Lögberg - 23.05.1946, Blaðsíða 3

LÖGBERG, FIMTUDAGLNín 23. MAÍ, 1946
3
Róið til fiskjar á
Faxaflóa
Það mun ekki óvarlegt að full-
yrða, að þótt allir skilji mikil-
vægi sjávarútvegsins, viti til-
t|lulega fáir hvernig veiðarnar
fara fram í raun og veru. Margt
hefir verið skrifað um togara-
veiðar, en minna um það, hvern-
ig smærri skipin veiða, til dæmis
vélbátarnir. Um daginn gafst
mér tækifæri til þess að komast
á sjó með vélbát héðan úr Reykj-
avík og vona eg, að einhverjum
þyki fróðíeiku): og skemmtun
að því að lesa um þá ferð.—H. P.
Mig hafði í rauninni lengi
langað til þess að komast í róður,
en líklega hefði aldrei orðið af
því, ef eg hefði ekki einu sinni
minnzt á það við kunningja minn,
Halldór Benediktsson stýrimann
á vb. Ásgeiri, að gaman gæti
verið að fá að komast á flot með
honum.
Þótt eg nefndi þetta við hann,
bjóst eg eiginlega ekki við því,
að hann tæki mig — rótgróinn
landkrabbann — mjög hátíðlega.
En það hlýtur hann að hafa gert,
því að síðdegis á föstudag — 15.
þ- m. — náði hann í mig, þegar
hann var nýkominn úr róðri og
sagði, að nú væri annaðhvort að
hrökkva eða stökkva.
“Nú er gott veður og svo er
sílið (loðnan) komið, svo að
eitthvað getur dregið úr afia-
hrotunni. Það er ekkert gaman
fyrir þig að fara út, ef ekkert
veiðist.” segir Halldór — eða
Dóri, eins og hann er jafnan
kallaður, hvort sem er á sjó eða
landi.
Eg segist láta hann vita fyrir
kl. 8. hvort eg geti farið og geri
það, segist vera til.í allt — eða
því sem næst.
“Vertu kominn niður eftir tíu
til fimmtán mínútum yfir níu,”
segir Dóri þá. “Það getur verið
að við róum klukkan hálftíu.”
Eg fer heim og leita uppi flíkur,
,sem eg get verið í á sjónum. Þær
verða að vera hlýar og mér verð-
ur að vera sama um, þótt ein-
hver blettur falli á þær. Menn
fara ekki í kjól og hvítu á sjóinn.
Á tilsettum tíma — eða jafn-
vel fyrr — er eg kominn niður á
bryggju. Dóri fer með mig fram
í lúkar og þar eru fyrir þrír bát-
verjar — Gugni Bjarnason véla-
niaður, Valmundur Þorsteinsson
naatsveinn, sem einnig vinnur á
þilfari, og Ólafur Ásgeirsson há-
seti. Mér er boðinn kaffisopi.
Dóri spyr mig nú, hvar mynda-
vélin sé — það geti enginn blaða-
uiaður farið á sjó, án þess að hafa
uiyndavél með. Eg fer undan í
flaemingi og segi, að mér hafi
ekki gefizt tími til að ná í vél-
iua, sem blaðið á, en verði ekki
farið fyrr en hálf-ellefu, þá
^kreppi eg upp í bæ eftir henni.
Skipstjórinn, Karl Sigurðsson,
er í landi og bátsverjar vita ekki
uaeð vissu, hvort róa á klukkan
hálf-tíu eða hálf ellefu. En þegar
klukkan er orðin hálf-tíu, er út-
s®ð um, að róðrartími breytist
®kki fyrr en næsta kveld og að
enn er klukkutími til brottferð-
arstundar.
Við Dóri förum upp í bæ, ná-
Uln okkur í bíl og leitum uppi
Þorstein Jósepsson blaðamann.
Hann hefir ljósmyndatökur að
heimilisiðnaði. Eg bið hann að
Játa mig fá myndavéhna og
kenna mér á ihana í hasti, því að
aetli eg út á sjó og mynda-
y^lalausum verði mér ekki vært
a bátnum, það sé eg búinn að
síá.
