Lögberg - 13.11.1947, Blaðsíða 6

22
LÖGBERG, FIMTUDAGINN 13. NÓVEMBER, 1947
Samband trúar, siðgæðis og listar
(Framh. af bls. 19)
réttri bara einkunn, sem vér
mennirnir gefum hinu nytsama
og góða. — Þegar vér dáumst að
vexti hests eða hunds og köllum
hann fagran, þá felur þetta lýs-
ingarorð í sér viðurkenningu á
því, að vöxturinn gefi til kynna,
að viðkomandi sé einkar vel fall-
inn til að inna af hendi það hlut-
verk, sem honum er ætlað. Og
þannig er um allar aðrar lífver-
ur. Ef vér uppgötvum einhverja
veilu í byggingarlagi dýrs eða
jurtar, sem dregur úr hæfninni
til að spjara sig í lífsbaráttunni
eða til að vinna það gagn, sem
þörfin krefur, þá köllum vér veil
una jafnfrámt fegurðarlýti. —
Og eins og háttað er sambandi
hins fagra og nytsama, eins er
um samband hins fagra og góða.
Vér dáumst að tignarlegum fjöll
um, fossandi ám og sólroða í
skýjum og köllum þetta fagurt,
eingöngu vegna þess, að það hef-
Congratulations to
LÖGBERG
%
on its sixtieth anniversary
1888 - 1948
Woodward’s Bakery
CHAS. F. WOODWARD
613 SARGENT AVE.
PHONE 24 894
I
Congratutations to
LÖGBERG
on its sixtieth anniversary
1888 - 1948
Dr. T. Greenberg
814 Sargenl Avenue
WINNIPEG
MANITOBA
Congratulations to
LÖGBERG
on its sixtieth anniversary
1888 - 1948
JOE BALCAEN
TELEPHÖNE 212
SELKIRK. MANITOBA
ir hefjandi og bætandi áhrif á
sálir vorar.
Náttúran sjálf á í fórum sínum
eftirtektarverð og augljós dæmi
upp á það, að hinn mikli höfund
ur lífsins ætli fegurðinni og list-
inni að standa í þjónustu þróun-
arinnar. Af slíkum dæmum vil
ég aðeins nefna hér litskrúð blóm
anna. Ef það væri gert af manna
höndum, myndi það vera kallað
hin fegursta list. Þér vitið, hvað
höfundur lífsins ætlast fyrir með
þessari list — vitið, hverju hin-
um undurfögru litum blómanna
er ætlað að koma til vegar. —
Þeim er ætlað að lokka á vett-
vang flugurnar, þernur æxlunar-
innar. Hversu mjög myndi ekki
lærðum náttúrufræðingi bregða
í brún, ef hann uppgötvaði ein-
hvern dag, að blóm einhverrar
jurtar hefði skrýðzt litum, sem
lokkuðu að sér skorkvikindi,
sem grönduðu frjóum hennar.
Hann mundi kalla slíkt næsta
ónáttúrlegt fyrirbæri. Ber ekki
fagurfræðingnum að hafa hlið-
stæða afstöðu um nytsemi list-
arinnar? Er ekki listamaður,
sem veldur með verkum sínum
andlegum kyrkingi í mannlífinu,
álíka ónáttúrlegt fyrirbæri eins
og blóm, sem tæki upp ilm eða
lit, sem færi frjóum þess að
voða?-------
— Vandlega íhugun á eðli lisÞ
vinna að því að fegra og bæta
lífið. Krafa lífsins um þetta hlut
verk hennar er svo rík, að listin
er dæmd til að veslast upp, ef
hún reynir að bregðast því. —
Tímabil, sem eru mjög hugsjóna
snauð o gslá slöku við ræktun
bæði trúar og siðgæðis, fóstra
sjaldan mikla listamenn. Það er
ekki hægt að skapa virkifegt
listaverk fyrir mann, sem ekki
er á valdi spámannlegrar hrifn-
ingar. Sé listamanninum svona
nokkur veginn sama um hvern-
ig allt veltur, ná verk hans ekki
tökum, hversu mikilli formleikni
sem hann á yfir að ráða. Þau
verða eins og hljómandi málm-
ur og hvellandi bjalla. Og þó að
listamennirnir reyni að fela tóm
leikann með því að breyta í sí-
fellu um form — láta hvern is-
mann reka annan — kemur það
ekki heldur að haldi. — Formið
er þegar allt kemur til alls ekki
annað en form — umbúðir —
sem verða næsta þýðingarlitlar,
ef innihaldið — andann vantar.
Á tímabilum andlegrar hnign
unar og hugsjónadeyfðar er
venjulega reynt að gera sem
mest úr forminu á öllum svið-
um. Svo langt er stundum geng-
ið, að listamenn telja sér það til
fremdar, að hafa valið sér hvers-
dagsleg og lítilmótleg viðfangs-
efni, ef bara meðferðin hefir tek-
izt glæsilega frá formsins hlið.
