Lögberg - 04.10.1945, Blaðsíða 6

6
>-=■ ....- "" """'
Dulin fortíð
61. KAFLI.
Kata Repton gaf frá sér lágt hljóð, og hann
hélt áfram:
“Lafði Damer stóð alveg hjá honum, og heitt
blóðið úr Robert Elster spýttist á föt hennar og
hendur — sem nú vitnar hræðilega gegn henni.
Eg get ekki sagt þér alt, sem á eftir fylgdi, en
þetta er afleiðingin af morginu: Lafði Damer
sem er alveg saklaus, situr nú í fangelsi, ákærð
um morðið.”
“Hann dó fyrir fláræði sitt,” sagði hún, eins
og sigri hrósandi.
“Já, og dauði hans gaf ástæðu til hinnar
fölskustu og ósönnustu ákæru, sem nokkurn-
tíma hefir átt sér stað. Lafði Daner, sem er sak-
leysið sjálft, situr nú fangin í varðhaldi, sökuð
um að hafa drepið hann. Eg vildi að eg gæti gert
þér skiljanlegt hið hræðilega ástand, sem nú
á sér stað á Avonwold. Damer lávarður er eitt-
hvert fínasta prúðmenni sem til er á Englandi,
heiðraður og virtur af öllum. Á nafn hans hefir
enginn blettur fallið. Hann veit að konan sín
er saklaus, en hann getur ekki sannað það —
blóðsletturnar á kjólnum, sem hún var í, vitna á
móti henni. Hugsaðu bara hvernig framtíð ungu
stúlkunnar er eyðilögð, og hjarta hennar sundur
marið. Eg hef aldrei heyrt né lesið um svo
hræðilegar afleiðingar, eins og stafa af dauða :
Roberts Elster. Þær eru svo hörmulegar, svo
hryggilegar, að ef það væri ekki synd að ljúga,
skyldi eg strax á morgun gefa mig upp sem
morðingjann, til að frelsa hina góðu og göfugu
konu, lafði Damer, sem aldrei hafði gert hin-
u mmyrta manni hið minsta til meins.”
Hún horfði á hann með órólegu augnaráði.
“Því segir þú mér þetta alt saman? Hvað kem-
ur mér það við?”
“Það veistu bezt sjálf. Eg get ekki sagt þér
hvaða grun eg hef. Eg veit að það var ekki lafði
Damer, sem drap Robert; eg get ekki sagt það
sama um þig. Eg veit hvað Zigöiner blóð mein-
ar; eg veit að konur af því fólki, eru ófyrirleitn-
ar í að koma fram hefnd, hefnd er ykkur skylda;
blóðið vellur sem eldflóð í æðum ykkar; þið eruð
heiftugar í lund, en þið eruð ekki ódrengilegar;
gallar ykkar eru eins og kostir ykkar, stórir.
Eg skil vel að Zigöiner kona hefnir móðgunar,
sem henni er sýnd, en eg get ekki hugsað mér,
að hún skuli vilja skýla sínum gjörðum með
því, að láta saklausa gjalda.”
Kata rykkti höfðin aftur á bak, með fyrirlitn-
ingu fyrir slíku.
“Já, þú segir satt, Zigöiner, þeir eru stoltir og
hefnigjarnir, en huglausir og ódrengir eru þeir
ekki.”
Nú fölnaði hún aftur í andliti,_og augun döpr-
uðust.
“En segðu mér nú hreint út, hvers vegna þú
komst hingað og sagðir mér þetta alt saman?”
“Eg hafði góða ástæðu til þess; heldurðu það
ekki? Robert féll ekki fyrir hendi lafði Damers,
og þú ert einasta manneskjan, sem hann hefir
svo sárgrætilega móðgað og táldregið. Þið eruð
fljótar til að hefna slíkra mótgerða, en þið eruð
engin huglaus lítilmenni, sem viljið láta aðra
líða fyrir það, sem þið hafið brotið.”