Þorsteinn gerir þetta fyrir mig,
®ldu!r tveggja mínútna nám-
eið í ljósmyndatöku og svo er
aldið um borð aftur.
Skipstjórinn.
Þegar um borð er komið, för-
um við Dóri niður í káetuna, þar
sem hann, skipstjórinn og Guðni
vélamaður sofa. Eg hafði spurt
Dóra, er hann sagði mér, að nú
yrði eg að fara í róður, hvort
hann hefði talað um það við
“karlinn.” Já, hann kvað það
vera í lagi, en eg á eftir að hitta
þann, sem fyrir Ásgeiri ræður,
og það vil eg gera, áður en eg slæ
því föstu, að allt sé “í lagi.”
Þegar við sitjum þarna í sam-
ræðum, kemur maður niður.
Það er skipstjórinn. Hann er
hærri en meðalmaður, þrekinn
og þéttvaxinn, og eins og flestir
hugsa sér íslenzka sjómanninn.
Hann heilsar mér alúðlega, rétt
eins og við séum fornvinir og
mér líkar strax prýðilega við
hann. Eg sé, að það muni ekki
vera oflof, sem eg heyrði menn
ihans tala um hann fyrst, er eg
kom um borð, að hann væri alltaf
jafn-rólegur og hryti aldrei
styggðaryrði af vörum í garð
manna sinna. Það eru góðir
kostir.
Festar leystar.
Karl fer nú upp og festar eru
leystar. Bátarnir fara frá
bryggju og út áytri höfnina um
klukkan hálf-ellefu. Á ytri höfn-
inni á að bíða í tíu mínútur eða
svo, því að klukkan 10.40 á að
gefa rautt ljósmerki uppi á hafn-
arhúsinu. Þá mega bátarnir
taka sprettinn.
En merkið kemur bara aldrei
og hefir ekki komið í langan
tíma. Fyrir þremur vikum bilaði
nefnilega peran og ný hefir ekki
verið fengin á staðinn. Karl lítur
því við á armbandsúrið sitt og
þegar klukkán er áreiðanlega
orðin tín mínútur yfir hálf, setur
hann á fulla ferð og stefnir til
hafs. Við förum ekki fulla ferð
nema litla stund, rétt meðan við
erum að komast framarlega í
bátakösina, því að vélin er ný og
ekki búið að tilkeyra hana til
fulls.
Stutt á milli.
Fyrsta kastið eru bátarnir að
heita má í einum hnapp, en þó
má strax greina. hverjir muni
vera hraðskreiðastir. Alls eru
þarna tíu bátar. Næstir á undan
okkur eru fjórir bátar, einn á
bakborða en hinar þrír á stjórn-
borða. Þeir sigla svo nærri hver
öðrum, að hver meðal-langstök-
kvari hefði átt að geta stokkið
milli þeirra án þess að leggja
mikið að sér.
Við “hlaupum í skarðið”,
bregðum okkar á milli bátanna
þreggja á stjórnborða og þess
eina á bakborða. Það getur þó
verið áhættusamt að fara þann-
ig að, því að Karl segir mér, að
að stundum eigi það sér stað, að
kappið sé svo mikið, þegar hald-
ið er á miðin, að gangminni bátur
beygði fyrir hraðskreiðari bát
til að tefja hann. Þegar gang-
meiri bátur dregur annan gang-
minni uppi, á sá gangmeiri altaf
sökina, ef eitthvert óhapp kemur
fyrir. Og því erum við í gildru
— milli tveggja elda, ef einhver
finnur upp á því að gera okkur
grikk.
En engum er slíkt í huga og
við erum senn komnir framhjá
þessum bátum og eru þá aðeins
tveir á undan okkur, Jakob og
SvanuT. Karl skipstjótri segir
mér, að Svanur sé gangmesti
báturinn, sem gerður er út héð-
an, því að hann gengur á við
togara.
Business and Professional Cards
Teygist úr lestinni.
Það fer ekki hjá því, að nokk-
uð teygist úr lestinni fyrsta
sprettinn út á milli eyja, en þeg-
ar við erum komnir kippkorn
fram úr mestu þvögunni, er vél-
in látin ganga lítið eitt hægar.
