Lögberg - 13.11.1947, Blaðsíða 5

LÖGBERG, FIMTUDAGINN 13. NÓVEMBER, 1947
21
(Framh. af bls. 20)
an atburð, loks spyr Ben Red
þennan hugrakka mann um heim
ilisfang og þjóðerni og segir hon
um að án tafar verði honum
launað þessi drengilega fram-
koma.. — Þá svaraði hetjan ó-
kunna og mælti á góða ensku,
með útlendum hreim: “Herra
verkstjóri, ég legg aldrei líf mitt
í hættu í því skyni að ætlast til
launa fyrir, og kaupa mé^ lof og
þess vegna varðar engan um
nafn mitt og heimilisfang. En
þjóðerni mínu ber mér ekki að
leyna, fyrst ég er um það spurð-
ur”. — “Ertu Þjóðverji eða Rússi
eða hvað”, spyr Ben Red. — “Eg
er”, sagði hinn ókunni maður
hægt og stillilega, “ég er íslend-
ingur”. Hann gekk með hægð út
úr mannþrönginni og ofanbrekk
una. Og svo er þessi caga ekki
lengri, en það var þessi ókunni
íslendingur sem stuðlaði að því,
óbeinlínis, með.hugprýði sinni og
göfuglyndi, að ég fékk að vita
ýmislegt um ísland og íslenzkar
þjóðsagnir. — Kynntist þú þess-
um íslendingi, frú Norton,
spurði ég. “Nei, því miður sá ég
hann aldrei”, svaraði frú Norton.
“Og samt stuðlaði hann að því að
þú kyntir þér íslenzkar bókment-
ir?” “Já, hann stuðlaði að því ó-
beinlínis”. “Og með hvaða hætti
gat það orðið?” spurði ég.
Eg verð að segja þér aðra sögu.
Hún segir honum þá, að einn af
hinum þremur mönnum, sem ís-
lendingurinn bjargaði, hafi verið
faðir hennar, og voru átthagar
hans nálægt Toronto. Þar settist
hann að og kvongaðist. Hún segir
að hann hafi verið álitinn sérvit-
ur, en trölltryggur og þakklátur
fyrir alt sem honum var gott
gjört. Mintist iðulega íslendings-
ins með innilegum vinarhug og
þakklæti, og það var um hann
föður minn eins og Dufferin
jarl, að orðið íslendingur gat
aldrei vakið hjá honum neinar
hugsanir um hjarn og kulda.
“Nokkru áður en faðir
minn kvæntist, settust fáeinir
Islendingar að nálægt Barrie í
Ontario. Þangað fór hann stuttu
eftir að ég fæddist til þess að fá
sér vinnukonu. Hann kom heim
með íslenzka konu, smáa vexti
og halta, og hafði hún ungbarn
á handleggnum, hún hafði verið
gift hérlendum manni, og hafði
mist hann fáum mánuðum eftir
að þau fóru að búa, og hún átti
engan að. Hún er ekki sterk bygð
og þar að auki hölt, sagði móðir
mín, þegar hún sá íslenzku ekkj-
una með ungbarnið. Það er dag-
satt, sagði faðir minn, en íslenzki
maðurinn sem bjargaði lífi mínu
í kletta fjöllunum hafði styrkan
fót og traust hjarta. Og hún hefir
ungbarn á höncfunum, sagði móð
ir mín. Það er líka satt, sagði fað
ir minn, “en íslendingurinn, sem
lagði líf sitt í hættu fyrir mig,
mundi hafa alið upp öll þau
munaðarlausu börn, sem til eru á
jarðríki, ef hann hefði haft ástæð
ur og tækifæri til þess, og faðir
m i n n var nokkuð fastmæltur
þegar hann sagði það. Foreldr-
ar mínir eignuðust 8 börn, og ís-
lenzka ekkjan halta og veiklu-
lega, var þeim öllum eins og
bezta móðir. Hún hét Svanfriður
