Lögberg - 14.08.1947, Blaðsíða 3

LÖGBERG, FIMTUDAGINN 14. ÁGÚST, 1947
3
Hjónaband og fjölkvæni í Kína
Grein þessi birtist í sænska
tímaritinu “Varld en í dag”, og
er eftir Emily Hahn, sem er
þaulkunnug í Kína. Segir hún
hér frá fjölkvæninu þar í landi,
siðum og venjum í sambandi við
það, og konunum, sem hafa alt
aðra stöðu og önnur skilyrði í
þjóðfélaginu en kynsystur
þeirra á Vesturlöndum.
“Hér verður skýrt frá banni
við saurlifnaði. Barist skal gegn
vanfæðingum, auka vefður og
styrkja einkvæni og umfram
alt verður frillulífið að hverfa”.
Smávaxni Kínverjinn í svörtu
evrópísku fötunum leit upp úr
handriti sínu og hvessti augun
yfir áheyrendurna, en þeir
voru ráðgjafasamkunda Kín-
verja, sjötta þjóðlega Kuo Min-
tang þingið, er saman kom
Chung king, og virtist manni, að
niðurstöður þess færu helst
þá átt að ala þyrfti upp menn og
konur hraust á sál og líkama.
En ég dreg mjög í efa, að hjá-
konurnar hverfi í náinni fram-
tíð, því að málalokin í Chung-
king eru hreint ekki ný á nál-
inni. Fjöikvæni var í fyrsta sinn
dæmt ólöglegt í Kína 1911 eftir
byltinguna miklu, og í annað
sinn 1927, en þá voru samþykt
ströng lög gegn fjölkvæni og
það, sem meira mark var tak-
andi á, reynt var að skapa sæmi
leg lífsskilyrði fyrir konur þær,
er talið var að yrðu „atvinnu-
lausar”. En eign nokkurra hjá-
kvenna hefir frá sjónarmiði
Kínverja alt of marga kosti og
þeir eru of bundnir erfðavenjum
til þess að þeir láti af fornum
siðum sínum vegna slíkra fyrir-
mæla. Þar fyrir utan mundi
það ekkert gott að hafa í för með
sér, fyrir kínversku konuna, að
þessi siður væri lagður niður.
Hvað er þá hjákona í Kína?
Frú Chiang-Kai-shek er talin
hjákona af andstæðingum manns
hennar, þar eð hann var tvisvar
giftur áður, en ekki mun heldur
reynast erfitt að finna snöggan
blett á andstæðingunum í þeim
efnum.
Hjákona er engin portkona og
ekki heldur ástmær. Hún er gift
manni sínum, en er ýmist önnur,
þriðja, fjórða, eða fimmta kona
hans, hefir fyrsta konan alt aðra
stöðu á heimilinu en hún, og er
þar mikið djúp staðfesta á milli.
Fyrsta konan er kölluð frú, og
hjákonurnar ávarpa hana frú
Johannsson eða hvað sem hún
kann að heita á kínversku, og
sömuleiðis ávarpa þær mann
sinn herra Johannsson. — Getur
fyrsta konan verið langtum
frjálsari gagnvart manni sínum
en hjákonurnar, næstum jafn
frjáls og hann er gagnvart henni.
Er gert til hennar mikið brullup,
en hjákonan verður að láta sér
nægja einfalda siðaathöfn
frammi fyrir helgimyndum af
forfeðrunum. Þar fellur hún á
kné við hlið manns síns, en
fyrsta kona er einnig viðstödd
og nr. 2 skal á hnjánum bjóða
henni tebolla. Síðan tekur
fyrsta konan hjákonuna inn í
fjölskylduna með því að færa
henni litla gjöf og gefa henni
nýtt nafn á sama hátt og, þegar
hún ættleiðir dóttur. Ein slík
kona, er ég þekki, skýrði síðustu
hjákonu manns síns nafni, er
þýðir “ástnauð”.
Sem fyrr segir eru til lög, er
banna mönnum að taka sér hjá-
konur. Eftir byltinguna 1911,
þegar þróun margra mála tók
aðra stefnu, leituðust allmargir
kristnir Kínverjar, einkum
stúdentar og kvenréttindakonur
við það að koma algjörlega á
einkvæni. En hinir auðugu
héldu áfram að hafa margar
konur, en fátæklingar hafa aldrei
haft ráð á því að leyfa sér þann
munað. ,
Hinn lærði dómari, Hsu, fékk
samþykt 15 árum seinna að
þriggja mánaða fangelsisvist
laegi við hjúskaparafbroti, en
það er aðeins fyrsta kona, sem
getur -borið fram ákæru, og hafi
hún getað þolað óskirlífið í sex
mánuði, getur enginn gert neitt
í málinu. Yfir höfuð er allt við
það sama.
