Lögberg - 15.04.1948, Blaðsíða 1

PHONE 21 374 , . 3
SoIa vgsr
Cleaning
Inslitulion
61. ÁRGANGUR
WINNIPEG, FIMTUDAGINN 15. APRÍL, 1948
NÚMER 16
Framboðsþing Liberala í Norquay
Á miðvikudaginn þann 7. þ.m.
héldu Liberalar fjölment fram-
boðsþing í bænum Teulon til að
velja þingmannsefni fyrir hið
nýja sambandskjördæmi, Nor-
quay, sem nær yfir mikinn hluta
hins gamla Selkirkkjördæmis;
fyrir valinu varð Mr. R. J.
Wood í Teulon, glöggur maður
°g gegn> er gefið hefir sig um
langt skeið að héraðsmálefnum
og haft með höndum forustu
þeirra. Mr. Wood er borinn og
barnfæddur í áminstu kjördæmi,
og er því gagnkunnugur högum
þess.
Auk Mr. Woods tóku til máls
Ralph Maybank sambandsþipg-
maður. G. Halldórsson fylkisþing
maður, Peter Taraska, Irvin
Keith, Ed. Crawford og Harry
Veals.
*
Arekstur flugvéla
I fyrri viku gerðist sá atburð-
ur, að árekstur varð milli brezkr
ar flutningaflugvélar yfir Ber-
lín og rússneskrar hernaðarflug
vélar, er leiddi til þess, að fimtán
manns, er brezka flugvélin hafði
innan borðs, biðu bana; út af
þessu slysi stendur yfir bitur
deila, eigi aðeins milli hlutaðeig-
andi hernámsvalda, heldur og
milli stjórnarvalda Breta og
Rússa.
Rússnesku hernámsyfirvöld-
in í Berlín staðhæfa, að slysið
hafi stafað af því, að stjórnend-
ur hinnar brezku flugvélar hefðu
brotið viðurkendar umferðaregl-
ur í lofti; þessu mótmæla Bretar
stranglega sem staðleysu einni
og tjást þess albúnir, að halda
Rússum ábyrgum fyrir slysinu
og afleiðingum þess.
Skipt um flokka
Eitthvað um sextíu ítalskir
kommúnistar, sumir þeirra í
valdaaðstöðu, hafa sagt sig úr
kommúnistaflokknum og gengið
í hinn svonefnda kristilega jafn-
iðarmannaflokk, er núverandi
stjórnarformaður ítala, Gasberi,
veitir forystu. Þessir pólitísku
umskiptingar tjá sig nú fúsa til
að vinna að friðsamlegri viðreisn
ítölsku þjóðarinnar án byltinga
eða blóðsúthellinga.
Stórfé til vegabóta
Ráðherra opinbera verka í
Manitobastjórninni, Mr. Errick
F. Willis, *lagði fram í þinginu
um miðja fyrri viku, fjárhagsá-
ætlun fyrir stjórnardeild sína yf-
ir árið, sem nú er að líða; til
vegabóta innan vébanda fylkis-
ins, er ætluð langtum stærri
fjárhæð, en dæmi voru áður til,
eða hálf sjötta miljón dollara;
stærstu fjárhæðinni verður var-
ið til lagningar hinum nýja bíl-
vegi milli Winnipeg og Emerson.
Vegabætur þessar veita mikla
atvinnu og voru í mörgum til-
fellum óumflýjanlegar frá nauð
synlegu samgangna sjónarmiði
séð. —
Yfir höfuð virðist svo sem þess
um fyrirhuhguðu vegabótum sé
sanngjarnlega jafnað niður á
fylkið.
R. J. Wood
Nýjar bækur
ísafoldarprentsmiðja hefir
þann sið, að dreifa útgáfubókum
sínum á allt árið. Þær koma
nokkurn veginn jöfnum höndum
alla mánuði ársins, þess vegna
ber ekki jafn mikið á því og eila
væri, hve margar bækur prent-
smiðjan sendir frá sér árlega.
Nú eru nýkomnar frá útgáf-
unni þrjár bækur. Ein þeirra,
Landsyfirdómurinn 1300—1919
eftir dr. Björn Þórðarson, fyrr-
um fprsætisráðherra, var fylgirit
með bókum Sögkfélagsins fyrir
árið 1947, sem komu út rétt fyrir
jólin. Hinar bækurnar eru Mann
bælur eftir SteingrímArason
kennara og Á langferðaleiðum
eftir Guðmund Daníelsson. Stein
grímur Arason og Guðmundur
Daníelsson eru báðir þekktir rit
höfundar, hvor á sínu sviði. Bók
Steingríms er ávöxtur langrar
iðju, er hann hefir fórnað ævi
sinni og öllu starfi. En bók Guð-
mundar Daníelssonar er ferða-
saga. Sumarið 1945 fór hann til
Ameríku og ferðaðist þá yfir
þvera álfuna frá hafi til hafs, sá
margt og segir djarflega og
skemmtilega frá því, sem fyrir
augu og eyru ber.