— Slík verk hafa raunverulega
lítið gildi fyrir listina, og þó enn-
þá minna fyrir lífið. — Það er
því miður til nóg af endlegri
smæð og hversdagsleik í mann-
heiminum. Þjóðfélögin ættu eigi
að þurfa að kosta menn sérstak-
Mér er ánægja í að vera í tölu þeirra er
tækifæri eiga á að óska Lögbergi til heilla
og hamingju á sextíu ára afmæli þess og
árna því gæfu og gengis í framtíðinni.
Akuryrkju Verkfæra Sali.
Umboðsmaður f y r i r hin
ágælu John Deere akuryrkju
verkfærL Sel og hið víþekta
Norlh Star Bensín og Oliu.
A. ANDERSON
PHONE 11
BALDUR, MANITOBA

lega til að sýna sér hann. Mann-
lífið græðir lítið á því, þó að
skáldin taki hverja pólýfótó
myndina af annari af hversdags
lífi lítilfjörlega manna. Hlutverk
listarinnar er annað og meira en
hlutverk ljósmyndavélarinnar.
Listin á ekki að hjálpa til að gera
mennina samdauna smæð og
hversdagsleik, heldur á hún að
vera þeim sem skínandi viti,
sem hjálpar þeim upp úr smæð
og hversdagsleik og beinir för
þeirra í áttina til fegra og betra
lífs. — Það er þess vegna, sem
Grikkir hinir fornu létu skáld-
fákinn Pegasus vera með vængi,
að þeir ætluðu honum að ferðast
ofar hversdagslífinu.
En til þess að geta leyst af hönd
um þetta hlutverk listarinnar,
þurfa skáldin að vera þess megn-
ug að draga upp í verkum sínum
myndir af fleiru en tómum and-
legum smælingjum. Þau verða
að geta skapað menn, sem geisla
frá sér andlegum krafti og birtu,
menn, sem kunna að elska og
kunna að fórna — menn, sem
megna að hrífa njótendur lista-
verksins og verða þeim að ást-
fólgnum fyrirmyndum. — Þetta
geta skáldin ekki, ef þau skortir
sjálf tilfinningu trúar og kær-
leika, sannleika og réttlætis. Eng
inn maður megnar að skapa neitt
sem er æðra því, sem býr í hon-
um sjálfum.
— Eg gat um það í upphafi
þessa máls, að tímabil mikillar
hugsjónardeyfðar og almenns
siðferðilegs slappleika gerðu list-
inni erfitt um vik með viðfangs-
efni sín. Sem betur fer hefir sag
an sýnt, að slík tímabil standa
sjaldan mjög lengi yfir. í hvert
sinn sem mannkynið hefir í mjög
stórum stíl — svo sem nú hefir
verið um hríð — reynt að lítils-
virða og traðka á andlegum meg-
inmálum, hefir það bráðlega kall
að yfir sig þjáningar, sem hafa
knúð mennina til afturhvarfs til
hærri stefnumiða og göfugra líf-
ernis. — Slíkar þjáningar hafa
nú dunið á mannkynið um hríð
og vonandi er afturhvarfið ekki
langt undan. — Nú er hið mikla
tækifæri skáldanna 1>il að varða
hina nýju leið. Nú er tækifæri
til að endurvekja með hinni synd
þjáðu kynslóð drauminn um
Guð og kærleikann og dyggðina
— drauminn, sem mannkynið
getur ekki verið án. — Ef það
tekst, mun friður og farsæld aft-
ur byrja að brosa við mönnum.
— Og þá munu líka hinir stýfðu
vængir Pegasusar skjótlega taka
til að vaxa á ný. Þá munu ef til
vill verða til tónverk á móts við
Matteusarpassíuna og níundu
hljómkviðuna og þá munu ef til
verða til ný ljóð, sem jafnast á
við Ijóðin um Gretu við rokkinn.
— Og þá mun ungur menntamað
ur sennilega ekki hneykslast á
því, þó að falsað nafn á víxli geti
orðið þungamiðjan í atburðaröð
í leikriti.
Pétur Magnússon.
Kirkjuritið, maí, 1947.
Congratulations tö
LÖGBERG
on its sixtieth anniversary
1888 - 1948
THE PRATT KARDWARE
HOUSEHOLD AND GENERAL HARDWARE
PORTAGE AT ARLINGTON PHONE 37 783
Hamingjuóskir til
LÖGBERGS
á sextíu ára afmælinu
1 888 - 1 948
*
é
Rumford Limited
Cor. Home and Wellington
WINNIPEG MANITOBA
Hamingju óskir
til Lögbergs
í tilefni af Sextíu ára afmæli þess
frá
Chei Mariinson sem selur
allar legundir aí besiu mai-
vörur sem fáanlegar eru í
Norih Dakoia.
RED DWL AGENCY
FOOD STORE
CAVALIER
NORTH DAKOTA
Út breiddasta blaðið í Pembina
County, The Cavalier Cronicle sendir
kveðju sína og hamingju óskir til
Lögbergs á Sextugasta afmælis ári
þess, og árna því allra heilla.
The
Cavalier
Chronicle
CAVALIER
NORTH DAKOTA
A. E. WINLAW, Ráðsmaður.
. •