Lögberg - 13.11.1947, Blaðsíða 1

60. ÁRGANGUR WINNIPEG, MANITOBA, 13. NÓVEMBER, 1947 ' NOMER 45
ERINDI UM J. MAGNÚS BJARNASON
Flutt á Frónsfundi í Winnipeg
3 I. marz I 947 af G. J. Oleson
Þessi fáu og ófullkomnu orð
sem ég flyt hér í kvöld verður
ekki forseta Fróns, Frónsnefnd-
inni né mér sjálfum til neins
vegsauka. Eg hefi aldrei komist
svo hátt, einu sinni að komast
í tölu smærri spámannannna sem
ræðumaður. Eg get ekki talið
það að ég hafi nokkurn tíma
flutt ræðu meðal íslendinga í
Winnipeg, og áreiðanlega kem-
ur það ekki fyrir aftur. Eg hefði
átt að hafna þessu boði þar sem
Tryggvi er forseti Fróns, og ýms
ir mundu segja að ég væri að
nota stöðu hans til að koma sjálf
um mér á framfæri, ég gjörði
það einu sinni áður er líkt stóð
á. Mér var boðið að flytja er-
indi á Frónsmóti fyrir nokkrum
áfum síðan er Tryggvi var skrif
ari Fróns e nþá hafnaði ég því.
En í þetta sinn varð það nú
úr að ég tók boðinu, ég er í raun
og veru gefinn fyrir félagsstarf-
semi, og ég er íslendingur, þó
fæddur í þessu landi, og elski
Canada öðrum löndum framar.
En ég ólst upp í íslenzku andr-
úmslofti, við íslenzkan hugsun-
arhátt, og íslenzku marki er ég
brendur. Þá kórónu mun ég til
grafar bera, hvert svo sem sálin
fer, ef hún er nokkur, og aðra
kórónu mun ég ekki hljóta. En
allir Islendingar eru ekki eins,
þar kennir margra grasa. — Jón
Sigurðsson, Bárður á Búrfelli og
Víga hrappur, voru allir íslend-
ingar.
En þó ég sé Islendingur er ég
stoltur af því að vera Canada-
maður, og vegsauki að vera
þegn í hinu Brezka heimsveldi,
hvers ljós þrátt fyrir alt og alt
hefir skinið skærar og lýst út
um öll lönd jarðar, betur en ljós
Hamingjuóskir til
LÖGBERGS
á sextíu ára afmælinu
1888-1948
K. J BACKMAN, M.D.
PHONE 96 731 s
703-4 McARTHUR BLDG. WINNIPEG, MAN.
Hamingjuóskir til
LÖGBERGS
á sextíu ára afmælinu
1888 - 1948
Thorgeirson Company
PRINTERS
532 AGNES ST. PHONE 30 971 WINNIPEG
Congratulations to
LÖGBERG
on its sixtieth anniversary
1888 - 1948
KOWALSON'S
SELKIRK MANITOBA
nokkurar annara þjóðar. Við
höfum heyrt mikið um þjóð-
rækni á síðastliðnum aldarfjórð
ungi, og við höfum átt í fórum
okkar mikið af þjóðrækni, og
margar tegundir þjóðrækni, yf-
irborðs þjóðrækni, þjóðræknis-
gorgeir, hagsmuna-þjóðrækni,
og svo mikið af sannri, heil-
steyptri þjóðrækni.
Þjóðrækni er ekki séreign Is-
lendinga. Allar þjóðir frá upp-
hafi vega hafa beitt því slagorði
ósleitilega í baráttu lífsins, oft
misbrúkað það og beitt því oft
og einatt til hins verra. Konung-
ar og valdhafar þjóðanna _ um
órofa aldur hafa beitt þjóðrækn-
inni til einstaklings hagsmuna
og frama, og mörg stríð og
styrjaldir hafa verið háð í nafni
hennar og tuga þúsunda manns-
lífa hefir verið fórnað á því alt-
ari. Eg hygg að við Islendingar
séum ekki hreinir og syndlaus-
ir í þjóðræknis-baráttunni þó
ekki höfum við mannslífum
fórnað í þjóðræknis-baráttunni
í hinni trúarlegu baráttu sem og
í þjóðrækni höfum við all-mikið
af yfirborðshugsun, sú skepna
kemur víða fram í mannlegri
starfsemi okkar á meðal, og þó
hægt sé að segja það sama um
aðra þjóðflokka, þá erum við að
engu bættari.
Margt gott hefir Þjóðræknis-
félagið unnið, og deildin Frón,
sem hefir staðið í broddi fylk-
ingar, er orðin þjóðkunn fyrir
Fróns-Mótið se mnú er orðið
nokkurskonar allsherjarþing fyr
ir Vestur-íslendinga. Sem eins
og bjartur eldur lýsir út um
allar byggðir íslendinga hér í
skammdeginu á vetrum. Þá hef-
ir Icelandic Canadian klubbur-
inn borið merkið hátt og unnið
sér orðstýr með tímaritinu og
Iceland Thousand Years o. flr.
