Lögberg - 10.01.1946, Blaðsíða 6

6
LÖGBERG, FIMTUDAGINN 10. JANÚAR, 1946
JACKUELINE
eftir
MADAME THERISE BENTZON
Það virtist að þau væru ákveðin í því,
að búa hana sem bezt undir að taka
þátt í félagslífi fína fólksins, ekki ein-
ungis vegna ánægjunnar af að ríða á
hestbaki, heldur og fyrir vitsmunalega
þroskun. Hún var látin sækja dýra-
fræðis og líffræðislega fyrirlestra, sem
nafnkendir fræðimenn fluttu í menta-
stofnun M. Legouvé, og auk þess er kom
fram í desember, hafði stúpa hennar
tvisvar á mánuði dálítil samkvæmi, til
að kynna hana álitlegustu ungu mönn-
unum. Auk þess var hún boðin í hús-
samkvæmi fína fólksins. í stuttu máli,
henni fanst hún vera að hækka í tign
og að áliti, en það fyrsta, sem vakti þá
tilfinningu hjá henni var, að Fred hafði
kosið hana til að vera sinn bókmenta-
lega gagnrýnanda. Hún var honum
mjög þakklát fyrir það, og vissi ekki
hvernig hún gæti betur á annan hátt
sannað honum að hún verðskuldaði
slíkan heiður, en að segja honum hrein-
skilnislega hvað henni fyndist um kvæð-
in hans. Þau voru mjög, já, mjög falleg.
Hann hefði skáldgáfu, já, mikla skáld-
gáfu. Þegar hún var í skóla hjá M.
Regis, hafði hún fengið dálitla þekk-
ingu á skáldskap og bragfræði, hún
varaði hann við að þjarma ekki hugs-
uninni vegna rímsins, og benti honum
á nokkra slíka staði í kvæðum hans, og
endaði bréfið á þessa leið:
“Þér tekst aðdáanlega vel að lýsa
sólsetrinu, mánaskininu, afturelding-
unni, hinni djúpu þögn, stjörnuhimnin-
um og hinum silfurgljáandi sæ — allar
slíkar lýsingar eru hreinasta meistara-
verk; manni finnst maður sé þar, og
maður getur öfundáð þig af þessari
dýrðlegu sjón á sjónum. En um fram
alt, láttu ekki tilfinningasemina fá yfir-
höndina í huga þínum. Það er veiki
parturinn í kvæðum þínum, eftir því
sem mér finst, og spillir þeim að stór-
um mun. En má eg spyrja þig, hver eru
þessi mildu augu, þetta silkimjúka hár,
þetta geislandi bros og þessi hunangs
sæti ilmur og kórallar, sem koma svo
oft fyrir í vísunum þínum? Stundum
virðist eins og draumadísin þín sé hvít,
þá dettur mér í hug að þú sért að mála
mynd af Isabel Ray. Allar gömlu vin-
stúlkurnar þínar, sem eg hefi sýnt ljóð-
mæli þín, sem þú kallar “Á sjónum,”
senda þér blessunaróskir og þakklæti
fyrir kvæðin þín, og eg sömuleiðis. Þær
biðja þig að yrkja kvæði um sig; en
vegna okkar gömlu vináttu finst mér,
að þú eigir fyrst að yrkja kvæði til mín.”
Jackueline.
Svo hún hefir sýnt öðrum það, sem
var meint bara fyrir hana sjálfa! Og
það sem var ennþá óþolanlegra, að hún
lézt ekki skilja eða vita, að hann var
einmitt að tala um hana í vísunum sín-
um. ó, það var nú ekkert framar fyrir
hann að gera en gleyma henni. Hann
reyndi að gera það, að því leyti sem
honum var mögulegt, meðan hann var
á sjónum, en á sama augnablikinu er
hann var stiginn á land og hafði séð
Jackueline, varð hann hertekinn af
fegurð hennar og yndisleik.
9. KAFLI.
Á bazarnum.
Nú leit hún út miklu fallegri en áð-
ur, og fyrsta ávarp hennar er hún sá
hann var ætlað að vera sem smjaður:
“Ó, Fred, hvað þær hefir farið fram!
