Lögberg - 09.05.1946, Blaðsíða 4

4
LÖGBERG, FIMTUDAGÍNN, 9. MAÍ, 1946
,----------HogticrB-----------------------
i Gefið út hvern fimtudag af
THE COLUMBIA PRESS, LIMITED
695 í 'argent Ave., Winnipeg, Maniitoba
Utanáskrift ritstjórans: |
EDITOR LOGBERG •
>95 Sargent Ave., Winnipeg, Man. |
Rtstjóri: EINAR P. JÓNSSON i
Verð $3.00 um árið—Borgist fyrirfram j
The “Lögberg" is printed and published by ,
The Columbia Press, Limited, 695 Sargent
Averue, Winnipeg, Manitoba, Canada. i
PHONE 21 804 , |
Lækningamiðálöðin
í Manitoba
Eftir P. H. T. Thorlakson, M.D.,
formann bráðabyrgðarnefndarinnar.
Flutt á fundi Young Men’s Section,
Board of Trade, Winnipeg,
11. marz 1946.
Vestur Canada nýtur um þessar
mundir tímabils vonbirtu, hagsældar og
margháttaðrar þróunar. Eðlileg þróun
þjóðarinnar hafði truflast af völdum
viðskiftakreppu, ofþurka og styrjalda
um sextán ára tímabil. Þetta flókna
og örðuga ástand, sem við horfðumst í
augu við, var árangur af samtvinnuðum,
þremur meiriháttar áföllum, sem skéð
höfðu á hlutfallslega stuttu tímabili;
þessi áföll, hvert um sig, höfðu stund-
um gagnstæðar afleiðingar á efnahag-
inn. Hvert útaf fyrir sig var alvarlegt,
truflandi og stundum eyðileggjandi. En
þrátt fyrir þetta ríkir bjartsýni og vel-
megun í vesturlandinu; fólkið er von-
bjart, glaðvakandi og fullvitandi þess
að framundan bíði mikil tækifæri til
samfélagslegra og fjárhagslegra um-
bóta. Vér höfum enga ástæðu til að
kvarta yfir framleiðslu-magni gróður-
moldarinnar, og þótt fjárhagslegur arð-
ur af skógartekju, fiskiveiðum og nám-
um, þoli ekki að öllu samanburð við
aðrar framleiðslu greinar, þá er hann
þó fullnægjandi, sé viturlega með nátt-
úru-fríðindin farið og allra ráða gætt
þeim til verndar.
Mestu auðæfi Vesturlandsins eru þó
fólgin í framsóknarhug fólksins, sem
þar býr, sem er reiðubúið til mikilla á-
taka til að sigrast á örðugleikum, lætur
ekki vonbrigði á sig fá, og skipuleggur
og byggir fyrir komandi dag. Þetta í
sameiningu, auðæfi landsins og fram-
tak fólksins,, gefur góða ástæðu til þess
að horfast í augu við framtíðina með
öruggri von og trúnaðartrausti. Samt
sem áður, ættuð þér, sem hagsýnir iðju-
höldar, að kynna yður vandlega sér-
hvert það fyrirtæki eða stofnun, er
krefst stórra útgjalda af almennu fé.
Lækningamiðstöðin í Manitoba er al-
mennings fyrirtæki, sem innibindur
margar stofnanir er beita sér fyrir þeim
málum er lúta að heilbrigði, sjúkdóm-
um og fræðslu fyrir lækna, hjúkrunar-
konur og aðstoðar sérfræðinga. Stofn-
unin hefir hlotið fylgi margra mannfél-
agssamtaka í borgipni og út um sveitir,
og var löggilt með sérstakri löggjöf á
fylkisþinginu 7. apríl 1946. í fram-
kvæmdarnefnd eiga sæti fulltrúar úr
bæjarstjórninni í Winnipeg, háskóla-
ráði Manitoba- háskólans, læknadeild
hans, héraðsmála sambandinu í Mani-
toba, frá heilbrigðis og velferðarmála
ráðherra fylkisins, bæjarstjórninni í St.
