Lögberg - 10.01.1946, Blaðsíða 5

5
LÖGBERG, FIMTUDAGINN, 10. JANÚAR, 1946
IL
ÁH UlHil
rVENNA
Ritstjóri: INGIBJÖRG JÓNSSON
Hvíld er góð
Hinn þrettándi í jólum var
síðastliðinn sunnudag og þar
með voru hátíðirnar gengnar um
garð. Konur margar hverjar,
sem eiga mörg börn og stór
heimili til að sýsla um, hafa
e- t- v. ofreynt sig með vökum
°g vinnu, því nú er erfitt að fá
nokkrar stúlkur til þess að að-
stoða húsmæður. Og svo loks
þegar umstanginu um hátíðirnar
er lokið, og börnin aftur komin
í skólann, eru þær orðnar úr-
vinda af þreytu og svefnleysi og
þrá það mest að mega hvílast.
En ekki er það altaf hægt, því
heimilisverkin gera sig ekki sjálf.
Mér datt nú í hug að skrifa um
ýmislegt, sem eg hefi reynt, heyrt
eða lesið, um það hvernig konur
geti gert sér heimilisverkin létt-
ari og náð aftur tauga-jafnvægi
°g hvílst eftir að hafa lagt of
mikið á sig með vinnu.
Eitt í einu
Það sem mest virðist þreyt-
andi við heimilisverkin er það
hvað þau er margvisleg og snún-
ingarnir miklir; húsmóðurin
hefir svo margt á huganum í
einu. En hversu annríkt sem þú
átt, verður þú að muna, að þú
getur ekki gert tvennt í einu svo
vel fari; þú getur ekki einbeitt
huganum að því verki, sem þú
ert að gera, ef þú ert á sama
tima með áhyggjur út af því,
sem þú hefðir att að gera í gær
eða ættir að gera á morgun. Gott
rað er að skipuleggja vinnuna;
skrifa niður það, sem þú þarft
a gera og hvenær það þarf að
Serast. Að því loknu getur þú
atið hendur standa fram úr
crmum og hugsað aðeins um það
'er i sem þú ert að gera í það
°g það skiftið. Á þennan hátt
r*°ur yHr verkunum, en þau
e i yfir þér, og í því finnur
þu víld og áhyggjurnar hverfa.
attu hverjum degi nægja sína
Pjaningu.
Byrjaðu á ný
Stundum kemst þú í tauga-
spenning mitt í einhverju verki,
sem þú ert að keppast við að
koma af; þú gerir allskonar
glappaskot; þú kemst í slæmt
skap; ennið hrukkast, hendin
kreppist. Þegar þannig er kom-
íð, þá er um að gera að hætta
vinnunni í nokkrar mínútur,
hvíla sig og hressa á einhvern
kátt; það sparar í raun og veru
tima. Stattu upp og gakktu um
g°lf; opnaðu gluggann og teig-
aðu ferska loftið; taktu bók eða
tímarit og lestu, í 5 til 10 mín-
utur meðan þú sötrar úr kaffi-
ú°lla, eða hlustaðu á eitthvað
skemtilegt yfir útvarpið. Ef þú
gerir þetta, munt þú komast að
raun um að taugaspenningurinn
rénar og þegar þú byrjar verkið á
ný, mun alt ganga eins og í sögu.
Svefnvenjur
Djúpur og vær svefn er eina
oótin við þreytu; svefninn er
^ka það bezta fegurðarmeðal
sem til er. Svefnleysi er fyrsta
e'nkenni þess að taugarnar eru í
elagi. Þegar svo er komið, að
Þu snýrð þér og veltir í rúminu
°g ert glaðvakandi strax og höf-
^ð þitt snertir koddann og þú
eyrir klukkuna slá í margar
klukkustundir, þá er tími til
ominn að leita einhverra ráða
Vl svefnleysi getur komist í
vana.
Hér eru nokkrar bendingar,
m gætu orðið til þess að koma
Per 1 vær£m svefn: (1) Taktu þér
nægan tíma til þess að undirbúa
þig fyrir svefninn: fáðu þér bað
í volgu vatni; taktu til fötin, sem
þú ætlar í næsta morgun; skrif-
aðu niður það sem þú þarft að
muna næsta dag, svo þú hafir
engar áhyggjur út af því, ef þú
skyldir vakna um miðja nótt.
