Lögberg - 10.01.1946, Blaðsíða 7

LÖGBERG, FIMTUDAGINN 10. JANÚAR, 1946
7
Eiríkur rauði siglir til
Grænlands
Eiríkur siglir skipi sínu í
vestur frá Snæfellsnesi. Finnið
Snæfellsnes og Snæfellsjökul á
ortinu. Þegar hann nálgaðist
austurströnd Grænlands, sá hann
a.ð landið var þakið miklum
jöklum og ís var á sveimi með-
ram ströndinni, og vegna þess,
var ekki mögulegt að komast í
enda mun Eiríkur hafa séð
a þarna var óbyggilegt sökum
lsa og jökla.
Eiríkur siglir nú suður með-
rann ísbreiðunni. Hann varð að
ara Varlega, því oft eru þarna
Pokur og ef skipið hefði rekist
a ísjaka, þá hefði það brotnað
°§ alt fólkið farist. Það hefir
sjalfsagt tekið margar vikur að
erjast þarna áfram suður með
ströndinni og komast fyrir syðsta
hófðann á Grænlandi — Cape
F arewell.
Lítið gat fólk gert sér til
s emtunar á svona ferðalagi.
kki mátti kveikja eld á skipi;
menn lifðu mest á þurmeti:
rauði> smjöri, harðfiski og kjöt-
meti- Til drykkjar höfðu þeir
vatn og öl, sem flutt var í tunn-
Um- En þrátt fyrir öll óþægindi,
u da, þokur, hættur og vosbúð,
Sl§ di Eiríkur ótrauður áfram,
þar til hann komst loks fyrir
Cape Farewiell og sigldi þaðan
norður með landinu að vestan-
verðu.
Þarna var landið alt öðruvísi
á að líta en að austanverðu.
Engin ís var þarna fyrir landi;
inn af hinum mörgu löngu fjörð-
um gengu dalir, fagrir og grös-
ugir. Þarna var vel byggilegt.
Skepnurnar voru reknar í land;
fólkið byrjaði strax að reisa hús,
heyja fyrir skepnurnar og búa
sig undir veturinn. (Framh.).
Orðasafn:
/
að nálgast—to come near to
þakið—covered
jökull—glacier
á sveimi—drifting
óbyggilegt—uninhabitable
varlega—carefully
að brotna—to be wrecked
að farast—to be lost
sjálfsagt—no doubt
syðsti höfði—southernmost cape
skemtun—recreation
kveikja eld—light a fire
þurmeti—dry food
harðfiskur—dried fish
tunna—barrel
óþgindi—discomfort
vosbúð—fatigue
(from bad weather)
ótrauður—intrepid.
Frá Seattle, Washington
10. desember, 1945.
Þjóðræknisfél. “Vestri”, sem
er einn liður og starfandi deild
í Þjóðræknisfélagi íslendinga í
Vesturheimi, hélt sinn síðasta
fund á þessu ári miðvikudaginn
4. desember; fundurinn var vel
sóttur, og fór skipulega fram
undir stjórn forsetans, Kolbeins
Thordarsonar, ræðismanns Is-
lendinga í Seattle.
K. Thordarson hefir verið for-
seti félagsins í síðastliðin tvö ár,
og sýnt mikinn áhuga fyrir þjóð-
ræknismálum okkar hér á strönd-
inni; hann skilur og þekkir
kjarnan í bókmentum þjóðar
vorrar og menningu og er því
stöðunni vel vaxinn.
Eitt af aðalverkefnum þessa
fundar var kosning nýrra em-
bættismanna fyrir komandi ár,
og hlutu þessir kosningu:
H. E. Magnússon, forseti; J. J.
Middal, ritari (endurk.); Halldór
Sigurdson, gjaldkeri (endurk.);
varamenn: Kristinn Thorsteins-
son, Jón Valfell og Hannes Krist-
jánsson.
