Lögberg - 24.07.1947, Blaðsíða 7

7
GILDRAN
Decoraiy Posien
ERLENDUR GUÐMUNDSSON þýddi
Horase Bream var í ágætu
skapi morgun einn á leið sinni
til skrifstofunnar, og það var
fullkomin ástæða til þess. Hann
var áhyggjulaus. Hann hafði ver
ið heppinn í verslunarfyrirtækj
um sínum, svo eftir margra ára
hyggindi — sem að vísu voru
ekki laus við alla erfiðleika —
hafði honum tekist að komast í
góð efni. Hann var gætinn og
framsýnn, og nú kominn í
trygga framtíðarstöðu, og þess
vegna engar líkur fyrir því að
hann vildi voga þessum saman-
dregnu efnum í vafasöm fyrir-
tæki.
Auk þess vissi hann, að hon
um yrði að fáum dögum liðnum
tryggt sæti í félagslífinu, því að
hann var á leiðinni að giftast
inn í ríka og áhrifamikla ætt, er
naut þeirra mestu vinsælda ut-
an lands sem innan. Lífsbraut'
in lág því uppljómuð og þráð
bein framundan honum, og
hvergi var að sjá skýhnoðra
himni hamingjunnar. Það kem-
ur því engum á óvart, þó hann
væri í hátíðaskapi þenna sól-
bjarta morgun og blístraði brúð
kaupslag, er hann opnaði fyrsta
póstbréfið.
“Taktu eftir Haydn!” sagði
hann við fulltrúa sinn, um leið
og hann skaut allri bréfahrúg-
unni til hans. “Mundu eftir að
ég borga út enga peninga nú
sem stendur. Þér er kunnug
ráðabreyting mín, er ég verð að
hafa hugann fastan við um
tíma”.
Hann hafði fleygt bréfabunk
anum í hirðuleysi yfir á'næsta
skrifborð, en hélt aðeins einu
eftir; á það var ritað: Áríðandi
einkaerindi. Horase Bream þekti
rithöndina einka vel. Hann hafði
opnað margt bréfið frá þeirri
persónu fyrir löngu síðan, og
var honum því meiri forvitni á
að vita hvert innihaldið væri.
Kæri Horase!
Eg er á leiðinni New York,
en er að deyja, komdu og findu
mig í síðasta sinnið fyrir kvöld-
ið. Á morgun getur það orðið
um seinan.
Alice.
Dögn, er jafnan minnir á dauð-
ann.
Við dyrnar á sjúkraherberg-
inu mætti læknirinn honum, er
heilsaði honum hlýlega og leyfði
ronum að halda hljóðlega áfram
að rúmi sjúklingsins. Hann
hryllti við að horfa á afmynduðu
andlitsdrættina, sem hann áður
hafði borið fyrir svo hlýjar til-
finningar. Það var sem hún
svæfi eður væri í dái. Hann gat
því í næði hugsað um ástandið
nokkur augnablik, en — það var
alls ekki hughreystandi að líta
aftur í tímann, en jafnframt gat
hann ekki borið á móti því að
þau höfðu skemmt sér á sam-
að þér, og gæta hans vel þegar
ég er horfin“.
“Barnið! í Jupiters-nafni! —
en — Horase Bream áttaði sig,
og til þess að beiskja ekki síð-
ustu lífsstundir sjúklingsins,
veitti„hann henni þessa bón og
lét í ljós von um fyrirgefningu.
“Það er þarflaust að minnast
á fyrirgefningu, elskan,” sagði
hún. “Sökin var jafnmikil hjá
okkur báðum. Veitstu að ég er
Lundar, Man., 13. júlí, 1947
Til meðlima Þjóðræknisfélags ins og 'annara góðra íslendmga.
en
Það hefir dregist lengur
skyldi, að skýra frá helstu áform
um og gjörðum þjóðræknisfé-
lagsins. Stafar sá dróttur af ann
ríki mínu vegna demants hátíð-
arinnar á Lundar og svo vildi
ég heldur ekki skrifa fyrr en frá
væri að segja.
, . . j-i • I í fjölda mörg ár og honum er
Frá starfsemi bióðrœkmsrelagsinsUas mjög mikiu w as
1 ld -i I þakka, að eignin er nu skuldlaus
með öllu.