En í kvöld langar mig til að
minnast sérstaklega eins besta
þjóðræknismannsins sem ég
hefi haft kynni af, og sem þið
öll kannist við. Hann er nú dá-
inn. Það er skáldið og rithöfund
urinn, mannvinurinn og prúð-
mennið, Jóhann Magnús Bjarna
son, sem alkunnur er — eða ætti
að vera — öllum Islendingum,
bæði austan hafs og vestan, þó
hefi ég mætt íslendingum og það
merkum mönnum, og er það síst
til sæmdar, sem lítil eða engin
deili hafa vitað af þessum
manni, en spurt með forundrun
“hverslags maður er það”. Eg
þekti manninn lítið persónulega
og alls ekki fyr en á síðari ár-
um. Eg er ekki skáld eða lista-
maður, og hefi ekki dregið mig
í dilk með slíkum mönnum eða
öðru stórmenni, til þess hefi ég
þekt íslenzka hugsjón og eðli of
vel. En Jóhann Magnús Bjarna-
son langaði mig öðrum fremur
að sjá og kynnast. Frá því ég
man eftir, heyrði ég talað um
hann. Heyrði ég föður minn og
aðra tala um hann og Málfríði
systir hans, með mikilli aðdáun
á meðan við vorum í Nýja ís-
landi, en það eru nú um 55 ár
síðan við fórum þaðan. Eg man
eftir snemma á tíð tveimur
kvæðum hans “Grími frá
Grund” og “Sögunarkarlinum”,
lærðum við Guðrún systir mín
þessi kvæði frá upphafi til enda
og þótti matur í. Jóhann Magnús
Á ÁSÖLDUNNI
Kliðhenda
Frumskóg eg á með ótal laufa krónum;
Orkestur gamalt, fremra hinum nýju.
Hingað eg kem að heyra symfoníu..
Hörgull er ekki á ljúfum lit á tónum.
Nóg er af lúðrum, fjaðrapípum, flautum,
Fiðlum frá dvergum upp í bassatröll.
Boðlegt er þeirra spil, í himnahöll.
Frumstæður hljómur fer með himinskautum.
Andi minn vill í svona hljómi synda,
Svífa með straumi, óravegu fara;
Skógur í nánd á furðu fjarlæg hljóð.
Á hann er leikið höndum himinvinda.
Hvenær sem lygnir, verður tónafjara.
Hvassviðrið gerir stórsöngs steypiflóð.
Guttormur J. Guttormsson.
Congratulations tó
LÖGBERG
on its sixtieth anniversary
1 888 - 1 948
(rescent (reamery (o. Limited
PHONE 37 101
542 Sherburn St. Winnipeg. Manitoba
Bjarnason er Austfirðingur og
ætti síst að vera lakari fyrir
það, hann mun hafa komið vest-
ur um 1875 og var nokkur fyrstu
árin í íslenzka landnáminu í
Nova Scotia og verður um
ókomna tíð lifandi minnismerki
þess landnáms.
Hann kom hér vestur á frum-
býlingsárum Winnipeg-Islend-
inga, hann lagði fyrir sig kenslu
starf og mun hafa verið til þess
starfs kjörin fyrir Guðs náð. Eg
hefi kynst á lífsleiðinni þó
nokkrum af nemendum hans,
og það er eins og það bregði
ljóma um andlit þeirra, er hans
er minst.
Á æskuskeiði mun hann hafa
byrjað á að yrkja og skrifa, sá
eiginlegleiki var honum í blóð
runnin. Fyrsta ritið sem hann
gaf út, mun hafa verið “Sögur
og kvæði”, fékk það ómildan
dóm hjá Jóni Ólafssyni ritstjóra
“Heimskringlu”, en mig minnir
— ég fer hér algjörlega eftir
minni — að í enda ritdómsins
klykti hann út með því að segja,
“að þarna gæti nú samt skeð að
væri til ofurlítil lyrisk skáld-
gáfa. Harðir og órýmilegir dóm-
ar eldri íslendinga til hinna
yngri, sem eru að hefja lífsbar-
áttuna, mun ekki all-sjaldan
hafa átt sinn þátt í því að efni-
legir ungir Islendingar hafa
horfið frá íslenzkri félagsstarf-
semi, og þannig tapast Islending
um. En Magnús Bjamason lét
ekki á sig bíta þó móti blési. —
Hann fann hitann í blóðinu, og
kraftinn hjá sér, og hann hélt
áfram að yrkja og skrifa og
læra. Og það mundi sanni næst,
að hefði hann tilheyrt — stór
þjóð — þá hefði hann ekki ein-
ungis orðið heimsfrægur maður
fyrir skáldlistina, heldur og sitt
andlega manngöfgi og prúð-
mennsku. Hann hefir gefið út
ljóðmæli og fjölmargar sögur:
“Eiríkur Hanson”, “Brazilíu-far-
arnir”, “Vornætur á ElgsheiO-
um”, “Haustkvöld við hafið” og
í Rauðarárdalnum” í Syrpu, auk
þess fjölda af ritgjörðum og
sögum á víð og dreif í blöðum
og tímaritum samtíðarinnar, en
hans mesta verk mun þó vera
“dagbókin” hans sem hann hélt
í nær 45 ár. Mig minnir hann
segði mér að hann hefði byrjað
hana 1902. Kennir þar óefað
margra grasa og fagurra blóma.
(Framh. á bls. 20)
*
Congratulations to
LÖGBERG
on its sixtieth anniversary
1 888 - 1 948
Acccce Gaeage
K. O. EINARSON, Proprietor
ARBORG MANITOBA
Congratulations to
LÖGBERG
on its sixtieth anniversary
1 888 - 1 948
BURKE’S BAKERY
EILEEN BURKE
CAVALIER NORTH DAKOTA
Congratulations to
LÖGBERG
on its sixtieth anniversary
1 888 - 1 948
Edinburg Paying&ReceivingStation
CITIZENS STATE BANK OF LANKIN
LANKIN, NORTH DAKOTA
N. ORDAHL, Manager