Boniface, barna spítalanum, St. Jo-
seph’s spítalanum, heilsuhæla-nefnd-
inni, St. Boniface spítalanum, stofnun-
inni sem vinnur að lækningu og rann-
sókn krabbameins, Almenna spítalan-
um í Winnipeg, læknafélagi fylkisins og
úr sjúkrahúsa samlaginu í Manitoba.
Sérhver þessara stofnana, sem telj-
ast til lækninga-miðstöðvarinnar, mun
á næstu fimm til tíu árum, leggja fram
sinn sérstaka skerf henni til þróunar.
Undirbúningurinn að aðal stofnun-
inni hefir veri^ skipulagður. Sérhverri
ofangreindra stofnana, er að mestu
Ijóst hvernig starfsemi hennar skuli
hagað. Einungis framkvæmdarstjórn
sérhverrar einkastofnunar um sig, get-
ur kveðið á um tíma og fjárframlög til
sinna nýju bygginga innan vébanda
Lækninga Miðstöðvarinnar sjálfrar.
Sérhver stofnun út af fyrir sig áskilur
sér að eiga óbundnar hendur.
Nálægð þessara stofnana hver við
aðra hjá læknaskólanum, veitir ekki
einungis öllum aðiljum auðveldara að
bera ráð sín saman og hagnýta sw
starfsemina á sviði rannsókna og sjúkr-
askoðunar, heldur mun það á sínum
tíma spara allmikið fé í höfuðstól og
reksturskostnaði. Ein hitunarmiðstöð
og orkustöð, eitt þvottahús, sameigin-
leg innkaup á dýrum efnum og áhöldum,
mun lækka kostnaðinn. Hve fyllilega
þessar mismunandi stofnanir sameina
og samræma krafta sína, er komið und-
ir stjórn hverrar út af fyrir sig, en ekki
utanaðkomandi áhrifum.
Framkvæmdarnefnd Manitoba Lækn-
inga-miðstöðvarinnar starfar sem sam-
ræmandi eining og skiftir sér aðeins af
þeim málum, sem eru fríviljuglega lögð
fyrir hana af hluteigandi stofnunum;
hún getur ekki stjórnað eða takmarkað
starfsemi þessara stofnana, sem eru
innan vébanda Lækninga-miðstöðvar-
innar. Þetta eru grundvallar atriði sem
verða að vera skilin og viðtekin. Þau
eru mikilvæg fyrir tvær ástæður: Fyrst,
þær stofnanir, sem flytjast inn í lækn-
ingahverfið, halda áfram, án hindrunar,
að ákveða sínar eigin gjörðir; í öðru
lagi, með þessu fyrirkomulagi, mun ekki
þurfa að efla til feykilegrar fjársöfnun-
ar fyrir allar hluteigandi stofnanir í
senn. Almenningur fær að athuga fjár-
beiðnir fyrir sérhverja stofnun og dæma
um þörf þeirra. Framför á sér stað
smátt og smátt, eftir því sem ástæður
leyfa og réttlæta. Þróunin verður skipu-
leg og hægfara, og mun e.t.v. standa
yfir í mörg ár. Aðalatriðið er ekki það,
hve fljótt okkur miðar áfram, heldur
hitt, að við höldum í rétta átt.
Aldrei á ný, í okkar tíð, mun veitast
tækifæri til þess að sameina í eitt, öll
þau tæki til sjúkra skoðunar og fræðslu,
sem fyrir hendi eru, í því augnamiði að
háskólinn geti lagt fram sem stærstan
skerf til þess að byggja öfluga kenslu-
stofnun með nútíma fyrirkomulagi og
stutt þannig starfsemi og ráðagerðir
Heilbrigðisdeildar fylkisins. Þarna verð-
ur mögulegt fyrjr læknanema, sem
koma aftur til framhaldsnáms, að hag-
nýta sér hin mikilvægustu tækifæri sem
þetta umhverfi hefur að bjóða hvað
snertir aðferðir við sjúkra-skoðun,
varnir gegn sjúkdómum og lækninga-
aðferðir. Þar eð fylkisstjórnin hefir
mikinn áhuga fyrir því að veita fólki út
um sveitir sem bezta læknisaðhlynn-
ingu, ætti hún tafarlaust að íhuga þá
ráðagerð, sem miðar að því að bæta að-
stöðuna fyrir læknanema og veita tæki-
færi til framhaldsnáms í læknisfræði.