Sumum hefir nú dottið í hug,
hvort ekki mætti nú breyta þess
ari fjölbýlishúseign í samkomu-
hús að einhverju leyti. Sjálfsagt
að fara hér gætilega í sakirnar
því sem stendur skilar bygging-
in allgóðum arði, en til félags-
þarfa verður hún ekki notuð
nema að mjög litlu leyti, sem
stendur.
Það, sem vakir fyrir mönnum
er að koma upp húsi, sem gæti
rík, Horase? En hvers virði er
auðurinn mér nú? Hann fór einhverjuverðu
fram á að ég giftist sér, en ég Nú get ég það.
gleymdi því aldrei að ég í guðs A síðasta þjóðræknisþmgi var
augum var annars manns kona, | stjómarnefndinni fahð að raða
þín kona.” . ...
Þegar presturinn kom inn, lét a6 feröast um, og dvelja, um
Horase siá á sér fararsnið, en stund hja deildunum t þvt augna
það vildi hún ekki, því hún kom ™«i fyrst og frems ,, að aðstoða
í veg fyrix það með því að leggja | Þ=er_ v.ð að endurlifga felags
lófann þýðlega á handlegg hans.
“Hér sjáið þér, herra prestur,
mann þann, sem er trúlofaður
framkvæmda á er, að fá prentað-
ar og útbúnar hljómplötur til ís-
lenskunáms eins og þegar eru
notaðar víða hérlendis við kenslu
annarra tungumála. Vinnur
Próf. Stefán Einarsson í Balti-
more nú að þessu og er búist
við að því verki verði lokið bráð
lega. Gætu menn þá keypt þess I ^^^‘g^omusali’ annan lít-
ar hljómplötur og hljoðvelar. — L { . fundi> hinn stærri fyr-
Verður auðvitað nánar skyrt fra | ^ samkomur_ Auk þess herbergi
því þegar þessi tæki koma
markaðinn.
Annað mál, sem margir hafa
fyrir bókasafn er væri jafnframt
lestrarsalur. Þá herbergi til að
geyma, til sýnis þá muni, sem
hefir verið mér trúr, og við höf
um endurnýjað hjónabandsheit
okkar. Nú dey ég glöð, Horase
Það er aðeins eftir ein bæn, sú
síðasta bænin til þín. Presturinn
mun gefa þér frekari skýringu;
ég get það ekki. Flyttu mér svar
DÍtt svo fljótt sem hægt er. Eg
mn
Dungbúinn þegar hann gekk
fram hjá.
Mr. Bream,” hóf presturinn
mál sitt, er þeir voru orðnir
einir. “Það varð ekki komist hjá
Hann leit óttasleginn í kring-
um sig, eins og hann byggist við
að einhver gæti lesið hugsanir
sínar. Hann varð fölur í andliti,
reif bréfið í tætlur og fleygði
þeim í bréfakörfuna. Honum
fanst undir eins að hann yrði að
hlýða áskoruninni. Það var sam-
viskan sem skar úr því. Dáin
fortíð verður ætíð að sitja í fyr
irrúmi fyrir þeirri lifandi. Hon'
um flaug í hug að þrátt fyrir
allt lán sitt, hafði þó kona þessi
valdið honum stöðugra óþæginda
er hann hugsaði til hennar,
hann myndi aldrei frjáls maður,
meðan hún lifði.
Hann hafði tekið utanáskrift-
ina. Hún átti þá heima í Fimmta
Ave og dýrasta hluta New York
borgar. Það kom honum mjög
ókunnuglega fyrir. Hann ætlaði
að fara þangað tafarlaust.
“Dálítið einkaerindi,” sagði
hann við aðstoðarmanninn, þeg
ar hann gekk út úr skrifstof-
unni. “Kem aftur að klukku-
stund liðinni.”
Utanáskriftin benti á íburðar-
mesta hluta borgarinnar, Fimta
Ave. Forvitnin knúði hann á-
fram mikið fremur en samvisku
semin og skylduræknin, og með
hinu vanalega verslunareðli fór
hann að hugsa um, hver mundi
borga þetta óvanalega óhóf.
Hann stikaði þrepin er lágu
upp að hinni þungu útidyrahurð.