Þetta eru fallegar bækur,
myndum skreyttar.
Vísir, 24. febr.
Prófkosningar
Við nýlega afstaðnar prófkosn
ingar í Wisconsinríkinu varð-
andi forsetaefni Republicana,
gekk Harold E. Stassen, fyrrum
ríkisstjóri í Minnesota, sigrandi
af hólmi með all-miklu afli at'-
kvæða um fram þá General
Canada
og Marshall-hjálpin
Þó enn séu eigi nákvæmar
fregnir við hendi, er nokkurn
veginn víst talið, að þau hlunn-
indi, sem Canada komi til að
verða aðnjótandi af Marshall-
hjálpinni, verði einkum fólgin í
því, að Bandaríkjastjórn borgi í
amerískum dollurum fyrir mik-
ið af þeirri matvöru, sem cana-
dísk stjórnarvöld ætla Bretum
á næstu mánuðum; mun þetta,
ef til virkra framkvæmda kem-
ur, balta all-verulega úr þurð
amerískra dollara í þessu landi,
er þess getið til, að verðmæti
slíkra vara geti hlaupið upp á
40 miljónir dollara á mánuði;
frétt þessi hefir vakið almennan
fögnuð á Bretlandi, engu síður
cn hér í landi.
Bretum liggur afar mikið
matvælum, en eins og sakir
Douglas MacArthur og Thomas ' =tanda, er þeim óhægt um vik að
Dewey ríkisstjóra í New York. j borga fyrir þau í dollurum.
Kunn skáldkona á leið til Winnipeg
Hækkun farmgjalda er gengin í gildi
Á miðvikudaginn í fyrri viku
kunngerði sambandsstjórn, að
hún blandaði sér eigi inn í þá
hækkun farmgjalda, 21 af hundr
aði, er samgönguráðið í Ottawa
nýlega veitti megin járnbrautar
félögunum tveimur, The Cana-
dian Pacific og Canadian Natio-
nal Railways.
Járnbrautarmálaráðherrann
kvað stjórnina ekkert hafa við
það að athuga þó áfrýjun kæmi
fram í málinu og lét þess jafn-
framt getið, að stjórnin hefði
þegar ákveðið, að fela samgöngu
ráðinu á hendur alsherjar rann-
sókn á flutningsgjöldum í land-
inu með það fyrir augum, að
bæta úr misfellum eða farm-
gjalda-ójöfnuði þar, sem slíks
kynni að verða vart; hlutaðeig-
andi ráðherra lét þess jafnframt
getið, að slík rannsókn gæti ef til
vill staðið yfir í tvö ár, eða því
sem næst.
Frú Elínborg Lárusdóliir
1 dag leggur af stað frá Reykja
vík áleiðis til Winnipeg, skáld-
sagnahöfundurinn kunni og mik
ilvirki, frú Elínborg Lárusdóttir,
er dvelja mun hér um slóðir í
sex vikna tíma eða svo. Frú Elín
borg er ættuð úr Skagafirði, ná-
komin frænka þeirra Péturson-
bræðra, Dr. Rögnvaldar heitins,
Ólafs og Hannesar, sem búsettir
eru í þessari borg; hún er ein af
mikilvirkustu rithöfundum sinn
ar samtíðar á Islandi, frásagnar
stíll hennar er með öllu hispurs-
laus, málfar ágætt, og bækurnar
mótaðar heiðríkum hugsunum;
þær eru hollur lestur hverjum
sem er. Frú Elínborg er gift
séra Ingimar Jónssyni, er nú
skipar skólastjóraembætti í
Reykjavík. — Lögberg býður frú
Elínborgu velkomna til borgar-
innar.
Menningarsamvinna
Norðurlanda
íslenzkir fulllrúar í Slokkhólmi
A Föstudaginn var tóku þeir
sér far ílugleiðis til Stokkhólms
prófessorarnir Sigurður Nordal
og Óiafur Lárusson. Fóru þeir á
vegurn ríkisstjórnarinnar þang-
að, tii þess að sitja þar fund
samvinnunefndar Norðurlanda
í menningarmálum.
Nefndarskipun þessi mun eiga
upptök sín í þingmannasam-
bandi Norðurlanda. En nefndin
ekki komið saman fyrri en eftir
fund utanríkisráðherra Norður-
landa, er haldinn var í Stokk-
hólmi í hitteðfyrra. Islendingum
hefir verið ' boðin þátttaka í
nefndarstörfunum. En ekki hafa
verið tök á að senda fulltrúa
héðan á fundi nefndarinnar
fyrri en nú.