Hvílík breyting! Hvílík ótrúleg breyt-
ing! Bara lítið á hann! Það er þó hann
sjálfur, en hverjum hefði dottið í hug
að það væri Fred!”
Hann varð ekkert uppnæmur við
að heyra þessi skjallyrði, því hann hafði
vanist við að verða ekki uppnæmur við
alt, á ferð sinni í kringum jörðina, en
hann leit næstum raunalega til hennar,
er Madame de Nailles sagði ofur rólega:
“Já, hann hefir breyzt. Hvernig
líður þér, Fred? Þér fer vel að vera úti-
tekinn í andliti. Þú hefir þreknað um
herðarnar, og ert nú orðinn maður —
dálítið meira en maður, æfður sjómað-
ur, nærri því gamall sæhundur.”
Hún hló, en bara ósköp milt, því
annars hefði sézt ofurlitlar hrukkur
undir augunum á henni, sem voru stöð-
ugt að verða meir áberandi.
Hún var í nærskornum búningi,
sem féll þétt að henni, og gerði hana
svo miklu unglegri, eða eins og Raoul
Wermant sagði, svo ágætlega, “að hún
liti ekki út fyrir að verða lögð upp á
hilluna í bráð.” Hún stóð upp og laut
yfir borðið, sem var alsett allslags
glingri, sem henni var ætlað að selja
fyrir hæsta verð sem hægt var að fá
fyrir það, því þetta var útsala til styrkt-
ar fátækum.
Undir eins og hann kom til Doris,
var hann svo að segja tekinn hershönd-
um. Honum var strax fengið skraut-
prentaður miði og beðinn um að koma á
þessa útsölu, sem færi fram í einu
skrauthýsi borgarinnar, og undir eins
gleymdi hann þeirri ákvörðun sinni, að
koma ekki nálægt Nailles fjölskyldunni
fyrir langan tíma.
“Þetta er alt annað,” hugsaði hann.
“Maður má ekki láta aðra hugsa að
maður sé svo nískur að koma ekki á
útsölu, sem er höfð fyrir fátæklinga.”
Með þessa hugsun í huga sínum fór
hann á útsöluna, glaður yfir að geta
haft það fyrir afskun fyrir því, að brjóta
ákvörðun sína.
Bazarinn átti að vera til að hjálpa
fátæku fólki, sem hefði biðið eignatjón
í eldsvoða einhversstaðar, en ótiltekið.
Nú á tíð er fólk stöðugt háð allslags
hættum, allslags sprengingum, alt
springur sem sprungið getur, því öfl
eyðileggingarinnar virðast vera í óeðli-
legri æsingu, eins og mennirnir. Ef til
vill hafa dauðir hlutir aldrei virst vera
í eins miklu samræmi við anda tímans
og nú.
Fred sá stóra mynd, sem sett var
upp við innganginn að bazarnum, sem
sýndi hörmulegt ástand fátækra náma-
manna, og til annarar handar voru stór-
ir fánar, sem blöktuðu fyrir hægri vind-
golunni, sem var prentað á stóru gyltu
letri: Bazar til hjálpar fátækum, og í
kringum bygginguna þar sem útsalan
fór fram, voru fleiri vagnar en maður
nokkurn tíma sér við hæst móðins gift-
ingu. í forstofunni voru margir þjónar,
sem tilheyrðu útlendum sendiherra-
sveitum, og tóku á móti gestunum með
allslags afkáralegum beygingum og við-
höfn, og innan frá salnum, þar sem
útsalan fór fram heyrðist hávaði, sem
líktist fossanið. Fred fann að hann var
þarna kominn í hringiðu Parísar-lífsins,
en fanst hann ætti þar þó ekki heima.
Munirnir á hverju söluborði gáfu
til kynna dálítið af smekk og karakter
þeirrar frúar, undir hverrar umsjón það
var. Madame Sterny, sem hafði falleg-
astar hendur allra kvenna í heiminum,
hafði tekið að sér að selja glóva. með
þeirri fullvissu að karlmennirnir mundu
keppast um að kaupa þá, ef hún passaði
þá á hendurnar á þeim. Madame de
Louisgrif, sem var kanonessa, skýldi
fegurð sinni undir kirkjulegri slagkápu
svo sem minst bæri á því, hún hafði
allslags kniplinga og bródíer-verk á
boðstólum, og annað, sem var einungis
ætlað kvenfólki að kaupa — og auðvit-
að einungis þeim alvarlegustu og sið-
fáguðustu; við borð sem munir af ýms-
um tegundum voru á, svo sem regn-
hlífar, sólhlífar og annað, sem hæfði
hvoru kyninu sem var, og hvaða aldri
sem var, hafði ung stúlka verið valin.