“Hver segir að eg hafi aðhafst eitthvað rangt?”
“Það er eg sá eini, sem segi það, og trúi því.
Það birtist mér sem opinberun. Robert var í
ástum við þig, hann reyndi að draga þig á tálar,
að svíkja þig, þegar hann fór að ímynda sér að
hann gæti verið sem herramaður, og þú sem
Zigöiner stúlka, þú hefndir þín á honum! Eg
skil það svo vel, að þú raktir slóð hans frá
Croston til Avonwold; þú sást hann tala við
lafði Damer, og svo skaustu hann til þess að
koma fram blóðugri hefn* sem þú áleizt rétt-
láta. Var það ekki?”
Hann beið um stund eftir svari, og sagði svo:
“Eg vildi leggja líf mitt í sölurnar ef þú vildir
segja mér eins og er.”
Hún bara hló kæruleysislega.
“Setjum svo, að alt sem þú hefir sagt, sé
satt, þá meinar það, að eg verð tekin af lífi.”
“Það er eitt, sem göfug kona metur meira en
lífið. Zigöiner kona metur sitt góða nafn tíu-
þúsund sinnum meir en alt, sem lífið getur gefið
henni. Ef eg áfrýjaði til kaldrar, rólega sinn-
aðrar enskrar konu, hefði eg litla von, en eg sný
mér til hugaðrar konu, sem tilheyrir þeim þjóð- 4
flokki, sem aldrei lætur neitt standa í vegi fyrir
gjörðum sínum, hverjar sem kunna að verða af-
leiðingarnar. Kata Repton, Eg bið þig í nafni
þjóðar þinnar og sóma, að segja mér hvort þú
ert sek eða ekki. Ef þú ert, þá vertu sjálfri þér
trú, frelsaðu lafði Damer frá því að verða fyrir
óréttinum, svo hún verði sýknuð af því að eiga
nokkurn þátt í dauða Robert Elsters.”
Hann lækkaði róminn svo varla heyrðist til
hanfe; hann var lamaður af þeirri sorg og kvíða,
sem hann undanfarna daga hafði séð svo mikið
LÖGBERG, FIMTUDAGINN 4. OKTÓBER, 1945
- .....................
Kata gekk nú rólega til hans og kraup við
hlið hans.
“Þú ert góður maður,” sagði hún. “Eg óska,
já, hve innilega eg óska, að eg hefði elskað mann
sem væri eins og þú ert. Eg skal segja þér eins
og er, fyrst þú biður mig um það. Eg mundi
hvort sem er ekki lifa lengi, því þegar alt kemur
til alls, þá elskaði eg Robert. Það getur skeð
að enginn vilji trúa mér, en, mér þótti ósköp
vænt um hann. Eg drap hann, og enginn annar
átti neinn þátt í því!”
Verner leit framan í hana, og sagði: “Þú ert
svo ung — Guð varðveiti þig! — svo ung.”
“Eg var ekki of ung til að hefna fyrir mig, og
þú skalt sjá, að eg er nógu gömul til að þola mína
hegningu fyrir það.”
“Eg get ekki beðið þig um að gefa þig upp til
yfirvaldanna; þú ert svo ung, og straffið er svo
hræðilegt.”
“Það er ekki verra en lífið,” sagði hún og
stundi við. “Eg elskaði Robert; “eg hefi aldrei
lifað glaðan dag síðan hann sveik mig og yfirgaf
mig. Lífið var mér eftir það einkis virði. Eg
hefi hefnt mín, og Robert er dauður! Eg hugsaði
ekki út í þetta alt, þegar eg drap hann; eg hugs-
aði bara um að hefna mín og drepa hann þar
sem hann stóð, og það á sama augnablikinu sem
eg vissi að hann var mér ótrúr. Um það, hvort
það kæmist upp hver hefði drepið hann, hugsaði
eg ekki, enda var mér það alveg sama — eg
hugsaði ekki vitund út í það. Alt sem þú hefir
sagt er satt. Frá því fyrst eg vissi að hann hafði
svikið mig, hafði eg fastlega ákveðið að engin
skyldi njóta hans. Eg gat ekki fundið neitt út
um hans leyndarmál. Hann kom hér til Croston,
fínt klæddur og með mikið af peningum; fólk
gerði þá gys að mér og sagði að hann kærði sig
ekki framar u mmig. Við höfðum þá mikinn á-
greining okkar á milli. Eg spurði hann hvort
hann vildi sýna trúlyndi sitt og einlægni við
mig, og gj^tast mér strax, en hann vildi það ekki,
og þá sór eg að hefna mín á honum.