Gott er að lesa eitthvað, svo
framarlega sem það er ekki
spennandi né útheimtir heila-
brot. (2) Rúmfötin ættu að vera
hlý en létt — þú sefur betur ef
ekki eru of þung föt á fótunum.
Þegar þig fer að syfja, er gott
ráð að kasta ofan af þér rúmföt-
unum, og þegar þér er orðið full-
svalt, breiða þau yfir þig og kúra
þig niður í rúmið. Um leið og
þér hlýnar, sækir svefninn að
þér og áður en þig varir ertu
kominn inn í draumalandið.
(3) Borðaðu ekki mikið áður en
þú ferð að sofa. Eitt glas af volg-
um drykk er ágætt. (4) Ef alt
annað bregst, skaltu biðja lækn-
inn að ráðleggja þér eitthvað til
þess að koma þér í svefn í nokkr-
ar nætur — svo svefninn verði
að vana. Svefninn er vani, engu
síður en svefnleysi.
Matarfriður
Hinar reglulegu þrjár máltíðir
daglega, ættu að gefa fólki gott
tækifæri til að hvílast og endur-
nýja kraftana. Áríðandi er að
máltíðin sé saðsöm og hafi öll
þau næringarefni, sem líkaminn
þarfnast, en það er líka áríð-
andi að máltíðin sé ánægjuleg
að öðru leyti, og að hennar sé
neytt í næði. Fólk, sem venur
sig á að þræta og jafnvel rífast
við borðið og gleypir í sig mat-
inn í flýti, má búast við því að
fá maga og meltingarkvilla og
ekki batnar skapið við það.
Líkamsæfing á hverjum
degi
Holl líkamsæfing er eitt hið
bezta meðal við slæmum
“nerves.” Á hverjum degi ættir
þú að reyna að fá einhverja teg-
und af líkamsæfingu: fara í
göngutúr; taka þátt í leikjum
eða ef það er ekki hægt, opna þá
bara gluggann, teygja þig og
beygja (eftir líkamsæfinga regl-
um) og svelgja í þig ferska loftið.
Vonast eg nú til að þessar
bendingar komi einhverri þreytt-
ri húsmóður að gagni og verði
til þess að hún komist aftur í
sólskinsskap.
H L Ý Ð N I
Kona, sem er uppeldisfræðing-
ur hefir athugað hegðun margra
þúsunda barna á öllum aldri, og
hefir komist að þeirri niðurstöðu
að undantekningarlaust sé það
betra að segja börnunum hvað
þau skuli gera, en að segja þeim
hvað þau eigi ekki að gera.
Hún valdi áttatíu börn og
flokkaði þau saman tvö og tvö,
og hafði þau sem svipuðust að
vitsmunum, framkomu, uppeldi
og aldri. Annað af hvorum tveim
börnum fékk fyrirmæli sem voru
jákvæð, en hitt fékk neikvæð
fyrirmæli.
Flest þau börn sem sagt var
hvað þau ætti að gera hlýðnuð-
ust. En allur fjöldinn af þeim
sem fengu neikvæð fyrirmæli,
snerust öfug við og óhlýðnuð-
ust. — (Vísir).
•
VITUR MÓÐIR
Kona ein, sem á óvenjulega
elskuleg börn segir svo frá:
“Eg læt undan börnunum mín-
um, hvenær sem eg sé mér það
fært. Eg held það hughreysti
þau, styrki lundarfar þeirra, að
finna að þau hafi áhrif á mig.
Það gefur þeim sjálfstraust. Og
þeim mundi vafalaust þykja, að
þetta væri ömurlegur heimur, og
ósveigjanleikinn óbærilegur, ef
þau fengju engu um þokað og
gætu aldrei unnið mig til fylgis
við sig. Eg held það kenni þeim
líka, að hægt sé að láta undan
og vera ástúðlegur eftir sem
áður, gefa eftir án þess að láta
yfirbugast eða missa myndug-
leika sinn. Eg reyni að sýna þeim
þetta með framkomu minni.”