Verkefni þessarar nefndar eru
m. a. að koma á stúdentaskiftum
á milli þjóðanna og skiftum á
öðrum nemendum, með gagn-
kvæmum námsstyrkjum. Enn-
fremur á nefndin að hafa með
höndum samræming og leið-
rétting á námsbókum o., fl.
Fundur nefndar þessarar átti
að vera dagana 23—24. febr.
Bœklingur á ensku um
skilyrði til vetrar-
íþrótta á íslandi
Ferðaskrifstofan hefir nýlega
gefið út smárit, sem er á ensku
og nefnist Winter Sports in
Iceland. Má það ekki seinna
vera að slík auglýsingarit sé gef
ið út um ísland, því eins og sagt
hefir verið frá í Tímanum ríkir
mikill áhugi í Bretlandi fyrir
skíðaferðum hingað til lands. —
Hefir Ferðaskrifstofunni daglega
borizt fjöldi bréfa með fyrir-
spurnum viðvíkjandi skíðaferð-
um Breta hingað til lands.
Bæklingurinn, sem hefir nú
hefir verið sendur til Englands,
hefir inni 'að halda ýmsar upp-
lýsingar, sem koma að góðum not
um fyrir þá, er hafa í hyggju að.
koma hingað en vilja kynna sér
aðstæður vel áður. 1 honum er
að finna ítarlegar kostnaðará-
ætlanir, upplýsingar um helztu
skíðasvæðin í nágrenni Reykja-
víkur og Akureyri, lýsing á veð-
urfari og fleira. Allmargar
myndir prýða bæklinginn, en
yfirleitt eru þær ekki heppilegar
til að prýða auglýsíngarit, þó
margar þeirra séu vel gerðar.
Vísir, 4. marz.
Uppþot í Columbia
Rétt um þær mundir, sem
þjóðabandalagið ameríska, Pan
American Conference, hafði
sezt á rökstóla í höfuðborg
Colombiaríkisins í Suður-Amer-
íku, Bogota, til þess að ræða um
samvarnir og önnur sameiginleg
hagsmunamál, var gerð þar til-
raun til stjórnarbyltingar, er
mistókst, en kostaði engu að síð-
Ur um 1000 mannslíf; ný stjórn
hefir verið mynduð í landinu, er
íhaldsmenn og Liberalar standa
að. — Stjórnarvöldin í Colombia
henna kommúnistum um upp-
þotið. —
Islenzk ull til þurðar
gengin í landinu
Prjónastofueigendur hér í bæn
um boðuðu til fundar nýlega til
að ræða aðkallandi vandamál í
sambandi við útvegun íslenzkrar
ullar til iðnaðarins.
Fyrr nefndur fundur mun
vera til kominn vegna þess, að
öll I. og II. fl. ull er nú til þurðar
gengin í landinu; sumpart vegna
hinnar auknu framleiðslu í land
inu, Sem ekki var séð fyrir, en þó
aðallega vegna ullarsölurnar til
Póllands, en þangað var ullin
seld óþvegin. Hafa bændur lagt
á það ríka áherzlu, að framleiðsla
þeirra væri sem fyrst seld út, en
lægi ekki óseld í landinu, og
myndu þau fyrirtæki, sem úr ull
inni vinna hér, að sjálfsögðu
hafa birgt sig upp fyrr, ef þau
hefðu séð fyrir hinn mikla vöxt
sem orðið hefir á framleiðslunni
á þessu ári, en hann stafar meðal
aannars af því, að erfitt hefir
verið um útvegun garns og ann
arra erlendra efna.
Talið er, að upp undir 500 stúlk
ur starfi nú að þessum iðnaði, og
eru fullar horfur á því, að það
þurfi að segja þeim upp vinn-
unni, ef ekki rætist úr í þessu
efni á næstunni. Hinsvegar mun
ríkisstjórnin reyna að gera allt,
sem í hennar valdi stendur, til
þess að bæta úr þessu ástandi.
Alþbl., 3. marz.
Síldarmerkingar islendinga og Norðmanna að hefjast
Mag. Árni Friðriksson á förum iil Noregs
Á næstunni hefjast fyrstu síld-
armerkingar í Evrópu og standa
Norðmenn og íslendingar að
þeim sameiginlega.
Árni Friðriksson fiskifræðing
ur er á förum til Noregs, en hann
annast síldarmerkingarnar fyrir
Islands hönd. Fer hann flugleiðis
til Bergen, en þaðan fer hann
svo á norsku hafrannsóknarskipi
ásamt norskum vísindamönnum
og munu þeir merkja síld með-
fram vesturströndum Noregs. —
Sú ferð mun taka um þrjár
vikur. —
Þetta er í fyrsta skipti, sem
síld er merkt hér í álfu, og er til
gangurinn að athuga síldargöng
ur, m. a. hvort síldin gengur
milli landa, eins og Árni Friðriks
son hefir haldið fram. Menn gera
sér vonir um góðan árangur af
merkingum þessum, er stundir
líða fram.