Það er flestum kunnugt, að
þjóðræknisdeildin “Vestri” hefir
verið starfandi á meðal íslend-
inga hér í Seattle yfir fjörutíu
ár; á stórt, íslenzkt bókasafn, og
hefir oft átt mörgum ágætis-
mönnum á að skipa. “Vestri”
hefir haldið úti mánaðarriti, sem
kallast “Geysir” undir ritstjórn
Jóns Magnúsonar; flytur það al-
mennar fréttir af Islendingum í
Seattle og nágrenni, er fult af
kveðskap og “comic”; þess utan
eru þar skrásett öll dauðsföll,
allar giftingar, allar fæðingar og
allir hjónaskilnaðir íslendinga
hér um slóðir, öll samkomuhöld,
minningar góðra gesta og m. fl.
Ritið er yfir höfuð stórmerkilegt,
og verður einskonar annáll Is-
lendinga hér á Kyrrahafsströnd-
inni, þegar fram líða stundir, og
á ritstjórinn, Jón Magnússon,
heiður og þakkir skilið fyrir þarft
og vel unnið starf.
Eins og mörg önnur félög með-
al Vestur-íslendinga, þá hefir
“Vestri” átt erfitt uppdráttar
með köflum, sökum þess, að ís-
lendingar hafa fækkað hér um
slóðir, bæði dáið og svo flutt í
önnur bygðarlög, en nú sýnist
horfa betur við en mörgu siuni
áður, sökum þess, að landar eru
að flytja hingað vestur í stórhóp-
um frá North Dakota, ganga þeir
margir í þjóðræknisdeildina
“Vestra”, eru í þeim hóp margir
ágætismenn og -konur, sem færa
nýtt líf og fjör í félagið, og mun
því anda blítt um hinn íslerizka
reit í framtíðinni, hér í vestrinu;
við hið stærsta haf heimsins.
Við höfum átt því láni að.
fagna nú í seinni tíð, og sérstak-
lega síðan Bandaríkin og ísland
urðu nákomnari þjóðir, í sam-
bandi við stríðið, að góðir gestir
frá Islandi og margir þeirra
námsmenn í ýmsum greinum,
hafa heimsótt okkur og talað til
okkar á íslenzkri tungu; hefir
það vermt okkar taugar og
hleypt nýjum straumi í blóðið;
þeir hafa flestir orðið undrandi
yfir því að finna hér vestur á
Kyrrahafsströnd svo vel íslenzk-
an, starfandi félagsskap.
Við horfum því með von og
fullu trausti til framtíðarinnar,
og vitum með vissu að íslenzk
tunga á enn langt líf fyrir hönd-
um hér á Kyrrahafsströnd.
.H E. Magnússon.
GAMAN 0G
A L V A R A
Einhverjar stærstu skips-
skrúfur í heimi eru smíðaðar í
Filadelfíu í Bandaríkjunum.
Þær eru 22 fet í þvermál, hafa
fjögur blöð og vega 34 smálestir.
*
I Bandaríkjunum eru 1125
flugvellir, sem póstflugvélar
lenda á, en auk þess eru þar
rúmlega 26.000 smáflugvellir.
Amerískur hermaður, George
Smith að nafni, sagði í bréfi til
foreldra sinna, að hann sæi mest
af stríðinu í gegnum glugga
sjúkrabíla. Hann hefir særzt
fimm sinnum.
+
Páskarnir hafa borið upp á 1.
apríl árin 1804, 1866. 1877, 1888,
1923, 1934 og bera einnig upp á
þann dag árið 1956. Páskarnir
eru jafnan á fyrsta sunnudegi
eftir fullt páskatungl.
LÖGFRÆÐISLEGT
AFREKSVERK
(Frh. af bls. 3)
hýðinga- og misþyrmingasögur í
sex vikur, en þegar þeir heyrðu
frásögn Mrs. Franklin frá henn-
ar eigin héraði, stóðu þeir á önd-
inni, færðu stóla sína nær og báðu
hana að halda áfram; hún var
fús til þess og mælti svo:
“Mér er ekkert persónulega
illa við Knabb senator; það sem
eg segi hér, segi eg í nafni mann-
úðarinnar, svo héraðsbúar fái að
vita sannleikann. (Knabb sat
andspænis Mrs. Franklin í rétt-
arsalnúm). Eg sá að Paul Revere
White leit út eint og liðið lík,
þegar hann vann í búðum
Knabbs. Honum var bjargað af
eftirlitsmanni fangelsanna, Mr.