Hálfa mílu fyrir utan baujuna á
Akureyjarrifi er loggið látið fara.
Nú skal “stíma” í þrjá tíma
og er stefnan tekin rétt fyrir
sunnan Snæfellsjökul. “Við”
ætlum að sigla um 27 mílur og
leggJa lóðirnar á rúmlega 100
m. dýpi. Þá erum við um það
bil beint út af Mýrunum. í fyrri
róðrum var farið heldur lengra,
eða alt að 40 mílur.
Meðan út er siglt, eru jafnan
ekki aðrir uppi en skipstjórinn
og vélamaðurinn. Hinir sofa ag
það ætla eg líka að gera, en lang-
ar svo ekkert til þess, fer aftur
upp í brú og þar hangi eg lengst-
um. Nóttin er björt og fögur,
svo björt að hægt er að sjá móta
fyrir Snæfells jökli. Á vinstri
hönd sjást ljós Hafnarfjarðar-
bátanna en til hægri eru Ákur-
nesingar.
Ásgeir.
Það er líklega rétt að nota út-
stímið til þess að koma því að,
sem eg hefi fengið að vita um
hann Ásgeir.
Fyrir um 70 árum, var keypt
hingað til lands skip, sem Rósa-
munda hét. Þegar hingað var
komið, var nafni þess breytt í
Fönix. Reyndlist þtetta mesta
happafleyta og bjargaði mönn-
um oftar en einu sinni úr sjáv-
ar háska. En svo fór, að elli og
lasleiki urðu til þess, að Fönix
sökk við Þingeyri.
Honum var svo náð upp aftur
1941 og var ætlunin að gera við
hann, svo að hann gæti erm siglt
um höfin. Var farið með hann
til fsafjarðar, þar sem Marzel-
íusi Bernharðssyni skipasmíða-
meistara var falið verkið.
En þegar til átti að taka, reynd-
ust viðir skipsins svo fúnir, að
ekki var viðlit að haga endnr-
byggingunni, svo sem til var ætl-
azt í upphafi og var þá nýtt skip
byggt, en notazt við eitt eða tvö
bönd og sitthvað fleira úr F|n-
ix, til að njóta happanna, sem
því skipi höfðu fylgt.
Ásgeir er 63 rúmlestir, renni-
legur bátur. Eigandinn er nú
Ingvar Vilhjálmsson, útgerðar-
maður hér í Reykjavík.
Á útleið.
Eins og eg sagði áðan, var eg
lengstum í brúnni á leiðinni út
og rabbaði við skipstjórann. Eg
kemst að því, að hann er fer-
tugur að aldri og hefir verið skip-
stjóri síðan hann var 18 ára, en
sjóinn hefir hann stundað síðan
fyrir fermingu. Hann er frá
Vestmannaeyjuh og segir mér,
að oft hafi þar verið teflt djarft
við að komast fram úr bátum,
þegar 80 bátar í kös ruddust út
úr höfninni. Þá var hver smuga
notuð. Eg fæ það líka upp úr
Karli, að meðan hann réri í Eyj-
um, fékk hann einu sinni stærsta
þorsk, sem þá hafði fengizt hér
við land. Sá guli vóg hvorki
meira né minna en 106 — hundr-
að og sex — pund og var gotan
, ein 14 pund. Þenna þorsk fékk
Karl í net. Það er kannske ekki
hægt að metta 5000 manns með
.veim slíkum fiskum, en marg-
ir ættu að geta fengið bita!
Karl hefir alltaf verið aflakló
og tvisvar hefir hann verið afla-
kongur á síld.
Þarna á bátnum eru tveir út-
gerðarmenn. Valdimar mat-
sveinn á bát, sem gerður er út
frá Patriksfirði, og Ólafur há-
seti — hann segist vera sá eini
á Ásgeiri, sem er ekki einhvers-
konar yfirmaður — á bát norður
á Skagaströnd við Húnaflóa.
Lagt.
Undir klukkan tvö breytir Karl
nokkuð afstöðu sinni til bátanna,
sem á undan eru, áður en byrj-
að er að. leggja. Þeir eru þrír á
undan, því að Skíði hefir farið
fram úr okkur á leiðinni. Menn
eru nú ‘““ræstir” og svo er tekið
til við að leggja.