DÁNARFREGNIR
Margrét Vigfússon andaðist
að gamalmennahælinu Betel, 7.
des. s.l. eftir langvarandi legu.
Hún var fædd 15. ágúst, 1864, á
Auðsholti, Árnessýslu. For-
eldrar hennar voru Vigfús Guð-
mundsson, fæddur að Hlíð í
Gnúpverjahrepp, og Auðbjörg
Þorsteinsdóttir fædd að Vatns-
dal í Rangárvallasýslu. Til Can-
ada kom hún fyrir 34 árum og
var lengst af í Winnipeg; hún
var til heimilis á Betel tæp 11
ár. Séra Skúli Sigurgeirsson
jarðsöng.
•
Sigurður Sigurðsson andaðist
að gamalmennahælinu Betel 17.
desember s.l. Hann var fæddur
24. maí, 1855, að Hallárdal í
Húnavatnsssýslu. Foreldrar hans
voru þau Sigurður Sigurðsson
og Ingigerður Þorbergsdóttir. Til
Canada kom hann fyrir 57 árum
síðan og átti heima í þessu fylki;
Björg Jóhannesdóttir, kona Sig-
urðar, dó fyrir allmörgum ár-
um síðan; þau bjuggu um langt
skeið á Gimli. Sigurður hafði
verið blindur síðustu árin, en að
öðru leyti sérstaklega heilsu-
góður. Hann var að eðlisfari
hægfara, þýður í viðmóti og átti
marga vini. Hann var jarðsung-
inn af séra Skúla Sigurgeirssyni.
•
Sigfús Valdimar Thorsteinssori
andaðist á heimili bróður síns,
Thorsteins í Víðinesbygð 25.
des. s.l. TJtförin fór fram frá
Húsavkur kirkju 2. þ. m., undir
stjórn séra Skúla Sigurgeirs-
sonar.
Hún: — Þegar eg giftist þér,
hélt eg að þú værir hugrakkur
maður.
Hann: — Það sögðu líka allir
vinir mínir.
+
Kynbótanaut eitt í Bandrík-
junum var nýlega sprautað peni-
cillini vegna þess, að það hafði
fengið lungnabólgu. Nautinu
batnaði, þegar búið var að
sprauta í það 3.000.000 einin-
gum.
+
Wall Street, miðstöð allra
verðbréfaviðskipta í New York
fékk nafn sitt af því, að fyrir
hundrað árum byggðu íbúarnir
þar háan varnargarð til þess að
verjast Indíánum, sem voru oft
að herja á íbúana.
Nokkur minoingarorð
um Margréti Anderson
Eftir Jóhannes H. Húnfjörð
Hinn 10. okt. síðastliðinn and-
aðist á Johnson’s Memorial
Hospital, Gimli, Man., konan
Ólöf Margrét Anderson af hjarta-
slagi.
Margrét sál. var fædd á
Fremstalandi í Þistilfirði í Þing-
eyjarsýslu, 2. júní, 1858, og var
því 87 ára, 4 mánaða og 8 daga
gömul, er hún lézt.
Foreldrar hennar voru þau
fræðimaðurinn Gunnar Gíslason
Gíslasonar Jónssonar. Móðir
Gunnars var Margrét ólafsdótt-
ir Guðmundssonar, Ólafssonar,
ættuð úr Reykjadal í Þingeyjar-
sýslu og fyrri kona Gunnars:
Sigríður Eiríksdóttir frá Orma-
lóni í Þistilfirði, Eiríkssonar,
Þorsteinssonar frá Oddstöðum á
Melrakkasléttu. Margrét sál.
ólst upp með foreldrum sínum
til fullorðins ára í Þistilfirðinum
á ýmsum stöðum, og síðast í
Seyðisfjarðar kaupstað; fór svo
í vinnumensku sem þá var títt,
og þótti dugleg vinnukona; mun
fyrst hafa unnið í Stakkahlíð í
Loðmundarfirði; þar kyntist hún
Jóni Sigurðssyni er seinna tók
ættarnafnið Austman. Með hon-
um eignaðist hiin dreng, Sigur-
geir að nafni. Flutti Jón til
Vesturheims litlu síðar, og sá
hann að einhverju leyti drengn-
um farborða þar til hann var á
þrettánda ári. Voru þeir feðg-
arnir samferða yfir hafið. Sig-
urgeir ólst upp á flækingi mest
í Nýja íslandi og Mikley; er nú
búsettur í Selkirk, Man., giftur
Þóru Sveinsdóttur Skaftfells;
háfa þau alið upp dreng, Eugene
að nafni.