T. B. Thomas og Jones fógeta í
Baker héraði. (Villist ekki á hon-
um og Jones fógeta í Leon hér-
aði). Þegar hann var fluttur úr
vinnubúðunum til héraðsfangels-
isins, mætti Knabb þeim og
reyndi að taka fangann af þeim.
Þetta gjörðist framundan póst-
húsdyrunum. I vitna viðurvist
reyndi Knabb að múta eftirlits-
manninum.
Eg tilkynti foreldrum piltsins
allar ástæður. Hann sjálfur sagði
mér, að matur sá, er föngunum
var borinn, hefði verið fyrir sinn
smekk óætur; oftast nær aðeins
gróft mjöl og grænmeti.
Warden Thompson, verkamað-
ur Knabbs skaut og drap negra-
konu, Mary Sheffield að nafni,
og dóttur hennar, síðasta mið-
vikudag, í einni af vinnubúðum
Knabbs. Thompson meiddist
eitthvað af völdum konunnar
áður en hún var drepin, og er nú
á spítala.”
Grímson lögmaður uppgötvaði
enn eitt misþyrmingar tilfelli.
Senator nokkur, er átti terpen-
tínu framleiðslustöðvar og hafði
marga fanga á leigu, hitti eitt
sinn mann á förnum vegi með
bagga á baki. Hann bauð mann-
inum flutning sem hinn þáði fús-
lega, en í stað þess að gjöra
manninum þann greiða, sem
hinn bjóst við,' fór hann með
manninn beint til héraðsdómar-
ans, kærði hann fyrir flakk og
bað um hann sendan til vinnu-
búða sinna, og var svo gjört.
Innan sex vikna var hinn æfin-
týra leitandi ferðamaður dauður
og liggur í ómerktri gröf í einka-
kirkjugarði nálægt þrælabúðum
senatorsins, sem var meðlimur
í rannsóknarnefndinni er fjall-
aði um Tabert málið. Hann hlaut
slíka vansæmd af sinni írammi-
stöðu, að hann féll við næstu
kosningar.
Þegar Mr. Grímson hafði kom-
ið málum sínum í það horf, er
honum líkaði, var lögð fram
kæra gegn böðlinum Higginbot-
ham fyrir morð. Grímson tók
vitni sín til Tallahassee, höfuð-
borgar ríkisins og lagði máls-
ástæður sínar fyrir hina sam-
einuðu löggjafarnefnd.
Nýjar sannanir komu sífelt
inn eftir því sem málið varð
þjóðkunnara. Yfirheyrslur stóðu
yfir í 30 daga. William Jenning
Bryan var áhugafullur áheyr-
andi. Alt fyrirkomulag fangels-
anna mætti hörðum ásökunum.
Hinn ákveðni og einbeitti lög-
maður frá litla sléttubænum
sannaði niðurstöður sínar svo
rækilega, að hver einasti nefnd-
armaður var fyllilega ánægður.
Formaður nefndarinnar lýsti því
yfir, að lokinni vitnaleiðslu, að
allar ákærur frá hendi Mr.
Grímsons hefði að sínum dómi
og allrar nefndarinnar reynst
sannar og óhrekjandi og mál-
höfðun frá N. Dakota réttmæt
og tímabær. Yfirlýsing þessi var
mjög ánægjuleg fyrir Mr. Grím-
son.
Að þingslitum — eftir tveggja
mánaða tíma — beindi hann at-
hygli sinni að" morðákærunni
gegn böðlinum, er átti að kalla
fyrir rétt í júlí. Sú viðureign var
bæði hörð og illvíg; vitnum var
haldið hræddum og allavega
hindruð. Allar tegundir tillagna
komu fram til þess að tefja mál-
ið.
Sakayfirfærsla var að sjálf-
sögðu trygð frá Dixie-héraði, þar
sem húðstrýkingin og manndráp-
ið var framið, til Columbía hér-
aðs, hér um bil 150 mílur í burtu.
Grímson og félagar hans skildu
fullvel að sektardómur var ó-
hugsandi 1 Dixie-héraðinu, þar
sem auðug timburfélög áttu 75%
af öllu landi, réðu öllum stefn-
um í pólitík og höfðu líf og vel-
ferð íbúanna í hendi sinni.