í mörg ár hafa spítalar okkar verið
starfræktir í þágu sveitanna og borg-
anna og sjálfrar stjórnarinnar fyrir
minna en það, sem svarar kostnaði. Af-
leiðingin er sú, að sá spítali, sem leggur
fram stærstan skerf til aðhlynningar
fátækum og veitir mestu möguleikana
til þess að æfa og fræða læknanema, er
tilneyddur að starfa með árlegum tekju-
halla. Þetta er ekki einungis rangt frá
fjárhagslegu sjónarmiði séð, heldur er
hér gagngjört hallað á sérstaka stofn-
un; þar er ekki hægt að gera nauðsyn-
legar umbætur, kaupa eða endurnýja
nauðsynleg áhöld, og starfsfólki er borg-
að of lágt kaup. Þetta heggur í sjálfan
grundvöll góðrar sjúkraaðhlynningar,
starfhæfni til sjúkraskoðunar og ör-
uggra spítala starfsvenja. Auðsjáanlegt
er, að þessu verður að breyta og borga
verður spítölunum starfskostnað þeirra.
í þessu sambandi, er athyglisvert að
Ontario fylkið hefir ákveðið að borga
frá byrjun janúar 1946, allan kostnað
við starfrækslu almennings-deildanna í
spítölunum í fylkinu. Þessi ráðstöfun
hefir hafið þá spítala sem veita fræðslu
í sambandi við læknaskólana á hæsta
stig.
Þið hafið vafalaust áhuga fyrir því
að vita hvað gert hefir verið í öðrum
fylkjum Canada á sviði spítala reksturs.
Nova Scotia hefir veitt fé til þess að
reisa nýja byggingu fyrir Victoria Hosp-
ital í Halifax, sem er einn af elztu spít-
ölum í Canada.
Ontario fylkið hefir veitt eina milljón
dollara til þess að reisa spítala fyrir
sjúk börn.
New Brunswick er að veita fé til spít-
ala bygginga í Fredericton borginni.
Alberta veitir Almenna spítalanum í
Calgary fjárhagslegan stuðning til
bygginga þar.
Mér skilst að Saskatchewan fylkið
veiti stuðning við að reisa nýjar bygg-
ingar fyrir Almenna spítalann í Regina.
British Columbia er að veita háskóla
þess fylkis stórt* fjárframlag til þess að
reisa nýja læknabyggingu; eg held að
það sé ennfremur að veita Almennaspít-
alanum í Vancouver fjárstyrk .til þess
að stækka hjúkrunarkvenna- bygging-
una.
Stúlkan sem lifði tvisvar
/
Fyrir tuttugu árum síðan fædd-
ist í Delhi á Indlandi meybarn,
er gefið var nafnið Shanti Devis,
Ekki var fæðing hennar á neinn
hátt söguleg né frábrugðin því,
sem venja er.
En ekki liðu langar stundir
fram, þangað til foreldrar henn-
ar fóru að taka eftir ýmsu óvenj-
ulegu í fari hennar. En það var
þó ekki fyrr en hún fór að tala,
sem foreldrar hennar ókyrrðust
að mun. Hún nefndi þá oft stað;
er hún kallaði Muttra, þar sem
hún þóttist hafa átt heima í fyrri
tilveru. Shanti hélt þvi sem sé
fram með óbifanlegum sannfær-
ingarkrafti, að hún hefði áður
lifað hér á jörðu — og það fyrir
skömmu síðan. Þegar stúlkan
óx upp, tók hún að hafa orð á
fleiru úr fyrri tilveru sinni.
Kvaðst hún þá hafa heitið Ludgi.