í*jónn í einkennisbúningi stóð
'þar viðbúinn að leiðbeina hon-
um inn í húsið. Annar þjónn,
þögull sem múmína, fylgdi hon
um upp stiga, og þaðan inn í röð
af skrautlega búnum herbergj-
um, hvíldi þar hin þyngsta
lefir í trúnaði sagt mér allt, og
lagt sérstaka áherslu á síðustu
bæn sína, — að fá heimild til að
nefna sig “húsfcrú” síðustu
klukkustundirnar, sem hún
eftir ólifaðar í heimi þessum,
3að er sanngjörn krafa, eður
finst yður það ekki?”
verustundunum, en á æðra stig mér, og sem ég hefi sagt yður
hafði kunningsskapurinn ekki
komist. Til að stofna heimili
þurfti hús, en hann var þá
snauður. Það var henni kunnugt
og ef hlýleiki þeirra hvors til
annars hafði fæðst á óhagstæð-
um tíma, og því óviðráðanleg-
ur, þá gat sökin ekki eingöngu
fallið á hans herðar.
f þessum hugleiðingum stóð
Horase Bream þegar læknirinn
tók fram í fyrir hugsunum hans
með fáeinum athugasemdum.
“Það er farið að nálgast tak-
markið'” sagði hann. “Það geta
ekki verið yfir 24 klst. til þess
að allt er kljáð, og ef til vill mik
ið skemmri tíma, en ég held and
látið verði friðsælt og kvalalaust.
Undarlegt, að hún hvorki skuli
eiga hér vini eður vandamenn.
Vitið þér nokkuð, hverjum hún
ánafnar eigur sínar.”
“Eigur hennar! Var hún rík?”
Hann sárlangaði til að spyrja
fleiri spurninga, en vildi öldung
is ekki koma upp um sig.
Læknirinn virtist í þess stað
vera tilleiðanlegri að gjörast
meiri trúnaðarmaður, og ekki
eins þagmælskur.
“Eg held að þér séuð einn af
íennar eldri kunningjum,” hélt
íann áfram. “Eg hefi heyrt að
rún hafi erft sterkríkann, ógift-
ann mann, gamlan, er jafnve
lafði hugsað til ráðahags við
hana.”
“Og hún hlaut auð þessa
manns,” hugsaði Horase Bream,
ekki ónotalega hissa. — f sama
bili opnaði sjúklingurinn augun
og þekkti hann.
“Beygðu þig ofan að mér,
hvíslaði hún með viðkvæmni. —
Hann gerði svo. Gat hann jafn
að saman styrkleika sínum við
vonmátt hennar, og honum
fannst sá munur minnka, er hún
þrýsti kossi á varir hans.
“Hvernig hefði ég mátt deyja
án þess að hafa tal af þér?” sagði
sjúklingurinn með veikum
málróm. “Eg hefi verið vinur
þinn og beðið fyrir þér á hverj
um degi síðan við skildum. þeg
ar þú hættir að skrifa, reyndi
ég að gleyma, en árangurslaust
en ég hafði of mikla sjálfsvirð
ingu til að hafast frekara að. Þá
varð ég veik og lagðist í rúmið,
en læknamir gáfu upp alla von.
Þá datt mér í hug að verja síð-
ustu kröftum mínum til að
komast hingað.'Eg varð að sjá
þig einu sinni áður en ég dó. —
Hvernig hefir þér liðið, Horase?”
Hún bar spurninguna fram í
þeim málróm, að mikið væri
undir því komið, hvert svarið
yrði. Hvað gat hann gert annað
en grípa til lýginnar? Hann full-
vissaði hana um að hann hefði
skrifað henni reglulega til þess
að hennar bréf þrutu.
“Eg veit það,” sagði hún svo
lágt að varla heyrðist. “Það var
mér að kenna.” Hún þagnaði,
trufluð eða ráðalaus. Það var
sem hún vildi bera mál að
mörgu, en kæmi ekki orðum að
því í svipinn. Loks gat hún
hvíslað því með mikilli þraut:
“Barnið, Horase! Barnið okk-
ar! Þú hlýtur að vilja taka það
starfsemi þeirra, og í öðru lagi
að koma skipulagi á kennslumál
in hjá hinum ýmsu deildum.