Rannsóknin stóð yfir í tvær
vikur. Mr. Grímson tók alls-
konar móðgunum brosandi dag
eftir dag, en sagði fátt. Stór hóp-
ur lögmanna er vörðu böðulinn,
vitnuðu til sómatilfinningar
héraðsbúa og reyndu á allan hátt
að eitra hugarfar þeirra gegn
framlögðum ákærum og sönnun-
um. Þeir töluðu stöðugt um
“aðskotadýr” í því skyni að æsa
upp íbúana.
I eyrum áheyrenda líktist
þetta meira því, að Mr. Grímson
væri hinn ákærði, en ekki böð-
ullinn.
Verjendur viðurkendu að vísu
húðstrýkinguna og töldu hana
innan ramma daganna, en héldu
fram að ungi maðurinn hefði dá-
ið eðlilegum dauða.
Jones fógeti viðurkendi að
hafa samið við timburfélagið um
framsal fanga, gegn 100 dollara
þóknun fyrir hvern.
Kviðdómurinn skilaði úrskurði
sínum eftir tveggja klukkutíma
íhugun, er hljóðaði: “Sekur um
manndráp.” Dómurinn var 20
ára fangavist.
Jones fógeti og Willis dómari,
er handtóku og dæmdu Martiri
Tabert, voru báðir reknir úr em-
bættum. Thomas eftirlitsmaður
var þvingaður til að segja af sér
embættinu. Dr. Jones, læknir
timburfélagsins, var brenni-
merktur sem svívirðing sinnar
MACLEDD’S
L I M I T E D
stéttar af löggjafarnefndinni.
Putnam félagið borgaði 20,000
dali til foreldra Martins, sem
skaðabætur; af þeirri upphæð
voru þeir peningar borgaðir til
baka, er lagðir voru fram af hér-
aðsbúum til rannsóknar og máls-
höfðunar.
Til málsmeðferðar, endurskoð-
unar og breytinga fangelsislag-
anna fóru 60 þingdagar.
Að loknum réttarhöldum, var
sýnd hreyfimynd með nafninu
“The Whipping Boss”, voru þar
framkölluð mörg atriði er komu
í ljós við vitnaleiðslur.
Skrifstofa dómsmálaráðherra
Bandaríkjanna í Washington,
sendi Mr. Grímson svohljóðandi
boðskap:
“Staðfesta og harðfylgi N.
Dakota í málssókninni gegn böðl-
um Martins Tabert og sakfelling
þeirra fyrir réttvísinni í Florída
ríki var glæsilegt afreksverk og
brýn þjóðamauðsyn. Það var
gæfuspor fyrir framtíðar öryggi
hinnar amerísku þjóðar.”
Lögmenn böðulsins báðu um
nýja rannsókn í málinu. Hæsti-
réttur kvað sannanir í málinu
nægilegar til að réttlæta áfall-
inn dóm, en taldi þó hinsvegar
nauðsynlegt að taka málið upp
að nýju í Dixie héraði, vegna
staðhátta vinnubúðanna og
ýmsra lagalegra formsatriða.
Tveimur árum síðar var Higg-
inbotham sýknaður.
Dagblöð víðsvegar um landið
töldu þetta rangan dóm. Mörg
þeirra bentu þó á, að dauði Mar-
tins Tabert hefði ekki orðið á-
rangurslaus, þar sem rannsókn
og málshöfðun Grímsons lög-
man hefði leitt af sér gagngjörða
endurbót á fyrirkomulagi og
rekstri fangelsa um öll Banda-
ríkin, að því ógleymdu að leigu-
máli á föngum til emstakra fé-
laga og húðstrýkingar saklausra
manna og kvenna var bannað
með lögum.
Dagar böðlanna voru taldir.
*
Þegar hin gömlu norsku skáld
þreytast á að syngja lof og dýrð
hinum sögulegu fornhetjum og
afreksmönnum í Valhöll og hefja
leit að nýju sagna og söngva
efni, þá er viðfangsefnið reiðu-
búið, íklætt holdi og blóði í per-
sónu hins yfirlætislausa íslands-
sonar, lögmannsins frá litla
sléttubænum í Norður Dakota —
stríðshetju mannúðar og rétt-
lætis.