Eg fylgdi honum til Avonwold; gætti svo að
segja hverrar hreyfingar hans og fylgdi á eftir
honum þegar hann fór að hliðinu, og beið eftir
lafði Damer; eg hafði ekki augun af honum
meðan hann var að tala við hana, og eg sigtaði
byssunni minni stöðugt á hann. Eg heyrði þau
tala um stúlku, sem hann sagðist elska, en eg
gat ekki heyrt alt sem þau sögðu -+- eg ímynd-
aði mér að lafði Damer hefði gefið sitt sam-
þykki — eg hefi áreiðanlega misskilið það sem
hún sagði. Hann sagði nokkuð sem æsti tilfinn-
ingu mína, og eg lét skotið ríða af, og hann féll.
Þegar eg heyrði að lafði Damer' var sökuð um
morðið, þótti mér vænt um það, því mér fanst
þá, að eg hefði drepið tvo óvini í staðinn fyrir
einn.
“Nú sé eg þetta altsaman frá annari hlið.
Hún skal ekki líða fyrir yfirsjón mína; eg skal
fara með þér til London og líða fyrir mína yfir-
sjón.”
Hann leit mildilega til hennar og sagði: “Þú
verður fyrst að ráðfæra þig um það við föður
þinn og vini þína.”
“Faðir minn er undir það búinn. Eg sagði
honum frá því í gær, að eg hefði drepið Robert
Elster.”
Verner fann sárt til með þessari ungu stúlku,
þrátt fyrir þetta morð, sem hún hafði framið;
en sú saklausa var þó frelsuð með hennar játn-
ingu.
82. KAFLI.
Verner og Kata Repton voru samferða til
London, og hann gerði alt sem hann gat fyrir
hina ungu og af sorg beygðu stúlku. Hún svaraði
engu því sem hann talaði við hana; hún sat alla
leiðina þegjandi og starði framundan sér.
Loksins strauk hún sína svörtu hárlokka frá
andliti sér og leit eins og dreymandi augum á
hann.
“Hvert erum við að fara?“ spurði hún, “eg gét
ekki munað það.”
Alt andlits útlit hennar benti til þess að hún
væri að segja satt, og að hún hefði sem sönggv-
ast gleymt öliu.
“Til London,” svaraði hann með hægð. “Þú
ert að fara þangað til að frelsa konu, sem er sak-
laus af því afbroti sem hún er kærð fyrir.”
“Já, nú man eg það. Eg skal ákæra mig sjálf,
og líða dauðann fyrir það.”
Verner komst sárt við af ógæfu þessarar ungu
stúlku.
“Hvað hörmulegt þetta alt saman er. Eg þoli
ekki að hugsa um það. Ó, að við gætum vaknað
og fundið, að þetta væri aðeins draumur.”
“Draumur,” endurtók hún, “hver var það sem
einu sinni sagði við mig, að draumur væri náðar-
gáfa í lífi voru. Eg hefi ekki sofið, og ekki heldur
dreymt, síðan Robert dó. Eg hefi ekki sagt þér
neitt um það ennþá.”
“Eg vil biðja þig að gera það ekki. Eg gæti
kannske verið kallaður til að bera vitni, sem
gæti orðið þínum málstað til ills, og eg hefi enga
löngun til að leika njósnara hlutverk.”