Þegar hún var níu ára, sagði
hún foreldrum sínum frá því, að
í fyrra lífi sínu hefði hún verið
gift og átt þrjú börn. Nefndi
hún nöfn þarnanna og sk rði frá
háralit þeirra og augnalit. Tóku
foreldrarnir henni óstinnt upp
þetta hjal og ávítuðu hana harð-
lega.
Kvöld nokkurt, þegar Shanti
var að hjálpa móður sinni við
að elda kvöldmatinn, var barið
að dyrum. Stúlkan snaraðist
þegar til dyra ótilkvödd, en það
var annars ekki vani hennar.
Móðir hennar fór að grennslast
eftir, hvað um væri að vera og
sá þá, að Shanti stóð í dyrunum
og starði á komumann.
— Hvað vill hann, Shanti?
spurði móðirin.
Það veit eg ekki, svaraði stúlk-
an. — En hann er frændi manns-
ins míns oig átti lika heima í
Muttra.
Móðirin, sem þótti leitt að ó-
kunni maðurinn skyldi heyra
þennan þvætting í stúlkunni,
skipaði henni að fara aftur inn
í eldhúsið og gaf sig á tal við
komumann. Sér til mikillar
undrunar komst hún þá að raun
um það, að maðurinn var raun-
verulega frá Muttra og var þarna
kominn þeirrá erinda að hitta
föður Sharuti. Og iþótt hann ekki
bæri kennsl á Shanti, staðfesti
hann það, að frændi sinn í Muttra
hefði misst konu sína af barns-
förum. Hún hafði heitið Ludgi
og var látin fyrir tæpum tíu ár-
um.
Með nokkurun semingi skýrði
nú móðirin ókunna manninum
frá fullyrðingum dóttur sinnar.
Varð að ráði, að hann skyldi láta
frænda sinn koma til Delhi^ svo
Eg hefi skýrt frá þessum á-
kvörðunum stjómanna í öðrum
fylkjum titl þess að sýna fram
á tvennt: 1. Að spítaiar geta
ekki verið starfræktir á fullkom-
inn hátt nema því aðeins að
þeim sé greidd nægileg þóknun
fyrir starf sitt. 2. Að aðrar
fylkisstjórnir hafa gleggra en
Manitoba stjórnin skilið þörfina
á því að veita spítölum stuðning,
sérstaklega þeim spítölum; þar
sem læknafræðsla fer fram,
Það er áríðandi að taka það
fram, að fram að þessu hafa full- i
trúar Manitoba Lækningamið-
stöðvarinnar ekki farið fram á
það við Manitoba stjórnina, að
hún taki á sig nýjar fjárhags-
legar skuldbindingar, né það að
hún auki við tölu spítala-rúma
í Winnipegborg. Vér höfum,
hinsvegar, farið fram á við fylk-
istjórnina, að hún ræki þær
skuldbindingar sem hún tók á sig
fyrir mörgum árum; sem sé, að
sjá um það, að tækifæri og tæki
til ssj úkraskoðunar og rannsókna
séu fullnægjandi í kensluspít-
ölum sem tengdir eru við Mani-
toba háskólann. Hin fjárhags-
lega ábyrgð i sambandi við ment-
un og æfingu læknanema, ætti
óneitanlega að hvíla á einstakl-
ingunum og fylkisstjórninni; en
ekki á einka-líknarstofnunum.
(Framhald)
að úr -því fengist skorið, hvort
Shanti bæri kennsl á hann.
Shanti var að sjálfsögðu ekki
skýrt frá þessari ráðagerð. Mað-
urinn og börn hans þrjú komu
á tilsettum tíma, og Shanti var
skipað að fara til dyra, þegar bar-
ið var. Og vissulega stóðst hún
prófið. Jafnskjótt og hún hafði
opnað dyrnar og litið á komu-
mann kastaði hún sér í fang hans
og hrópaði:
— Maðurinn minn er kominn
til mín aftur!
