your training will be personal, courteous,
and thorough.
Write or call for our booklet, “Training
for Business.”
m
flniTOBfl
commeRCiAL
COLL€G€

300 ENDERTON BLDG. — 334 PORTAGE AVE.
(4 doors west of Eaton’s)
Telephone 97 002
“The Business College of Tomorrow -- Today !

Business and Professional Cards
DR. A. BLONDAL Dr. S. J. Johannasson
Phj/aician & Surgeon 215 RUBT 8TREET (Beínt suður af Bhnnlngt)
401 MEDICAL ARTS BLDQ. Taleíml 30 877
Stmi 93 996
Helmiii: 108 Chataway
8tml 61 023 VlOtalstiml 3—I e. h.
DR. A. V. JOHNSON
DentUt ,
!•« SOMERSETT BLDQ.
Thelephone 97 93 2
Home Telephone 203 398
Dr. E. JOHNSON
104 Evellne St. Selklrk
Offlce hra. 2.30—* P.M.
Phone office 26. Rea. Itð
*
Frá vini
Oíflce Phone Res. Phone
94 762 72 40»
Dr. L. A. Sigurdson
116 MEDICAL ARTS BLDQ.
Offlce Houra: 4 p.m.—( p.na.
ond by appolntment
DR. ROBERT BLACK DRS. H. R. and H. W.
Sérfræðlngrur I Augna, Eyrna, nef TWEED
og h&lssjúkdömum Tannhmtcnar
416 Medlcal Arts Buildlng, •
Graham and Kennedy St. «0« TORONTO QEN. TROtST,'
BUILDINQ
Skrlfstofusimi 93 861 ^mi port&ge Ave. og Smtth 8t
Helmaslmi 42 154 PHONÉ 96 952 WINNXPEQ
EYOLFSON’S DRUG
PARK RIVER, N.D.
tslenatfcur Ivfaall
TOlk getur pantaC meSul or
annaS meS pðati.
Fljðt afgrrelðsla.
A. S. BARDAL
148 SHERBROOK ST.
Selur Ukkletur og annaat um ttt-
farlr. Allur ðtbúnaður aS beetl
Bnnfremur aelur hann allekonar
minntevarSa og legsteina.
Skrifatofu talsimi 27 324
Helmille talafml 26 444
Itoeuets
éHONE ^ 96 647 y
Lvgstelnar sem skara framúr Úrvals blágrytl og Manitoba marmarl BkrifiO eftir verOslcrA
GILLIS QUARRIES. LTD.
14 00 Spruce St. Slml II Winnipeg, Man.
HALDOR HALDORSON
bvooinpamHstari
23 Muslc and Art Bullding
Broadway and Hargrave
* Winnlpeg, Canada
Phone 9 3 056
J. J.
tOI
SWANSON A CO.
ltmiteÐ
AVENtfE BLDQ., WPQ
Faeteignaealar. Lelgja hús. Ot-
Y«ga penlnffalAn og ©lðaábyrgl,
btfreiðaé.byrgð, o. s. frv.
Phone 97 638
IN8URE your property wlth HOME SECURITIES LTD. 468 MAIN ST. Leo E. Johnson A. I. I. A. Mgr. Phones Bus. 23 377 Rea. 39 433 ANDREWS. ANDREW8 THORVALDSON AND ÉGGERTSON LOofrcsOinoam 10» Bank of Nova Scotlg BUft Portage og Garry 8t Simi 98 391
. —
TELEPHONE 94 358 H. J. PALMASON 8* CO. • Ghartered Accouhtanti 1101 McARTHUR BUILDXNQ WINNIPEQ, CANADA Blóm stundvíslega aígrgldd THt ROSERY lto. Stofnað 1906 427 Portage Ave. Simi 97 4*1 Wlnnipeg.

Phone 49 469 Radio Service Specialiata ELECTRONIC LABS. H. THORKELSON. Prop. The most up-to-date Sound Bqulpment System. 130 OSBORNE 8T., WINNIPEQ GÍINDRY PYMORELTD. Brltteh Quallty — Fish Netlisg 10 VICTORIA 8TRKHT Phone 98 211 Vlnnlpeg Uanaoer, T. R. TBORTiLMOÍ íour patronage wtll b« ippreclated

Q. F. Jenaaaon, Pres. tt Man. Dlr. Keystone Fisheries Limited 404 Scott Block Simi 95 237 Wholeeale DUtrtbutore of trebb AND frozrn fibb CANADIAN FI8H PRODUCERS, LTD. 9. & fW, Uanaoino DUaeAm Wholesaie Dlatributors of Fresh and Froaen Ftoh. Hi Chjunbera St. Office Phone 26 828 Ree Phone 73 917.

MANITOBA FISHERIES WINNIPEQ, MAN. T. Beroovitch, framfev.stl. Verzla i hetideölu með nýjan o* froeinn ftsk. 103 OWENA 8T. Skrlfetofustml 36 366 Hetmaalmi 65 463 — LOANS — At Rates Authorized by Small Loane Act, 1939. PEOPLES FTNANCE CORP. IfTD. Licensed Lend-rs Established 1929 40S Tlme Bldg. Phone S1 4St

Argue Brothers Ltd. Real Estato — Financlal — and Insurance Lombard Bullding, Wlnnipeg J. DAVIDSON, Rep. Phone 97 291 11 HAGBORG U n fuel co. n • Dial 21331 {£Fíí)' 21331 - . '