en vi ðsystkinin kölluðum hana
Auntie, og við elskuðum hana af
öllu hjarta* Hún var mér það
sama og Cummie (Alison Cunn-
ingham) varð skáldinu góða
Robert Louis Stevenson, Auntie
talaði ensku með mjög útlendum
hreim, því hún var um þrítugt
þegar hún kom til þessa lands,
og hafði aldrei inn fyrir skóladyr
komið. En enskan hennar hljóm-
aði í eyrum okkar eins og unaðs-
ríkur hljóðfærasláttur, því hún
sagði okkur sögur — sögur sem
voru fagrar, ljúfar og töfrandi,
eins og þýðustu vögguljóð, sögur
sem voru hreinar og hollar, og
hressandi eins og tærasta berg-
lind, sögur um göfugt og elsku-
legt huldufólk í glæsilegum
hamra borgum, og drengilega
útilegumenn í grænum afdölum
í bláum fjöllum. Sögur um góð
ar stjúpur og fríðar kóngsdæt-
ur og hreinhjartaðar hetjur. —
Sögur um hið góða, fagra og
sanna, sem ávalt vinnur að lok
um sigur á öllu illu. — ísland
varð í huga okkar barnanna að
einskonar undra landi fegurðar
og allsnægta, þar sem fólkið var
goðum líkt — var öllum þjóðum
framar að mannkostum, gáfum
og líkams atgerfi, — konurnar
eins og Pallas, Aþena og Freyja
og karlmennirnir eins og Apolo
og Baldur. Við börnin krupum
við kné þessarar elskulegu konu
og hlýddum á hana hugfangin
kvöld eftir kvöld, árið í kring
og drukkum í okkur alt það
besta, sem til er í íslenzkum
þjóðsögum að fornu o gnýju, og
þó lærðum við ekki eina einustu
setningu á íslenzka tungu. For-
eldrar mínir hlustuðu oft á þess
ar sögur, þó Auntie vissi það
ekki. Og faðir minn sagði einu
sinni við mig og móðir mína:
“Það var ísl. karlmaður er forð-
aði mér úr snjóskriðunni í kletta
fjöllunum, en það er íslenzk
kona sem er að bjarga börnun-
um mínum undan bóklegu
jökulhlaupi sem nú er að æða í
algleymingi yfir hálfan vestur
heim. Og ég held að faðir minn
hafi skilið til hlítar merkingu
þeirra orða se mhann notaði, —
og nú veiztu, hvernig það at-
vikaðist að ég kyntist íslenzkum
sögum, og af hverju mér er svo
tamt að minnast á þær í ritum
mínum, sagði frú Norton við
mig efti rlitla þögn. “og ég vona,
að þú sért mér samdóma um það,
að það sé alt því að þakka, að
hugprúður íslendingur var stadd
ur í námaþorpinu í klettafjöllun
um vorið 1879.
“Já”, sagði ég, “þú hefir án efa
rétt að mæla. — En má ég
Congratulations to
LÖGBERG
on its sixtieth anniversary
1888 - 1948
f
Muirs Drug Store Ltd.
JOHN CLUBB - H. W. MUIR
Phone 31 644 Home and Ellice
«
Hamingjuóskir til
LÖGBERGS
á sextíu ára afmælinu
1888 - 1948
P. HALLSON
714 ELLICE AVE. WINNIPEG
\
Hamingju óskir . . . —
í tilefni af Sextíu ára afmæli þess.
PYROFAX GAS FRIGIDAIRE APPLIANCES
SUPER MIX PAINTS PHILCO RADIOS
MAGIC CHEF GAS STOVES
Harðvöru verslun vor er hin fullkemnasta.
BERDAL and FEDJE
PHONE 64
spyrja þig að einu enn, frú
Norton?”
“Spurðu hvers þú vilt”, sagði
hún”.
“Hefir þig ekki langað til að
ferðast um nýlendur íslendinga
hér í Ameríku?” sagði ég. ”Hef-
ir þig aldrei langað til að sjá ís-
land?”