Árið 1884 giftist Margrét sál.
Kolbeini Einarssyni Ófeigssonar,
ættaður úr Suðurmúlasýslu,
móðir Kolbeins var Guðrún
Steinmóðsdóttir ættuð af Langa-
nesströnd.
Nokkur ár eftir það dvöldu
þau á Seyðisfirði. Eignuðust hús
í samfélagi við Guttorm Jóns-
son fyrri mann Kristínar systur
Margrétar og bjuggu þar. Árið
1893 seldu þau eignir sínar, og
fluttu vestur um haf til Nýja
íslands sama ár og dvöldu fyrsta
veturinn hjá Jónasi Jónssyni frá
Hræleikslæk í Hróarstungu, og
Halldóru Arngrímsdóttur konu
hans er þá bjuggu í Huldar-
hvammi í Árnesbygð. Næsta vor
fóru þau til Winnipeg og unnu
þar um tíma, en sneru svo aftur
til Árnesbygðar og settust að á
Einarsstöðum hjá Einari Guð-
mundssyni, og höfðu þar aðset-
ur unz Kolbeinn (er hafði þá
tekið með heimilisrétti land þar
í námunda) hafði byggt sér bú-
stað og fluttu á landið um haust-
ið, en búslóðin var ekki stór.
Þau settust að á landinu 5. okt.
Þarin 16. febr. um veturinn brann
húsið, og þar með þeir fáu inn-
anstokks munir, er þau áttu. Þá
skaut yfir þau sjólshúsi nágranni
þeirra, Einar á Einarsstöðum, og
dvöldu þau hjá honrim það sem
eftir var vetrarins og þangað til
Kolbeinn fékk hrófað upp öðru
logga-húsi, en fátt mun hafa ver-
ið um innanstokksmuni sem von
var, en alt baslaðist það af, og
ekki vantaði viljann né atork-
una til að bjarga sér. Bæði voru
þau dugnaðar manneskjur, þó oft
væri hart í búi; eftir 7 ára búskap
á Kolbeinsstöðum, misti Margrét
sál. manninn sinn, Kolbein, 30.
marz 1902; hafði þeim búnast
furðu vel, höfðu komið sér upp
talsverðum gripastofni. Þau Kol-
beinn og Margrét eignuðust 9
börn, og dóu flest þeirra á unga
aldri, aðeins tvö þeirra eru nú
á lífi: Gunnar Friðrik, stundar
mestmegnis fiskveiðar, til heim-
ilis á Gimli, Man., einhleypur, og
Guðrún ísfeld, gift Sigurði ís-
feld, til heimilis í Winnipeg, eiga
þau einn son að nafni Sigmar,
og hafa alið upp annan dreng,
Tómas að nafni.
Eftir að Margrét sál. misti
mann sinn, komst nokkurt los á >
búskapinn, börnin voru of ung
til að verða henni að liði, kom
hún þá fyrir skepnunum og leigði
út landið, og var svo hingað og
þangað með börnin, þar til að
hún gekk að eiga Árna Björns-
son, Árnasonar, er hafði ættar-
nafnið Anderson, þann 10. júlí
1903. Hafði hann stundað mat-
reiðslu fyrir fiskimenn á Win-
nipegvatni á vetrum, en unnið
við landbúnaðarvinnu sumar og
haust, þá undan farið, og þótti
með afbrigðum trúr en ekki að
sama skapi afkastamaður. Eftir
giftinguna settust þau Margrét
aftur að á Kolbeinsstöðum, bú-
skpurinn gekk tregt, enda þótt
Margrét ynni eins og víkingur.