Börnin þekkti hún ekki, en
minntist þess, að hún hafði látist,
er hið þriðja fæddist. Foreldr-
arnir og maðurinn frá Muttra
voru harla ráðvillt og sneru sér
til prests eins í þessum vand-
ræðum sínum. Atburður þessi
spurðist brátt víða og vakti at-
hygili. Nefnd viísindamanna var
sett á laggirnar til að skera úr
því, hvort hin framliðna Ludgi
væri raunverulega endurhold-
guð f Shanti.
Ákveðið var að fara með stúlk-
una til Muttra, til þess að ganga
úr skugga um, hvort hún þekkti
sig á fyrra heimili sínu. Fregnin
um komu hennar spurðist þang-
að, og fjöldi fólks safnaðist sam-
an á járnbrautarstöðinni, þegar
hennar var von.
Þegar lestin rann inn á stöðina,
þekkti Shanti undir eins mág
sinn og tengdamóður. Veifaði
hún þeim, stökk af lestinni jafn-
skjótt og hún nam staðar og
heilsaði tengdafólki sínu á Mutt-
ra-mállýsku. I Delhi hafði hún
einvörðungu talað hindúa mál-
lýsku.
Síðan var bundið fyrir augu
hennar og því næst stigið upp í
vagn. Var henni sagt að segja
ökumanninum til vegar. Gerði
hún það, lýsti leiðinni til heim-
ilis síns og musteri, er fram hjá
skyldi aka. Á leiðinni vissi hún
alltaf hvar hún var stödd og
sagði loks ökumanninum að
nema staðar, er komið var í
þrönga 'götu og sagði: — Hér er
það. Hér er gamla heimilið mitt.
— Bindið var nú tekið frá aug-
um hennar, og Shanti sá gamlan
mann, sem stóð við húsvegginn
og reykti pípu sína. — Þetta er
tengdafaðir minn, sagði hún þá
undir eins.
Vísindamönnunum þótti þetta
meira en lítið kynlegt. Þeir
spurðu manninn; sem Shanti
taldi sig hafa verið gift, í þaula,
en hann var næsta ráðvilltur.
Shanti var ekki lík konu hans í
útliiti, sagði hann. En hún hafði
sama málróm, sama skapferli og
sömu framkomu.
-— Ef það er satt, að Ludgi sé
endurholdguð í henni, er Shanti
Devis að vissu leyti móðir barna
minna, sem eru miklu eldri en
hún sjálf, lauk hann máli sínu
algerlega ráðþrota.
Vísindamennirnir voru mjög
fámálir um þetta, og enginn vissi,
hvað til bragðs skyldi taka með
stúlkuna. Endirinn varð þó sá,
að hún var látin vera áfram hjá
foreldrum sínum.
(Heimilisblaðið)
Manninn langaði til að gleðja
konu sína, svo að hann keypti
blómvönd og konfektkassa. Þeg-
ar heim kom, afhenti hann henni
hvort tveggja og sagði:
Farðu í sparikjólinn þinn,
heillin, við skulum fara í leik-
húsið í kveld.
Konan fór að kjökra og sagði:
Eg hélt það hefði verið nóg, að
barnið datt niður sitigann og eg
brenndi mig á annarri hendinni,
en svo kórónar þú þetta með því
að koma heim fullur.
+
Carlyle sagði:
“Það er dökkur blettur í sól-
skininu þínu — gættu að hvort
það er ekki skugginn af sjáifum
þér.!”
Hver fann:
KAFBÁTINN?
Hugvitsmennirnir fóru snemma
að glíma við það viðfangsefni,
að smiða skip, sem gætu siglt í
kafi og ráðist óséð að óvinum
sínum. Þannig bauð Fulton bæði
Frökkum og Bretum að smíða
handa þeim kafbát. en boðinu
var ekki sinnt. Það er Irlend-
ingurinn Jo-hn P. Holland, sem
er höfundur kafbátsins. Hann
hugsaði sér iþetta skip sem dráps-
vél fyrst og fremst, eins og Ful-
ton. Hann hataði England eins
og flestir írlendingar gerðu í þá
daga, og hafði hugsað sér að kaf-
báturinn gæti orðið tæki til að
útrýma flotaveldi Englendinga.