Hún virtist ekki hugsa um neitt annað
en hversu mikla peninga hún gæti feng-
ið fyrir það, sem hún hafði á boðstól-
um.
Madame Strahlberg, sem var elzt
þeirra Odinskas systra, hafði einungis
þá muni á sínu borði, sem beinlínis voru
ætlaðir fyrir karlmenn að kaupa; henn-
ar borð var hlaðið háum pýramídum af
vindlum og vindlingum, annað hafði
hún ekki á boðstólum. Hún var heldur
veikluleg og alls ekki ásjáleg, en miklu
hættulegri en þó hún hefði verið fallegri.
Hennar sérstaka óútreiknanlega augna-
ráð er hún horfði á menn með hálf-lok-
uðum augunum, en sem voru þó svo
gegnum smjúgandi, og hið grimma bros
á vörum hennar svo skein í skjallahvít-
ar, hárbeittar tennurnar. Hún var í
svörtum silfur-bródéruðum kjól. Hún
bar að hálfu leyti sorgarbúning, til að
gefa til kynna að hún væri ekkja, í
þeirri von að það kæmi í veg fyrir ill-
viljað slúður um, að Strahlberg greifi
væri lifandi, og hefði skilið við hana, og
þakkað sínum sæla fyrir að losna. Það
var mikið talað um hana, en enginn var
viss um hvað aðallega var haft á móti
henni, því þó hún væri grunuð um ýmis-
legt, þá var engin vissa fyrir neinu.
Hún átti aðgang að og var jafnvel eftir-
sótt í fínasta samkvæmislífið, sökum
listræni sinnar og aðdáanlegra náttúru-
gáfna, sem hún notaði illa, eins og alla
aðra hæfileika sína, en sumir kölluðu
hana Judic des salon. Wanda Strahl-
berg hafði á milli varanna, sem voru
málaðar rauðar, í algjörðri mótsetn-
ingu við hinn græn-fölleita andlitslit
hennar, sem gaf öðrum ástæðu til að
kalla hana leður blöku, eina af þessum
sígarettum, sem hún var að selja. Með
annari hendinni lék hún eins fimlega
og köttur við síðasta pakkann “Re-
galias”, sem hún átti eftir að selja, og
lét bjóða í hann, þar til hún að síðustu
seldi hann fyrir óheyrilega hátt verð.
Colette systir hennar var að selja blóm,
eins og svo margar aðrar stúlkur, en
þar sem þær seldu sína vöru hávaða-
laust, var Colette framgjörn og hávaða-
söm og aldeilis ófeimin að ögra mönn-
um til að kaupa af sér. Hún var orðin
hættulega falleg. Fred varð hálf feim-
inn þegar hún kom til hans, lagði hend-
ina á öxl honum og bað hann að lofa
sér að stinga rós í hnappagatið á treyj-
unni hans, og þegar hann var búinn að
borga fyrir rósina, gaf hún honum aðra,
og sagði: “Hér er önnur, sem eg ætla
að gefa þér fyrir gamlan kunnings-
skap.”
“Ástúðin virðist víðfeðm,” hugsaði
hann er hann fór frá henni, en honum
fanst hann aldrei hafa séð neina svo
lokkandi meðal hinna svörtu, gulu,
grænu og hörunds-flúruðu stúlkna, sem
Jackueline hafði ánægju af að stríða
honum með.
“Fred!”
Það var málrómur Jackueline, ó-
vanalega hvell og hastur. Hún var líka
að selja blóm, og hjálpa Madame de
Nailles þess á milli við leikfangasöluna;
en hún var svo hæversk, yndisleg og
látprúð að allir sóttust eftir að kaupa
af henni. “Fred, eg vopa að þú berir
enga rós nema mína. Þessar, sem þú
hefir eru bara hræðilegar. Þú lítur út
með þær eins og sveitaþorps brúðgumi.