Hún roðnaði ofurlítið í andliti við þessi orð.
“Þú ert engin njósnari. Væru allir menn sem
þú, þá sæti eg ekki hér sem morðingi. Eg vil
ekki leyna þig neinu, sem þú hefir rétt til að
vita. Eg elskaði Robert! Guð hjálpi mér! Eg
elskaði hann!”
“Já, eg er viss um það,” sagði Verner. “Guð
er ríkur af náð; hann þekkir afbrot þitt og hann
þekkir líka orsökina.”
“Eg neyddist til þess. Eg elskaði Robert.
Hann kom til mín, þegar margir ungir menn
sóttust eftir mér, eg hændi hann ekki að mér.
Mér leist vel á hann. Hann elskaði mig og bað
mín, eins og Zigöiner stúlkum líkar að vera
beðið.”
Hún þagnaði, og andlit hennar bar vott um
margar sárar minningar, sem nú framkölluðust
í huga hennar. Svo hélt hún áfram: “Eg aðvar-
aði hann oft, og sagði honum, að hann kæmist
kanske af með það að gabba og narra stúlkurnar
í Croston, en slíkt þyrfti hann ekki að ætla sér
að gera við mig; því eg þyldi honum það ekki.
Hann tók þessar aðvaranir mínar ekki alvarlega.
Eg sagði honum að hann skyldi strax hætta að
hugsa um mig, og koma aldrei til mín aftur, nema
hann væri alveg viss um að vera mér trúr alla
æfi sína; en hann hló bara að því. Hann kom
mér til að elska sig, og hann elskaði mig líka.
Faðir minn sagði stundum, að Robert Elster áliti
sig langt upphafinn yfir mig, og að eg skyldi
heldur hugsa um einhvern ungan bóndason þar í
nágrenninu; en mér sárnaði æfinlega þegar hann
sagði það, og gerði gys að því.”
“Robert lofaði mér, að eg skyldi verða hefðar-
frú og lifa í ríkidæmi og allsnægtum, og að við
yrðum svo hamingjusöm. Eg trúði honum, og
þó eg elskaði hann sjálfs hans vegna, hélt eg
að það væri svo gaman að vera herramanns
kona.
“En hann breyttist fljótt, eg varð þess brátt
vör. Hann fór að vera klæddur í fínan fatnað
og bera á sér gullstáss og líta niður á mig. Hann
var farinn að vera í burtu frá Croston fleiri
daga í senn, og þegar hann kom heim, kom hann
ekki til að sjá mig. Eg skildi þá, að hann skoðaði
mig eins og byrði, sem hann vildi losast við.
Eg gerði það sem mitt Zigöiner eðli krafðist. Eg
krafðist að hann skyldi giftast mér strax og
þannig halda loforð sitt við mig, en hann hló
bara fyrirlitlega að slíku, þá vissi eg að það
mundi aldrei verða alvara úr því, að hann giftist
mér.
i
“Faðir minn aðvaraði mig, vinkonur mínar
gerðu narr að mér og sögðu að Robert meinti
ekki að giftast mér. Þær gerðu mig nærri því
brjálaða, og eg ásetti mér að hefna mín á honum.
“Eg fylgdi á eftir honum þegar ha^n fór síðast
frá Croston, hann varð mín ekki var, og vissi
ekkert um að eg hafði gætur á honum. Eg fór
með sömu járnbrautarlest og hann, og eg misti
aldrei sjónar á honum. Eg rakti slóð hans til
Avonwold listigarðsins, og sá hann mæta þar
fríðri konu, klæddri í viðhafnar skrautbúning;
hún virtist vera hrædd við hann og hörfa til
baka. Eg gat ekki heyrt alt sem þau sögðu, en
hann talaði altaf um giftingu, og það sem mér
gramdist mest var, að hann sagði, að eg væri
ekki verð að vera þjónustustúlka hjá sér, undir
hinum breyttu kringumstæðum sínum, nefnilega
ríks herramanns.