Nefndin gerði sér strax grein
að- vandi myndi að
nnu, ug jjycm d— f • hví
frá,” mælti sjúklingurinn. “Bæn velia han
ir mínar hafa borið ávöxt Ha^nlheppilegust myndi til þessa mik
lsverða og erfða starfs, en þetta
velja þann mann eða konu er
tókst þó öllum vonum framar,
að þessu sinni.
Stjórnarnefndin hefir ráðið
Mrs. Hólmfríði Danielsson fyrir
þrjá mánuði til starfsins. Mun
engum dyljast hugur um að
■ heppilegri fulltrúa hefði Þjóð-
verð að heyra það af sjalfs Þms I rækmsfélagið ekki getað kosið
unni- sér. Allir, sem þekkja frú Dani-
Nú fór presturinn með Horase þekkja áhuga hennar og
n í næsia herbergi, — morg- dugnað Hún hefir líka til
um gráðum lægri i sjalfs sms brunns að bera þá hæfiieika og
vitund, heldur-en þá hann kom I þ. menntun er frekast verður a
n- kosið. Hún er þess utan svo við-
“Eg skil ekki að hún lifi til K Qg svQ vel okkar maium
morguns”’ sagði^ læknirinn mjog | kunnug og öllum ástæðum að á
betra verður ekki kosið. Má bú-
ast við góðum árangri af starfi
hennar vilji deildirnar og fólkið
byggðarlögunum styðja hana
f m /» ■ I IIIUy m. — 7
nú hinn mesta ahuSa fy111- er> félaginu hefir gefist og vonandi
að félag vort bjóði emhverjum nokkurs konar þjóðmenja
merkum íslendingi að hennan nýien<iusafn. Jú, óneitanlega
til fyrirlestrahalds hér vestra. skemmtiiegt og gagnlegt
Þykir mörgum sem nu se mjog ^ þvílíkt félags heimkynni
á okkur tekið að halla um heim- Qg verðugur minnisvarði gæti
boðin þar sem frændurnir heima það orðið um fgienzicu hermenn-
bjóða nú á hverju án svo að sem féUu { striðinu. Hefir sú
segja einhverjum úr okkar hopi uppástunga komið fram hjá
heim. Ef af slíku verður, er mjog | sumum Væri það yel tiifanið)
áríðandi að valið takist vel og
væri æskilegt að deildirnar tækju
málið til umræðu og létu í ljós
sinn vilja.
Þriðja stórmálinu var enn a
ný hreyft á þinginu: húsbygging
armálinu. Þykir mörgum full
þörf á því að íslenzkt samkomu
hús verði reist í Cinnipeg.
Málið hefir verið talsvert
í starfinu. Engin manneskja,
dví að ég ætti tal af yður, þó ég hversu úugieg og hæf sem hún
eyði þeim dýrmæta tíma. Hún | kann annars að vera megnar að
gera alt, án aðstoðar og velvilja
heimafólksins. Hér er tækifæri
að hefjast handa og Þjóðræknis-
félagið, eins og þess er skylda,
a ríður nú á vaðiá. Er það ósk og
beiðni Þjóðræknisfélagsins til
almennings, að styrkja frú Dani
elsson í starfinu á allan hátt.
því nú eru víða reist slík hús í
byggðum og bæjum þessa lands,
til minningar um fallna her-
menn.
Síst má maður gleyma náms-
meyjunni efnilegu, Agnesi Sig-
urðsson. Hún lýkur nú námi
næsta vetur. Engum er til henn-
ar þekkir, blandast hugur um
, að þar er listakona að námi, er
rætt svona manna á milli og a | mun verða okkur öllum ísien(i.