Undarlega stór hluti kín-
verskra eiginkvenna leyfir mönn
um sínum að hafa hjákonur. —
Slíkt hefir sem sé ákveðna kosti.
Vanfær kona í Kína má ekki
hafa mök við mann sinn, og þá
getur verið þægilegt fyrir hana
að vita hvar hann á sér nætur-
stað. Einnig eru margar konur
giftar vegna skyldu, og elska
ekki mann sinn, og þá þykir oft
viðeigandi að leyfa hjákonur. —
Þar að auki er ekkert á móti
því að fá hjálp við eldhúsverkin.
Fyrstu konu velja altaf for-
1 aldrarnir syni sínum. Koma þar
til greina hagsmunir en ekki
1 tilfinningar, en hjákonur sínar
velur maðurinn sjálfur og eru
þær oft af lægri stigum en hann.
Kínverski heimilisfaðirinn er
ævinlega iðinn við að tryggja
framtíð fjölskyldu sinnar og
þykir þá vel komið hag heim-
ilisins,' er margir eru synirnir.
Fæði hjákona manni sínum son,
en fyrsta kona hefir ekki átt því
láni að fagna, vænkast hagur
hinnar fyrrnefndu, og deyi frú-
in, tekur sú hjákona hennar
sæti í fjölskyldunni.
Öll kalla börnin fyrstu kon-
una mömmu og hinar konurnar
frænkur, jafnvel þótt þær séu
hinar réttu mæður þeirra.
Eiginmaðurinn kínverski er
ekki altaf öfundarverður með
allar konurnar sínar. Hann
verður að vera ákaflega nær-
gætin við þá fyrstu og helga
henni mikinn tíma, eins þótt
honum þyki ekkert til hennar
koma, áður en hann má hverfa
til hjákvenna sinna.
Hjákonunum líður yfirleitt
vel, jafnvel þótt aðeins fáar
þeirra hafa möguleika á að
hækka í tigninni. Það er ekki
slæmt fyrir venjulega stúlku
af lágum stigum að fá þak yfir
höfuðið, nóg að borða, við og
við fögur klæði, ekki of mikið
líkamlegt erfiði og þá gleði að
verða móðir í hinu þéttbyggða
landi. Margar duglegar konur
vinna þó til þess að auka á tekj-
ur heimilisins, en hitt er algeng-
ara.
Eg þekkti konu eina. Hún er
kærasta hjákona efnaðs manns.
Hafði fyrsta konan engan son
eignaSt. Þegar hjákonan varð
barnshafandi lofaði maðurinn
vonglaður og hamingjusamur
henni, að uppfylla heitustu ósk
hennar, hver sem hún væri, að-
eins ef hún fæddi honum son.
Jafnvel þótt lagabrot væri,
ætlaði hann að skilja við fyrstu
konuna sína.
Fyrsta konan hugsaði mál
ið, en gerði alt til að sýnast vin-
gjarnleg í garð hjákonunnar og
stofnaði að síðustu til mikilla
hátíðahalda, þar sem hún skyldi
vera heiðursgestur. Eftir veislu
í laufskálanum átti að vera leik-
sýning. Leiðbeindi þjónn heið-
urskonunni fram í fremstu röð,
hneigði sig djúpt og ýtti fram
stól til hennar. En um leið og
hún var að setjast, kippti hann
stólnum undan og hún féll þungt
á jörðina. — Aldrei fæddi hún
manni sínum lifandi son og
fyrsta konan hélt áfram stöðu
sinni og tign.
“Sennilega væri best að engar
ógiftar konur væru til”, segja
Kínverjarnir. Myndu við það
leysast mörg siðferðileg og efna-
hagsleg vandamál, og eina leiðin
til þess er sú aðferð, að leyfa
hjákonur.
Siðuð kínversk kona á ekki
að hafa nokkrar kynhvatir, að
minnsta kosti á hún ekki að láta
þær koma fram. Hún hefir sam-
líf við mann sinn einungis til
þess að eignast barn. Hjákonurn
ar virðast jafnvel hafa eins kon-
ar óbeit á slíku og afleiðingin er
sú, að ekkjur giftast sjaldan
aftur.