Fleygðu þeim strax; komdu! Hérna er
falleg boutonnieré, og eg skal festa
hana í hnappagatið og láta hana fara
miklu betur — lofaðu mér það.”
Yrangurslaust reyndi hann að sýn-
ast kaldur og fálátur við hana; hann
bráðnaði upp mót vilja sínum, eins og
smjör. Hún hélt honum svo yndislega
að sér meðan hún var að festa rósina
í hnappagatið. Nú hafði hún uppsett-
hárið, svo hennar fagurbygði háls sást,
og hann sá stöku óhlýðin hár, sem
stóðu niðurundan og hringuðu sig al-
frjáls á hinu hreina og mjúka hörundi
á hálsinum á henni. Hann dáðist með
sjálfum sér að hennar tignarlega vaxt-
arlagi og granna mitti. Hann gleymdi
allri gremju til hennar, og fyrirgaf henni
á sama augnablikinu. Rétt í þessu kom
maður, stór vexti, glæsilegur, með brúnt
hér og mikið yfirskegg snúið upp til end-
anna, að gömlum sið aðalsmanna. Hann
kom rakleitt upp að borði Madame de
Nailles. “Jómfrú Jackueline,” sagði
hann og beygði sig að sið herramanna,
“Madame de Villegry sendi mig til að
biðja þig að hjálpa henni við borðið sitt.
Hún kemst ekki yfir að afgreiða fólkið,
og óskar eftir að fá sjálfboða hjálp.”
Þetta var sagt með svo kunnug-
legum blæ, að Fred varð alveg hissa.
“Þú gefur þitt samþykki, madame?”
Barónessan hneígði sig og brosti,
sem meinti, ef hann hefði kært sig um
að þýða það, eg gef þér leyfi til að fara
með hana núna — og fyrir alla tíma,
ef þú óskar þess.”
Þegar þetta samtal fór fram var
hún að fá Herbert Marien stóran tog-
leðursbolta, sem hann virtist ógjarnan
vilja taka við. Jackueline hafði ekki
beðið eftir leyfi stjúpu sinnar, hún þaut
á stað með manninum, sem kom til að
sækja hana, en Colette, sem kanske
hefir tekið eftir að Fred hafði skift um
rósir, hvíslaði að honum í mjög tilgerð-
arlegum málróm:
“Monsieur de Cymier.”
Vesalings Fred hrökk við, eins og
maður, sem er hastarlega vakinn upp
frá sælum draum, til þess að mæta óvel-
komnum virkileika. Knúin af hinni eðli-
legu löngun, sem við öll höfum til að
vita það versta, fór hann á eftir þeim.
Hann varð að beita öllu viljaþreki sínu
til þess að láta ekki bera á þeim geðs-
hræringingum sem hann var í. Á leið-
inni gaf hann hverri stúlku sem harfn
þekti peninga, en stansaði ekki til að
gefa þeim tækifæri til að þakka sér fyr-
ir, eða velja sér neitt af varningi þeirra.
Honum fanst gólfið rugga undir fótum
sér, eins og hann væri að gang a á skips-
þilfari úti á sjó. Loksins kom hann að
útskoti byggingarinnar, sem var skreytt
pálmum; þar var Madame de Villegrv í
allri sinni dýrð, í rauðum guðvefjar-kjól
af hinni allra nýjustu gerð, skreyttan
gimsteinum, gull og silfur leggingum,
sem glitruðu við hverja hreyfingu henn-
ar; hún var að hella rússnesku te og
spnsku súkkulaði, tyrknesku kaffi í
bolla gestanna. Allra augu störðu á
hana, og allir dáðust að góðvild hennar
og hluttekningu í kjörum fátækling-
anna og annara, sem bágt áttu. Hópur
ungra hefðarmeyja voru sem hirðmeyj-
ar í kringum þessa gyðju, henni til að-
stoðar. Jackuelin'' ^ar ein þeirra, og er
Fred kom þangað, var hún að rétta
Monsieur Cymier kampavínsglas, sem
á sama tíma var í ákafa að segja henni
eitthvað, sem hann vildi fá hana til að
trúa, en sem hún bara hló að og hristi
höfuðið við. Vesalings Fred, hann vissi
ekki hvað hann átti að gera, hann þjáð-
ist af afbrýöi, og til að hressa sig tók
hann tvö glös af sherry, sem hann þó
varla gat komið ofan í sig.