“Þá skaut eg hann á sama augnabliki með
skammbyssu, sem eg hafði keypt í Croston; eg
sá hann falla dauðan að fótum konunnar.
“Þegar hún var farin þaðan, með blóðbletti á
kjólnum sínum, fleygði eg byssunni í litla tjörn,
sem var þar nálægt og fór að líkinu. Mér var
alveg sama hvort eg yrði fundin þar eða ekki.
“Þar lá Robert Elster með bleikar varir og
lokuð augu. Þar lá minn misti, minn dauði,
minn myrti elskhugi! Eg lagðist niður við hlið
hans, og lá þar fleiri klukkutíma, svo kvaddi eg
lífið. Þessir fáu tímar voru mörg ár æfi minnar.
“Það kom enginn þangað til að gæta að hvað
skeð hefði. Nóttin leið og morguninn kom, en
enginn maður kom þangað.
“Eg kysti þetta dauða andlit og læddist burt
þaðan. Enginn grunaði mig.
“Eg hélt mig í nágrenni við hús skógvarðar-
ins þar sem þeir geymdu líkið; eg sá móður
hans og svo mikið skildi eg, að lafði Damer var
grunuð um morðið.
“Nú er lífið einskis virði framar fyrir mig; eg
hefi drepið manninn sem eg elskaði. Eg hefi
sagt föður mínum frá því, og eg er á.leið til
London til að úttaka hegningu mína.”
I
83. KAFLI.
I
Þegar Verner kom til London, vissi hann ekki
til hvers hann ætti að snúa sér; en hann afréð
að fara til Damers lávarðar, sem var í London;
hann tók Kötu með sér.
Þegar þjónninn hafði fært Damer lávarði
nafnspjald hans, voru þau bæði beðin að koma
inn. Verner var vísað inn í lestrarsalinn, þar
sem lávarðurinn sat einsamall, hryggur og með
örvæntingar blæ á andlitinu. Hann leit upp er
Verner kom inn, en nú var ekkert bros á andliti
hans.
“Eg færi þér njar fréttir, Damer lávarður,”
sagði Verner; “lafði Damer á sitt góða nafn ó-
flekkað.”
“Það er nú of seint tií þess; öll blöðin hafa
útbreitt þessa sögu. Eg er búinn að tala við alla
beztu lögmennina, en enginn þeirra heldur að
það sé hægt að bjarga henni.”
“En hún er saklaus, og skal verða viðurkend
að vera saklaus, því eg kom með þá persónu sem
myrti Robert Elster, og hún er nú hér í hús-
inu.”
Damer lávarður þaut upp úr stólnum, sem
hann sat á. „
“Er það satt? Getur það verið satt? Ham-
ingjunni sé lof! Sá, sem drap hann? Hver er
það? Segðu mér það strax, eg verð að fá að
vita það strax!”
“Ung stúlka — sem var kærasta Roberts, og
hann sveik. Þú verður að vera umburðarlyndur
við hana, Damer lávarður; hún er svo ung og
elskaði hann svo mikið, að hún varð nær frá-
vita af sorg, þegar hann yfirgaf hana.”
“Eg get aldrei fyrirgefið henni þá sorg, sem
hún hefir bakað mér og fjölskyldu minni. Hvar
er hún? Láttu mig sjá hana.”
Ekki sagði lávarðurinn eitt einasta ásökunar-
orð til hennar, þegar hún kom inn og hann sá
þessa ungu stúlku, náföla og yfirbugaða af tak-
markalausri sorg og vonleysi; þetta andlit, sem
fyrir fáeinum vikum hafði ljómað af fegurð og
hamingju. Hún gekk inn og leit á lávarðinn.
“Það var eg sem skaut Robert Elster,” sagði hún
formálalaust.
“Vesalings barn!” sagði hann í þvinguðum
róm. “Vesalings, óhamingjusama barn, hrakin
frá ást til örvæntingar, frá örvæntingu til brjál-
æðis og morðs!”