Konurnar í Kína eru ekki
framar eins og fangar á heimil-
inu, eins og þær eru í Indlandi
og Japan. Getur kínverska kon-
an farið í heimsókn til ættingja
sinna og verið að heiman í
nokkra daga, ef hún vill. Fer
hún út eftir vild, þiggur heim-
boð vina sinna og auðvitað tekur
hún þátt í “amhjongmótinu”,
þótt það standi dögum saman. Á
þetta einkum við um konur mið-
og æðristéttanna, sem ekki
þurfa að vinna mikið sjálfar.
Stóri ókosturinn við að vera
hjákona er, að hún á alt undir
góðvilja mannsins. Haldi hann,
að hún sé honum ótrú, má hann
reka hana út á götuna. Verður
þá fjölskylda hennar að taka
við henni eða hugsanlegur
elskhugi hennar tekur hana að
sér, en vilji hvorki fjölskyldan
né elskhuginn gera það, er ekki
um annað að velja fyrir hina
fyrrverandi hjákonu en að ger-
ast nunna eða portkona.
Marga ókosti hefir fjölkvæn-
ið, en einn kost hefir það, sem
mér finst mikið til um. í Kína
eru engin lausaleiksbörn, — það
orð er ekki til í málinu. — Er
faðirinn efnahagslega ábyrgur
gagnvart öllum sínum börnum,
hver sem móðirin er. Getur
hann séð um að barnið fæðist í
hjónabandi, ættleitt það eða haft
það hjá *sér án þess. En hann
verður að gera eitthvað það, sem
lög eða siðvenjur heimta.
Samkvæmt lögum þarf hann
ekki að hirða um framtíð móð-
urinnar, sé hún ekki kona hans,
en eftir erfðakenningunni ,skal
hann taka að sér konu, sem fæð-
ir honum barn. Og erfðakenn-
ingarnar ráða öllu í Kína. Þess
vegna er kona, sem eignast
barn, tryggð að forsjá alla ævi,
verði hún ekki uppvís að óskir-
lífi. — \
Þegar maður deyr, erfir elsti
sonurinn allar eigur hans, en
erfingjanum ber skylda til að
sjá fyrir öllum öðrum afkom-
endum hans, — eða þannig
hljóðar lagabókstafurinn. — En
erfðave'njan er önnur. Aðalerf-
inginn hlýtur helminginn af
eignunum, en afganginum er
skipt á milli hinna, og síðan á
sérhver að sjá fyrir móður sinni.
Fjölkvænið verja hinir íhalds-
sömu í Kína, en jafnframt ryðja
vestrænar frelsishugmyndir sér
til rúms í millistéttunum og
fjöldi kvenna vinnur utan heim-
ilanna. Þær konur eru frjálsar,
og þegar þær gifta sig, vilja þær
vera einar um eiginmanninn.
Alþbl., 6. júlí.
Business and Professional Cards
Frá Vancouver, B.C.
30. JÚLÍ, 1947 — Tiðarfarið hér
um slóðir hefur verið hið ákjós-
anlegasta þetta sumar, f 1 e s t a
daga glaða sólskin og heiður
himinn. Aðeins nægilegt regnfall
til að halda öllum jarðargróða
í góðu lagi.
Altaf heldur fólkstraumurinn
áfram hingað til British Colum-
bia. Eftir skýrslum stjórnarinnar
í Victoria þá komu hingað 277
fjölskyldur, fleiri en þær sem
fluttu burt úr fylkinu, í júní.
Það hefur verið mikið af ís-
lensku ferðafólki hér á ferðinni
í seinni tíð, sem koma hingað úr
öllum áttum, til að skemta sér,
og heimsækja vini og venzlafólk.
Nokkra þeirra hef eg orðið var
við.
Mr. og Mrs. Albert Arnason
frá Campbell River, B. C., voru
hér á ferð fyrstu dagana af júlí.
Eg var sérstaklega var við komu
þeirra hingað til borgarinnar,
því sunnudaginn sem þau voru
hér, buðu þau mér að mæta sér
út í Stanley Park, til að hafa þar
m e ð þeim “Splendid Chicken
Dinner”. Ásamt nokkrum fleir-
um af venslafólki þeirra. Eg átti
heima í nágrenni við það fólk
nokkur ár í Campbell Biver, og
hefir haldist við vinátta á mill-
um okkar altaf síðan.
Mr. og Mrs. Sigfús S. Berg-
mann eru komin til baka frá
Chicago, og sest að á hinu nýja
heimili sínu “The Maples” á
Point Robert í Washington rík-
inu sem þau keyptu þar nýlega.
Mr. og Mrs. Egill Egilsson og
fleira af censla fólki þeirra,
hafa verið hér um tíma, og ferð
ast hér um og á Vancouver eyj-
unni. Var þetta fólk í gisti vin-
áttu hjá Lngimundi Egilssyni,
bróðir hans sem hér er búsettur.