“Sá, sem er reglulega góðhjartað-
ur,” sagði M. de Cymier, sérstaklega
þegar borgað er fyrir hvert hár, ef þú
óskar þess. Bara lítinn lokk úr hárinu
þínu — til hjálpar fátæklingunum. Það
er oft gert: alt er leyfilegt að gera til
hjálpar fátæklingunum.”
“Það má vel vera, eins og þú segir,
að það sé oft gert, en eg geri það ekki,”
sagði Jackueline hlæjandi. “Eg er á-
kveðin í að gera ekki það sem aðrir
hafa gert.”
“Jæja, við skulum sjá,” sagði M. de
Cymier, eins og hótun, sem ekki var til
annars en hún bara hló þeim mun meir.
Fred hraðaði sér í burtu, svo hann
freistaðist ekki til að blanda sér inn í
samtal þeirra.
Þegar hann var kominn út á stræt-
ið, var hann í vafa um hvert hann ætti
að fara. Hann var svo gramur í geði út
af því sem hann hafði heyrt og séð, hon-
um fanst að hann gæti ekki leynt þeirri
gremju, sem var í *huga hans. Hann
vildi ekki fara til móður sinnar og segja
henni frá því, sem særði svo huga hans,
og þó hann væri stórreiður við Jackue-
line, hefði hann ógjarnan viljað heyra
móður sína hallmæla henni, né dæma
hana hart, svo hann ákvað að bera þetta
með þögn og þolinmæði. Honum datt í
hug að fara og heimsækja Giselle, sem
var ólíklegust allra þeirra, sem hann
l>ekti, til að fara í nokkra deilu við hann.
Hann hafði heyrt að Madame de Tal-
brun færi ekkert út, en lægi mest allan
tímann veik uppi í legubekk, veikindi,
sem fólk vonaðist til að henni batnaði,
og skum þeirrar vissu, að hún væri
heima, afréð hann að fara þangað. Síð-
an hann kom til Parísar hafði hann
ekki gert annað en útbýta nafnspjöld-
unum sínum, því hvar sem hann kom,
var aldrei neinn heima. En nú var hann
viss um að ktnan, sem hann ætlaði að
heimsækja væri heima.
Þegar hann kom þangað sem Gis-
elle var, var honum strax fylgt inn til
hennar. Þegar hann kom inn, lá hún
uppi í legubekk, þakin í dún-sessum;
hún leit veiklulega út, en var þó að fitla
við að búa til eitthvað af barnafatnaði.
Hann sá strax að hún varð afar glöð að
sjá sig. Hún varð að einu gleðibrosi
er hann kom inn í stofuna, og lagði frá
sér það sem hún var að sauma, og rétti
báðar hendur móti honum, sem voru
glærar eins og vax.
“Sestu hérna á stól hjá mér, hvað
mér þykir vænt um að sjá þig aftur!”
Hún var nú miklu upplitsdjarfari en hún
hafði áður verið; það var sem hún hefði
öðlast meira þrek og sjálfstæði við
meiri kynningu af heiminum, en hún
var engu síður varfærin. Fred horfði
þegjandi á hana nokkur augnablik, hon-
um virtist hún svo breytt, er hún lá
þarna í víðum slopp, úr bláum ullar-
vefnaði, sem náði náði niður fyrir fætur
hennar og virtist gera hana miklu stærri
en hún var. Á sessunum kringum hana
láu allslags smámunir, sem tilheyrðu
ungbarni.
“Þú sérð,” sagði hún, með sínu
milda brosi, “að eg hefi nóg að gera og
hugsa um, og eg vona að eg megi vera
stolt af því sem eg er búin að gera” Er
hún sagði þetta, handlék hún ofurlitla
húfu, sem Fred fanst varla sýnileg
nema í smásjá.
“Hvað!” sagði hann, “býstu við að
hann verði svo lítill að hann geti brúk-
að þetta?”