“Eg vona að eg verði strax líflátin,” sagði hún
sorgmædd.
Svo var sent boð eftir rannsóknar lögreglunni,
sem kom og fór með hana með sér á lögreglu-
stöðina.
%
Að yfirheyra hana tók ekki langan tíma; hún
sagði viðstöðulaust alla söguna, og lýsti staðn-
um þar sem hún hafði fleygt byssunni, og iög-
reglumennirnir fundu hana þar, eftir tilvísan
hennar.
Nú var lafði Damer látin laus, það fljótasta.
Lávarðurinn beiddi Verner að fara og segja
henni alt saman, og taka hana heim með sér.
“Þetta er þér einum að þakka; þú einn upp-
götvaðir sannleikann í þessu máli og frelsaðir
líf hennar, sem eg kalla konuna mína og þú
uoour þina. Þú befir áreiðaniega íreisaö nana
frá dauðanum.”
Þegar Verner sagði móður sinni hvað hann
hefði uppgötvað, svo sakleysi hennar yrði sann-
að, féll hún grátandi um háls honum og blessaði
hann; það var hin átakanlegasta sjón sem hægt
er að hugsa sér.
“Að hugsa sér, að það varst þú, sonur minn,
sem varðst til að frelsa mig,” sagði hún, “þú,
sem eg hélt altaf að værir dáinn.”
Það var Monsieur Dupre, sem opnaði fang-
elsishurðina fyrir henni og gerði auðmjúka af-
sökun við hana, fyrir þeim misgrun sem hann
hafði og þeim misgripum sem hann hafði gert.
Sama kvöldið fór lafði Damer til Avonwold
ásamt manninum sínum.
Kata Repton var sett 1 Newgate fangelsið.
Það var mikið umtal um hana, bæði fyrir og
eftir að mál hennar kom fyrir dómstólana. Hún
var svo ung, svo óstilt, svo aðdáanlega fríð,
framburður hennar fyrir réttinum svo ólíkur
annara, hún reyndi ekki að draga dulur á neitt,
löngun hennar til að lifa var horfin, en þrá henn-
ar eftir dauðanum svo sterk. “Robert var dauð-
ur!” Það var fulikomin ástæða fyrir hana að
vilja deyja líka.
Ekkert var lesið með meiri áhuga og hlut-
tekningu um alt England, en yfirheyrslan í rétt-
inum yfir Kötu Repton; það var átakanlegt
sorgar-æfintýri, en það var ekki auðvelt fyrir
neinn að giska á, hvernig lafði Damer hafði ver-
ið grunuð í sambandi við þetta morðmál. Það
var fenginn bezti málafærslumaður sem til var
á Englandi til að verja mál Kötu Repton; hún
hafði sjálf af frjálsum vilja meðgengið að hafa
drepið Robert Elster, svo það eina, sem hann
gat gert fyrir hana var, að fá hana af réttinum
viðurkenda sem geðveiklaða. Það voru líka
sumir af nágrönnum hennar sem vildu sverja,
að hún hefði aldrei verið eins og annað fólk.
Bæði dómarinn og kviðdómarnir komust við
af æsku hennar og fríðleik, sem nú bar svo djúp
merki sorgar og örvæntingar. Dómurinn féll
þannig, að hún væri sinnisveikluð, og að hún
skyldi vera undir þeirri gæzlu, sem drottningin
sjálf vildi ákveða, og þessum dómi var alment
fagnað, sem hinni bestu úrgreiðslu þessa máls.
Jafnvel þó hún væri með óskertum vitsmun-
um, þótti það óþolandi, að taka nítján ára gamla
stúlku af lífi, með því að hengja hana í gálga.
Enginn vissi neitt um, hvort Kata Repton,
meðan hún var í fangelsi og undir gæzlu, angr-
aðist nokkurntíma yfir ástandi sínu; hún talaði
ekki við neinn, hvorki um það né annað.