Þetta fólk er nú komið alt heim
til sín aftur til Brandon Man.
Miss Alda Pálsson kom hing-
að frá Toronto til að heimsækja
foreldra sína hér, Mr. og Mrs.
Jónas Pálsson. Eins og kunnugt
er, þá útskrifaðist Miss Pálsson
síðastliðið vor frá “Senior
School, of the Toronto Conserva
tory of Music”, með frábærilega
góðum vitnisburði. Hefir hún
tekið kennarastöðu þar, svo
framtíðar heimili hennar verður
í Toronto.
Dr. og Mrs. B. H. Olson frá
Winnipeg voru hér á ferðinni,
og á Vancouver voru þau í gisti
vináttu hjá Mr. og Mrs. Gunn-
ari Guðmundssyni og Dr. Thora
Thorsteinsson Smith, er nú í
San Francisco og Berkley í Cali
forninu til framhalds náms í
söngmenntun sinni.
Þann 26. júlí lést hér á sjúkra-
húsi Evilyn Árnason, 26 ára
gömul, dóttir Mr. og Mrs. Stef-
án Árnason. Hana lifa ásamt
foreldrunum, fimm systur og
sex bræður. Jarðarförin fór
fram í utanfararstofu Center og
Hanna, 28. júlí og var hin virðu-
legasta. Útfararstofan var þétt-
skipuð af bæði íslendingum og
annara þjóða fólki. Kistan var
þakinn í blómum, og alt í kring
sem vinir og vensla fólk hafði
sent. Séra A. E. Kristjánsson frá
Blaine Wash. þjónaði við jarðar-
förina.
Þann 27. júlí, lágu allar leið-
ir íslendinga til Blaine, hér um
slóðir, á Íslendingadaginn sem
þar var haldinn þann dag. Frá
Hancpuver fóru fleiri en nokk-
urntíma áður. Nefndin hafði
leigt — Chartered — þrjá fólks-
flutningsbíla til að flytja fólk
þangað fram og til baka. Var
þetta hátíðahald það fjölmenn-
asta og besta sem þar hefir ver-
ið haldið. Veðrið var ákjósan-
legt og allir skemtu sér vel. —
Eg býst við að skrifari nefndar-
innar, eða einhver annar birti
skýrslu um þetta hátíðahald í ís-
lenzku blöðunum. Efalaust verð-
ur ræða Judge Lindals birt í
blöðunum, því hún á erindi við
alla Islendinga. Þetta hátíða-
hald var hið ánægjulegasta og
skemtilegasta í alla staÖi. Það
var menningarbragur á öllu
sem þar fór fram.
Nú get ég skrifað um íslenzka
elliheimilismálið eins og mig
hefir langað til að geta gjört oft
áður. Nú er það málefni komið
á réttan kjöl. Nefndin hefir
fullgert samninga um kaup á
stóru húsi og lóðinni sem það
stendur á. Verður þetta hús efa-
laust til í haust, til að taka á
móti tuttugu til tuttugu og fimm
manns til gistingar þar, til að
byrja með. Nú vonast nefndin
eftir því, að allir sem ekki hafa
ennþá greitt loforð sín til féhirð
is, gjöri það nú þegar, eins allir
þeir sem hafa í hyggju að
styrkja þetta fyrirtæki, gjöri
það nú þegar. Nú er ekki lengur
eftir neinu að bíða. Sjálfsagt
gefur nefndin nú skýrslu til al-
mennings um framkvæmdir sín'
ar í þessu málefni.
Eg vil leggja það til, að hætt
verði að tala um elliheimili
fyrir gamla fólkið, en það verði
kallað “íslenzka öldungaheimil-
ið”. — Mér finst það eiga hér
betur við.
S. Guðmundsson,
Thule Ship Agency !"<=■
11 Broadway, New York, N.Y.
umboðsmenn fyrir
h.í. EIMSKIPAFÉLAG ISLANDS
(The Icelandic Steamship Co. Ltd.)
FLUGFÉLAG ÍSLANDS
(The Icelandic Airways Ltd.)
Vöru- og farþegaflutningur frá
New York og Halifax til íslands.
H. J. STEFANSSON
Life, Accident and Ilealth
Insurance
Representi ng
THE GREAT-WEST EIFE
ASSURANCECOMPANY
Winnipeg, Man
Phone 96)144
DR. A. V. JOHNSON
Den tlat
506 SOMERSET BUILDING
Telephone 97 932
Home Telephone 202 398
Talslmi 95 826
Heimilis 53 893
DR. K. J. AUSTMANN
Sérfrœðingur i augna, eyrna, nef
og kverka sjúkdómum.