síðasta þingi var nefnd sett 11
málið til frekari athugunar. Er |
sú nefnd skipuð duglegum á-
hugamönnum úr Winnipeg. Kæm I
ingurn til sóma. Þjóðræknisfé-
lagið hefir veitt 200 dollara í
Agnesar-sjóðinn. Er nú ekki
nema herslumunurinn að sjá
ist þetta til framkvæmda mætti ungfrúnni borgið. Er hugmynd
búast við, að félagslíf milli ís-1 hennar að byrja listaferil sinn í
Nev York, en víkja þar næst til
íslands. Yrði hún glæsilegur
fulltrúi vor á ættlandinu, Síðar
myndi hún túlka list sína fyrir
þúsundum, sem hugsuðu hlýlega
til ættlands vors og þjóðar með-
an hún seyðir töfratóna úr slag
lendinga glæddist stórum í
Winnipeg. Sú hefir og raunin
á orðið meðal fólks af öðrum
þjóðum er eiga slík samkomu
hús. Úkranar eiga mörg slík,
sömuleiðis írar frá Ulster,
“Orenge Halls”; Norðmenn;
Og Horase. Hvað gekk að hnn Framhaidið fer eftir undirtekt
um? Var hann að ganga fra um fólksins og árangri. Styrki
vitinu, eður var þetta blýþung- þag starfið yel á allan hátt> má
ur draumur? Og sambandið við búagt yið áframhaldi og góðum
Lucy? Og aðeins örfáir dagar árangri Eru það tiimælí stjórn-
til brúðkaups þeirra. Átti hann I arnefndarinnar að deildirnar
að leggja þá lifandi konu í söl- skrifi ritara Þjóðræknisfélags-
urnar fyrir þá í andarslitunum? ing , sem fyrsf um væntaniega
Nei _ og þó hafði það ekki mikla þámöku þeirra og ieiti sér frek.
þýðingu aðeins ofurlítil breyt ar. Uppiýsinga um fyrirkomu-
ing á aðferð sem gifti fáeina lagið Qg tiihogun eins og við í
klukkutíma, og enginn vissi um sárenfndinni höfum hugsað okk-
þetta nema presturinn og tvö ur hana j nefndinni eru forseti
vitni, og þau gætu verið læknir- félagsins> séra v. j. Eyiands, J.
inn og kona hans eður þjonn. — j Biidfen og ritarinn, séra H
Hann sjálfur væri öllum ókunn- ^ Jöhns0n
ugur og engum dytti í hug að Annað mál sem hafist hefir
ljósta þessu upp fyrir almenning.
einkum ef hann gæfi þeim í " ~
laumi glaðingu til að þegja. liðnum voru þau gift. Hann for
Og var ekki hugsunarlaust fram á að hann mætti víkja sér
gengið fram hjá eignunum, án frá um stund; hann þyrfti að
þess að taka þær með í reikning- komast á skrifstofu sína áður en
inn henni yrði lokað. Eftir að hann
“Látið heldur eigi fara fram í mesta hasti hafði lokið smá
hjá yður áhrif af bænum barns- I erindum, stóð hann við orð sín
í umboði Þjóðræknisfélagsins.
Virðingarfyllst,
H. E. Johnson.
ritari.
Svíar og Danir eiga þau mörg í hörpunni Eg veit að þið neitið
ýmsum borgum en íslendingar ykkur ekki sjálfum um þá a-
ekkert, nema þar sem söfnuðirn nægju að styrkja hana tii náms
ir sumstaðar hafa samkomusali ■
til almennra afnota og sva templ
arahúsið í Winnipeg, sem er ó-
hentugt og of lítið fyrir stærri
samkomur.
I þessu sambandi má geta
þess, að Þjóðræknisfélagið á nú
skuldlaust húseignina á Home-
stræti, sem áður var notuð sem
skólahús me.ðan Jóns Bjarnar-
sonar-skóli var enn við líði. Fyr
ir framsýni nokkurra manna í
Winnipeg var þetta hús keypt og
hefir nú verið borgað að fúllu.
Ekki er mér kunnugt um alla
þá er fyrir þessu gengust, en um
einn veit ég þó er miklar þakkir
verðskuldar í því sambandi, Ól-
ÞJÓÐRÆKNISRÆKT
(Frh. af bls. 2)
Þá er sumar sunnudagur,
sólin skín um haga og völl,
blika hólar, _ bleikir teigir,
bláir hálsar móleit fjöll,
Silfur vötnin svanir móka,
syngur dýrðin Lóa í mó,
vinrar sofa, sveitir allar
signir helgi dagsins ró.
S. E.
Velkomnir vinir og frændur til
íns," sagði presturinn. “Hjóna-
bandssáttmáli yðar, hversu
skammvinnur sem hann getur
orðið, gefur yður betra færi á
að gefa honum nafn yðar og láta
hann njóta sanngirni frá yður.