Hér er aðeins um byrjunarstarf
að ræða og upphaf að víðtækari
merkingum síldar meðfram
ströndum Noregs og íslands. —
Næsta sumar koma Norðmenn
til Islands og hefja þá samskon-
ar merkingar í samráði og sam-
starfi við íslendinga hér við
strendur. Mun Árni Friðriksson
verða með hinum norsku vísinda
mönnum og ef til vill fleiri Is-
lendingar, en allt er þó í óvissu
um það ennþá. Síðan er það ætl-
unin, að hvor þjóð, Norðmenn og
Islendingar, haldi uppi árlegum
síldarmerkingum hjá sér.
Eins og áður hefir verið skýrt
frá í blöðum, er Jón Jónsson
fiskifræðingur á ferð umhverfis
land á móturbátnum “Braga“ í
því augnamiði að leita að síld í
fjörðum landsins. Er Jón þegar
búinn að kanna Grundarfjörð og
Vestfirði og er nú staddur í ísa-
fjarðardjúpi á leið norður fyrir
land. Hefir hann hvergi orðið
síldar var með öruggri vissu.
Vísir, 27. febr.
Fjárhagsáætlun lögð fram í fylkisþingi
Síðastliðinn föstudag lagði
forsætisráðherra Manitobafylkis,
sem jafnframt er fylkisféhirðir,
fram fjárhagsáætlun sína yfir
tímabilið frá 1948—’49, er bar
með sér að áætlaðar tekjur nema
33 miljónum dollara. Tekjuaf-
gangur á árinu sem leið, hljóp
upp á liðlega 4 miljónir dollara,
og er það mesti rekstrarágóði,
sem fram að þessu er vitað um í
sögu fylkisins.
Á yfirstandandi fjárhagsári
ver stjórnin freklega 8 miljón-
um dollara til raflagna víðsveg-
ar um fylkið, auk hálfrar sjöttu
milljón dollara til vegabóta. —
Það mun mála sannast, að fjár-
hagur fvlkisins hafi aldrei stað-
ið í meiri blóma en einmitt :iú.
Photo by Karsh.
Sluarl S. Garson
Fleiri farþegar fara til
og frá íslandi með
flugvélum en skipum
Ferðamenn frá íutlugu þjóðum
heimsóllu ísland á síðastliðnu
ári.
Mannflutningar með flugvél-
um milli íslands og útlanda hafa
á árinu 1947 aukizt gífurlega
samanborið við 1946, að því er
kemur fram í skýrslum útlend-
ingaeftirlitsins. Þá kemur það
einnig í ljós, að á árinu 1947 fóru
flugvélarnar fram úr skipum
sem það samgöngutæktækið, er
flesta menn flytur milli Islands
og annarra landa. Á árinu 1946
fóru aðeins 3858 manns frá Is-
landi eða komu til þess með flug
vélum, en 9325 með skipum, en
á árinu 1947 hefir þetta breytzt,
og ferðuðust þá 9468 með flug-
vélum, en aðeins 7192 með
skipum.
Skýrslur útlendingaeftirlitsins
sýna, að umferðin milli íslands
og annarra landa er lang mest
um sumarmánuðina. Á árinu
1947 komu hingað til lands 4378
útlendingar frá 20 þjóðum, og
eru Danir þar flestir, 1706, þá
B^ndaríkjamenn, 1491, Norð-
menn 399, Englendingar 390 og
Svíar 167. Aðrar þjóðir eiga
innan við hundrað manns, en
þar á meðal eru 44 Hollending-
ar, 40 Rússar, 26 Kanadamenn,
24 Tékkar, 22 Þjóðverjar, 12
Finnar, 9 Svisslendingar, 7
Austurríkismenn, 4 Belgar, X‘ 4
ítalir, 2 Pólverjar, 2 írar, 2 Kín-
verjar og 1 Ungverji.
Af íslendingum fóru 2233 til
útlanda flugleiðis á árinu,
1736 með skipum, en frá útlönd
um komu nákvæmlega jafnmarg
ir með flugvélum og fóru, en
1628 komu með skipum.
Skýrslurnar sýna fyrst og
fremst glögglega, að flugvélarn-
ar hafa nú farið fram úr skipun-
um sem mannflutningatæki
milli íslands og útlanda, hvort
sem það ástand kann að haldast
eða ekki.
Alþ.bl., 25. febr.