Fór hann nú til Ameríku og fékk
stuðning hjá írskum sjálfstæðis-
miönnum þar, en tilraunir hans
mistókust flestar og varð hann
að athlægi. Loks tókst honum
að smíða kafbát, árið 1898, og
keypti Bandaríkjaflotinn hann.
Bretar fóru nú að veita málinu
athygli og keyptu sérleyfi til að
smíða kafbáta eftir fyrirmynd
Hollands. — Báturinn, sem hafði
átt að gera útaf við yfirráð Breta
á hafinu, varð nú merkur þáttur
í sjóveldi þeirra. — Síðan hafa
margvíslegar umbætur verið
gerðar á kafbátunum, og aldrei
hefir það sést eins vel og í heims-
styrjöldunum tveimur hve skæð-
ir þeir eru. En það eru Þjóð-
verjar en ekki Bretar, sém hafa
beitt þessu vopni mest.
Fálkinn.
Með—
LJÓN - FlLA - SEJA - ÚLFALDA
HUNDA - HESTA . LOFTLElKI
FlFL og TRÚÐARA
ÖLL SÆTI TÖLUSETT
Aðgöngumiöar 25c, 50c, 75c, $1.00
Miðasala frá 4. til 18. mai hjá Winni-
peg Piano Co., og i Amphitheatre.
SÝNINGAR FYRIR BÖRN:
Laugard.morgun 11. maí
10 f.h. Húsið opnað kl. 9 f.h.
• AUKASÝNINGAR—
miðvikud. og báða laudard.2.15
KVÖLDSÝNINGAR .........8.15
wX/WlWiUZiOá’iíiL'é
HELPUSHELP CP/PPÍED CH/LDPEH

HAMBLEY
CANADA’S LARGEST HATCHERIES
Four hatches each week.
R.O.P. Sired Leghorn Pul-
lets, also Government Ap-
proved New Hampshires for
PROMPT DELIVERY
Rush your order TODAY!
Send deposit or payment
in full.
ORDER FROM NEAREST
BRANCH
PRICES TO MAY 25TH F.O.B.
MAN. and SASK. BRANCIÍES
Hambley Approved White Leghorns—
100 50 25
White Leghorns .$14.25 $ 7.60 $4.05
W. L. úullets . 29.00 15.00 7.75
W. L. Cockerels . 3.00 2.00 1.00
Hambley Approved — Every Bird
Banded Pullorum . Tested Select^
Government Approved Malc.s.
New Hampshires 8.10 4.30
New H. Pullets ... 26.00 13.50 7.00
Barred Rocks ... 15.25 8.10 4.30
B. R. Pullets ... 26.00 13.50 7.00
Rhode Island Reds . ... 15.25 8.10 4.30
R. I. R. Pullets ... 26.00 13.50 7.00
Black Minorcas ... 16.25 8.60 4.55
Blaek Min. Pullets. ... 31.00 16.00 8.25
Black M. Cockerels. ... 5.00 2.75 1.50
White Rocks .. 16.25... .. 8.60 4.55
White Wyandottes . ... 16.25 8.60 4.55
Light Sussex ... 18.50 9.75 5.10
R.O.P. Sircd White L/cghorns—
White Leghorns ... 15.75 8.35 4.45
White L. Pullets ... 31.50 16.50 8.40
W. L. Cockerels ... 4.00 2.50 1.50
Hambley’s Spec’l Mating, Approved
from flocks headed with 100% 2nd
Generation Pedigreed Males.
New Hampshires .. 16.75 8.85 4.70
New H. Pullets . 29.00 15.0.0 7.75
Barred Rocks .. 16.75 8.85 4.70
Barred R. Pullets .. .. 29.00 15.00 7.75
Rhode Island Reds .. .. 16.75 8.85 4.70
Rhode I. R. Pullets . .. 29.00 15.00 7.75
HAMBLEY
ELECTRIC HATCHERIES
Winnlpeg, Brapdon, Portage. Regina,
Saskatoon, Calgary, Edmonton, Swan
Lake, Boissevain, Dauphin_ Abbotsford,
B.C., Port Arthur.