215 Medical Arts Bldg.
Stofutími: 2.00 til 5.00 e. h.
DR. ROBERT BLACK
Sérfrceðingur i augna, eyma,
ncf og hdlssjúkdómum.
416 MEDICAL ARTS BLDG
Graham and Kennedy St.
Skrifstofusími 93 851
Heimasími 42 154
EYOLFSON’S DRUG
PARK RIVE^, N. DAK,
íslenzkur lyfsali
Fólk getur pantað meðol og
annað með pósti.
Fljót afgreiðsla.
A. S. B A R D A L
848 SHERBROOK STREET
Selur líkkistur og annast um út-
farir. Ailur útbúnaður sá bezti.
Ennfremur selur hann allskonar
minnisvarða og legsteina.
Skrifstofu talsími 27 324
Heimilis talsími 26 444
Geo. R. Waldren, M. D.
Physician and Surgeon
Cavalier, N. D.
Office Phone 95. House 108.
DCINCE/Í
MESSENGER SERVICE
Við flytjum kistur og töskur,
húsgögn úr smærri Ibúðum,
og húsmuni af öllu tæi.
58 ALBERT ST. — WINNIPEG
Slmi 25 888
C. A. Johnson, Mgrr.
TELEPHONE 94 358
H. J. PALMASON
and Company
Chartered Accountants
1101 McARTHUR BUILDING
Winnipeg, Canada
Phone 49 469
Radio Service Specialists
ELECTRONIC LABS.
H. THORKELSON, Prop.
The most up-to-date Sound
Equipment System.
130 OSBORNE ST., WINNIPEG
G. F. Jonasson, Pres. & Man. Dir.
Keystone Fisheries
Limited
404 SCOTT BLOCK SÍMI 95 227
Wholesale Distributors of
FRESH AND FROZEN FISH
Manitoba Fisheries
WINNIPEG, MAN.
T. Bercovitch, framkv.stj.
Verzla 1 heildsölu með nýjan og
frosinn flsk.
303 OWENA STREET
Skrifst.slmt 26 365 Heima 66 462
RUDY’S PHARMACY
COR. SHERBROOK & ELLICE
We Deliver Anyuihere
Phone 34 403
Your Prescriptions called for
and delivered.
A complete line of baby needs.
Dr. S. J. Jóhannesson
215 RUBY STREET
(Beint suður af Banning)
Talsiml 30 877
Viðtalstími 3—5 eftir hádegi
DR. E. JOHNSON
304 EVELINE STREET
Selkirk, Man.
Office hrs. 2.30—6 p.m.
Phones: Office 26 — Res. 230
Office Phone Res Phone
94 762 72 409
Dr. L. A. Sigurdson
526 MEDICAL ARTS BLDG.
Offlee Hours: 4 p.m.—6 p.m.
and by appolntment

Drs. H. R. and H. W.
TWEED
Tannlæknar
406
TRUSTS
TORONTO GEN.
BUILDING
Cor. Portage Ave. og Smith St.
PHONE 96 952 WINNIPEG
DR. J. A. HILLSMAN
Surgeon
308 MEDICAL ARTS BLDG
Phone 97 329
Dr. Charles R. Oke
Tannlæknir
For Appointments Phone 94 908
Office Hours 9—6
404 TORONTO GEN. TRUSTS
BUILDING
283 PORTAGE AVE.
Winnipeg, Man.
SARGENT TAXI
PHONE 34 556
For Quick Reliatile Service
J. J. SWANSON & CO.
LIMITED
308 AVENUE BLDG WPG.
Fasteignasalar. Leigja hús. Ot-
vega peningalán og eldsábyrgð.
bifreiðaábyrgð, o. s. frv.
PHONE 97 538
Andrews, Andrews,
Thorvaldson and
Eggertson
Lögfrœðingar
209BANK OF NOVA SCOTIA BG.
Portage og Garry St.
Sími 98 291
GUNDRY PYMORE
Limited
Britlsh Quality Fish Netting
60 VICTORIA ST„ WINNIPEG
Phone 98 211
Manager T. R. THORVALDSON
Your patronage will be appreclated
CANADIAN FISH
PRODUCERS, LTD.
J. H. PAQE, Managing Director
Wholesale Distributors of Frish
and Frozen Fish.
311 CHAMBBRS STREET
Offlce Ph. 26 328 Res. Ph. 73 917
H
H AGBORG II
FUEL CO. «
Dial 21 331 J£Fíí) 21 331