Árni maður hennar reyndist
framkvæmdarlítill búmaður og
fóru svo leikar að þau hættu bú-
skap, losuðu sig við skepnurnar,
og leigðu út landið, og settust að
á Gimli, en það var sízt heppilegt
Árna vegna, því honum þótti
Bakkus girnilegur, svo þótt hann
ynni eftir beztu getu, varð arð-
urinn smár er heim kom. Mátti
því Margrét ganga út í þvott og
vinna baki brotnu, svo þau gætu
haft þak yfir höfuðið og eitthvað
til að borða, en börnin urðu að
vinna fyrir sér sjálf eins fljótt
og þau komust á legg og gátu
það.
Nokkrum árum síðar tókst
Margréti að selja Kolbeinsstaði
og keypti þá lóð í Riverton og
lét byggja lítið laglegt hús þar,
og þangað fluttu þau Árni ásamt
Gunnari syni hennar. Þar hélt
Margrét uppteknum hætti að
vinna meðan kraftarnir entust,
og þar misti hún mann sinn eftir
langvarandi veikindi þann 8.
apríl 1920. Árið 1929 seldi Mar-
grét húsið í Riverton og flutti
til Selkirk, Man. Þá bjó þar
Guðrún dóttir hennar, ásamt
manni sínum Sigurði ísfeld.
Gunnar sonur Margrétar hafði
fest kaup á húsi og í það hús
fluttu þau í maí það ár. Lifðu
þau mæðginin í því húsi um 12
ára bil, þar til þau töpuðu því
fyrir vanskil á borgun, því
Gunnar reyndist lítt fær til fé-
sýslu, og þar fyrir utan hafði
hann ekki lag á að passa centin
er hann innvann sér.
Eftir það leigðu þau sér íbúð
í kringum ár, á öðrum stað í
bænum, síðan fluttu þau til
Gimli, Man., og leigðu sér þar
íbúð um tveggja ára tímabil, eða
þar um bil, unz Gunnar réðist í
að kaupa kofaræfil, og að vor-
lagi settust þau þar að. Var þá
oft hart í búi hjá Margréti, sem
ekki hafði á annað að treysta en
ellistyrkinn, því nú var svo kom-
ið að hún gat ekki gengið út í
vinnu og þoldi ekki nema annað
veifið að sitja við tóskap, sem
hún hafði þó mikið iðkað um
dagana. Kofinn reyndist svo
kaldur að Margrét gat ekki hald-
ist við í honum um veturinn, svo
Guðrún dóttir hennar sótti hana
og tók hana með sér til Winni-
peg, en hún var þá flutt þangað
ásamt manni sínum; hjá henni
var þá líka til húsa Sigríður
móðir Sigurðar manns hennar,
og voru báðar gömlu konumar
látnar vera saman í herbergi, og
undu þær sér þar allvel; þegar
heilsa leyfði, unnu þær báðar við
tóvinnu sér til afþreyingar, en
virtist ernari þótt eldri væri, og
þó sérstaklega Sigríður, sem
var ekki frítt við að Margrét öf-
undaði hana af dugnaðinum. Þar
dvaldi Margrét rúm tvö ár og
þá oft lasin. Hún hafði reynt að
komast á elliheimilið Betel á
Gimli, meðan hún dvaldi þar, en
ekki fengið inngöngu, en síðast-
liðið vor fékk hún lofun fyrir
því að hún gæti fengið inngöngu
þar 15. okt. síðastl. Vildi hún því
uppvæg komast þangað, og fór
til Gimli síðast í apríl; hafði þá
ekki þreyju í sér lengur að vera
í Winnipeg og settist að hjá Sig-
ríði Sveinsson og dvaldi þar til
4.—5. ágúst; þá flutti hún til
Björns Stefánssonar frá Kirkju-
skarði, og þar fekk hún slag á
sunnudagsmorgun 7. ágúst, og
var samstundis flutt á spítalann
og andaðist þar miðvikudags-
morguninn þann 10. okt. síðastl.
sem fyr segir. Þann 13. s. m. var
hún jarðsungin af sóknarprest-
inum á Gimli, Skúla Sigurgeirs-
syni, að viðstöddu fjölmenni, og
lögð til hvíldar í Gimli grafreit.