ENDIR.
HIGGINS AVE. og MAY ST.
Skamt austan Tið C.P.R. stöðina
Sími 94 303
llll|iiiiiiiii|i|iiiiiiiiiiiiiiiiii!!iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii!iiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii
:l!!lll!l!l!lllllllllllllll!l!llllllllllllll!l!lll!ll|l!llllllllllllllllllllll!llllllllll
VETRAR-SÓLRIS
Með geislasverði sólin myrkrið klýfur
og sökkvir því í dagsins bjarta haf,
úi’ fjötrum nætur foldu bleika hrífur
og fléttar henni morgunroða-traf.
En álög húms af hugum manna falla
og heimur fegri sjónum þeirra skín;
hin týndu draumalönd af djúpi stíga,
með dýrð um brá, við nýja röðulsýn.
Richard Beck.
Innköllunarmenn LÖGBERGS
Amaranth, Man. B. G. Kjartanson
ra. N. Dak. B. S. Thorvarðson
r 01 g, Man K. N. S. Fridfinnson
rues, Man............................ M. Einarsson
a dur, Man. O. Anderson
antry, n Dak. Einar J. Breiðfjörð
e mgham, Wash....... Árni Símonarson
ame, Wash. Árni Símonarson
ava íer, N. Dak. B. S. Thorvarðson
ypress River, Man..................... O. Anderson
e-nurchbridge, Sask.... S. S. Christopherson
Dafoe, Sask. ...
Edinburg, N. Dak .......... Páll B. Olafson
res> Sask. Mrs. J. H. Goodman
Garðar, N. Dak. Páll B. Olafson
?rald’ Sask........ C. Paulson
Geysir, Man. K. N. S. Friðfinnson
Man.................... O. N. Kárdal
Glenboro, Man o. Anderson
Hallson, N. Dak............ PáU B. Olafson
Hnausa, Man. K. N. S. Fridfinnson
Husavick, Man................ 0. N. Kárdal
Ivanhoe, Minn. Miss p Bárdal
angruth, Man....... John Valdimarson
Leslie, Sask...
Kandahar, Sask.
Lundar, Man.....
Minneota, Minn.......
Mountain, N. Dak....
Mozart, Sask...
Otto, Man.......
Point Roberts, Wash.
Reykjavík, Man......
Jón Ólafsson
Dan. Lindal
Miss P. Bárdal
Páll B. Olafson
Dan. Lindal
S. J. Mýrdal
-r,. . Árni Paulson
*1VZ J K- N- S- Friðfinnson
Seik t’ ZaSh■ J- J' Mlddal
Ttk.lrt Man' S. W. Nordal
HWh U°m ................... J' Kr' Johnson
vP*.am’N- Dak...... Einar J. Breiðfjörð
■»! an................ K. N. S. Friðfinnson
Westbourne, Man...... Jón Valdimarson
Wmmpeg Beach, Man.... o. N. Kárdal
Wynyard, Sask........
HOMEGUARDINSULATIO
m YEARROUNDCOMFOR
pekur 20 ferfet
mrð 4 þml. þykt.
Homeguard tróð fyrri loft og veggi,
er hið allra ódýrasta meðal, sem hugs-
ast getur til þess að . haída húsum
hlýjum yfir veturinn. Homeguard
tróð líkist þykkum ábreiðum, sem
enginn súgur kemst í gegnum. Viður-
kent tróð samkvæmt National Hous-
ing lögunum. Við afgreiðum pant-
anir strax hvort heldur ræðir um
poka eða vagnhlass.
Homeguard tróð er
notadrjúgt; þyngdin
er aðeins 13 únzur
á ferfet, 4 þml. þykt;
í það kemst enginn
saggi,' og það gerir
húsin margfalt end-
ingar betri og vist-
legri.
Stoppið á þennan auðvelda veg — margir notendur segj-
ast spara alt að þriðjungi eldiviðar á vetri. Viðurkent tróð
til notkunar í hús bygð að fyrirmælum National Housing Act.