Fyrst fer endabaujan — með
tveimur flöggum — út og legu-
færi, en síðan tekur línan sjálf
að renna út.
Hver lóð er 70 faðmar á lengd
og eru 100 önglar á henni. Fjór-
ar lóðir eru í stampi og kallast
ýmist bjóð eða stampar. Eru
lóðirnar hringaðar niður í stamp-
inn svo að þær renni greiðlega
út, en þegar lagt er, stendur
stampurinn undir lagningsrenn-
unni (“kallinum”) sem er aft-
ast á skipinu, stjórnborðmégin.
Rennan er líka oft nefnd “Torfi”
eftir Torfa Halldórssyni (á Þor-
steini) alþekktum lagningsmanni
frá þeim tíma, er rennan var ekki
til. — Stamparnir eru stjórn-
borðsmegin, á útstíminu, og fær-
ir ein maður þá aftur til þess,
sem við “Kallinn’ stendur og
hnýtir saman hvert bjóð og ból-
færin, sem eru milli hverra
tveggja bjóða. Bólfærunum og
baujunum er komið fyrir bak-
borðsmegin og eru þar tveir
menn, sem kasta þeim útbyrðis
og taka við stömpunum sem tæm-
ast.
Við erum með 39 bjóð. Venju-
lega eru þau 38, en að þessu
sinni hefir einu verið bætt við
fyrir ráðskonuna. (Á hennar
bjóð komu 66 þorskar og ein ýsa).
Ráðskonan sér um matseld fyr-
ir landmennina. Lóðin rennur
út svo greitt, að beitan fýkur af
sumum önglunum, þegar þeir
sveiflast yfir ‘“kallinn,” og rign-
ir henni yfir okkur. En það er
ekki nefa lítill hluti beitunnar,
sem fer forgörðum, því að vel
er beitt og þarna er um hvorki
meira né minna en 15,600 öngla
að ræða. Þar verður nóg eftir
handa þeim gula að narta í, þótt
nokkrir önglar verði berir.
Bátarnir eiga að leggja beint
af augum og í sömu stefnu, til
þess að ekkert samkrull eigi sér
stað. En á því vill stundum verða
misbrestur og lendir þá oft í
flækju.
Framh.
Barnaskólastúlka gefur eftir-
farandi upplýsingar um mann-
inn: Maðurinn er eina skepnan
sem getur kveikt ljós, og hann
er líka eina skepnan, sem snýtir
sér.
DR. A. V. JOHNSON
Dentist
506 SOMERSET BUILDING
Telephone 97 932
Home Telephone 202 398
Talslmi 95 826 Heimilis 53 893
DR. K. J. AUSTMANN
Sérfrœðingur i augna, eyma, nef
og kverka s}úkdóm,um.
704 McARTHUR BUILDING
Cor. Portag-e & Main
Stofutlmi 4.30 — 6.30
Laugrardögum 2 — 4
DR. ROBERT BLACK
SérfrœOingur i augna, eyma,
nef og hálssjúkdómum.
416 MEDICAL ARTS BLDG
Graham and Kennedy St.
Skrifstofusfmi 93 851
Heimasími 42 154
EYOLFSON’S DRUG
PARK RIVER, N. DAK.
, íslenzkur lyfsali
Pðlk getur pantaB meðul og
annaC með pðsti.
Pljðt afgreiBsla.
A. S. B A R D A L
848 SHERBROOK STREET
Selur llkkistur og annast um út-
farir. Allur útbúnaður sá bezti.
Ennfremur selur hann ailskonar
minnisvarCa og legsteina.
Skrifstofu talslmi 27 324
Heimilis talslmi 26 444
Phone 31 400
Electrical Appliances and
Radio Service
Purniture and Repairs
Morrison Electric
674 SARGENT AVE.
PRINCE/Í
MESSENGER SERVICE
ViC flytjum kistur og töskur,
húsgögn úr smserri IbúCum,
og húsmuni af öllu tœi.