Hún er auðug og það leiðir af
sjálfu sér, að hún ætlar að láta
yður eftir eigurnar — eigin-
manni sínum — þannig að þér
getið látið barninu eftir þess
sanngjarna hluta.”
Þrátt fyrir það að Horase
Bream væri vel efnaður, var
engin ástæða að kasta frá sér
þessari nýju viðbót, en hún hljóp
svona fyrirhafnarlaust upp
hendurnarð og það kljáði málið
algerlega. Hann samþykkti uppá
stunguna. Þegar hann sagði
henni frá þessu, varð hún óum-
ræðilega fagnaðarsæl. Grét gleði
tárum, og huldi andlit hans með
kossum.
Að tveimur klukkustundum
hinnar deyjandi
af Pétursson. Hefir hann verið “Siiver Lake”, sunnudaginn 3.
umsjónarmaður byggingarinnar j ágúst — Sjáið auglýsingu um
skemmtiskrána í íslenzku blöð-
H. E. Magnússon.
að koma til
conu sinnar.
En er hann í þetta skifti gekk
mn í herbergið, mætti honum
óvænt sjón. Það var Alisy fyr
verandi ástmey hans. Alicy, sem
nú var orðin konan hans, sama
Alicy og kom nú á móti honum
rjóð í andliti með bros á vör-
um.
Elskulegi maðurinn minn,”
kallaði hún. “Það lítur svo út
að þú sért ekkert fagnaðarsæll
yfir því að sjá mig heilbrigða
og gengna í endurnýungi lífdag
anna.”
Hvað var þetta? Hann var
kominn í gildru. Mikill asni
hafði hann verið. Nú skyldi
hann hvftnig í öllu lág, en um
seinan.
„Þú eyðilagðir fortíð mína,”
mælti konan og var nú þyngri
á svip en áður, “Svo nú hefi ég
leitt þig til sætis þar sem þér
fyrir' löngu bar að vera. — Hin I unum.
velæruverðuga kærasta’ þín verð
ur að gera sér að góðu að bíða
óákveðinn tíma. Eg er sæmilega
að mér í leikara-íþróttinni, eins
og þú getur borið um og hefi
orðið að bjargast á henni seinni
árin.
Þér kemur í hug húsið hérna.
Það hefir verið rentað með öllu
tilheyrandi síðan leikirnir
hættu. Leigan er há og muntu
komast í skilning um það, þegar
umboðsmaðurinn sendir þér
reikninginn. Eg er allslaus, á
ekki sent í nokkurri mynd, en
lögmaður minn finnur þig á
morgun og semur við þig um,
hve mikið þér beri að leggja mér
til sem eiginkonu þinni um
mánuðinn.
Þá er barnið. Það dó fyrir
mörgum árum úr skorti, meðan
ég, móðir þess, þrælaði nótt og
dag til þess að bjarga því.
Svo er læknirinn. Hann er al-
þekktur við leikhúsið; ágætur
leikari. Presturinn einn var það:
sem hann sýndist. Eg var ekki
svo heimsk að ráða falskan
prest, eins og hér stóð á. Hann
var blektur eins og þú.”
VEL STAÐIÐ FYRIR
MÁLI
(Frh. af bls. 3)
ann leitaði ekki vilja eða um-
sagnar fundarins að því, er
menn þá snerti, er fiskiráðið
eða fiskinefndina eiga að skipa,
og ekki heldur aðstoðarráðherr-
ann, og um það gaf fundurinn
íeldur engar bendingar. Samt
gaf ráðherrann það í skyn, að
menn úr hópi framleiðenda og
::iskikaupmanna yrðu í hana
valdir. Hann tók og fram, að
það væri áform stjórnarinnar,
að leiða verðverndunarlögin —
The prices support act — eins
fljótt í lög og unt væri.
G. F. Jónasson.
Við þetta má bæta, að hr. G.
F. Jónasson hefir með höndum
mál í sambandi við fiskiiðnað
Canada, sem kemur til með að
verða hinn mesti bjargvættur
fiskimanna um þvert og endi-
langt landið, ef það nær fram að
ganga. En ekki meira um það
nú. J- J- B.