“Mig hefir oft sárlangað til að
sjá ísland og kynnast íslending-
um, því ég hefi enga aðra íslend
inga séð en Auntie og þig, en ég
hefi aldrei þorað að láta það eft-
ir mér”.
“Þorað?” át ég upp eftir henni.
“Við hvað ertu þá hrædd, frú
Norton?”
“Eg er svo hrædd”, sagði hún,
“ég er svo undur hrædd við það,
að ef ég sé ísland og kynnist
fleiri íslendingum — að ég fái
þá aðra hugmynd um hvort-
tveggja, að töfrakastalarnir mín-
ir, glæsilegu hrynji til grunna,
og að íslenzka þjóðin mín, hin
goðum líka, hverfi með öllu, og
að mig geti aldrei dreymt svo
dýrðlega drauma aftur — eða
skilur þú mig?”
“Eg held það”, sagði ég, og ég
fann að ég roðnaði í framan.
”Vel og gott”, sagði hún, og
það var glampi í augum hennar,
“og þá skulum við ekki minn-
ast á það meira.
Hér er sláandi mynd af hug-
sjóna-auðlegð skáldsins og þjóð-
rækni hans. Hann var mannvin-
ur, bar velvildarhug til allra
manna, hann var fyrst og fremst
alheimsborgari, en hann var ís-
lendingur að uppruna. Hann
sagði við mig með áherzlu, að
hann teldi sig vera Vestur-ls-
lending — og honum þótti vænt
um, þjóð sína eins, og faðirinn
elskar börnin sín framar öðr-
um, þá elskaði Magnús íslend-
inga framar öðrum, af því þeir
voru hans, og ekkert var honum
meira gleðiefni heldur en það
þegar Islendingar unnu sér
frama, en hann var alls ekki svo
hlutdrægur í hugsunum að telja
íslendinga fremri öllum öðrum
þjóðum. Hann fann til yfir öllu
því sem miður fór í fari landa
sinna, og roðnaði ef honum fanst
að íslendingur yrði sér til mink-
unar. Hann beitti pennanum
ósleitilega og dró upp fagrar
myndir í sögum sínum, mann-
dóms og manndáða. Hann óbein
línis eggjaði þá lögeggjan til
hugrekkis, manndáða, fóm-
færslu og óeigingjarnrar fram-
kvæmda í orði og verki. Hún er
ekki tilgangslaus sagan sem ég
las kaflann úr um íslendinginn
í námuþorpinu, og hún er ekki
tilgangslaus sagan af veiklulegu
konunni, höltu, sem var að
bjarga æskunni frá öðru jökul-
hlaupi, því miður hefir þetta
bóklega jökulhlaup nú náð til
íslands og er að vinna sín hermd
(Framh. á bls. 24)
Eg árna Lögbergi allra heilla
á Sextíu ára afmæli þess,
og þakka menningar verðmæti þau,
er það hefir fært oss
íslendingum á vegferð sinni
hér í landi,
og hvar annarstaðar sem það hefir til
þeirra náð og óska
því velgengni og vinsælda
í framtíðinni.
Minnist Islendingar í Argyle
byggð að ég hefi á reiðum
höndum allslags Akuryrkju
Verkfæri ferða og flutnings
bíla og aðra nauðsynja vöru,
sem þið þurfið á að halda.
HELGASON
SIMI 42-4
Manitoba. Canada
HELGI
Cypress River
ÖNNUMST
ALLSKONAR TRYGGINGAR
BÆÐIÁ SJÓ OG LANDI
* ★ SJÓVÁTRYGGINGAR
★ LfFTRYGGINGAR
"SJÓVA” * BRUNATRYGGINGAR
* REKSTURSSTÖÐVUNAR-
tryggt TRYGGINGAR
er vel ★ BIFREIÐATRYGGINGAR
tryggt
SJÓVÁTRYGGINGAFÉLAG
ISLANDS
\
CAVALIER, NORTH DAKOTA