58 ALBERT ST. — WINNIPEG
Sími 25 888
C. A. Johnson, Mgr.
TELEPHONE 94 358
H. J. PALMASON
and Company
Chartered Accountants
1101 McARTHUR BUILDING
Winnipeg, Canada
Phone 49 469
Radlo Service Specialists
ELECTRONIC LABS.
H. THORKELSON, Prop.
The most up-to-date Sound
Equipment System.
130 OSBORNE ST., WINNIPEG
G. P. Jonasson, Pres. & Man. Dir.
Keystone Fisheries
i Limited
404 SCOTT BLOCK SlMI 95 227
Wholesale Distributors of
FRESH AND FROZEN FISH
Manitoba Fisheries
WINNIPEG, MAN.
T. Bercovitch, framkv.stj.
Verzla I heildsölu meO nýjan og
frosinn flsk.
303 OWENA STREET
Skrifst.slmi 25 355 Heima 55 462
Argue Brothers Ltd.
Real Estate, Financial, Insurance
LOMBARD BLDG., WINNIPEG
J. Davidson, Representative
. Phone 97 291
DR. A. BLONDAL
Physician and Surgeon
602 MEDICAL ARTS BLDG.
Slmi 93 996
Heimili: 108 CHATAWAY
Slmi 61 023
Dr. S. J. Jóhannesson
215 RUBY STREET
(Beint suBur aí Banning)
Talslmi 30 877
ViCtalstími 3—5 eftir hádegi
DR. E. JOHNSON
304 EVELINE STREET
Selkirk, Man.
Office hrs. 2.30—6 p.m.
Phones: Office 26 — Res. 230
Office Phone Res Phone
94 762 72 409
Dr. L. A. Sigurdson
116 MEDICAL ARTS BLDG.
Offiee Hours: 4 p.m.—6 p.m.
and by appolntment
Drs. H. R. and H. W.
TWEED
Tannlœknar
406 TORONTO GEN. TRUSTS
BUILDING
Cor. Portage Ave. og Smith St.
PHONE 96 952 WINNIPEG
DR. J. A. HILLSMAN
Surgeon
308 MEDICAL ARTS BLDG
Phone 97 329
Dr. Charles R. Oke
Tannlœknir
For Appointments Phone 94 908
Office Hours 9—6
404 TORONTO GEN. TRUSTS
BUILDING
283 PORTAGE AVE.
Winnipeg, Man.
Legsteinar, sem skara fram úr.
Úrvals blágrýti og Manitoba
marmari.
SkrifiO eftir verOskrá
Gillis Quarries, Limited
1400 SPRUCE ST. SlMI 28 893
Winnipeg, Man.
J. J. SWANSON & CO.
LIMITED
308 AVENUE BLDG WPG.
Fasteignasalar. Leigja hús. Ot-
vega peningalán og eldsábyrgO.
bifreiCaábyrgC, o. s. frv.
PHONE 97 538
Andrews, Andrews,
Thorvaldson and
Eggertson
LögfrœOingar
209BANK OF NOVA SCOTIA BG.
Portage og Garry St.
Slmi 98 291
GUNDRY PYMORE
Limited
British Quality Fish Netting
60 VICTORIA ST., WINNIPEG
Phone 98 211
Manager T. R. THORVALDSON
Your patronage will be appreciated
CANADIAN FISH
PRODUCERS, LTD.
J. H. PAGE, Managing Director
Wholesaie Distributors of Fresh
and Frozen Fish.
311 CHAMBERS STREET
Office Ph. 26 328 Res. Ph. 73 917
HEEMENN ! !
KAUPIÐ INNANHÚSMUNI í
HÚS YÐAR MEÐ ÖRYGGI.
Ef þið þurfið að kaupa innanhús muni ýðar
áður en þér fáið inn eign yðar hjá land-
i stjóninni borgaða þá getum við fullnægt
þeirri þörf.
Innanhúsmunirnir fluttir heim til yðar tafarlaust
Þér munuð verða ánægðir með vörutegundirnar
margbreyttu í búð vorri, þjónustu vora og hina
fljótu afgreiðslu til heimila yðar á öllu er þér
kaupið í búð vorri.
REID FURNITURE UMITED
490 PORTAGE AVENUE
(Rett fyrir vestan “The Mall”)