Margrét varð síðust af 6 syst-
kinum, sem öll voru farin á und-
an henni, hin fimm voru: (1) Jó-
hann Friðrik, dáinn í Pembina,
N. Dak. fyrir fjölda mörgum ár-
um. (2) Sigmundur, bóndi á
Grund í Geysirbygð fjölda mörg
ár; kona hans var Jónína Jóns-
dóttir; eru þau bæði dáin; einn
af sonum þeirra er Gísli Sig-
mundsson kaupmaður að Hnaus-
um, Man. (3) Gísli, dvaldi hann
um 20 ár í Svíþjóð, lærði þar
til prests og giftist sænskri konu,
kom vestur um haf og þjónaði í
mörg ár sænskum söfnuði í grend
við Hill Top, Man., dáinn fyrir
nokkrum árum. (4) Þóra, tvígift,
fyrri maður hennar var Jakob
Þorsteinsson, dó í Winnipeg fyr-
ir mörgum árum; seinni mað-
ur Þóru var Jósef Scram, jám-
smiður, eru þau bæði dáin fyrir
alllöngu síðan. (5) Kristín Lilja,
einnig tvígift; fyrri maður henn-
ar var Guttormur Jónsson fyr-
nefndur mun hafa dáið um alda-
mótin. Seinni maður hennar var
Jón Jónsson bóndi á Birkivöllum
í Árnesbygð, dáinn fyrir all-
mörgum árum; Kristín dó á
elliheimilinu Betel á Gimli fyrir
allmörgum árum líka.
Svo pú eru þær þrjár systurn-
ar allar lagstar til hinstu hvíld-
ar í sama grafreit, hlið við hlið,
er þær allar kusu að mætti fram
koma. Allar undu þær sér bezt í
Nýja íslandi, en þó sérstaklega
Margrét sál. er hvergi undir sér
betur en þar. Þar hafði hún
stritað mest og einnig marga
sólskinsbletti séð.
Þökk fyrir manndáðina, Mar-
grét! og kærleikann til með-
bræðra og systra, hugulsemina
við hina bágstöddu. Þú skarst
aldrei við neglur þér góðgerðir
þínar, þó ef til vill lítið væri
þá eftir handa þér sjálfri. Svo
er þeim, sem mannlundaðir eru.
Þú gast kent mörgum, er
margra ára skólamentunar nutu
í skólum landsins, hvernig ætti
að haga sér í framkomu við þá,
sem lent höfðu í volki lífsins og
voru minni máttar, þótt þú aldrei
nytir annarar fræðslu en í
reynsluskóla lífsins, sem því
miður er hlutskifti margra og
oft happadrýgstur.
Hér skilja leiðir að sinni.
Hjartans þakkir fyrir samúðina
og samvistirnar.
Farðu svo í friði,
friður Guðs þig blessi.
K V E Ð J A
( tileinkuð börnum hinnar látnu)
Sofðu, mamma, sjúkdómsböli fjarri,
svifin inn á dýrðarríkan stað.
Hvíld er þreyttum unun öllu kærri,
svo ekkert getur jafnast á við það.
Vegur þinn frá vöggunni til grafar
var ógreiður, enda brautin löng;
lýist sá í kviksyndi er kafar,
og klungrum fjalls á víxl, og efnaþröng.
Þú varst hetja þótt við rosann glímdir,
þér gat jafnan leikið bros um vör.
Af kveifarskap í höfn þú aldrei hýmdir,
með hlýleik bættir smælirigjanna kjör.
Því minnast þín svo margir huga klökkum,
og muna þig að hinstu lífsins stund.
í einingu við öll af hjarta þökkum
hvert ylkent bros, og þráum næsta fund.
J. H. Húnfjörð.
IIIIIII>IIIHIIIIIIIlllllllllllllllllllllUllllllllli;illllllllllllllllllllil!lllUlllllllllllillllll1lllllllillllllllllllllllllll!l!llllill>ll!l!!llllllll!l!!lilllllllllllil!lllllllll!!ll!lll!llllll!lIIIIIIIIII!lllllllll|lljl!llll!!lllllll!!lllllll!IIIIW